Report meeting Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media

De heer Slootmans heeft het woord.

Het is al een tijdje geleden, maar zoals u weet, vond koning Filip het onlangs nodig om het feestje voor de 18e verjaardag van zijn dochter, prinses Elisabeth, live uit te zenden. Of hij daarmee zijn dochter een plezier heeft gedaan, weet ik niet. Ik weet alleszins waar ik zou zijn, mocht mijn vader in zijn kantoor een live te volgen verjaardagsfeestje voor mij organiseren. Wellicht aan de andere kant van de oceaan.

Zoals u weet, minister, ging ook onze openbare omroep, naast de commerciële spelers, gretig in op het koninklijk verzoek. Het gebeuren werd niet alleen live uitgezonden, er was ook live commentaar en een uitgebreide voor- en nabeschouwing. Het enige wat nog ontbrak, waren chips en bier. Het zal u wellicht verbazen, maar ook ik heb zeer aandachtig naar het schouwspel gekeken. Ik zal u misschien nog meer verbazen, maar ook als republikein was ik onder de indruk van wat de jarige daar eigenlijk gebracht heeft. Anderzijds kun je van een leerlinge aan een peperdure Engelstalige eliteschool niets anders verwachten. Wat ik of u of de mensen ervan vonden, doet eigenlijk niets ter zake.

De kernvraag die we ons vandaag moeten stellen, is waarom de openbare omroep zich zo makkelijk liet verleiden om mee te gaan in deze door en door politiek strategische zet van het koningshuis. Iedereen met een beetje verstand weet dat het hierover ging. Het was niet om zijn dochter te plezieren, het was een berekende zet van de koning om de afkalvende steun voor zijn ondemocratisch en peperduur sprookjesinstituut op te krikken. Dat was de echte inzet van dit koninklijk circus. Dat was de val waarin de VRT zich maar al te makkelijk liet vangen.  Nochtans staat in zowel de beheersovereenkomst als het Mediadecreet geen enkele bepaling die de VRT hiertoe verplicht, zelfs niet voor begrafenissen of huwelijken. Geen enkele bepaling verplicht dit. In de beheersovereenkomst staat negentien keer het woord ‘onafhankelijk’ en nul keer het woord ‘koninklijk’. Het moet gezegd dat de van Saksen-Coburgs het goed hebben gespeeld. Er is precies gebeurd wat zij wilden, namelijk een door en door geregisseerde propagandastunt voor Laken.

Minister, bent u bij deze delicate beslissing betrokken geweest? Zo ja, wat was uw standpunt? Hoe is het mogelijk dat onze openbare omroep, die niet de minste verantwoording aan het koningshuis moet afleggen, op dit doorzichtig aanbod is ingegaan? Zult u er in de toekomst op toezien dat dergelijke propaganda-uitzendingen worden vermeden? Welke garanties zult u hier desgevallend voor inbouwen?

Minister Dalle heeft het woord.

Mijnheer Slootmans, ik was zelf op deze prachtige viering aanwezig. Ik zou u kunnen vertellen hoe mooi het was, met prachtig Antwerps ballet en schitterende muziek. Ik zou kunnen spreken over onze constitutionele monarchie, die ons staatsbestel is. Ik zou kunnen spreken over de kroonprinses, die ons toekomstig staatshoofd is. Ik zou kunnen verwijzen naar Scandinavische voorbeelden, waar dergelijke zaken ook live worden uitgezonden. Ik zal dat echter niet doen.

Mijn mening ter zake is eigenlijk volstrekt irrelevant. Het antwoord op uw vragen zit vervat in het Mediadecreet, dat bepaalt wat de VRT al dan niet mag uitzenden. Artikel 7 van dat decreet stelt dat de VRT zelf haar programma-aanbod en uitzendschema vaststelt. Ik ben uiteraard niet bij deze beslissing betrokken geweest en ik wens daar ook niet bij betrokken te worden. Noch binnen de contouren van het Mediadecreet, noch binnen de contouren van de beheersovereenkomst is het aan mij om te bepalen welke programma’s de VRT al dan niet mag uitzenden. De programmatie van de VRT moet in alle autonomie kunnen gebeuren. Ik respecteer die autonomie en de journalistieke onafhankelijkheid. De VRT is een publieke omroep en geen staatszender.

