Verslag vergadering Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Innovatie en Wetenschapsbeleid
Verslag
Mevrouw Claes heeft het woord.
Minister, u zult zich ongetwijfeld herinneren dat ik tijdens de vorige legislatuur vaak vragen om uitleg heb gesteld over het nieuwe screeningsinstrument dat de VDAB heeft ontwikkeld voor de toeleiding in het kader van het Maatwerkdecreet en van het decreet betreffende de lokale diensteneconomie. Dit instrument moet de VDAB in staat stellen de afstand tot de arbeidsmarkt te bepalen. We hebben toen beslist de VDAB die opdracht toe te kennen zonder de VDAB hiervoor ook meer mankracht te geven.
Sinds 1 april 2015 zijn het Maatwerkdecreet en het decreet betreffende de lokale diensteneconomie van kracht en zorgt de VDAB voor de screening. Ik heb deze vraag om uitleg anderhalve maand geleden opgesteld. Ondertussen ben ik gecontacteerd door een aantal bedrijven die me een aantal problemen hebben gemeld. Een probleem is de tijd die de VDAB nodig heeft om de individuele screenings uit te voeren. Een ander probleem is het feit dat de aangemelde kandidaten weinig beschikbaar zijn. Er is enige bezorgdheid om de toekomst.
We weten natuurlijk dat dit het begin is. Ik hoop dan ook dat het enkel gaat om groeipijnen waar we door moeten. Ik vind het dan ook belangrijk vandaag mijn vraag om uitleg te stellen. Naar mijn aanvoelen moeten er immers een aantal bijsturingen komen.
Sinds het moment waarop ik deze vraag om uitleg heb opgesteld, zijn er contacten geweest tussen de koepels en de VDAB. De koepels hebben brieven gestuurd. De VDAB heeft antwoorden gestuurd die me echt bezorgd maken. De koepels hebben het antwoord gekregen dat de VDAB zijn best doet. Dat zal wel kloppen. Het zou erg zijn indien dit niet het geval zou zijn. Ik vraag me echter af of we de toen gemaakte keuze kunnen aanhouden. Misschien moeten er bijsturingen volgen.
Minister, op een eerdere vraag om uitleg hebt u geantwoord dat de VDAB veel monitort. Een goede monitoring van deze mensen lijkt me belangrijk. Het overleg met de koepels over de monitoring moet ervoor zorgen dat de doelgroep goed afgebakend blijft. Er mag geen verdringing tussen de verschillende doelgroepen zijn.
Aangezien ondertussen natuurlijk al heel wat is gebeurd, wijk ik wat af van de vragen die in mijn schriftelijke voorbereiding staan. Ik vraag me echt af of het niet beter zou zijn voor een tijdje weer naar de vroegere situatie te gaan. Ik heb het duidelijk over een tijdelijke omschakeling. De VDAB kan het echt niet aan. De toeleiding tot het maatwerk en de lokale diensteneconomie wordt hierdoor gestropt. Dat is wat nu aan de gang is.
Een snelle invulling is voor de organisaties belangrijk. Als mensen gedurende een bepaalde periode niet worden vervangen, moeten de anderen natuurlijk harder werken. Bovendien zijn de erkenningen hiervan afhankelijk. De organisaties moeten binnen een bepaalde termijn voor individuele invullingen zorgen. Blijkbaar is een brief gestuurd waarin staat dat dit niet langer hoeft. De organisaties moeten echter ook op jaarbasis de invulling kunnen bewijzen. De plaatsen worden niet ingevuld. Indien dit niet van de organisatie zelf, maar van de VDAB afhangt, bevinden we ons in een andere situatie.
Mevrouw Vermeulen heeft het woord.
