Report meeting Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken

De heer Danen heeft het woord.

Voorzitter, minister, collega’s, het is inderdaad een jaarlijks terugkerend fenomeen dat er in diverse media wordt vastgesteld dat er op een vrij drastische manier aan hakhoutbeheer wordt gedaan langs de Vlaamse snel- en gewestwegen.

‘Het lijkt wel kaalkap, maar dat is het niet’ kopte de nieuwswebsite deredactie.be net een jaar geleden, maar ook dit jaar verschenen er gelijkaardige artikels over de bomenkap langs de Vlaamse wegen. Op 6 maart 2017 verscheen er nog een artikel over de situatie in Houthalen-Helchteren waar buren misnoegd waren dat er zonder enige vorm van communicatie overgegaan werd tot de kap van een groenbuffer tussen hun straat en de E314.

Het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) reageert telkens op dezelfde wijze op al deze nieuwsberichten: “Deze kappingen passen binnen het hakhoutbeheersplan van AWV en zijn nodig om de veiligheid van de weggebruikers te verzekeren.” Daarnaast hebben deze kappingen een ecologische functie. Afhankelijk van de vegetatie, wordt de kap om de negen of vijftien jaar uitgevoerd.

De groene buffers langsheen de snel- en gewestwegen spelen eerder een beperkte rol in de demping van het geluid dat wordt veroorzaakt door het wegverkeer. Wanneer het om het bufferen van fijn stof gaat of het inperken van de visuele vervuiling, dan vergroot het belang van deze groenschermen aanzienlijk. Het is dan ook niet verwonderlijk dat buurtbewoners telkens opnieuw verontwaardigd reageren wanneer er een groenscherm tot op het grondniveau wordt verwijderd. Ik neem aan dat iedereen al wel mails hierover heeft gekregen, ook het kabinet van de minister.

Minister, de nieuwsberichten over burgers die misnoegd zijn omdat de groene buffer langsheen de snel- of gewestweg in hun buurt wordt gekapt, duiken elk jaar opnieuw op. De visuele impact van deze verandering is dan ook niet gering voor de buurtbewoners. Een vaak gehoorde klacht is dat deze kap zonder enige vorm van communicatie wordt uitgevoerd. Bij wijze van spreken: mensen komen ’s avonds thuis van hun werk en stellen vast dat hun groenbuffer helemaal is verdwenen. Aangezien deze kappingen kaderen binnen een hakhoutbeheersplan en aangezien de periodiciteit van de kappingen gekend is, zou het toch mogelijk moeten zijn om de mensen die in de buurt van een te kappen groenscherm wonen, tijdig te verwittigen. Waarom gebeurt deze communicatie niet? Wat zult u ondernemen om deze communicatie te verbeteren?

Wanneer omwonenden de kap van een groenscherm aanklagen, duiken er vaak nog andere, oudere punten van ontevredenheid op. Hoewel een groenscherm eerder een beperkte impact heeft op de demping van geluid, wijzen de betrokken bewoners toch vaak op een verhoging van de geluidshinder na de kapping van de groene buffer. Buurtbewoners – zeker die in de nabijheid van een snelweg wonen – geven regelmatig aan dat zij vragende partij zijn voor bijkomende geluidswerende maatregelen, maar hun verzuchtingen worden vaak afgewimpeld vanwege financiële of andere redenen.

Wat is de procedure voor het nemen van geluidswerende maatregelen in de buurt van snelwegen? Welke criteria worden er gehanteerd om te bepalen of het geluid dat afkomstig is van een snelweg, als hinderlijk moet worden beschouwd voor de mensen die in de buurt wonen? Hoe wordt er bepaald welke gebieden prioritair worden aangepakt? Waar kunnen bewoners terecht met vragen of klachten over de geluidshinder die afkomstig is van snel- of gewestwegen?

