Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn
Verslag
De heer Beenders heeft het woord.
Minister, mijn vraag om uitleg is een vraag om verduidelijking. Het is nodig om alles over de energiepremies eens op een rijtje te zetten, omdat er in de laatste weken en maanden verschillende vormen van communicatie zijn geweest, onder andere door collega’s en door uzelf. Ik stel u deze vraag naar aanleiding van het artikel van vorige week waarin u sprak over het stimuleren van een totaalaanpak inzake energie-efficiëntie. Mijn fractie vindt dat geen verkeerde visie. Het is absoluut noodzakelijk om die energie-efficiëntie te blijven stimuleren. Op basis van bepaalde cijfers hebt u de conclusie getrokken dat de aanpak voor totale energie-efficiëntie de beste zou zijn.
U gebruikt daarbij een goed voorbeeld door te stellen dat als je een winterjas draagt met een kapotte rits, je het uiteindelijk nog altijd koud hebt. Maar uiteindelijk zijn er altijd mensen die geen nieuwe jas kunnen kopen en enkel de rits willen vervangen. Zal dit in de toekomst nog altijd kunnen? De communicatie van de afgelopen maanden heeft bij heel wat mensen de vraag opgeroepen of er nog wel premies zijn. Tot wanneer kunnen ze die nog aanvragen? Wanneer worden ze afgeschaft?
Minister, met de aangekondigde hervorming streeft u een vereenvoudiging na van het bestaande systeem. Welke vereenvoudiging stelt u voorop? Wanneer wordt aan het parlement de hervorming van de energiepremies voorgesteld? Gaat u naast een totaalaanpak ook nog gefaseerde investeringen inzake energie-efficiëntie financieel ondersteunen, vooral voor mensen die een totaalaanpak niet in één keer kunnen realiseren?
Mevrouw Taeldeman heeft het woord.
Minister, u bent er zeker van op de hoogte dat er momenteel interessante ontwikkelingen gebeuren. Ik denk aan alles wat betrekking heeft op de bespreking in de werkgroepen van het Renovatiepact. Twee weken geleden hebt u een stand van zaken gegeven van de werkgroep die bezig is met de hervorming van de premies. 2015 is een transitiejaar, waarin veel denkwerk wordt verricht over het Renovatiepact. Ook het Steunpunt Wonen heeft veel werk verzet in het kader van het Grote Woononderzoek dat recent in de commissie Wonen is toegelicht. Vorige week was er in de commissie Wonen een marathonzitting met veel vragen over dat Grote Woononderzoek. Sommige collega’s hebben interessante suggesties gedaan aan de minister, bijvoorbeeld dat er veel woningen in Vlaanderen zijn met een slechte woonkwaliteit – het Grote Woononderzoek heeft aangetoond dat het over 1 miljoen woningen zou gaan, vooral in het segment van de huurwoningen.
Een voorstel van het Steunpunt Wonen is om de renovatiepremie open te trekken naar eigenaars-verhuurders. Die mogelijkheid bestaat al voor eigenaars-verhuurders, maar enkel in het segment van sociale verhuurkantoren. Als een eigenaar-verhuurder zijn woning verhuurt via een sociaal verhuurkantoor, komt hij ook in aanmerking voor de renovatiepremie. Waarschijnlijk moet het budget daarvan op een rijtje worden gezet, want in deze budgettaire context weet ik niet of zoiets haalbaar is. Jammer genoeg verhuren die eigenaars-verhuurders hun woning op de huurmarkt met een mindere woonkwaliteit.
Minister, ik heb iets interessants gezien in de Bouwkroniek van 24 april 2015, namelijk een nieuw project in West-Vlaanderen dat mee wordt ondersteund door het Vlaams Energieagentschap (VEA). West-Vlaanderen werd geselecteerd als pilootprovincie. Het is de bedoeling dat West-Vlaamse gezinnen worden begeleid bij het energiezuiniger maken van hun woning. Er wordt een gratis energiescan uitgevoerd, er wordt dakisolatie geplaatst en/of een nieuwe verwarmingsketel geplaatst en het geheel wordt betaald met energiewinsten en weegt op geen enkel moment door op het maandelijkse gezinsbudget. West-Vlaanderen heeft daarvoor een subsidie van het VEA gekregen ten belope van 186.000 euro.
Minister, kunt u daar iets meer over vertellen? Is het de bedoeling om dat project door te trekken naar andere provincies in Vlaanderen?
Minister Turtelboom heeft het woord.
Het Vlaamse woningpatrimonium is vandaag te energieverspillend. 58 procent van de eengezinswoningen in Vlaanderen is gebouwd voor 1970, dus voor de eerste energiecrisissen van 1974 en 1979. Wat was op dat moment de incentive om je huis te isoleren, als de energiekost bijzonder laag was?
25 procent van die woningen heeft nog geen dakisolatie, 14 procent nog altijd enkel glas en slechts 45 procent van de muren en 31 procent van de vloeren is gedeeltelijk of geheel geïsoleerd. Energie gaat vooral verloren via dak, muren, vloeren en ramen. Te veel gezinnen betalen vandaag een veel te hoge energiefactuur, omdat er veel energie verloren gaat. Er is dus veel werk aan de winkel, maar tegelijkertijd bleek uit de cijfers van de uitgekeerde premies dat het aantal energiebesparende renovaties afnam. In 2014 kenden de premies voor dak-, vloer-, spouwmuur- en andere isolaties een dalende trend. Vandaar de beleidskeuze om integraal in te zetten op energie-efficiëntie als belangrijkste pijler in het energiebeleid van de komende jaren.