Mevrouw Claes, u hebt net gevraagd of we niet naar de vroegere situatie kunnen terugkeren. Ik heb in een vroeger leven zelf nog in een maatwerkbedrijf gewerkt. Ik heb een beetje schrik om naar de vroegere situatie terug te keren. Toen kwam een doelgroepmedewerker, al dan niet door zijn moeder of zijn vader begeleid, gewoon aan de receptie om werk vragen. Ik weet niet in welke mate u naar de vroegere situatie wilt terugkeren. We moeten hier alleszins over waken.
Minister, ik vind de International Classification of Functioning, disability and health (ICF) een belangrijk instrument. Dit moet, zeker in het licht van het rugzakprincipe voor de doelgroepmedewerkers, goed worden geïmplementeerd. Ik wil wel eens horen wat de stand van zaken is. Werkt het op dit ogenblik al dan niet goed? Wat zijn de perspectieven?
Minister Muyters heeft het word.
Voorzitter, naar aanleiding van deze vraag om uitleg heeft mijn kabinet uiteraard nog eens met de VDAB gesproken. De VDAB zet alles in het werk om een vlotte toeleiding op gang te brengen.
De regelgeving is sinds 1 april 2015 van kracht. Ik ben niet van plan dit opnieuw te veranderen. Dit zou immers opnieuw decreetgevend werk vergen. Voor dat werk zou worden afgerond, zouden we met het huidig systeem ver genoeg gevorderd zijn. Ik zal dat niet doen.
Mevrouw Claes, er zijn natuurlijk kinderziektes. U ziet het echter te somber in. Niet alles loopt fout, verre van zelfs. Ik wil zeker niet ontkennen dat er hier en daar kinderziektes zijn. Er wordt echter actie ondernomen op de zaak te optimaliseren. Ik zal een aantal van die acties toelichten.
Ten eerste worden de maatwerkbedrijven gecoacht. We doen dit om in Mastervac in Mijn VDAB een duidelijke vacatureomschrijving te kunnen noteren. Bij elke persoon worden de gewenste indicatie en het gewenste werkondersteuningspakket vermeld. Er kan uit vijf pakketten worden gekozen.
Ten tweede worden met de maatwerkbedrijven en de organisaties in de sector van de lokale diensteneconomie provinciale netwerken georganiseerd. Het is de bedoeling goede werkafspraken te maken en een jaarplanning voor open vacatures op te stellen.
Ten derde worden bepaalde acties georganiseerd om geschikte kandidaten te vinden en te screenen.
Ten vierde managen we de vlotte doorloop van de indiceringsflow met de inschatting, de indicering en de beslissing.
Ten vijfde plegen de centrale diensten van de VDAB, zoals u daarnet zelf hebt gevraagd, regelmatig overleg met de koepels van de werkplaatsen en met het departement. Samen ondernemen ze acties om een kwalitatieve dienstverlening te kunnen aanbieden.
De VDAB is operationeel sedert 1 april. Ze hebben zich maximaal georganiseerd. De VDAB zegt me dat voor zo’n megaproject zes maanden nodig zijn om op kruissnelheid te geraken en mogelijke kinderziektes weg te werken.
De maatwerkbedrijven en organisaties lokale diensteneconomie kunnen hun bijdrage leveren door tijdig hun vacatures bekend te maken en hun vacatures nauwkeurig te omschrijven in Mijn VDAB – ze worden daarvoor begeleid –, en hun voorkeur qua indicatie en werkondersteuningspakket te vermelden. Die acties kunnen juist maken dat de VDAB gerichter kan matchen.
Het toeleiden kan pas beginnen als er vacatures gekend zijn. Een toeleidingsduur van één maand om een passende kandidaat te vinden lijkt billijk. Aangezien er in een overgangsperiode van drie jaar voorzien is voor de maatwerkbedrijven, wil ik u geruststellen en zeggen dat het beleid de betrokken bedrijven niet afrekent na jaar 1 voor de erkenningscapaciteit.