Welke instantie of instanties brengt of brengen AWV op de hoogte van de geplande houtkap langsheen een snel- of gewestweg in een gemeente? Wordt de burgemeester automatisch op de hoogte gebracht van de geplande werken? Heeft de gemeente inspraak in de timing die AWV voorstelt?

Minister Weyts heeft het woord.

Scheelt er iets aan de communicatie inzake hakhoutbeheer? In dit geval zeker en vast. Specifiek voor het project in Houthalen-Helchteren is er geen communicatie naar de omwonenden gebeurd. Dat kan niet. De betrokken diensten werden hierover aangesproken, er is hun op gewezen dat dat niet meer mag gebeuren.

Het Agentschap Wegen en Verkeer meldt mij dat het schepencollege wel op de hoogte werd gebracht van de werken. Meer zelfs, de kap werd uitgevoerd op vraag van een ambtenaar van Houthalen-Helchteren.

Er wordt gewerkt aan de communicatie van het agentschap. AWV zet hierbij borden langs de weg onder het motto ‘Wij geven deze zone de ruimte om te groeien’. Dat is de doelstelling, het is niet omdat we dringend nood hebben aan brandhout of zo. We willen aan het groen de kans geven om opnieuw te groeien. (Opmerkingen van Annick De Ridder)

Deze borden wijzen de weggebruikers op de website www.hakhoutbeheer.be waar ze de informatie kunnen terugvinden. Omwonenden krijgen normaal gezien een brief in de bus met de nodige informatie. Daar staat in waarom en wanneer de kap zal gebeuren en wat de argumentatie ter zake is. Het gemeentebestuur krijgt eveneens een brief bezorgd met de aankondiging van de werken. Informatie wordt ook zo veel mogelijk via de pers en sociale media verspreid.

Geluidswerende maatregelen zijn mogelijk indien de woonzones langs autosnelwegen zijn opgenomen in de prioriteitenlijst Geluid. Deze lijst kadert in de verdere uitwerking van de Europese richtlijn over de evaluatie en beheersing van omgevingslawaai, als milderende maatregel naar aanleiding van een milieueffectenrapport, en door het afsluiten van een samenwerkingsovereenkomst waarbij een financiële participatie van de lokale besturen vereist is.

Voor elk van die mogelijkheden onderzoekt AWV altijd de efficiëntie van een geluidswerende maatregel. Geluidshinder vanwege wegverkeer kan worden bestreden door het nemen van maatregelen aan de bron bijvoorbeeld door een stillere wegverharding, aan de overdracht bijvoorbeeld met geluidsschermen en bij de ontvanger bijvoorbeeld door isolatie van woningen. Dat zijn de drie mogelijke maatregelen. Welke maatregel het meest effectief is, hangt af van de concrete situatie.

Voor klachten over geluidshinder kan men steeds terecht op het Meldpunt Wegen: www.meldpuntwegen.be. Andere contactgegevens voor klachten zijn te vinden op de website van AWV: www.wegenenverkeer.be/contact.

Het Agentschap Wegen en Verkeer bepaalt in samenspraak met het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) welke zones op jaarbasis worden aangepakt. Het hakhoutbeheer moet binnen het tijdsvenster van 15 november tot 15 maart worden uitgevoerd en binnen bepaalde autoluwe tijdsvensters – tijdens files gaat men dat normaal gezien niet doen. Er is altijd samenspraak met de lokale besturen, zij kunnen een periode of tijdstip aangeven waarop de kap beter niet gebeurt. Dan moet er bereidheid zijn om daarnaar te luisteren en zich daar in de mate van het mogelijke naar te schikken.

De heer Danen heeft het woord.

Minister, het schepencollege werd dus op de hoogte gebracht, de vraag is dan wie de burgers op de hoogte moet brengen. Ik begrijp van u dat AWV dat zou moeten doen en dat gebeurt soms niet, daar moet aan gewerkt worden.

