Report meeting Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken

Collega’s, het is vandaag Gedichtendag. Het gedicht dat ik zal voordragen, is van Remco Campert, en heeft als titel ‘Iemand stelt de vraag’.

Verzet begint niet met grote woorden
maar met kleine daden

zoals storm met zacht geritsel in de tuin of de kat die de kolder in z’n kop krijgt

zoals brede rivieren
met een kleine bron
verscholen in het woud

zoals een vuurzee
met dezelfde lucifer
die de sigaret aansteekt

zoals liefde met een blik
een aanraking iets dat je opvalt in een stem

jezelf een vraag stellen
daarmee begint verzet

en dan die vraag aan een ander stellen.

De heer Keulen heeft het woord.

Voorzitter, ik zal beginnen met een mobiliteitsgedicht.

De trein loopt prachtig binnen

Te wachten op de trein, uiterst moeizaam
over de grijze brug, een gele bloem springt
open, helder in een draai, en valt niet om.

De bloei is een begin, de trein loopt prachtig
binnen, is een engel, strijkt langs de perrons.
Om niet te verdwalen stappen we in, jij,

bedachtzaam, tilt je koffers, probeert opnieuw
een brede lach. En staart. Breekt het landschap in,
regen slaat het raam, rechts een huis gegeseld

zag je dat, een tuinschuur klapte open, er golven
hagen op de wind. Onvermoeibaar kuiert
de landweg, wegen binnendoor, staat

onverwacht een ladder, glimmend, hemelhoog.
Scheert een flits van een signaal dat er iets is,
langzaam voortduurt, en alles nog te gaan.

Voorzitter, minister, collega’s, mijn vraag gaat over de privébewaking op de snelwegparkings langs de E40 in Drongen, Jabbeke en Mannekensvere. Die privébewaking werd ingevoerd na enkele incidenten, en had de bedoeling om inklimming van illegalen in vrachtwagens tegen te gaan en de veiligheid van de overnachtende chauffeurs te vergroten. Dit werd aangekondigd als een proefproject met een looptijd tot eind 2016.

Minister, in deze commissie is dit onderwerp in oktober al ter sprake gekomen. Toen stelde u dat er een grondige evaluatie van het probleem zou plaatsvinden met de provinciegouverneurs, maar ook met federaal minister van Binnenlandse Zaken Jambon en federaal staatssecretaris voor Asiel en Migratie Francken, om zo tot structurele oplossingen te komen. Deze problematiek is immers niet beperkt tot West-Vlaanderen. Ook in Vlaams-Brabant zijn er al dergelijke problemen geweest. Die evaluatievergadering heeft plaatsgevonden op 8 november 2016.

Op 14 december heb ik hierover ook al een schriftelijke vraag gesteld. Uit het antwoord op die schriftelijke vraag blijkt dat de bewaking als effectief ervaren is, en dat er een totaalplan komt dat u samen met uw federale collega Jambon aan het uitwerken bent. Een van de denksporen is het invoeren van parkings voor kort- en langparkeren, zodat vrachtwagenchauffeurs enkel overnachten op beveiligde parkings.

Ondertussen is het proefproject op de drie eerder genoemde parkings met privébewaking afgelopen. Febetra betreurt dat dit is gebeurd zonder grondige evaluatie. In het VRT-nieuws stelde u dat door de ontruiming van het kamp in Calais de problemen minder urgent zijn geworden en de veiligheid van de truckers gewaarborgd kan worden met omheinde parkings.

Minister, klopt de stelling van Febetra dat het proefproject is beëindigd zonder formele evaluatie, met eventueel de stakeholders? Indien dat zo is, wat zijn dan de redenen daarvoor?

U wilt inzetten op omheinde parkings voor de veiligheid van de chauffeurs. Is het uw ambitie om dat op elke autosnelwegparking toe te passen, of enkel op de parkings waar er recent problemen zijn geweest?

Het doel van de evaluatievergadering van 8 november 2016 was om te komen tot bijkomende structurele oplossingen. Zijn er inderdaad nog bijkomende structurele oplossingen voor de autosnelwegparkings uit dit overleg gekomen? Welke zaken werden concreet afgesproken met uw federale collega’s Jambon en Francken? Welke initiatieven zullen zij op federaal niveau nemen?

Hoe zullen de bijkomende investeringen worden gefinancierd? Zal dit gebeuren met de opbrengsten uit de kilometerheffing voor vrachtwagens, of worden er hiervoor ook federale middelen ingezet, bijvoorbeeld in de vorm van bijkomende politiepatrouilles?

Mevrouw Fournier heeft het woord.

Collega’s, het gedicht dat ik zal voorlezen, heeft als titel ‘Tramtram’.

Dag meisje met het ijsje aan het raam.
Dag beentjes van het meisje in de tram.
Dag bengeling. En tingeling.

Dag Marokkaan, dag Indiaan, dag onderdaan.
Dag mevrouw getrouwd met uw sjakosj.
Dag meneer in de weer met uw moustache.

