Report meeting Commissie voor Algemeen Beleid, Financiën en Begroting

De heer Lantmeeters heeft het woord.

Minister, in het decreet houdende bepalingen tot begeleiding van de aanpassing van de begroting 2015 werd beslist om de tarieven van schenkingen voor onroerende goederen te verlagen. U kent deze tarieven: op de eerste schijf zal 3 procent schenkingsrechten worden geheven, op de tweede schijf 9 procent, op de derde schijf 18 procent en op de vierde schijf 27 procent. Daartegenover werd gesteld dat de ontwijkingsmechanismen aangepakt zouden worden, en dat waarschijnlijk in dezelfde geest als wat u daarstraks hebt aangekondigd, namelijk dat gelden die voor fiscale regularisatie worden geïnd, dienen voor een rechtvaardige fiscaliteit.

In het decreet houdende bepalingen tot begeleiding van de aanpassing van de begroting 2015 staat het volgende: “Dit ontwerp voorziet in een vereenvoudiging en vergroening, onder meer door het verminderen van het aantal schijven, het verlagen van de tarieven en de koppeling aan voorwaarden die de energetische renovatie en de private huurmarkt stimuleren. Tegelijkertijd maakt de regering een stappenplan om ontwijkingsmechanismen aan te pakken.”

De strategische adviesraad van de Vlaamse Woonraad geeft de volgende opmerking: “In de memorie van toelichting wordt vermeld dat de Vlaamse Regering een stappenplan wenst uit te werken om ontwijkingsmechanismen aan te pakken. Het is niet duidelijk welke inhoud en instrumentarium men voor ogen heeft in een dergelijk plan. Meer concrete verduidelijking is wenselijk.”

Minister, hoever staat u met het stappenplan om ontwijkingsmechanismen aan te pakken? Kunt u dit stappenplan toelichten? Welke ontwijkingsroutes tracht u met dit stappenplan op te doeken? Op welke data baseert u zich bij het opmaken van dit stappenplan? Kunt u een timing van het stappenplan geven?

Minister Tommelein heeft het woord.

Dank u voor uw vraag, mijnheer Lantmeeters. Uw vraag sluit aan bij de bespreking die op 15 september van vorig jaar in deze commissie heeft plaatsgehad. Collega Rzoska heeft toen mijn voorgangster over de inhoud en de timing van een stappenplan ondervraagd. Het antwoord kwam er toen grosso modo op neer dat een nieuwe schenkbelasting op onroerende goederen die op 1 juli 2015 in werking is getreden, zou worden geobserveerd en geanalyseerd en dat de Vlaamse Regering remediërend zou optreden tegen ongewenste ontwijkingsmechanismen.

Ik bekijk dit stappenplan in functie van de noodzaak op het terrein. Ik verkies om gepaste maatregelen te nemen wanneer het nodig blijkt. Een uitgebreid en gedetailleerd stappenplan met bijhorende timing voor de nabije en verdere toekomst dreigt al snel te worden voorbijgestoken door de praktijk die zich aanpast aan de gewijzigde of nieuwe regelgeving.

Ik stel voor dat ik nog even in herinnering breng wat er al is gerealiseerd en vervolgens wat we op korte termijn nog in de pijplijn hebben zitten. Een eerste belangrijke realisatie uit het stappenplan, was het decretaal kortwieken van de sterfhuisclausule. Met het eenvoudige schrappen van enkele woordjes uit de Vlaamse Codex Fiscaliteit, heeft de Vlaamse Regering een einde gemaakt aan het jarenlange juridische getouwtrek en aan de onzekerheid. Een tweede concrete realisatie, was het uitsluiten van het oneigenlijk gebruik van de bijkomende verlaging van de schenkbelasting bij energievriendelijke renovatie of kwaliteitsvolle verhuring door de begiftigden. Strikt genomen zou immers een teruggave kunnen worden gevraagd van de schenkbelasting zoals die gegeven werd voor de inwerkingtreding van de nieuwe tarieven op 1 juli 2015. Dat heeft de Vlaamse Regering eveneens prompt afgeblokt met een kleine, legistieke correctie, opgenomen in het programmadecreet bij de begrotingsopmaak 2016. Mijn mening is dat redelijke tarieven nog altijd de beste remedie zijn tegen achterpoortjes, mijnheer Lantmeeters.