Begrijp ik het goed dat er niet standaard om de zoveel jaren bepaalde plekken worden aangepakt, maar dat dit gebeurt in overleg met de betrokken diensten? Nu had ik het idee dat het sowieso om de negen of tien jaar gebeurde, naargelang de vegetatie. Is het echt maatwerk? Als dat niet het geval is, zou ik daar echt wel voor willen pleiten. U weet dat beter dan ik, maar ik geloof niet altijd alles wat men mij zegt of mailt. Ik hoor bijvoorbeeld dat men de grote machines moet afschrijven. Sommigen beweren zelfs dat er wel nood is aan brandhout bij de ene of andere.

Daarom zou men heel drastisch te werk gaan. Nogmaals, ik geloof dat niet, maar daarom is communicatie erg belangrijk, ook om een draagvlak te creëren voor dat soort maatregelen.

Ik heb studies gelezen die zeggen dat een groenscherm zelden zorgt voor minder geluid, maar dat de mensen wel minder last hebben van het geluid, het heeft dus een psychologisch effect. De kleur groen is voor veel dingen goed natuurlijk. Men zou minder geïrriteerd geraken als het geluid achter dat scherm plaatsvindt. Ik zou willen vragen om daar wat meer aandacht voor te hebben en zeker ook om de verzuchtingen van de bewoners ter wille te zijn. Een zone die eerst heel mooi groen staat en dan wordt gekapt, doet er enige jaren over om weer een groenscherm te vormen. Ik kan begrijpen dat mensen zich daar heel erg aan storen. Ik pleit voor meer maatwerk over deze werken.

Nog een laatste punt betreft de veiligheid. Als snel- of gewestwegen in een soort sleuf liggen, kunnen bomen daar eventueel op vallen, en dan is er een veiligheidsaspect, maar er liggen ook wegen op een verhoog, en ik heb nog nooit geweten dat bomen inderdaad in de omgekeerde richting omvallen. Wordt er inzake veiligheid gedifferentieerd? Of wordt alles over één kam geschoren?

De heer Parys heeft het woord.

Ik had eerlijk gezegd verwacht dat de heer Danen sterker zou ingaan op de – soms – drastische aanpak van AWV. Ik begrijp dat niet heel goed. Ik ken wellicht niet alle onderliggende drijfveren. Als een van de criteria de veiligheid is, tja, ik kan u een aantal plaatsen tonen waar de kap echt niets met veiligheid te maken heeft.

Minister, kan daar niet wat in gemilderd en gematigd worden? Ik vind het heel erg jammer dat we veel buffergroen hebben aangelegd en dat we dat nu in grote mate zien verdwijnen.

Minister Weyts heeft het woord.

Er is inderdaad een psychologisch effect, want inzake geluidswering heeft een groenscherm quasi nul effect, maar wel een visueel effect. Het geeft ook een gevoel van geborgenheid en privacy. Dat speelt zeker een rol, dat begrijp ik volkomen.

We werken meestal op basis van een vaste cyclus, om de zoveel jaar, zoals u gezegd hebt, om net te zorgen voor de biodiversiteit. Vandaar de samenwerking met Natuur en Bos, dat gebeurt vanuit een ecologische bekommernis. Als we dat meer dan tien jaar laten woekeren, geven we aanleiding tot enige ecologische schraalheid.

Veiligheid speelt alleen bij een specifieke vraag of AWV grijpt zelf in. Men neemt dan heel ‘gecibleerd’ maatregelen. Het is niet omdat er ergens één tak overhangt dat men kilometers lang bermen zou hakken. Dat is niet de bedoeling en bij mijn weten ook niet de praxis.

Het meeste is gezegd nu.

Mijnheer Parys, ik heb gepleit voor maatwerk, juist om een te drastische aanpak tegen te gaan. Ik heb begrepen dat de minister daar werk van zal maken, evenals van een degelijke communicatie betreffende het hoe en waarom van de werken.