Om correct te zijn en de nodige transparantie te bieden, heb ik de VRT gevraagd me wat informatie over deze berichtgeving te bezorgen. De VRT heeft me laten weten dat het paleis alle zenders over dit evenement heeft geïnformeerd. Het was aan de zenders om te beslissen of en op welke manier ze hier iets mee zouden doen. De vier grote Vlaamse en Franstalige zenders – VRT, VTM, RTBF en RTL – hebben dit met elkaar besproken en zijn tot de conclusie gekomen deze gebeurtenis gezamenlijk te verslaan en de kosten te delen, zoals in verband met dergelijke evenementen vaak gebeurt. Die samenwerking zorgt ervoor dat de productiekosten voor alle omroepen kunnen worden gedrukt. De RBTF heeft het event gecapteerd en de VRT heeft, net zoals VTM en RTL, dit signaal overgenomen. Als deze omroepen beslissen dit uit te zenden, neem ik aan dat er bij de Vlamingen een vraag is om hiernaar te kijken. De beelden zijn niet enkel gestreamd op VRT NWS, maar zijn de geïnteresseerde kijkers ook als service aangeboden op het lineair televisiekanaal Eén. Eén kon dit live uitzenden omdat er op dat ogenblik geen programmatie op Eén was voorzien.

Mijnheer Slootmans, het is niet aan mij om dit te beoordelen. Ik heb op dit ogenblik geen enkele reden om te concluderen dat dergelijke zaken niet binnen de publieke opdracht van de openbare omroep vallen.

De heer Slootmans heeft het woord.

Minister, ik dank u voor uw antwoord. Ik leid hier alleszins uit af dat u geen graten ziet in of fundamentele problemen hebt met de beslissing van de VRT. U wijst op de constitutionele rol, maar we kunnen ons de vraag stellen waar dit zal eindigen. Is het volgende dan de ‘sweet sixteen’ van prins Emmanuel of de tweede communie van prinses Eléonore? Ik zie een aantal mensen lachen, maar we moeten de vraag stellen waar de grens ligt.

Dit gebeurt bovendien op het moment dat de VRT steen en been klaagt over besparingen. De VRT zal hier binnenkort zelfs aan de deuren van de commissie Media staan. Dit bewijst dat er nog heel wat overtollig vet zit dat we, samen met u, met heel veel plezier wensen af te snijden.

Mevrouw Brouwers heeft het woord.

Minister, u hebt een uitstekend antwoord gegeven. Het is niet omdat we van dezelfde partij zijn dat ik dat zeg, want de mensen die mij kennen, weten best dat ik hier ook gerust kritisch uit de hoek durf te komen. Echt waar, of onze openbare omroep nu een voetbalwedstrijd, een joods-israëlitische feestdag of een verjaardagsfeest uitzendt, eigenlijk moeten wij ons daar hier níét mee bezighouden. We hebben een Mediadecreet dat heel duidelijk is: dit valt onder de volledige autonomie van de VRT.

Voorzitter, ik doe een oproep aan u. U bent nieuw in deze commissie. Ik roep u op om misschien wat selectiever met dit soort vragen om te gaan, want wij gaan hier anders elke week vergaderen over een of ander programma dat een of andere parlementslid niet aanstaat. Uitzonderlijk kan dat, ik zeg niet dat dat altijd moet worden geweerd, maar een klein beetje selectiviteit … Dit was gewoon een puur educatieve vraag. De minister heeft hier eigenlijk les moeten geven aan een nieuw parlementslid van het Vlaams Belang.

De heer Meremans heeft het woord.

