Report meeting Commissie voor Binnenlands Bestuur, Gelijke Kansen en Inburgering

– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.

De heer De Loor heeft het woord.

Minister, de coronacrisis van de voorbije weken en maanden is voor veel lokale besturen een echte stresstest, zowel wat betreft de bestrijding van de gezondheidscrisis als de lokale relance waar we nu mee bezig zijn. Het is bovenal belangrijk dat er lessen worden getrokken over wat werkt, wat niet werkt en wat beter kan. Op die manier kan het beleid bijgestuurd worden en kan er in de toekomst nog efficiënter worden gewerkt, mochten zich nog gelijkaardige situaties voordoen.

Vanuit het Agentschap Binnenlands Bestuur (ABB) werden reeds voorbeelden van lokale maatregelen ter inspiratie gedeeld, zowel wat het crisismanagement als wat de relance betreft. Het zou goed zijn, mocht ook de effectiviteit van die maatregelen wetenschappelijk in kaart worden gebracht. Het is interessant om na te gaan in welke mate zaken als schaalgrootte van een gemeente, de interne organisatie, de aanwezige expertise binnen de lokale besturen en administratie en de specifiek genomen maatregelen een impact hebben of gehad hebben.

Een kwalitatief en kwantitatief wetenschappelijk onderzoek naar de impact van het lokale beleid, dat zich in een eerste fase richt op het crisismanagement en in een tweede fase, bijvoorbeeld het voorjaar van 2021, focust op de impact van de relancemaatregelen op het lokale economische, financiële en sociale herstel, kan de basis vormen voor een reeks beleidsaanbevelingen waarop zowel lokale besturen als het Vlaams Parlement verder kunnen bouwen, om onze lokale besturen nog beter te wapenen in crisissituaties.

Minister, hoe staat u tegenover een dergelijk initiatief? Bent u bereid een dergelijk wetenschappelijk onderzoek te laten uitvoeren? En zo ja, welke timing hebt u voor ogen voor een dergelijk onderzoek?

Minister Somers heeft het woord.

Mijnheer De Loor, ik sta positief tegenover zulke initiatieven. Ik vind uw suggestie een goede suggestie. Meer nog, we zijn in volle voorbereiding om dat ook in de praktijk te doen.

We gaan deze maand een oproep tot kandidaatstelling voor het nieuwe Steunpunt voor beleidsrelevant onderzoek voor het thema bestuurlijke vernieuwing verspreiden. Ik zal dat samen met de minister-president doen. Dat steunpunt zal op twee manieren ondersteunen. Algemeen komen de belangrijke thema’s, zoals bestuurskracht, regiovorming en democratie aan bod. Ik zal dus ook uitdrukkelijk aan de onderzoekers vragen hoe de crisis op die thema’s een impact heeft. Daarnaast zal ik aan dat nieuwe steunpunt ook heel specifiek een evaluatie vragen van de coronacrisis vanuit het perspectief van de lokale bestuurskracht. De sleutelvragen zijn: hoe pakten lokale besturen de coronacrisis aan, in het bijzonder op het vlak van crisismanagement? Welke keuzes maken lokale besturen na de coronacrisis? Waar besparen ze? Welke projecten stellen ze uit? Welke versnellen ze? Welke lessen leert deze crisis zonder weerga over de organisatie van de lokale besturen in de toekomst in het algemeen, en specifiek voor toekomstige crisissituaties? Daarnaast ga ik bekijken hoe ik aandacht kan besteden aan de coronacrisis in de gemeente- en stadsmonitor editie 2021.

Als het onderzoek toegekend is, zal het Steunpunt Bestuurlijke Vernieuwing vertrekken op 1 januari 2020. De resultaten van het onderzoekspoor kunnen dan verwacht worden tegen eind 2021.

Dus: over heel de lijn een positief antwoord op uw goede vraag en goede suggestie, mijnheer De Loor.

De heer De Loor heeft het woord.

Bedankt, minister, zowel voor uw antwoord als uw positieve reactie op dit voorstel. Vorige week is het ook al aan bod gekomen: ‘never waste a good crisis’. Ik denk dat dit ook een unieke opportuniteit is om de lokale besturen in de toekomst nog beter te wapenen. Ik ben heel tevreden, minister, met dit steunpunt, maar ook met de initiatieven die u zult nemen in het kader van de gemeente- en stadsmonitor. De lokale besturen hebben de voorbije weken en maanden heel veel veerkracht aan de dag gelegd. Ze zijn heel creatief geweest en hebben heel veel geïmproviseerd. Ik denk dat we die improvisatie misschien beter zo klein mogelijk moeten houden in de toekomst en moeten inzetten op de lessen die we nu kunnen leren uit deze crisis.

Bedankt alvast voor uw antwoorden en ook voor de snellere aanpak vanaf 1 januari 2021. Ik denk dat dat goed is. We kunnen de tijd die nu komt, nog meenemen in het onderzoek. Ik kijk uit naar de opstart van het onderzoek en naar de resultaten.