Ik heb de afgelopen periode uitvoerig de nadruk gelegd op de besparingsmogelijkheden en een aantal beleidskeuzes – energielening, hervorming van de premies – om die in de steigers te zetten. Het lijkt er nu op dat er sprake is van een eerste kentering. Dat blijkt uit de cijfers van het aantal en vooral de bedragen van de uitgekeerde REG-premies door de distributienetbeheerders in het eerste kwartaal van dit jaar. Aangezien er klassiek meer premies worden uitgereikt in de wintermaanden, is een vergelijking met de cijfers van het eerste kwartaal van 2014 de meest relevante. We kunnen het eerste kwartaal niet vergelijken met het tweede of derde, we moeten met hetzelfde kwartaal vergelijken.
Ik heb hier een fantastische tabel met de meest recente cijfers. Ik zal ze niet voorlezen maar mailen aan het secretariaat. Soms zien we een daling van het aantal dossiers, maar heel vaak een stijging van het aantal bedragen. Dat is niet het geval op elk onderdeel, maar we zien vooral een spectaculaire stijging van de combipremie. In het eerste kwartaal van 2014 waren er acht dossiers en in het eerste kwartaal van 2015 waren er dat 1363. Dat is een echte boom. Dat is goed.
U hebt zelf het beeld aangehaald van de winterjas met een kapotte rits. Dat beeld klopt. Een geïsoleerd dak is natuurlijk beter dan een niet-geïsoleerd dak. Optimaal rendement krijgen we echter pas als dak, muren, ramen en vloeren geïsoleerd zijn, anders gaat de warmte of koude zijn weg zoeken via plaatsen die niet geïsoleerd zijn.
Wat de hervorming van de premies betreft, mik ik vooral op een vereenvoudiging binnen de gebouwschilpremies en de warmtepomppremie. Op vandaag zijn er heel veel voorwaarden en soorten premies. We moeten proberen die te vereenvoudigen. We zijn daarmee bezig. Ik zal proberen er tegen de zomer mee naar de Vlaamse Regering te gaan. Na de eerste principiële goedkeuring zal ik ze dan in de commissie kunnen toelichten.
Het is inderdaad mijn bedoeling om naast ondersteuning voor een totaalrenovatie nog steeds te voorzien in financiële ondersteuning van individuele maatregelen. Niet iedereen heeft nood aan een totaalrenovatie. Ik denk aan appartementsgebouwen. Het kan zijn dat het dak al gerenoveerd is, maar de muren niet.
De klemtoon ligt nu volledig op individuele en punctuele maatregelen. Ik wil die klemtoon laten evolueren in de richting van totaalrenovatie. Ik wil dat nog onderzoeken.
Doordat we een verandering van de premies hebben aangekondigd, worden er weer meer aanvragen ingediend. Ik vind dat we erover moeten blijven spreken. Als de communicatie een tijdje stilvalt, volgt er weer een daling.
De heer Beenders heeft het woord.
Minister, u hebt gelijk: we kunnen nooit genoeg communiceren over energie-efficiëntie. Cijfers en tabellen kunnen niet alles verklaren. We moeten het profiel van die cijfers in het oog houden. We mogen niet te snel tevreden zijn, bijvoorbeeld als de combipremies of totaalpremies voor renovatie stijgen.
We moeten er vooral voor zorgen dat de meest kwetsbare gezinnen, die het het hardst nodig hebben om te investeren in energie-efficiëntie, niet uit de boot vallen bij de hervorming van de energiepremies. We moeten daar heel waakzaam voor zijn. U geeft aan dat u vooral de individuele punten rond subsidiëring wil laten evolueren naar een totaalrenovatie. Ik wil nog eens benadrukken dat we de zwakste profielen niet laten schieten. De mensen die het zich alleen via een gefaseerde aanpak kunnen permitteren, moeten ook kunnen rekenen op een financiële ondersteuning. We mogen niet alleen tevreden zijn met stijgende cijfers. We mogen pas tevreden zijn als de profielen achter die cijfers een meerwaarde betekenen. Ik hoop dat we hier nog veel over kunnen discussiëren. Ik hoop dat de mensen die zich alleen de rits kunnen permitteren en niet de nieuwe jas, niet uit de boot vallen.
Mevrouw Taeldeman, ik heb uw vraag nog niet beantwoord.
Dat kan ook later.
Ik zal het nu doen.
In verband met de koppeling van eigenaar/verhuurder bij de renovatiepremie zal ik overleg moeten plegen met minister Homans omdat de premie in haar bevoegdheidspakket zit.
Ik ken het project van West-Vlaanderen. Het is een bijzonder interessant project, dat pas is gestart. We zullen het zeker goed opvolgen en evalueren. Het principe is gelijkaardig aan dat van de energiesprong in Nederland. Je renoveert en betaalt terug op het ritme van de besparing op je factuur. Dat maakt het eigenlijk veel haalbaarder. Het bedrag dat je betaalt, blijft hetzelfde, alleen gebruik je een stuk om een afbetaling te doen.
We zullen dat zeker bekijken. Het is pas gestart, dus ik vind het iets te vroeg om te bekijken of het effectief werkt. Het wordt gebruikt bij vijftig gezinnen. Ik ben bijzonder geïnteresseerd in die projecten, omdat ik merk dat dat echt maatwerk is dat een verschil kan maken.
Mevrouw Taeldeman heeft het woord.
Het zijn de lokale entiteiten die de projectsubsidie hebben gekregen van het Vlaams Energieagentschap. Als zij effectief de straat opgaan en die mensen heel intensief begeleiden, zal het wel lonen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.