Report meeting Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken

De heer Rzoska heeft het woord.

Voorzitter, op 4 februari 2020 was het opnieuw prijs aan de Beverentunnel. Dat gebeurt de laatste tijd zeer regelmatig. Ditmaal was het een zwaarder ongeval, want een vrachtwagen is ingereden op de staart van de file die in de tunnel zelf is ontstaan. Ik denk dat we stilaan over een nieuw zwart punt kunnen spreken.

Vooral in de richting van Nederland blijkt er een probleem te zijn, zeker als we kijken naar de ongevallencijfers die naar aanleiding van het ongeval in de media zijn verschenen. Er is de afgelopen jaren een stijgend aantal incidenten geweest, van 18 ongevallen in 2017 tot 26 ongevallen in 2019.

Minister, een van de oorzaken die worden aangegeven, is de korte afrit naar de haven die zich vrijwel onmiddellijk na de tunnel bevindt. Vaak ontstaat er een file van afrijdende vrachtwagens die uitkomen op een kruispunt dat met lichten wordt geregeld. Een andere reden die in de artikelen naar voren is gekomen, is het onaangepast rijgedrag van chauffeurs die zich niet aan het snelheidsregime houden. Voor de tunnel staan wel degelijk dynamische borden die aanduiden dat chauffeurs snelheid moeten minderen, maar zolang ze kunnen doorrijden, zijn ze hierdoor niet echt gealarmeerd en komen ze met een te hoge snelheid de tunnel in. Om de staart van de file uit de tunnel te halen, heeft de Vlaamse overheid een systeem met zogenaamde tunneldosering geïnstalleerd. Bovendien denkt de Vlaamse overheid aan een systeem van al dan niet dynamische trajectcontrole om de snelheid over langere afstand voor de tunnel te kunnen handhaven. Tot slot is aangekondigd dat er slagbomen zullen komen om de tunnel na een incident sneller te kunnen afsluiten. Toch roept het zoveelste ongeval op die plaats heel wat vragen op.

Ten eerste, werkte de zogenaamde tunneldosering op 4 februari 2020? Daar is enige discussie over.

Ten tweede, zijn er plannen om de verkeersafwikkeling onmiddellijk na de tunnel op een andere manier te organiseren? Hebt u, bijvoorbeeld, plannen om het kruispunt waarop de afrit uitkomt, aan te passen?

Ten derde zorgt de groei van de haven natuurlijk voor een toename van het verkeer. Dat tonen de cijfers van het Vlaams Verkeerscentrum aan. De bestaande infrastructuur komt daardoor onder druk. De plannen voor extra containercapaciteit met het toekomstige Saeftinghedok zorgen voor bezorgdheid over de verkeersafwikkeling – niet het minst bij de lokale overheid, zoals de gemeente Beveren, die in haar advies rond de havenuitbreiding de aanpassing en uitbreiding van het wegennet in de haven en de spoorverbinding met Zeebrugge als een voorwaarde voor de verdere ontwikkeling van de haven heeft gesteld. Wordt dit advies van de gemeente Beveren gesteund en opgevolgd op Vlaams niveau?

Handhaving is essentieel om chauffeurs te houden aan de aangegeven snelheidslimieten. Kunt u aangeven hoeveel snelheidscontroles voor en in de tunnel de laatste jaren werden uitgevoerd? Bent u van plan om aan te dringen op een verhoging van de snelheidscontroles op die plaats?

Het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) kondigt een systeem van trajectcontrole aan. Wanneer zal dat systeem volledig operationeel zijn?

Minister Peeters heeft het woord.

Dank u wel, mijnheer Rzoska voor uw vragen. Het was inderdaad een zeer spijtig voorval op 4 februari 2020, maar het heeft zeker al onze aandacht. Men moet veilig door die tunnels kunnen rijden.