Ik heb hier geen vraag over gesteld, maar ik vind wel dat er vragen over mogen worden gesteld, want dit gaat over de opdracht van de VRT. In dit geval heb ik me ook afgevraagd welke politiek feit hier nu is gesteld. Ging het over een troonsafstand? Ging het over iemand die ergens officieel een functie gaat opnemen? (Opmerkingen)

Het ging over iemand, met alle respect voor de prinses, die 18 jaar werd. Aan de andere kant heb ik de VRT ook vergeleken met andere zenders. Die gaan daar nog verder in. Die begonnen al een uur op voorhand uit te zenden, voor het feest begon. Je zou het dat meisje misschien misgunnen mocht je hier vragen over stellen, maar er is hier geen politiek relevant feit, buiten het feit dat iemand 18 jaar wordt. Ik kan ergens wel de vraag begrijpen. Aan de andere kant is het zo dat, als je de uitzending wou zien, dit reeds werd uitgezonden op andere zenders. De vraag is dan of de VRT daarin moet meegaan of niet. Dat is de keuze die men moet maken. Men heeft die keuze gemaakt, soit. Daar kun je inderdaad over redetwisten.

Ik hoor hier over Ballet Vlaanderen. Ik vind dat heel mooi, alleen is er ook de culturele opdracht van de VRT. Ik hoop dan ook dat ze in de toekomst Ballet Vlaanderen ook eens kan uitzenden in andere programma’s. Ik kan alleen maar hopen dat men ook aan andere gelegenheden, die dan niets te maken hebben met het Belgische koningshuis, maar veeleer met festiviteiten van de Vlaamse Gemeenschap, evenzeer de nodige aandacht zal geven.

Mevrouw Segers heeft het woord.

Mijnheer Slootmans, mijnheer Meremans, ik zal dan verder de educatieve toer opgaan. Hebben de vier zenders hier berichtgeving gedaan over een relevant politiek feit? Het antwoord is ja. Ze hebben niet zomaar een verjaardagsfeestje uitgezonden, maar wel de 18e verjaardag van prinses Elisabeth, ons toekomstig staatshoofd. Bovendien is dat staatshoofd voor het eerst in onze geschiedenis potentieel een vrouw, sinds het afschaffen van de Salische wet. Dat is relevant genoeg. Bovendien toont het feit dat de vier zenders de handen in elkaar slaan, dat er een publiek voor is. Daar hebben heel veel mensen naar gekeken. Heel veel mensen vinden dat relevant, jullie niet.

Mevrouw Brouwers, u was me voor. Ik ben wel van een andere partij, maar ik wou ook de minister feliciteren met zijn krachtig en sterk antwoord. Ik sluit me ook aan bij de oproep, die ik daarnet al heb gedaan: laten we alstublieft niet in de komende legislatuur onze donderdagochtenden vullen met dit soort vragen over wat de opdracht is van de VRT. Die moet daar autonoom in kunnen zijn.

De heer Slootmans heeft het woord.

Ik stel vast dat een aantal partijen naar rode traditie censuur willen gaan inbouwen, DDR-gewijs. (Opmerkingen)

Er is de redactionele vrijheid van de VRT en wij mogen hier niet bepalen wat de VRT moet uitzenden. Mevrouw Segers, als morgen de VRT echter zou beslissen om de IJzerwake integraal uit te zenden, of een Vlaams Belangcongres, het kot zou te klein zijn. Kom ons dus hier nu niet zeggen dat wij niks mogen zeggen over de redactionele en zeer bedenkelijke keuzes van de VRT.

Men had het over die constitutionele functie van de VRT. Zelfs dat het een vrouw is, blijkt relevant te zijn. Ik heb de nieuwsberichten ter zake zeer goed gevolgd, en wat blijkt? Mevrouw Elisabeth krijgt nog altijd geen dotatie. Zij is nog niet officieel in functie gesteld als troonopvolger. Dat is ook de communicatie geweest vanuit het koningshuis. Op het moment dat koning Filip haar officieel in functie wil stellen als troonopvolger, met de dotatie en ook alle taken die daarbij horen – als troonopvolger heb je een aantal functies te vervullen – dan kun je misschien nog, vanuit een grondwettelijk standpunt, over een relevante case spreken. Maar dat is nu niet het geval. Elisabeth mag dan hertogin zijn van Brabant, de koningin van Vlaanderen is ze vooralsnog niet.