Report meeting Commissie voor Buitenlands Beleid, Europese Aangelegenheden, Internationale Samenwerking en Toerisme

Mevrouw Coudyser heeft het woord.

Minister, in het Palazzo Ducale op het San Marcoplein loopt van 5 september tot 1 maart 2020 de prestigieuze tentoonstelling ‘From Titian to Rubens. Masterpieces from Antwerp and other Flemish collections’. Deze tentoonstelling is een gezamenlijk initiatief van Toerisme Vlaanderen, de stad Antwerpen en de Fondazione Musei Civici di Venezia. De tentoonstelling kreeg ook steun van het Vlaamse departement Cultuur.

Naar aanleiding van deze tentoonstelling keren verschillende iconen van de Venetiaanse schilderkunst tijdelijk terug naar hun thuisstad. Het Antwerpse Rubenshuis leent het ‘Portret van een dame en haar dochter’ en ‘Jacopo Pesaro, bisschop van Paphos, door paus Alexander VI Borgia voorgesteld aan de heilige Petrus’ van Titiaan, en het monumentale altaarstuk van de heilige Catharina van Tintoretto tijdelijk uit. Het Dogepaleis ontvangt daarnaast werken van 16e- en 17e-eeuwse Vlaamse meester-schilders zoals Rubens, Jordaens, Van Dyck, Teniers, Brouwer en van Loon. Verscheidene Vlaamse musea stellen voor deze tentoonstelling diverse stukken uit de Vlaamse topstukkenlijst ter beschikking.

Met de expositie van werken van Vlaamse Meesters net op deze plaats, het prestigieuze Dogepaleis, een van de populairste toeristische trekpleisters in de wereld, hoopt Toerisme Vlaanderen vele culturelemeerwaardezoekers in Venetië te triggeren om ook nog eens af te reizen naar de bakermat van de Vlaamse Meesters, Vlaanderen zelf.

Enkele weken geleden werd de Italiaanse toeristische trekpleister Venetië getroffen door hevige regenval, met grote wateroverlast tot gevolg. Het waterpeil steeg tot een recordwaarde van 187 centimeter, het hoogste niveau in meer dan vijftig jaar. Meer dan 90 procent van de stad stond onder water, inclusief vele historische gebouwen en pleinen. Uit veiligheidsoverwegingen werd beslist om tal van pleinen, waaronder ook het fameuze San Marcoplein al dan niet tijdelijk af te sluiten en scholen en gebouwen gesloten te houden. Volgens de meest recente berichten die we toen hadden, was ook het Dogepaleis gesloten.

Minister, hebt u weet van schade en/of vervolgschade die de Vlaamse meesterwerken zouden opgelopen hebben als gevolg van de wateroverlast in de onmiddellijke omgeving van het Dogepaleis?

Zijn of waren er op voorhand afspraken gemaakt omtrent de bescherming van deze Vlaamse meesterwerken tegen extreme weersomstandigheden? Het is niet de eerste keer dat Venetië de afgelopen jaren werd geconfronteerd met dergelijke extreme weersomstandigheden. Welke consequenties heeft deze recente overstroming op de voortzetting van de tentoonstelling? Hebt u tot nog toe uit de museumsector signalen opgevangen dat een vervroegde terugkeer van de werken wenselijk of noodzakelijk zou geacht worden?

Minister Demir heeft het woord.

Dank u, collega, voor uw vraag.

Volgens mijn informatie is er geen schade aan de Vlaamse meesterwerken. De tentoonstelling vond niet plaats op de gelijkvloerse verdieping. Dat was in dezen uiteraard een voordeel.

De afspraken worden rechtstreeks gemaakt tussen de bruikleengever en de bruikleennemer.

Het San Marcoplein en het Dogepaleis waren tijdens de overstroming uit veiligheidsoverwegingen gesloten voor het publiek. Deze sluiting was van beperkte duur. Ondertussen zijn het Dogepaleis en de tentoonstelling opnieuw open voor het publiek. Er is een volledige bezoekerservaring, zoals vooropgesteld. Naar aanleiding van de overstromingen zijn geen aanpassingen doorgevoerd. We hebben geen signalen in verband met een vervroegde terugkeer opgevangen.

Die wateroverlast heeft maar korte tijd geduurd. Ik neem aan dat dit een beperkte invloed heeft gehad op het aantal bezoekers die op die dag in Venetië waren en niet naar de tentoonstelling konden gaan. Tot maart 2020 zal de tentoonstelling gewoon open zijn. Dit zal weinig gevolgen hebben voor de doelstelling die Toerisme Vlaanderen had vooropgesteld, namelijk om de Vlaamse Meesters te tonen in dit prestigieus gebouw en zo de miljoenen toeristen die daar langskomen te triggeren om ook eens naar Vlaanderen komen. Dit is tenslotte de commissie Toerisme, en in Vlaanderen kunnen we hen nog meer Vlaamse Meesters tonen. Die doelstelling komt niet in het gedrang. Op de datum waarop ik deze vraag om uitleg heb ingediend, was het mogelijk dat er grote schade zou zijn en dat het paleis langere tijd gesloten zou blijven. Dit zou natuurlijk wel gevolgen hebben gehad.

Venetië is natuurlijk een ideale locatie voor onze Vlaamse Meesters en onze Vlaamse kunstenaars. Ik denk dan aan de Biënnale van Venetië, waaraan de Vlaamse overheid in 2021 en 2023 haar medewerking zal geven. In 2021 gaat het om architectuur. Worden vanuit de kunstenaarswereld of de museumwereld vraagtekens geplaatst bij die herhaaldelijke wateroverlast in Venetië? Zijn er stijgende risico’s voor uitgeleende kunstwerken, zowel van moderne kunstenaars als van onze Vlaamse Meesters? Ik weet niet of u die vraag ook kunt beantwoorden.

Op die laatste vraag moet ik het antwoord schuldig blijven. Ik weet het niet. Ik kan enkel zeggen dat we geluk hebben gehad dat de tentoonstelling op een hogere verdieping en niet op het gelijkvloers stond. Voor de rest is alles onder controle.

We houden het zo. We kunnen alles het best droog houden.