Report meeting Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media

De heer Van de Wauwer heeft het woord.

Minister, een maand geleden vond er een protestactie plaats door ouders van spelers van de voetbalclub Koninklijk Berchem Sport nadat acht spelers niet mochten meetrainen met de rest van de ploeg en ze ook niet meer werden begeleid door hun coach omdat ze hadden geweigerd naakt te douchen. Op het seizoen 2017-2018 na stond de regel van verplicht naakt douchen in het reglement vanuit hygiënische overwegingen. De ouders van de spelers betwisten dat en zeggen dat het gaat om discriminatie. Ze wijzen erop dat die jonge spelers zich niet op hun gemak voelen.

Sensoa, het Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid, liet in een reactie weten dat uit een informele bevraging bij jongeren tussen 17 en 27 jaar blijkt dat steeds meer jongeren er moeite mee hebben om naakt te douchen, en dit ongeacht hun afkomst. Preutsheid zou niet de belangrijkste motivatie zijn, wel het bewustzijn over de mogelijke gevolgen van het verspreiden van naaktfoto’s op sociale media en bodyshaming.

Het is volgens Sensoa ook belangrijk dat jongeren hun grenzen kunnen aangeven en dat die grenzen worden gerespecteerd. Gezien de verschillende gevallen die opduiken van seksueel grensoverschrijdend gedrag, is dit belangrijk voor jongeren om te leren. Het expertisecentrum wijst er wel op dat die toenemende terughoudendheid op zich een jammere zaak is, omdat samen douchen jongeren leert dat een menselijk lichaam iets normaals is en tekortkomingen heeft, in tegenstelling tot de perfecte lichamen in porno en advertenties, in Temptation Island enzovoort.

Na de eerste commotie in de pers plande de voetbalclub overleg met onder andere Unia en Voetbal Vlaanderen. Inmiddels werd de verplichting tot naakt douchen door de betreffende club ingetrokken.

Minister, tijdens de bespreking van de beleidsnota Sport heb ik de problematiek van naakt douchen aangehaald. U hebt er kort en breed op geantwoord, maar ik heb ook nog enkele concrete vragen, die te ver buiten de scope van de bespreking van de beleidsnota vielen.

Deze problematiek lijkt eenvoudig, maar moet toch in een ruimere context worden bekeken gezien de gevallen van seksueel grensoverschrijdend gedrag in onder andere sportclubs, het kunnen aangeven van grenzen door jongeren en het respecteren hiervan, de toegenomen bewustwording bij jongeren over de gevaren van het verspreiden van naaktfoto’s via sociale media, maar ook de samenhorigheid van naakt douchen en de normalisering van een menselijk lichaam.

Minister, wat is uw visie op dit probleem? Tijdens de bespreking van de beleidsnota herhaalde u vaak het belang van overleg met de sector en de concretisering van beleid via dialoog. Welk overleg plant u of hebt u ondertussen gehad met de betrokken actoren? Ik denk aan de sportfederaties, Unia en het Internationaal Centrum Ethiek in de Sport (ICES). Wat zijn de resultaten van het overleg voor specifieke problemen bij de sportclub Berchem Sport en Unia, Voetbal Vlaanderen en eventuele andere instanties?

Tijdens de bespreking van de beleidsnota benadrukte u dat u niet te veel regels en verplichtingen wilt opleggen met betrekking tot deze problematiek. Staat u nog achter deze visie, of hebt u ondertussen andere conclusies getrokken uit de resultaten van het overleg waarnaar ik in mijn vorige vraag verwees? Indien ja, welke conclusies kunnen uit deze resultaten worden getrokken, en plant u verdere initiatieven voor de bredere voetbal- en sportsector?

Minister Weyts heeft het woord.

Wat dit laatste betreft, blijf ik de mening toegedaan dat we van overheidswege niet altijd op alles moeten reageren of alles in regels en verplichtingen gieten. Voetbal Vlaanderen is in deze zaak correct opgetreden en heeft een clubondersteuner naar de club gestuurd. Er is overleg geweest met het bestuur van de club, maar ook bij de andere partij vertegenwoordigd door een jeugdtrainer van de club die sprak namens verschillende ouders.

