Report meeting Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media

Mevrouw Lambrecht heeft het woord.

Minister, onderzoekers van het World Anti-Doping Agency (WADA) roepen op om Rusland tussen 2020 en 2024 uit te sluiten van alle internationale sportevenementen. In 2016 kwam een grootscheeps, door de Russische staat ondersteund, dopingprogramma aan het licht. Russische sporters werden toen uitgesloten van internationale sportevenementen. In 2018 mochten ze weer aan de competities deelnemen, uitgezonderd de atleten, en mits strenge voorwaarden. Er moesten uitslagen van duizenden dopingtests worden vrijgegeven. Nu blijkt dat Rusland ook in 2018 nog verregaande pogingen heeft gedaan om bewijsmateriaal te manipuleren. Daarom is nu beslist om Rusland opnieuw uit te sluiten.

U steunt deze boycot van Rusland, zoals voorgesteld door het WADA. Als het van u afhangt, wordt Rusland vier jaar lang geweerd van alle sportevenementen. Sp.a kan dat zeer zeker ondersteunen.

Zullen de Russische sporters de komende vier jaar uitgesloten worden van alle internationale sportevenementen op Vlaamse bodem? Zo ja, hoe zult u dit garanderen?

Zult u gedurende vier jaar Russische sporters ook uitsluiten van alle sportevenementen in Vlaanderen, mondiaal of niet? Zo ja, hoe gaat u dat doen? In september 2019 was België nog een van de gastlanden voor het EK volleybal, en Rusland nam toen deel. Wat met het volgend EK?

Zullen Russische wielrenners uitgesloten worden van het WK wielrennen dat in 2021 naar Vlaanderen komt? Zo ja, hoe kunt u dat garanderen?

Minister Weyts heeft het woord.

Ik denk dat we zeer tevreden mogen zijn met de toch kordatere houding van het WADA ten aanzien van Rusland, namelijk ‘non-compliant’, dus geen ‘wishy-washyhouding’. Er zijn duidelijke sancties uitgesproken. Ik steun dat volledig, ik was ook blij dat de Europese standpuntbepaling in de aanloop naar de WADA-beslissing eveneens kordaat en eenduidig was. Het gaat immers eenvoudigweg over de aanpak van een dopingcultuur en -structuur en het blijvend manipuleren van gegevens, die echt een aanfluiting zijn voor elke sporter die dopingvrij het beste van zichzelf geeft. Ook voor het totale imago van de sport is dat absoluut nefast. Het was absoluut noodzakelijk om daar een doortastende maatregel te nemen. Het bleek toch dat alleen strenge sancties zoals het weren van Russische vertegenwoordigers, de Russische vlag en Russische sporters en hun entourage die hun onschuld niet kunnen bewijzen, de Russen niet bepaald tot inkeer bewogen hebben.

Het gevolg van een en ander is dat Russische sporters en hun entourage die willen deelnemen aan grote sportevenementen zoals de Olympische en Paralympische Spelen en WK’s – we spreken dus over wereldniveau – zullen moeten aantonen dat ze niet genoemd worden in rapporten die rond die zaak opgesteld werden, dat er geen indicaties van manipulaties van hun data zijn, dat ze afdoende getest werden. Het WADA zal heel concreet de verdere voorwaarden bepalen en ook mechanismen vastleggen om te bepalen welke Russische sporters en begeleiders al dan niet zullen kunnen deelnemen.

Juridisch zijn het de ondertekenaars van de WADA-overeenkomst die de akkoorden zullen moeten erkennen en afdwingen. Dat zijn de nationale antidopingagentschappen, de leden van de Olympische en Paralympische Beweging en de internationale sportfederaties. Ik heb begrepen dat het WADA ook op dat vlak zal ondersteunen en begeleiden. De concrete toepassing van de deelnamevoorwaarden voor grote sportevenementen en WK’s zal in eerste instantie liggen bij het Internationaal Olympisch Comité (IOC), het Internationaal Paralympisch Comité (IPC) en de internationale federaties zoals de Union Cycliste Internationale (UCI). Zij zullen daar moeten beslissen op basis van het mechanisme dat het WADA zal uittekenen, waarbij wij vanzelfsprekend met de Nationale Antidopingorganisatie Vlaanderen (NADO) nauwgezet zullen toezien op een concrete en correcte toepassing van een en ander.

Mevrouw Lambrecht heeft het woord.

Dank u wel, minister. Begrijp ik het goed dat u zelf vanuit Vlaanderen, vanuit uw bevoegdheid als minister van Sport, geen effectieve bevoegdheden hebt om te zeggen dat dat in ons Vlaanderen niet zal gebeuren, dat wij hier een statement maken en die Russen vier jaar niet toelaten als straf voor wat in het verleden gebeurde in het kader van doping? Ik lees dat u vindt dat er effectief nultolerantie moet zijn op dat vlak, nultolerantie voor deelname aan wereldkampioenschappen, Europese en andere hier in Vlaanderen. We kunnen wel zeggen dat er nultolerantie moet zijn, als u effectief niet over bevoegdheden beschikt, gaan wij er ons wellicht bij moeten neerleggen dat, als er internationaal niets wordt beslist, bij het komende WK wielrennen bijvoorbeeld Russen zomaar komen deelnemen, dat het eigenlijk een maat voor niets is. Staan wij als Vlaanderen eigenlijk met onze rug tegen de muur of niet? Dat is mij niet heel duidelijk.

De heer Muyters heeft het woord.

Mijn excuses omdat ik hier wat dieper op inga, maar ik heb zes, zeven jaar in de Foundation Board van het WADA gezeten. Tot midden november heb ik ook alles op de voet gevolgd. Daarna heb ik dat ook gedaan, maar niet meer als Foundation Board Member.