AWV laat weten dat sinds 2 december 2019 het zogenaamde tunneldoseren ingevoerd werd in de Beverentunnel. Deze maatregel beoogt om bij filevorming in of net voorbij de tunnel de instroom in de tunnel te beperken door een rijstrook af te kruisen.  Hierdoor wordt alle verkeer dat de tunnel wil inrijden, net voor de tunnel op een rijstrook gebracht met als doel dat de file zich vanaf die plaats stroomopwaarts zal opbouwen en de filestaart dus verplaatst wordt naar buiten de tunnel. Eens voorbij het doseerpunt kan het verkeer in de tunnel zich opnieuw over twee rijstroken verspreiden. Dit geeft meer ruimte en creëert daarmee ook zichtafstand tussen de voertuigen.

AWV bevestigt dat dit systeem wel degelijk actief was op 4 februari. Rond 13.10 uur ontstond er op de uitrit en gelijktijdig ook op de rechterrijstrook plots een opkomende file. Deze werden gedetecteerd door de detectielussen in het wegdek die op hun beurt automatisch de rijstrooksignalisatieborden voor de tunnel aangestuurd hebben. Hierdoor werd een rood kruis boven de linkerrijstrook met een beperking van 50 km per uur getoond.

Zijn er plannen om nog het een en ander aan te passen? Het complex Waaslandhaven-Noord werd recent volledig heraangelegd door de afdeling Maritieme Toegang om een oplossing te bieden voor de sterke verkeerstoename. De rotonde werd vervangen door een lichtengeregeld zogenaamd Hollands complex. De verkeerslichtenregeling werd al meermaals onder de loep genomen, maar werkt zoals het hoort.

De plotse fileopbouw in de Beverentunnel rijrichting Nederland heeft verschillende oorzaken. Een daarvan is een fileterugslag van de afrit al of niet gecombineerd met verstoringen op de rechterrijstrook doordat veel bestuurders zich in laatste instantie een plaatsje zoeken op deze rechterrijstrook om na de tunnel onmiddellijk de afrit te kunnen nemen.

Om een beter zicht te krijgen op de verkeersafwikkeling plaatste AWV op het kruispunt recent extra camera’s. Verdere aanpassingen zijn op dit moment nog niet gepland omdat AWV eerst een beter zicht op de verkeersafwikkeling wil krijgen. Op basis van deze bijkomende camerabeelden kan er de komende periode een verdere analyse plaatsvinden en bepaald worden welke bijkomende maatregelen nog kunnen worden genomen.

En dan mijn antwoord op uw derde vraag: er zijn verschillende partijen betrokken om het project te realiseren. AWV is de wegbeheerder van de R2 en E34. Er bestaan plannen om een extra aansluitingscomplex te bouwen op de E34 om een antwoord te bieden op de groei van de haven in Antwerpen. AWV verleent zijn volle medewerking aan de realisatie van deze projecten door de afdeling Maritieme Toegang. Deze afdeling werkt deze projecten uit binnen een regionale werkbank in het kader van het haventracé.

De uitwerking van het project van de afdeling Maritieme Toegang houdt onder meer rekening met een spoorverbinding naar Zeebrugge. In die zin steunt AWV het advies van de gemeente Beveren en zal het er ook op toezien dat de uitbreiding van de spoorverbinding in de toekomst mogelijk blijft. Voorts behoort ook de vertakking van de Oude Landen tot een van onze Vlaamse spoorprioriteiten.

Handhaving is zeker essentieel. In afwachting van de vaste installatie voor trajectcontrole heeft AWV een mobiele installatie voor trajectcontrole geplaatst en werden de semi-vaste snelheidscamera’s een aantal keer ingezet op verschillende data.

Wanneer zullen de trajectcontroles operationeel zijn? Volgens de huidige planning zal de trajectcontrole operationeel zijn in het voorjaar van 2020, wellicht in april. Daarvoor zijn we afhankelijk van de federale overheid. In afwachting daarvan worden de mobiele installaties ingezet, alsook de semivaste snelheidscamera's omdat snelheid toch ook altijd een probleem geeft bij filevorming.