En, ‘last but not least’, op het einde van de rit, verwijs ik graag naar de bespreking van 15 september. Mijnheer Lantmeeters, u hebt toen aangegeven dat de verlaging van het tarief van de schenkbelasting op onroerende goederen, op zich een efficiënte oplossing is tegen ontwijkingsmechanismen. Ik citeer u graag: “Onze partij staat achter een verlaging zolang die goed is voor de burger. Het feit dat er een verlaging is, mijnheer Rzoska, is al een oplossing voor het opduiken van ontwijkingsmechanismen. Wanneer de fiscus op een bepaald moment tot 80 procent op het geld van de mensen zou inhouden, dan zou men ofwel ontwijkingsmechanismen doorvoeren, ofwel niets doen. (...) Door het invoeren van dit systeem, is het grootste ontwijkingsmechanisme al vermeden.” Tot daar de woorden van de heer Lantmeeters.

Mijnheer Lantmeeters, ik zat hier toen nog niet, maar ik kan die stelling volledig bijtreden. Een transparante en billijke fiscaliteit maakt ontwijkingsmechanismen overbodig. Ik denk dat de recente hervormingen van de schenkbelastingen in het Vlaamse Gewest hebben aangetoond dat de Vlaming graag bereid is correct zijn belastingen te betalen als de tarieven van de belastingen redelijk zijn.

Wat hebben we op korte termijn nog in de pijplijn zitten? Op 14 juni hebben we in deze commissie de omstreden kwestie van de verzekeringsgiften besproken. De fiscale behandeling van de verzekeringsgift door de Vlaamse Belastingdienst wordt door sommige experts betwist. Om aan deze controverse een einde te maken, heb ik aan de Vlaamse Regering een decretale oplossing voorgesteld. Mijnheer Lantmeeters, ik had begrepen dat we voor een solide, decretale oplossing alvast op uw steun mogen rekenen.

Ik besluit. Het stappenplan wordt uitgevoerd. Er werden reeds stappen gerealiseerd, zowel preventief als curatief. We hebben er andere uitgewerkt, die al in het besluitvormingsproces zitten en voor enkele andere kwesties worden nog mogelijke scenario’s bestudeerd.

De heer Lantmeeters heeft het woord.

Mijn vraag ging inderdaad in die richting. Ik wou weten welke de volgende stappen zijn en wat we nog voor de boeg hebben. Sommigen stellen met scha en schande vast dat die ontwijkingsmechanismen op dit ogenblik zijn afgeblokt. Blijkbaar gaat het maar om enkele gevallen, ik vraag me af wat dat in de toekomst zal zijn. Lagere tarieven, die de mensen de indruk geven dat het om een eerlijkere fiscaliteit gaat, zijn het beste middel tegen ontwijkingsmechanismen. Ik dacht dat er misschien een concreter plan was, maar ik kan mij ook vinden in de benadering waarbij u zegt dat problemen worden aangepakt wanneer ze zich voordoen.

Minister, u zegt dat er nog enkele maatregelen in voorbereiding zijn. Ik ben blij te vernemen dat u een oplossing zult bieden voor het probleem van de verzekeringsgift. In de mate van het mogelijke zullen we daaraan meewerken. Kunt u nog iets concreter zijn over de zaken die nog op tafel liggen? Zijn er nog oplossingen in de maak? Wanneer we vaststellen dat destijds de tarieven verlaagd werden en de daling van de inkomsten die daarvan het gevolg was, gecompenseerd zou worden door het wegwerken van ontwijkingsmechanismen, kan ik mij op dit ogenblik niet voorstellen dat de ontwijkingsmechanismen die nu op tafel liggen, voldoende zijn om dat gat te dichten.

Minister Tommelein heeft het woord.

Er liggen nog een aantal andere zaken op tafel, onder meer de gesplitste inschrijving. En we zouden nog een lijst kunnen opstellen van zaken die daarvoor in aanmerking komen. Ik stel voor dat we dat aanpakken zodra bepaalde zaken zich voordoen. U hebt mij een vraag gesteld over die verzekeringsgift en ik heb zeer snel gereageerd met een voorstel aan de regering. Als u mij nog andere zaken signaleert, zal ik ze ook aanpakken.