Report meeting Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media

Mevrouw Brouwers heeft het woord.

Minister, de Week van de Digitale Radio is ondertussen alweer achter de rug. Net als vorig jaar werd er een onderzoek gedaan naar het digitale luisteren in Vlaanderen en de resultaten zijn ronduit positief: digitaal naar de radio luisteren zit in de lift. Voor 26 procent van de totale radioluistertijd wordt een vorm van digitale radio gebruikt, zoals internet, digitale tv of DAB+ (digital audio broadcasting).

Vooral DAB+ is aan een opmars bezig. In vergelijking met vorig jaar is de luistertijd via DAB+ verdrievoudigd, van 3 naar 9 procent. Luisteren via digitale tv daalt lichtjes, van 6 naar 5 procent, en luisteren via het internet blijft stabiel, op 12 procent. Uit het onderzoek blijkt ook dat er in België ondertussen al 841.000 toestellen verkocht zouden zijn die DAB+ kunnen ontvangen. Meer dan 16 procent van de Vlamingen heeft al een DAB+-toestel en 12 procent wil er een kopen. Er wordt ook steeds vaker in de auto naar DAB+ geluisterd. Meer en meer nieuw verkochte auto's hebben zo'n toestel aan boord en dat zal nog toenemen. Vanaf december 2020 zijn autofabrikanten en -importeurs verplicht om DAB+ standaard in te bouwen in elke nieuw verkochte auto.

Naar aanleiding van de start van de Week van de Digitale Radio bevestigde u de ambities van deze Vlaamse Regering. U zei onder meer: “Dit bewijst meer dan ooit dat DAB+ de toekomst van radio is: betere kwaliteit, groter gebruiksgemak, ruimer aanbod, zuiniger qua energie, …. De Vlaamse regering trekt dan ook resoluut de kaart van DAB+ en ik ben blij dat de volledige sector een succes wil maken van de transitie van FM naar DAB+. De mediawereld is in volle transitie. Ook internationaal willen we die boot niet missen. Ikzelf zal dan ook zowel inhoudelijk als financieel dit project blijven ondersteunen door mijn volle medewerking binnen de stuurgroep Digitale Radio Vlaanderen voort te zetten.”

Een bijzonder aandachtspunt binnen die digitalisering van de radiosector, dat nog niet echt opgelost is geraakt tijdens een vorige beleidsperiode, is eigenlijk de positie van lokale radiozenders, waarvoor op dit moment nog geen multiplexer (mux) werd voorzien. Wat zijn uw plannen om ook de lokale radiozenders alle kansen te geven op DAB+? Worden de lokale radiozenders nu wel betrokken bij de activiteiten van de Stuurgroep Digitale Radio Vlaanderen? Daar waren zij immers nog niet zo duidelijk in vertegenwoordigd.

Welke activiteiten heeft de Stuurgroep Digitale Radio Vlaanderen in 2019 reeds gedaan om de digitalisering van de radiosector te faciliteren? Tijdens de laatste vergadering van de vorige mediacommissie op 4 april 2019 kon minister Gatz daar toen nog geen informatie geven over het actieplan voor 2019? 2019 loopt bijna op zijn einde, wat is er al allemaal gebeurd op dat vlak? Zijn er eventueel ook al plannen voor 2020? Enfin, ik zal het wel horen.

Het is misschien een vraag die ik in de commissie Openbare Werken of aan de Brusselse overheid moet stellen, maar wat is de stand van zaken met betrekking tot de uitrol van DAB+-ontvangers in de tunnels? Die tunnels vallen onder het beheer van het Agentschap Wegen en Verkeer^(AWV).

Welke concrete acties ten aanzien van de retailsector zullen de komende maanden worden genomen? Worden afspraken voor de eindejaarsperiode gemaakt? Ik denk dan ook, na het kritische rapport dit voorjaar, aan Test Aankoop. Hoe evalueert u de samenwerking met het consultancybureau Jacky B?

Mijn laatste vraag is welke afspraken in de stuurgroep zijn gemaakt naar aanleiding van het komende Autosalon. Het gaat dan onder meer om de omzetting van de Europese Elektronische Communicatie Code (EECC) in Belgische wetgeving en de verplichte aanwezigheid van DAB+ in nieuwe wagens.

Minister Dalle heeft het woord.

Mevrouw Brouwers, ik dank u voor uw verhaal over de digitalisering van de radiosector. Uw vraag raakt een belangrijk element aan, namelijk de vraag op welke wijze we lokale radio’s kunnen meetrekken in de digitalisering. Ik denk dat hier op verschillende sporen aan moeten werken.