De heer Rzoska heeft het woord.

Minister, ik vond uw antwoord zeer helder. Ik kreeg een goed antwoord op alle vijf mijn vragen. Handhaving, mobiele installaties, semivaste snelheidscamera's, dat is echt essentieel. Sommige mensen beseffen niet dat de informatie die op de borden staat, daar niet zomaar staat. Dat zie je ook op andere punten op autosnelwegen met dynamische borden die snelheid aangeven. Mensen hebben het gevoel dat er geen probleem is en dus houden ze hun snelheid aan, en daarmee rijden ze dan aan een onaangepaste snelheid in op de staart van een file, terwijl de snelheidsverlaging net de bedoeling heeft om capaciteit bij te creëren.

Misschien is het een idee om toch met een sensibiliseringscampagne aan te geven dat een snelheidsverlaging daar niet staat om mensen te pesten, maar gewoon om het probleem proberen te vermijden of toch te verlichten.

Minister, ik vind het zeer goed dat u het advies van het lokaal bestuur meeneemt omdat er essentiële elementen in staan voor we extra capaciteit creëren en dat er op het vlak van mobiliteitsafwikkeling een en ander moet worden bekeken.

Mijnheer Van de Wauwer heeft het woord.

Het tragische ongeval begin februari was de aanleiding voor deze vraag om uitleg, maar dat was geen alleenstaand geval. Er zijn gemiddeld ongeveer twee ongevallen per maand ter hoogte van de Beverentunnel. We kunnen dat dus zeker benoemen als een zwart punt inzake verkeersveiligheid.

Minister, u had het over de tunneldosering die werd ingevoerd. Dan staat er een rood kruis en dan weten we allemaal dat we niet mogen rijden op dat rijvak. Als je dat negeert, krijg je normaal gezien een zware boete, want dat is een zware overtreding.

Twee andere maatregelen zijn de trajectcontrole en de slagbomen. De trajectcontrole op de R2 en de Beverentunnel was tijdelijk, maar zou nu permanent worden ingevoerd vanaf april. Heb ik dat juist begrepen? Ja? Oké, prima.

De slagbomen zouden automatisch sluiten bij een calamiteit zodat de doorgang in de tunnel verzekerd blijft voor de hulpdiensten. Laten we vooral hopen dat ze niet te veel moeten worden gesloten.

Minister, hoeveel overtredingen werden er vastgesteld tegen het negeren van het rood kruis op de linkerrijstrook sinds het invoeren van de tunneldosering? Ik snap dat u dat misschien niet meteen kunt zeggen, maar misschien is het interessant om die cijfers schriftelijk te krijgen. Zijn er metingen beschikbaar met betrekking tot reële snelheden in de Beverentunnel? In welke mate wijken ze af van de maximaal toegelaten snelheden? Kunt u meer vertellen over het traject waarop de trajectcontrole zal gebeuren? Is er verder nog overleg gepland met stakeholders en beroepsorganisaties zoals de Europese Logistieke Vervoerderscoöperatie (ELV), de Koninklijke Federatie van Belgische Transporteurs en Logistieke Dienstverleners (Febetra) en andere met het oog op de communicatie en sensibilisering van chauffeurs?

Minister Peeters heeft het woord.

Dank u wel voor de bijkomende vragen of opmerkingen.

Mijnheer Rzoska, wij nemen zeker uw suggestie mee om nog meer mensen te sensibiliseren. Velen negeren de borden, zeker ook de variabele snelheidsborden, terwijl die er juist zijn om te anticiperen op mogelijke veiligheidsproblemen. We zullen zeker bekijken of we daar nog meer sensibiliseringscampagnes kunnen opzetten.

De trajectcontrole zou operationeel zijn vanaf april 2020. In afwachting daarvan zetten we daar die mobiele installatie. Ik vermoed dat men wel metingen heeft van die snelheden. Ik dan daarop vandaag geen pasklaar antwoord geven. Ik zal in elk geval de specifieke cijfers navragen.