Verslag vergadering Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid en Gezin
Verslag
Mevrouw Jans heeft het woord.
Collega’s, mijn vraag om uitleg is een opvolgingsvraag over de elektronische sigaret. In de commissie van 7 oktober 2014 stelde ik u hierover ook al een vraag om uitleg. U zei toen: “Het is belangrijk om de evolutie goed in de gaten te houden, want meerdere ontwikkelingen die samenhangen met de stijgende populariteit van de e-sigaret zijn verontrustend.”
De laatste tijd verschijnen er heel wat berichten in de pers. Er zijn ook studies verschenen. Er is blijkbaar een nieuwe evolutie, die zich verder uitbreidt. De elektronische sigaret wordt namelijk in verschillende aroma’s aangeboden. Er is een waaier van smaken: van koffie tot aardbei, je kunt het zo gek niet bedenken. Die smaken hebben eigenlijk als doel de jongeren naar die elektronische sigaret te doen grijpen. Dat is voor jongeren een opstap om de stap te zetten naar het roken van echte sigaretten.
Recent is er een studie gepubliceerd door het vakblad Tobacco Control. Daarin werd aangegeven dat de aroma’s van de e-sigaretten, met of zonder nicotine, heel wat chemische stoffen bevatten. Die stoffen zijn ook wel in voeding aanwezig, maar op een andere manier, want deze stoffen kunnen bij inademing een ander effect hebben dan bij het opnemen via voedsel.
Een werkgroep binnen de Hoge Gezondheidsraad werkt ondertussen aan een tweede advies rond de e-sigaret. Een lid van die werkgroep verklaarde nu echter al dat de overheid strenger moet toezien op de aroma’s van de elektronische sigaretten, of dat nu met of zonder nicotine is. Dat tweede advies is echter blijkbaar nog niet beschikbaar.
Ook de Stichting tegen Kanker heeft al gezegd dat de regelgeving rond aroma’s strenger moet. Zoals ik al zei, kunnen die smaakstoffen een opstap zijn om te beginnen met het roken van gewone sigaretten.
In uw antwoord op mijn vorige vraag om uitleg zei u: “Een goed regulerend kader voor de e-sigaret ontbreekt in België. De nieuwe Europese Tabaksrichtlijn verplicht België om op termijn een duidelijker kader te creëren voor de e-sigaret. Ik zal dat uiteraard bespreken met mijn federale collega, zodra ik weet wie dat zal zijn. Als dat regulerend kader op gang is getrokken, zal Vlaanderen conform internationale afspraken zijn rol opnemen voor wat betreft sensibilisering en preventie.” Ondertussen weten we wie die federale collega is.
Minister, hoe staat u tegenover de trend van populaire, schadelijke aroma’s van de e-sigaret? Hebt u nog overleg gehad met de Stichting tegen Kanker en de Hoge Gezondheidsraad? Zult u stappen ondernemen met het oog op informatieverstrekking en sensibilisering? Hebt u ondertussen al overleg gehad met uw federale collega? Zo ja, wat was hiervan het resultaat? Wat zijn de verdere plannen?
Mevrouw Saeys heeft het woord.
Voorzitter, over de verdiensten of gevaren van de e-sigaret zijn ondertussen heel wat rapporten verschenen. Die zijn niet altijd eensluidend. Nu komen er nog studies bij met betrekking tot de aroma’s en de gevaren daarvan. De Hoge Gezondheidsraad maakt een evaluatie. Het rapport zal belangrijk zijn om op basis daarvan het federale en Vlaamse beleid af te stemmen, zowel over het vraagstuk of de e-sigaret verslaving in de hand werkt, of het al dan niet werkt bij het stoppen met roken als over het gevaar van de aroma’s. Minister, ik neem aan dat u het beleid zult afstemmen op het rapport van de Hoge Gezondheidsraad.
Minister Vandeurzen heeft het woord.
Dames en heren, ik deel de bezorgdheid van de experts als het gaat over mogelijke gezondheidsrisico’s van gebruik en de drempelverlagende werking voor klassieke rookproducten. Een heldere productnormering en -controle die schadelijke stoffen zo veel mogelijk beperkt, lijkt een minimum.