Ik denk dat de zaken wat verkeerd worden begrepen. Je kunt een antidopingbeleid natuurlijk alleen op wereldvlak voeren. Ofwel trek je allemaal aan hetzelfde zeel, dus met alle nationale antidopingorganisaties en alle internationale federaties. Ofwel beslist iedereen op zichzelf wanneer iemand wel of niet mag komen sporten. Dat is de reden waarom het WADA twintig jaar geleden is gestart en waarom al die landen hebben ondertekend dat zij zich aan de regels zullen houden.

Een van de belangrijkste wijzigingen van de laatste jaren gebeurde tijdens de Foundation Board van november 2017. Voor november 2017 deed het WADA een suggestie van straf, een minnelijke schikking of sanctie, en die moesten het IOC, het IPC, de UCI en alle internationale federaties bevestigen. Na november 2017 werd goedgekeurd dat, als het WADA een suggestie doet van straf en een minnelijke schikking voorstelt en als de dopingzondaar die aanvaardt, die straf ook wordt toegepast.

Wat is er nu gebeurd? Het WADA heeft Rusland gesuggereerd akkoord te gaan met een minnelijke schikking, waarbij het vier jaar wordt uitgesloten op alle wereldkampioenschappen, Olympische Spelen, Paralympische Spelen en niet-Europese internationale evenementen. Dat werd voorgesteld. Rusland heeft drie weken de kans om te zeggen of het wel of niet akkoord gaat met de minnelijke schikking. Het is een beetje zoals bij een boete van de politie: als je niet akkoord gaat met de minnelijke schikking, ga je naar de rechtbank. Dat is hier de Court of Arbitration for Sport (CAS) in Zwitserland. Die doet een definitieve uitspraak, die daarna niet meer moet worden bevestigd door het IOC, het IPC of gelijk wie. Dan wordt die straf toegepast en die straf is, zoals de minister naar voren bracht, dat men niet mag deelnemen aan die evenementen, en men zelf ook geen grote evenementen mag organiseren, bijvoorbeeld het wereldkampioenschap boksen. De opvolging gebeurt door het WADA.

Stel dat een land dat niet doet en zich toch heeft geëngageerd, dan is dat ook niet meer WADA-conform en zal het ook gesanctioneerd worden. In die filosofie werkt men. Maar als je daar los van gaat en nog eens apart straffen oplegt, dan ben je op een verkeerde manier bezig. Dan wordt het individueel: Vlaanderen doet zus, Oeganda doet zo. Ik denk dat de reactie van de minister compleet juist is. Wat het WADA beslist, moeten wij volgen tot er beroep is aangetekend en er eventueel een uitspraak van het CAS in Zwitserland komt.

Dat was niet echt een bijkomende vraag, mijnheer Muyters, maar dat geeft niet. (Gelach)

De heer Van de Wauwer heeft het woord.

Ik ben blij, minister, dat u hier heel duidelijk spreekt over de WADA-regels die moeten worden toegepast. Individuele Russische topsporters moeten gecontroleerd worden en het is niet zo, zoals mevrouw Lambrecht suggereert, dat per definitie alle Russische sporters op basis van hun Russische nationaliteit worden uitgesloten van die grote sportevenementen. Dan treedt men natuurlijk het vermoeden van onschuld met de voeten. Het zou heel jammer zijn mochten we jonge Russische topsporters die pas na 2016 zijn gestart, de kans ontnemen om zich op het internationale sporttoneel te wagen. Ik heb in dat opzicht een interessant interview gehoord met professor Peter Van Eenoo, van het Gentse dopinglab. Hij zei dat het huidige RUSADA ook volgens die Code Compliance van het WADA werkt. Het is dus belangrijk dat die jonge, nieuwe Russische topsporters niet gestraft worden, maar dat er terecht naar de individuele sporters wordt gekeken en dat niet iedereen per definitie wordt uitgesloten.

Minister Weyts heeft het woord.

Ik onderschrijf die laatste tussenkomst. Het wordt correct geschetst. We schakelen ons volledig in. Zoals sommige sprekers zeggen, hebben wij vanuit Vlaanderen serieus mee aan de kar getrokken op wereldniveau, en zeker in het WADA. Eindelijk zijn we erin geslaagd om het WADA te bewegen tot een kordate aanpak. Vroeger was de besluitvorming er toch iets minder resoluut. Nu heeft men echt een duidelijke lijn getrokken. We moeten ons daar met z’n allen in inschakelen en ervoor zorgen dat, als de UCI het WK organiseert, dat gebeurt onder de regelgeving en de voorwaarden die in concreto worden uitgewerkt door het WADA, waaronder desgevallend Russische sporters nog zouden kunnen deelnemen. Dat is dus nog even wachten.

Ik begrijp ook dat het, om een en ander in zijn definitieve plooi te kunnen gieten, nog even wachten is op een eventuele beroepsprocedure bij het Internationaal Sporttribunaal (TAS). We gaan ervan uit dat die er zal komen. Maar op zich is het signaal, de internationale veroordeling, toch duidelijk. Hier wordt niet zomaar even een klein landje weggezet. Het is Rusland waartegen een duidelijke internationale veroordeling wordt uitgesproken.

Mevrouw Lambrecht heeft het woord.

Ik dank mijn collega voor de mooie uitleg. Ik leer vooral bij dat we nu ongeveer twee weken zullen wachten. We zullen zien of Rusland het aanvaardt. Anders zijn we voor jaren vertrokken met een beroepsprocedure. We moeten bekijken of de strengheid kan worden doorgevoerd. Vlaanderen zal dan volgen wat er op wereldniveau wordt gezegd.