Het gaat gedeeltelijk om de FM-band. Ik zal op heel korte termijn nog een aantal toekenningen doen op de FM-band. We blijven op deze band werken en een omschakelplan voor de omschakeling van FM naar DAB+ is nu nog niet aan de orde. Er luisteren nog onvoldoende mensen naar de digitale radio en de FM-band blijft, zeker voor lokale radio’s, een belangrijke plaats hebben.

Lokale radio’s verdienen het mee op de trein van de digitalisering te kunnen stappen. Velen onder hen doen dat ook. Ze zijn zeer actief, bijvoorbeeld met uitzendingen via het internet. We exploreren zeker de mogelijkheden en ik denk dan aan het dit jaar opgericht platform Radioplayer, waar de lokale radio’s ook toegang toe hebben. We moeten nagaan of die toegang nog kan worden verbeterd, gemakkelijker kan worden en misschien zelfs goedkoper kan worden.

DAB+ vormt inderdaad een derde spoor. Er is een verdrievoudiging van het gebruik van DAB+ op een jaar tijd. Dat is vrij spectaculair. Het is voorlopig de enige digitale sector waar er vooruitgang is. Wat het luisteren naar radio via de digitale televisie betreft, is er een kleine terugval. Wat het luisteren naar radio via het internet betreft, is er vreemd genoeg stabiliteit. Op dat vlak zullen we nog een versnelling hoger moeten schakelen om de digitalisering door middel van het internet te versterken met de apps die we allemaal kennen of die een aantal onder ons gebruiken.

De toegang van lokale radio’s tot DAB+ is geen evidentie. Het systeem is gekend. We werken met multiplexing, de zogenaamde muxen. De bestaande muxen zijn grotendeels bezet. De eerste mux, 12A, is aan de VRT toegekend, De twee andere muxen, 11A en 5A/5D, zijn in respectievelijk 2009 en 2018 aan Norkring toegekend. Gezien die invulling is het voor lokale radio’s op dit ogenblik zeker niet evident toegang te krijgen.

We zullen onderzoeken op welke wijze we een betere toegang kunnen organiseren. Een van de denksporen die we nu volgen, is digitale capaciteit op mux 10 voor digital video broadcasting – terrestrial (DVB-T), bestemd en gebruikt voor digitale televisie die langs de ether wordt uitgezonden. Deze mux zou mogelijk kunnen worden omgevormd en voor DAB+ worden gebruikt. De mux is echter van 2009 tot 2024 in handen van Norkring. Het is niet mogelijk dit voor die datum zo maar terug te nemen en te herbestemmen, maar we zullen het zeker onderzoeken. Ik kan nu geen engagementen aangaan, maar we zullen dit denkspoor zeker grondig bekijken. We zullen onderzoeken of op die manier een DAB+-aanbod mogelijk wordt waar lokale radio’s een vlottere toegang toe hebben.

Wat betreft uw vraag rond de betrokkenheid van de lokale radio’s bij de stuurgroep Digitale Radio Vlaanderen, is het zo dat alle omroepen die ondertussen wel uitzenden op DAB+ – ik denk aan TOPradio, VBRO, Radio Maria, FamilyRadio, Roxx – en de Broadcast Partners, tweemaal per jaar uitgenodigd worden om deel te nemen aan de stuurgroep. De stuurgroep stelt vast dat er vanuit de lokale radio’s die geen plannen hebben om naar DAB+ over te gaan, niet onmiddellijk veel vragen zijn om deel te nemen aan vergaderingen van de stuurgroep. In de mate dat er een haalbaar perspectief komt voor lokale radio’s om ook uit te zenden via DAB+, zullen we natuurlijk kijken om hen bij de stuurgroep te betrekken. Het is evident dat we hen dan zo veel mogelijk willen betrekken als daar interesse voor is.

U peilde ook naar de initiatieven die voor 2019 gepland waren. Ik geef een kort overzicht. In mei 2019 hebben we een nieuwe televisiecommercial en twee nieuwe radiocommercials gemaakt. Die zijn voor het eerst ‘on air’ gegaan van 27 tot 31 mei 2019 op alle nationale radio- en televisiestations in Vlaanderen en ook op verschillende lokale en regionale radiostations. De focus van de commercials lag bij DAB+ in de auto en bij het feit dat DAB+ geen toekomstmuziek is, maar dat het er nu al is. Ook de voordelen zijn daar in de verf gezet.

