Report meeting Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Wetenschap en Innovatie

Mevrouw Claes heeft het woord.

Minister, zowel in het Vlaams regeerakkoord als in de beleidsnota Werk en Sociale economie werd een duidelijke visie voor de sociale economie uiteengezet, met de focus op zowel het collectieve als het individuele maatwerk. Zo wilt u de samenhang tussen de sociale economie en de reguliere economie versterken om meer jobs te creëren voor doelgroepwerknemers. De invoering van het individueel maatwerk biedt kansen om de sociale economie anders en sterker te positioneren. Zo tracht men via een goede samenwerking tussen de sociale economie en de reguliere economie meer doelgroepwerknemers beter te laten doorstromen naar een reguliere job. Dat geeft kansen op de arbeidsmarkt, maar ook kansen op ondersteuning en begeleiding voor wie er nood aan heeft.

In de commissievergadering van 6 februari van dit jaar kondigde u aan dat het Departement Werk en Sociale Economie (WSE) een visie uitwerkt voor de uitrol van het individueel maatwerk. De afspraak met de sector was om tegen de zomer klaar te zijn met een duidelijke visietekst, die vervolgens aan de Vlaamse Regering zou worden voorgelegd en zou worden vertaald in decretale regelgeving.

Minister, kunt u meer toelichting geven over het afgelegde traject sinds februari? Welke partners werden betrokken? Wat is de stand van zaken? Hoe ver staat het met de visietekst en de uitrol van het individueel maatwerk? Wanneer wordt de conceptnota voorgelegd aan de Vlaamse Regering? Wat zijn de volgende te zetten stappen? Wat is de timing? Zijn er knelpunten of moeilijkheden die het traject vertragen? Kunt u meer toelichting geven bij de krijtlijnen van de visietekst? Welke accenten worden er gelegd?

Minister Crevits heeft het woord.

Collega Claes, u bent een helderziende. Vorige vrijdag, op 10 juli, is de conceptnota als mededeling goedgekeurd door de Vlaamse Regering. De vorige maanden hebben het Departement WSE en mijn kabinet een ruime consultatie gedaan, met Voka (Vlaams netwerk van ondernemingen), de Vereniging voor Social Profit Ondernemingen (Verso), de Unie van Zelfstandige Ondernemers (UNIZO), de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG), de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB), met de vakbonden ACV, ABVV en ACLVB, met de maatwerkkoepels Groep Maatwerk en HERW!N, de Koepel Lokale Diensteneconomie (LDE) en een aantal grote lokale besturen, waaronder Antwerpen en Gent. Dit is een niet-limitatieve opsomming. De huidige conceptnota heeft tegelijk de ambitie om een verdere consultatie bij de belangrijkste actoren mogelijk te maken, zodat we vanaf het najaar van dit jaar een ontwerp van decreet betreffende individueel maatwerk kunnen opstellen. Tegen het voorjaar van 2021 zou dat volledig rond moeten zijn. Dat betekent dat ten laatste op 1 januari 2023 het nieuwe kader volledig zou moeten zijn uitgerold. Die conceptnota is een publiek document. U kunt die raadplegen in de DORIS-databank.

De doelstelling van de maatregel is de tijdelijke, maar mogelijk verlengbare ondersteunde tewerkstelling van personen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Die afstand wordt gekenmerkt door een groot rendementsverlies en/of de nood aan begeleiding. Ter compensatie zijn twee elementen essentieel. De eerste is de loonpremie, waarmee de overheid de werkgever een financiële incentive geeft. De tweede is de begeleidingspremie, om de werknemer met een grote afstand te begeleiden als hij een job vindt.

Het uitgangspunt is dat alle ondernemingen in aanmerking komen en dat zowel de werknemers als de zelfstandigen een beroep zullen kunnen doen op het individuele maatwerk (IMW).

Bij de invoering van het individuele maatwerk wil ik tegelijk een voldoende afstemming met de bestaande tewerkstellings- en beleidsmaatregelen, zoals bijvoorbeeld met collectief maatwerk. Ook willen we de Vlaamse ondersteuningspremie (VOP) integreren in de IMW-maatregel en de SINE-maatregel (sociale inschakelingseconomie) hervormen. We bekijken ook hoe de tewerkstellingsmaatregel voor de lokale diensteneconomie kan worden ingekanteld en geïntegreerd.

Het is een complexe puzzel. Ik dacht dat sociale economie eenvoudig was, maar het is zeer complex. Ook budgettair hangt daar veel aan vast.

Wat zijn de knelpunten? Iedereen die de voorgeschiedenis kent, weet wat de problemen zijn: de hervorming of uitdoving van de SINE-maatregel en de inkanteling van de lokale diensteneconomie in individueel maatwerk zijn grote uitdagingen, zowel budgettair als financieel.

Maar ik wil dat positief bekijken. Want het individuele maatwerk biedt mooie opportuniteiten voor personen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt om financieel ondersteund of begeleid aan de slag te kunnen gaan, ook bij gewone werkgevers. IMW zal de nodige ondersteuning bieden voor gewone werkgevers om die werknemers te begeleiden en te ondersteunen op maat. Voor mij is het ook van belang – dat is de reden waarom de conceptnota werd goedgekeurd – om snel werk te maken van het decreet.

Mevrouw Claes heeft het woord.

Bij de hervorming van de sociale economie was het in het begin de bedoeling om enerzijds het collectief maatwerk en anderzijds het individuele luik uit te werken. Het collectief maatwerk is van start gegaan en vervangt de vroegere sociale en beschutte werkplaatsen, het individuele maatwerk moet nog worden uitgewerkt.

Ik weet het: hervormingen zijn nooit gemakkelijk. We zullen het oude verhaal vervangen door iets nieuws. Ik weet dat het ook niet de bedoeling is om over één nacht ijs te gaan. Het systeem moet goed in elkaar zitten. Dus beter wat meer tijd dan te snel schakelen. Een belangrijk principe is dat een doelgroepwerknemer binnen het individuele maatwerk in een regulier bedrijf dezelfde ondersteuning en begeleiding moet krijgen als in een maatwerkbedrijf. Ze kunnen daarvoor een beroep doen op de expertise van de maatwerkbedrijven of andere partners. Hebt u al een idee hoe die begeleiding op de werkvloer concreet zal worden uitgewerkt?

Minister Crevits heeft het woord.

Dat zijn zaken die tijdens de komende periode zullen worden uitgewerkt. Het is een zeer delicate oefening. Ik kan daarin nog geen definitieve krijtlijnen trekken.