Hoever we moeten gaan in het opwerpen van verdere drempels voor het gebruik van de e-sigaret, is een complexe vraag omdat er hieromtrent op vandaag geen eenduidig standpunt is geformuleerd door experts en/of wetenschappers. Op dit moment zijn er ingebouwde drempels voor het gebruik van tabakssigaretten: taxatie, minimumprijs, reclame- en marketingverbod, beperkingen op het gebied van verpakkingen, gebruiksverbod op het werk en openbare plaatsen enzovoort. Moeten we deze drempels ook voor de e-sigaret inbouwen? Er zijn immers ook experts die benadrukken dat e-sigaretten gemakkelijk toegankelijk moeten zijn omdat ze een nut hebben bij het stoppen met roken en omdat het een voordeel zou zijn voor de volksgezondheid als een deel van de klassieke rokers overschakelt op dit nieuwe product. Misschien is het een eerste stap als we ervoor kunnen zorgen dat de e-sigaret aantrekkelijk is voor rokers om over te stappen, maar onaantrekkelijk is voor niet-rokers aangezien ook de e-sigaret nicotine bevat en gezondheidsrisico’s veroorzaakt.
In 2013 kwam de Hoge Gezondheidsraad met een eerste advies rond de e-sigaret, te vinden op zijn website. De raad achtte toen enige terughoudendheid geboden bij het algemeen beschikbaar maken van de e-sigaret, vooral ingegeven om de eventuele aanzet tot het roken van gewone sigaretten te vermijden.
Een nieuw advies van de Hoge Gezondheidsraad mogen we verwachten tegen eind oktober 2015. Zolang de Hoge Gezondheidsraad geen nieuw collectief advies heeft afgeleverd, moeten we wachten om vanuit een grote wetenschappelijke evidentie of met een gezaghebbend advies ons beleid te kunnen bepalen. We hebben hierover op dit ogenblik geen apart overleg. We nemen dit wel mee als aandachtspunt voor de planning van de nieuw te erkennen Vlaamse partnerorganisatie rond tabak. Het gaat dan vooral over informeren en sensibiliseren van de bevolking. We moeten ons realiseren dat dit geen eenvoudige opgave is, aangezien de boodschap nogal complex is. Ze is alleszins complexer dan bij de klassieke sigaret, waar het zeer duidelijk is.
We zullen dus in het voorbereiden van het traject naar een nieuwe gezondheidsconferentie rond preventie van het gebruik van tabak, alcohol en drugs en het bijhorend nieuwe actieplan, ook de problematiek van de e-sigaret opnemen.
Het regelgevend kader voor e-sigaretten moet worden besproken binnen de Cel Gezondheidsbeleid Drugs, die enkele weken geleden voor de eerste keer is samengekomen in de nieuwe samenstelling. We gaan ervan uit dat dit op tafel zal komen zodra de Hoge Gezondheidsraad een nieuw advies heeft gegeven. In elk geval mag u verwachten dat op basis van dat advies de Vlaamse Gemeenschap een initiatief zal nemen naar de Cel Gezondheidsbeleid Drugs, omdat er waarschijnlijk ook verwachtingen in zullen staan met betrekking tot de federale overheid.
Mevrouw Jans heeft het woord.
Minister, ik volg deze problematiek al een hele tijd op, ook op federaal niveau in de Senaat. Eigenlijk hoor ik al jaren hetzelfde verhaal. Er zijn verschillende adviezen en studies die niet eensluidend zijn. Ik begrijp dat we ons moeten baseren op wetenschappelijke bevindingen, maar ik zit met het gevoel dat we op het vlak van het informeren en sensibiliseren van jongeren wel al stappen kunnen ondernemen. Ik vind het evident dat als jongeren de mogelijkheid hebben om een e-sigaret met smaken te roken, ze gemakkelijker de stap zullen zetten naar het gebruik van de gewone sigaret. We hebben daar weinig studies voor nodig.
Ik ben tevreden dat de problematiek wordt meegenomen naar de nieuwe gezondheidsconferentie inzake tabak en drugs. Ik blijf erop aandringen dat u zo snel mogelijk stappen zet, samen met de nodige partners, op het vlak van sensibilisering van jongeren.
De vraag om uitleg is afgehandeld.