In september 2019 hebben we opnieuw een reeks van de radiocommercials gehad van 16 tot 25 september. Die werden opnieuw uitgezonden op alle nationale radiozenders en verschillende regionale. Van 4 tot 10 november hebben we de Week van de Digitale Radio gehad. Tijdens die week werden de radio- en televisiecommercials opnieuw uitgezonden. Er werd ook een persbericht uitgestuurd waarin de nieuwe Ipsos-cijfers stonden en er werden verschillende acties georganiseerd. Zo hebben alle nationale radiozenders DAB+ gepromoot via berichten op hun websites, er werden DAB+-toestellen weggegeven tijdens shows, er werd over DAB+ in de shows gesproken en er werden posts geplaatst op sociale media. Ook de retailers en de fabrikanten hebben acties ondernomen in de vorm van promoties online of in hun folders. Ikzelf heb ook verschillende keren de radio te woord gestaan, op verschillende zenders, ook regionale, om daar toelichting bij te geven.

Dan was er uw vraag over de tunnels. Ik denk dat dat een heel belangrijke vraag is voor de autopendelaars. We hebben contact opgenomen met de projectverantwoordelijke bij het Agentschap Wegen en Verkeer, die mij de volgende info bezorgd heeft. Er werd voor de uitrusting en vernieuwing van radio-ontvangst in tunnels een overheidsopdracht opgemaakt en afgesloten. De overheidsopdracht MDM/18A04 ‘Structurele vernieuwing, onderhoud en aanpassingen aan radio heruitzendingsinstallaties in tunnels’ werd gesloten op 23 juni van dit jaar. Die overheidsopdracht bevat alle elementen om tunnels te voorzien van DAB+-heruitzending. In de loop van 2020 zal een eerste tunnel worden uitgerust met die functionaliteit. Na evaluatie van de eerste tunnel kan de DAB+-functionaliteit verder uitgerold worden voor andere tunnels in het beheer van het AWV.

De projectverantwoordelijke heeft ook een tabel bezorgd. Het heeft weinig nut om daar exhaustief door te gaan. We kunnen die ter beschikking stellen van u en van de commissie. Wat daarin opvalt, is dat de tunnels vandaag allemaal de functionaliteit van FM-heruitzending hebben. DAB+-heruitzending is meestal nog niet gerealiseerd. Dat is het objectief van die overheidsopdracht. Ik stel vast dat dat in vier tunnels in Oost- en West-Vlaanderen wel het geval is.

Voor de Brusselse tunnels – en als minister bevoegd voor Brussel is dat voor mij een grote zorg, maar ook voor heel veel pendelaars – moet er nog een afspraak plaatsvinden met de Brusselse overheden. Ik zal erop aandringen dat dat zo snel mogelijk gebeurt, zodat ook daar het nodige kan gebeuren door het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest. De Vlaamse stuurgroep Digitale Radio heeft zich alvast geëngageerd om samen met de Franstalige tegenhanger Maradio.be in gesprek te gaan met de Brusselse overheden. Het lijkt mij aangewezen dat effectief de beide stuurgroepen de afspraak samen maken, om ook te kijken hoe de beschikbare technische apparatuur en de multiplexen optimaal gebruikt of verdeeld kunnen worden tussen de Franstalige en de Vlaamse omroepen.

De partners binnen de retailsector werden bezocht en op de hoogte gebracht van alle acties. Concrete acties voor de kerstperiode worden nog in uitvoering gebracht. Die zullen ook verder bekeken worden, maar het is zeker dat ook de retailers daar een belangrijke rol in zullen opnemen.

De leden van de stuurgroep hebben ook een gesprek gehad met Test Aankoop, waarbij verschillende elementen uit het rapport van Test Aankoop werden besproken. Een aantal zaken werden daarbij ook weerlegd. De voordelen van DAB+ werden verder verduidelijkt, net als de acties die werden ondernomen naar het brede publiek.

U peilde ook naar samenwerking met het consultancybureau Jacky B. Ik heb de consultant zelf nog niet ontmoet, maar ze werd wel reeds ontvangen op mijn kabinet om een stand van zaken op te maken. Mijn administratie en kabinet ervaren de samenwerking als positief en willen hiermee doorgaan.

We zullen acties ondernemen om tijdens het Autosalon DAB+ te promoten door middel van reclamespots, tag-on's, printadvertenties, enzovoort. We zullen de volgende weken nog verder bepalen wat daar exact zal gebeuren.