Dag gast, ik zie u groeien aan uw rugtas.
Dag Turk. Dag snurker uit de late nacht.
Dag Chinees, dag Kongolees, dag Kees.

Dag Jood, dag tingeling, dag rode muts,
dag kleine duts in de te grote koets.
Dag blinde en dag hond, dag blind verbond.

Dag hanger in de lus, dag musje in de hoek,
dag denker aan het venster,
dag oortjes in de oren van de stille zanger.

Dag reizigers allemaal. Dag elk verhaal.
Dag alle taal. Dag alle reizelingen
in de bedding van de stad. Dag dag dag.

Dagelijks klinkt in ons heelal de tingeling.

Minister, begin oktober besliste u, op vraag van de West-Vlaamse provinciegouverneur Carl Decaluwé, om de snelwegparkings van Jabbeke en Mannekensvere langs de E40 te laten bewaken door een privéfirma. Er werd toen aangekondigd dat de parking in Drongen wellicht een maand later zou volgen. De drie parkings zouden in de daaropvolgende maanden 24 uur op 24 bewaakt worden door een privéfirma. Het totale kostenplaatje voor de opdracht werd geraamd op om en bij de 200.000 euro. Dat was, gezien de omstandigheden, geen overbodige luxe.

Op het moment van de beslissing had de Franse overheid al aangekondigd om het kamp in Calais te sluiten. Dat is ook zo gebeurd eind oktober 2016. Toch besloot u om Drongen nog op te nemen in de bewakingsopdracht. Dat duidt dus op de noodzaak en de meerwaarde van die tijdelijke bewaking. Ook bij de beslissing om de parking van Westkerke opnieuw te openen, is de veiligheid een prioriteit, met de investering in ANPR-camera’s (Automatic Number Plate Recognition) en omheiningen.

Begin januari hoorden we dan op het nieuws dat de minister had besloten om de privébewaking stop te zetten vanaf begin 2017. In het nieuws reageerde Febetra, de koepel van de transportsector, verbolgen, omdat ze niet op de hoogte was van de beslissing. De minister repliceerde dat de afspraak was om begin januari de bewaking op de parking stop te zetten.

Minister, wanneer werd de beslissing genomen om de bewaking op de parkings stop te zetten? Hoe werd die bewaking geëvalueerd? Waarom hebt u beslist om Drongen alsnog op te nemen in de opdracht?

Hoe werd de sector betrokken bij de beslissing om de bewaking uit te breiden en daarna opnieuw stop te zetten?

Welke stappen zult u zetten om de veiligheid op de snelwegparkings te garanderen? Wordt, zoals in Westkerke, in ANPR-camera’s of extra omheining voorzien voor deze snelwegparkings?

Minister Weyts heeft het woord.

Stelt u mij een vraag, dan antwoord ik graag – dat was het qua gedicht. (Gelach)

U herkent geen parels? Het is eigen werk.

Voor alle duidelijkheid: ik heb de bewakingsopdracht niet stopgezet. Het was van in den beginne de bedoeling dat de opdracht tot dan zou lopen, zo is het ook gecommuniceerd. Aanvankelijk was de bewakingsopdracht zelfs maar voorzien voor één maand, ik heb dat dan verlengd tot eind 2016, maar wel met de duidelijke communicatie dat het een tijdelijke maatregel zou zijn. Als Febetra dan uit de lucht komt gevallen, dan was men niet goed geïnformeerd. Het was trouwens ook enkel Febetra die er enig misbaar rond heeft gemaakt.

U moet ook weten dat de bewakingsopdracht zo’n 200.000 euro per maand kost, dat valt niet zo lang te handhaven. Het ging ook niet over een proefproject, het was ook niet de bedoeling om dat op grote schaal uit te rollen. We hebben wel een evaluatie gemaakt op basis van een bevraging van de politiezones, waarbij men natuurlijk meldde dat die bewakingsopdracht, 24 uur op 24 en 7 dagen op 7, efficiënt was. Dat lijkt me ook evident: er werden amper incidenten gemeld.

Er was een vraag waarom Drongen alsnog werd meegenomen in de opdracht: dat was altijd al de bedoeling. Drongen was echter nog gesloten op initiatief van de gouverneur, en daarom was in het begin die bewakingsopdracht niet nodig. Toen Drongen opnieuw openging, hebben we daar ook die bewakingsopdracht laten toepassen.