Er is in een uitgebreid monitoringssysteem voorzien. Aangezien de nieuwe wetgeving pas in voege trad op 1 april, is het veel te vroeg om conclusies te trekken. Deze rapportering is gepland op maandelijkse en kwartaalbasis en zal gebeuren door de VDAB aan het departement, mijn kabinet en het kabinet van minister Homans. Een eerste voorlopige evaluatie kan pas zinvol gebeuren na één jaar werking.
Het departement en de VDAB hebben gedurende vier jaar voorbereidingen getroffen om deze nieuwe wetgeving en de hieraan verbonden bevoegdheden voor te bereiden. De gespecialiseerde trajectbegeleiding (GTB) was hier zeer nauw bij betrokken. Er werd een grootschalige communicatiecampagne, opleidings- en sensibiliseringsronde georganiseerd om iedereen in het maatwerk onder te dompelen. Dit blijft nog maanden doorlopen. Iemand die niet op de hoogte is; kan alleen maar een nieuwe medewerker zijn, of was in loopbaanonderbreking of met langdurig ziekteverlof. Anders is het toch wel heel verkeerd gelopen.
Mevrouw Claes heeft het woord.
Minister, ik ben heel erg blij dat u over één maand spreekt, want er was sprake van drie maanden om een screening te doen. Een maand lijkt me redelijk. Dat is twee maanden minder, dat is belangrijk.
De rapportering van de VDAB gebeurt aan uw kabinet, aan het kabinet Sociale Economie en aan het departement. Is het mogelijk dat ook de koepels worden geïnformeerd zodat ze dit goed kunnen volgen?
De voorbereiding is gebeurd. Ik ben er zeker van dat alle medewerkers van de VDAB en de GTB weten wat het Maatwerkdecreet is. Dat wil nog niet zeggen dat iedereen helemaal mee is met de indicering van mensen. Dat is toch wel een groot verschil. De beslissing is kort voor 1 april genomen. De voorbereiding is in de vorige legislatuur gebeurd. De uitvoeringsbesluiten zijn zeer kort voor 1 april genomen, vandaar dat ik me moeilijk kan voorstellen dat iedereen een opleiding genoten heeft voor 1 april.
Minister, is het contract met de GTB is in orde voor de indicering en opvolging van deze mensen? Dat is mij niet duidelijk.
Eén maand is de doelstelling. Dat is alleen mogelijk als de organisaties een goede vacature-invulling en indicatie geven en het pakket dat gevraagd wordt uit die vijf mogelijkheden. Dat moet langs twee kanten gebeuren. We moeten groeien naar één maand. Ik zou niet graag willen dat u communiceert dat ik alles in één maand wil. Neen, ik stel dat als doelstelling naar hen. Nu is het drie, dat moet één worden.
De koepels informeren? Daar kan ik nu niet ja of nee op antwoorden. Ik zal dat met minister Homans bespreken. We zullen zien of we dat gaan doen, en waarom niet als we het niet gaan doen.
Er zijn al veel opleidingen gegeven. Die lopen door, dat zit in het actieplan. Het contract met de GTB lijkt me in orde, tenzij u andere indicaties hebt.
Ik zei misschien een beetje te snel dat we dat moeten opschorten en terugkeren naar vroeger. Ik bedoelde het niet zo. Ik bedoel vooral dat er bijsturing nodig is. Ik ben altijd voorstander geweest van het Maatwerkdecreet. Ik ben een grote voorstander van het bepalen van de afstand tot de arbeidsmarkt en het financieren van mensen. Dat zit perfect in dat systeem.
Ik maak me wel zorgen en dat wou ik overbrengen. Ik ben bezorgd over dat systeem waarin we geloven. Ik hoop dat niet alles overhoop gegooid wordt doordat het niet gaat werken. Daar moeten we ons voor inzetten.
Ik zou de allerlaatste zijn om een terugkeer naar vroeger te bepleiten. We moeten wel zorgen dat het werkt.
De vraag om uitleg is afgehandeld.