Wij zullen ook afspraken maken met de top tien auto-importeurs in België. We zitten met hen samen om de omzetting van de European Electronic Communications Code (EECC) te bespreken, meer uitleg te geven over DAB+, en onze marketingcampagnes met hen te delen. We horen ook van hun kant graag wat hun plannen zijn met DAB+. Een belangrijk punt is natuurlijk dat zij vanaf december volgend jaar verplicht zullen zijn om in alle nieuwe wagens DAB+-radio’s te installeren. Ik denk dat dat voor DAB+ een belangrijke driver zal zijn en dat men daar het best zo snel mogelijk al op inspeelt.

Mevrouw Brouwers heeft het woord.

Dank u voor het uitgebreide antwoord. Ik zal niet op alle punten terugkomen, want ik geef toe dat ik nogal veel vragen heb gesteld.

Voor onze fractie gaat een van de belangrijkste vragen over de lokale radio’s. De collega’s die tijdens de vorige legislatuur in deze commissie zaten, weten dat wij zeer sterk hebben aangestuurd op die uitrol van DAB+ in Vlaanderen. We zijn dan ook heel tevreden dat het vooruitgaat, dat het positief is, maar voor de lokale radio’s was er toch wel een achterstand omdat ze nog nergens op zitten. U laat hier toch wel een belangrijke opening met mux 10, die nu nog in handen is van Norkring, en die in 2024 vrijkomt. U hebt nog enkele jaren de tijd om dit voor te bereiden wanneer mux 10 terug in handen komt van de Vlaamse overheid. U kunt dit technisch voorbereiden en die ruimte reserveren voor lokale radio’s die interesse hebben. Ze zullen allicht niet allemaal interesse hebben, en ze willen, zoals u aangeeft, niet allemaal per se in die stuurgroep zitten, maar ik kan me voorstellen dat er toch wel radio’s zijn die staan te springen om hier zo snel mogelijk op te zitten.

2024 is dan nog een beetje wachten, maar het gaat gewoon niet anders. Er is schaarste op de FM-band, maar zoals we in het verleden al hebben gezegd, zullen ook die mux’en op een bepaald moment vol zitten. We vreesden een beetje dat ze met allemaal nationale zenders zouden vol zitten, omdat dat ook nationaal is en nog niet opgedeeld is. Men zou dit dan ook moeten opdelen, om ook de lokale of regionale radio’s kansen te geven.

Ik hoop dat de afspraken met Brussel over de tunnels, samen met de Franstaligen, snel kan worden gemaakt, want als ik goed ben ingelicht wordt er heel hard gewerkt in allerlei Brusselse tunnels. Dat hebben mensen die toch al eens regelmatig met de auto in Brussel zijn, ondervonden. Ik hoop dan dat ze dat meteen hebben meegenomen als ze die tunnels aan de nieuwe noden hebben aangepast en hersteld hebben. Ik zou daar niet te lang mee wachten.

Hartelijk dank voor uw uitgebreide antwoord, we komen hier zeker nog wel eens op terug. Het is een punt dat regelmatig aan bod zal komen, zeker naar aanleiding van zo’n speciale week.

Mevrouw Van Werde heeft het woord.

Mijn collega Wilfried Vandaele is er vandaag jammer genoeg niet. Ik neem even zijn woorden in mijn mond. Mijn partij vindt de digitalisering van het radiolandschap uiteraard een belangrijk issue. We hebben dat proces ook altijd gesteund. Digitalisering is een goede zaak voor het hele radiolandschap – daar zijn we het allemaal over eens, neem ik aan.

Maximaal inzetten betekent voor ons ook dat we de spelers maximaal moeten betrekken. We hebben eerder al opgeroepen om de kleine spelers te betrekken bij de stuurgroep Digital Radio Vlaanderen. We horen van die kleine spelers dat ze vragende partij zijn om nauwer te worden betrokken. Ze worden echter hooguit ingelicht, de inspraak is eigenlijk onbestaande.

De Week van de Digitale Radio is naar ons aanvoelen geruisloos verlopen, al is 'geruisloos' misschien niet het juiste woord, want ruis en radio gaan niet goed samen. Ik bedoel het uiteraard anders. Er was wat berichtgeving in de media naar aanleiding van de resultaten van de meting, maar daarbuiten kwam de Week van de Digitale Radio niet echt uit de verf. U zegt wel dat er aandacht voor was, maar voor ons mag het meer zijn. Televisiespots werden ook altijd heel laat uitgezonden en ontsnapten wel eens aan de aandacht. Ze riepen bij ons ook niet echt een wauwgevoel op.