Wat de structurele maatregelen betreft, focussen we ons in eerste instantie op de as E40 richting Calais. De transmigratieproblematiek is immers vooral een zaak van de oost-westas. We zoeken daar naar een structurele oplossing, want het is niet houdbaar op lange termijn om die bewakingsopdrachten te handhaven. Het is de bedoeling dat we een idee uitwerken over kort- en langparkeren: op die oost-westas hebben we dan afwisselend parkings met een focus op langparkeren, en andere parkings met een focus op kortparkeren. Met langparkeren bedoelen we parkeren op parkings waar beveiligd kan worden overnacht, met een stevig hekwerk en met bewaking via camera’s. Bijvoorbeeld op Westkerke is dat concreet de bedoeling. Die parking is nu gesloten, maar zou tegen eind april opnieuw open moeten gaan. Daar komt een hekwerk en ANPR-systeem. Kortparkeren gebeurt dan op parkings waar vrachtwagenchauffeurs kort kunnen stoppen om te tanken of een korte rustpauze te nemen, maar waar het niet aangewezen is dat ze blijven overnachten.

Die visie zijn we volop aan het bespreken binnen de drie betrokken provincies, ik heb ze ook alle drie apart ontvangen: afgelopen maandag West-Vlaanderen, dinsdag Oost-Vlaanderen en gisteren Vlaams-Brabant. Op 1 februari ontvangen we ook de transportsector. Ik heb vrij snel gecommuniceerd en geduid wat specifiek in West-Vlaanderen de bedoeling is, namelijk de opening van Westkerke als langparkeerparking, en Mannekensvere en Jabbeke als kortparkeerparkings. Daarbij zouden we, in afwachting van de opening van Westkerke als langparkeerparking, vanaf februari zorgen voor de sluiting ’s nachts van de parking Mannekensvere. Die wordt ook maar beperkt gebruikt, ik denk dat daar maar een tiental parkeerplaatsen zijn voor vrachtwagens. In Jabbeke zouden we dan tot eind april voorzien in nachtelijke privébewakers met een hond. We doen dat op die manier omdat er anders niet genoeg overnachtingscapaciteit is voor de chauffeurs.

Ik heb telkens in 5 miljoen euro voorzien in 2017 en in 2018 voor de aanpak van dienstenzones. Er zijn dus budgetten om die parkings te kunnen uitrusten in functie van langparkeren.

Ik vind het stramien, het scenario van die opdeling goed. Het zal natuurlijk zaak zijn dit goed op te volgen. Zal er ook met camerabewaking worden gewerkt op de parkings voor kortparkeren, of met gelegenheidspatrouilles van de politie? Want anders verplaatst het probleem zich natuurlijk: de mensensmokkelaars zullen die vluchtelingen hoe dan ook ergens in een vrachtwagen proberen onder te brengen.

Voor de parkings voor langparkeren is de situatie mij duidelijk: omheiningen en camera’s. Welke rol spelen de privébewakingsfirma’s en de federale wegpolitie daar nog in?

Het overleg moet ook tot het einde worden volgehouden om het draagvlak te behouden maar vooral om misverstanden en foute conclusies te vermijden.

Wat doet Binnenlandse Zaken concreet, qua inbreng in natura door het vrijmaken van politiecapaciteit om die parkings op gezette tijdstippen te controleren?

Minister, ik dank u voor uw antwoord. Ik ben heel blij dat u het probleem ter harte neemt en er de nodige maatregelen en budgetten voor uittrekt.

Jabbeke en Mannekensvere worden dus parkings voor kortparkeren. Worden Westkerke en Drongen dan parkings voor langparkeren? Welke maatregelen neemt u dan op parkings voor kortparkeren? Het is me duidelijk wat de plannen zijn op parkings voor langparkeren, namelijk hekkens en camera’s, maar hoe zit het voor de parkings voor kortparkeren? U gaat Mannekensvere ook sluiten op 1 februari, waarschijnlijk om maatregelen in te voeren en de parking daarna opnieuw open te stellen. Kunt u daarover nog wat extra praktische informatie geven?

Voor alle duidelijkheid: de inklimming doet zich vooral ’s nachts voor. Overdag is er immers meer sociale controle. Daarom is er op kortparkeerparkings niet voorzien in een mogelijkheid tot overnachting. Daarom wordt Mannekensvere ook ’s nachts gesloten. Hetzelfde geldt voor Jabbeke. Dat blijft open, maar zou ook dichtgaan vanaf de opening van Westkerke. Daarbij is het inderdaad de bedoeling dat je niet blijft overnachten op kortparkeerparkings

De samenwerking met de kabinetten-Jambon en -Francken verloopt prima. Er is natuurlijk ook de vraag of de politie een oogje in het zeil zou houden.

Daarnaast, op iets langere termijn, kan ook het cameraschild dat we willen uitrollen over het volledige autosnelwegennetwerk, wel een bijdrage leveren, vooral in functie van het detecteren van de transporteurs of de mensenhandelaars zelf. Op dat vlak kan dat er ook absoluut toe bijdragen om mensenhandelaars te klissen.

Inzake Drongen wil ik niet vooruitlopen, omdat ik daarover nog moet overleggen met Oost-Vlaanderen. Het was trouwens ook nog niet de initiële bedoeling om inzake West-Vlaanderen te communiceren, maar door lekken uit de vergadering hebben we dat even anders moeten aanpakken.