Voetbal Vlaanderen heeft ook contact gehad met het stadsbestuur en met ICES, die ook samen zaten met de club. De club heeft naar aanleiding van de gesprekken de maatregel eenvoudigweg opgeschort. Men maakt er direct iets vrij groots van, maar die club heeft gehandeld met de beste bedoelingen, net om tweedracht te vermijden binnen de ploeg, omdat men bezorgd was over eventuele discussies binnen de groep. Dat was dus vanuit de optiek van een versterking van de teamgeest om geen tweedracht in de ploeg te laten sluipen, om de jongens die wel naakt douchen, enigszins in bescherming te nemen.

Dat zijn dus vrij nobele intenties. Maar deze discussie heeft andere proporties aangenomen. Men heeft de regel ‘naakt douchen’ teruggedraaid. Er is een periode van dialoog ingelast. Dat is een correcte aanpak. Men probeert op basis van dialoog de problemen op te lossen. Het is niet de taak van de overheid daar nu onmiddellijk op te reageren. Ik heb telefoons en vragen om reacties gekregen. Soms moet je dat eens laten passeren. Belangrijk is dat de keuzevrijheid en de integriteit van de spelers centraal staan. Ik denk dat we ter zake, zoals u ook in uw vraag stelt, een goed beleid hebben gevoerd. We bouwen daarop voort. In dezen hebben we bewezen dat we daar volwassen mee kunnen omgaan.

De heer Van de Wauwer heeft het woord.

Minister, dank u voor uw antwoord. Maar kunt u toch iets concreter ingaan op de zaken die in dat overleg werden besproken? Kunnen er conclusies worden getrokken? Dit was nu een heel specifiek geval, maar het kan ook bij andere sportclubs voorvallen. Misschien is enige communicatie daarover toch aangewezen. Ik ben uiteraard blij u te horen zeggen dat u de keuzevrijheid en vooral de integriteit van de spelers belangrijk vindt. Als wij, als het gaat over de keuzevrijheid van jongeren om al dan niet naakt te douchen, verwachten van jongeren dat zij heel duidelijk kunnen aangeven wat hun grenzen zijn, is het toch belangrijk dat die grenzen gerespecteerd worden? Het is belangrijk dat zij die keuzevrijheid hebben.

Een element dat aanleiding vormde om niet meer naakt te willen douchen, was de vrees voor naaktfoto’s, die kunnen verspreid worden via de sociale media. Met betrekking tot het gebruik van smartphones in de kleedkamers lijkt er mij toch een kleine ingreep mogelijk die iets positiefs kan teweegbrengen. Moet er niet worden bekeken met de sector of de jeugdclubs hoe we smartphones kunnen en eventueel moeten bannen uit de kleedkamers? Ik ben benieuwd hoe u denkt over deze suggestie.

Minister Weyts heeft het woord.

Dat druist in tegen het uitgangspunt dat we toch beter niet al te veel regels en verplichtingen opleggen. We moeten weten wat de doelstelling is, wat we willen bereiken. Als we een smartphoneverbod opleggen in kleedkamers, starten we een discussie op die het doel zou voorbijschieten. In het kader van de nobele intentie het ‘body shaming’ te vermijden, denk ik dat we maximaal de keuzevrijheid moeten garanderen en dat we moeten opletten voor ‘overshooting’ door regels en verboden op te leggen, die volgens mij hun doel voorbij zouden schieten.

In deze casus kunnen we al bij al tevreden zijn. Hij illustreert dat we er vrij volwassen mee kunnen omgaan. Men heeft een probleem gesignaleerd. Men heeft aan diegenen die een verbod of verplichting hadden opgelegd andere intenties toegedicht. Uiteindelijk is dat goed uitgepraat. Dit illustreert al bij al dat we met sommige problematieken volwassen kunnen omgaan. De media-aandacht ter zake was niet bepaald een faciliterende factor bij het bereiken van een vergelijk. Men heeft in de club zelf goed gehandeld. Ook bij Voetbal Vlaanderen heeft men goed gehandeld.