We vinden dus dat de aandacht voor DAB+ verder mag gaan dan enkel die ene week. Het feit dat het zolang duurde vooraleer er een nieuw actieplan was, is misschien een teken aan de wand. Het mag dus meer zijn voor ons. Zoals de collega al aanhaalde, heeft Jacky B een opdracht. Maar heeft die opdracht al opgebracht wat we ervan verwachtten? Het mag allemaal een beetje ambitieuzer voor ons. Dat willen we bij het begin van deze legislatuur toch wel benadrukken. We kijken alvast uit naar de acties in de eindejaarsperiode en de acties naar aanleiding van het Autosalon.

Mevrouw Segers heeft het woord.

Dank u wel voor uw antwoord, minister. Ook voor onze fractie is de uitrol van DAB+ een belangrijke zaak. Het is ook belangrijk dat dat goed begeleid en goed voorbereid wordt, en vooral dat de FM switch-off niet voorbarig gebeurt. Oorspronkelijk werd zelfs 2021 vooropgesteld, maar dat lijkt mij geen haalbare datum om van de huidige negen te komen tot een meerderheid van de zenders die via DAB+ uitzenden. We zijn van drie naar negen gegaan, maar het gaat toch allemaal niet zo snel.

Mevrouw Van Werde had het over het betrekken van de lokale radio’s. Wij hebben minister Gatz ook altijd gezegd dat het heel belangrijk was dat de kleine spelers erbij werden betrokken en hem daartoe opgeroepen. Maar er zit toch wel wat ruis op de berichten die we vanuit die sector krijgen en op uw inschatting hoe ze erbij betrokken worden. Wij roepen u dus graag op om hen echt mee in bad te nemen, want ook zij zijn een belangrijke speler die ertoe kan bijdragen dat het publiek via dat kanaal bereikt wordt en dat de uitrol van DAB+ gefaciliteerd wordt.

Er was ook discussie over de vraag of er wel plaats is voor alle lokale radio’s op DAB+. Ik herinner me dat Dominique Lievyns van Norkring vorig jaar op 5 november op het VRM-congres (Vlaamse Regulator voor de Media), een congres dat volgende maandag opnieuw georganiseerd wordt – een belangrijk debat over de toekomst van de openbare omroep waar we zeker allemaal aanwezig zullen zijn – gesteld heeft dat ze een technisch plan hadden uitgewerkt waarin plaats was voor alle lokale radio’s. Het zou dus wel degelijk mogelijk zijn om hen allemaal plaats te bieden. Minister Gatz heeft dat plan echter nooit te pakken gekregen, heeft hij ons eens gezegd. Een suggestie: misschien kunt u eens contact opnemen met Norkring en vragen of dat plan wel degelijk bestaat, want als dat technisch mogelijk is, zou ik het ook gewoon doen. En dan moeten wij er niet altijd op terugkomen.

Minister Dalle heeft het woord.

Dank u wel voor de bijkomende vragen en ook voor de steun voor een ambitieus beleid om die digitalisering voort te zetten en ook de digitale radio’s daarbij te betrekken. Ik wil me er graag toe engageren om bij een stuurgroep volgend jaar een oproep te doen naar alle lokale radiozenders en regionale spelers die geïnteresseerd zijn in DAB+ om daarbij aanwezig te zijn. Ik wil ook bekijken welke stappen we verder kunnen zetten om ook hen te betrekken bij dat proces van DAB+, waarbij we zeker ook zullen toelichten wat de stand van zaken is op dat moment van de technische mogelijkheden om dat te doen, al dan niet via MUX10.

Ik denk dat dat een heel belangrijke vraag is. Op technisch vlak is het mij nog niet helemaal helder wat daar de nodige stappen zijn. We moeten dat grondig bekijken. We moeten daar geen voorbarige uitspraken over doen. Te meer daar nog helder moet worden gesteld wat vandaag het exacte gebruik is van die mux 10.

U hebt mijn engagement om daar zeker aan verder te werken en om volgend jaar een initiatief te nemen met de lokale radio’s, om hen daarin te kennen.

Mevrouw Brouwers heeft het woord.

Minister, u ziet dat er een ruime steun is vanuit dit parlement om voor die lokale spelers ruimte te maken in het digitale verhaal. U zegt dat u hen allemaal naar de volgende stuurgroep zult uitnodigen. Dat is een mooie eerste stap. Het is ook goed dat u met Norkring en met de federatie van de lokale radio’s verder intensief overlegt om dat proces gestaag voor te bereiden met het oog op 2024. Laten we hopen dat tegen dan ook de mogelijkheid bestaat dat er in plaats wordt voorzien. Dat zou binnen uw beleidstermijn al een heel mooie realisatie zijn.