Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn
Verslag
De heer Ronse heeft het woord.
Voorzitter, ik wil twee ondernemers welkom heten in de zaal die in het kader van een politieke stage, georganiseerd door Voka, deze commissie mee volgen. Minister, zet uw beste beentje voor. Ik zal dat ook doen.
Niet enkel collega Nevens heeft last van een helder moment, ook de Raad van State. In een aantal dossiers wordt dat wat problematisch. Het wordt ook wat tragisch, minister. Wij hebben de vorige legislatuur samen met u een aantal heel belangrijke decreten opgestart en een aantal heel belangrijke stappen gezet die heel veel maatschappelijk en politiek overleg hebben vereist. Wat zien we nu? Een voor een worden die zaken door leuke arrestjes op basis van soms concrete cases en op basis van adviezen die we vragen, in vraag gesteld of tijdelijk afgeknald, waardoor u als minister al die goede dingen die we vorige legislatuur samen hebben uitgewerkt, moet repareren in plaats van uitvoeren en in de praktijk brengen.
Dat is niet anders voor het verhaal over de handelingen van algemeen belang. Heel recent verscheen op de website van Ruimte Vlaanderen een minimale aankondiging die mijns inziens toch wel zeer verregaand is, namelijk de vernietiging van een afgeleverde vergunning voor een waterzuiveringsinstallatie van Aquafin. Ik zal de concrete case niet meegeven, want het gaat hier over algemene dossiers. Die vergunning wordt aangevochten, alsook een bepaling uit het besluit van de Vlaamse Regering tot aanwijzing van de werken van algemeen belang.
Dit besluit werd tijdens de vorige legislatuur grondig aangepast als een van de sporen voor versnelling van investeringsprojecten. Op basis van dit besluit kunnen immers bepaalde werken en projecten van algemeen belang, zoals een waterzuiveringsinstallatie, maar ook een aanpassing van een gemeenteweg of noem maar op, onder bepaalde voorwaarden vergund worden in elke bestemmingszone, zonder dat vooraf een ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) moet worden opgemaakt. Dit betekende een zeer belangrijke tijdswinst en werd vooral noodzakelijk geacht voor bijvoorbeeld aanpassingen aan gemeentewegen, kleine infrastructuur, leidingen, bushokjes, maar ook projecten voor waterzuivering en werken in het kader van integraal waterbeheer.
In het arrest van 13 januari 2015 wordt door de Raad van State naar aanleiding van een particuliere klacht het besluit voor werken van algemeen belang zo goed als nietig verklaard. De Raad van State zegt tegelijk dat ook heel wat andere projecten uit het besluit, naast de waterzuiveringsprojecten, niet kunnen worden beschouwd als werken met een beperkte ruimtelijke impact en dus niet stroken met de bepalingen in de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (VCRO).
Mij lijkt het dan ook aannemelijk dat andere projecten op basis van deze rechtspraak zullen worden aangevochten, en dat moeten we vermijden. Minister, helaas, ik vrees dat u een nieuw dossier moet gaan repareren, namelijk een nieuwe goede intentie die we met zijn allen hadden gerealiseerd.
Welke impact heeft dit arrest op de lopende en geplande projecten van waterzuivering, die niet langer als werken van algemeen belang worden beschouwd en bijgevolg niet kunnen worden gerealiseerd zonder voorafgaand RUP?
Minister, zult u het besluit op korte termijn bijsturen, rekening houdende met de bemerkingen van de Raad van State?
Minister Schauvliege heeft het woord.
Mijnheer Ronse, het klopt dat de Raad van State een beperkte passage vernietigd heeft uit het besluit van de Vlaamse Regering die betrekking heeft op de handelingen van algemeen belang. Dit artikel omschrijft de handelingen met een beperkte ruimtelijke impact: “de aanleg, de wijziging of uitbreiding van ondergrondse voor het openbare net bedoelde leidingen en voorzieningen voor het verzamelen en afvoeren van hemel-, oppervlakte en afvalwater en bijhorende kleinschalige infrastructuur zoals controlepunten, pompen, opslagcapaciteit, rietvelden en waterzuiveringsinstallatie met een maximale capaciteit van duizend inwoners equivalent”.
De Raad van State zegt dat in het besluit maar ook in het administratieve dossier onvoldoende gemotiveerd wordt waarom rietvelden en kleinschalige waterzuiveringsinstallaties een beperkte ruimtelijke impact hebben en dus worden opgenomen in deze lijst. Het arrest spreekt enkel over rietvelden en kleine zuiveringsinstallaties. Deze projecten kunnen dus inderdaad niet langer worden vergund als een handeling van algemeen belang.
Er is een achterpoortje. Voor deze handelingen kan een beroep worden gedaan op artikel 3, §3, van het bestaande besluit in verband met handelingen van algemeen belang. Dan hebben we geen voorafgaand RUP nodig. Dat artikel staat toe voor alle handelingen van algemeen belang af te wijken van de stedenbouwkundige voorschriften, op voorwaarde dat de ruimtelijke impact van de geplande werken ook concreet wordt beoordeeld, en op voorwaarde dat er een projectvergadering wordt gehouden. Op die manier is er een uitweg en kunnen we nog voor een snellere vergunning zorgen.
We hebben een oplossing via het bestaande besluit, maar de procedure is zwaarder dan wat we oorspronkelijk hadden gepland. Bovendien kunnen discussies ontstaan over de wettigheid van de andere handelingen die daarin worden opgesomd. Als we de lijn van de Raad van State doortrekken, kunnen we ons afvragen: wat met de andere die een ruimtelijke beperking hebben? Het verslag aan de Vlaamse Regering bij het besluit bevat ook voor deze handelingen weinig of geen motivering.
We kunnen het besluit dus het best aanpassen. We zijn in overleg hierover, onder meer met juristen, hoe we dat het best aanpakken en oplossen. We zullen dat doen, maar het is inderdaad een spijtige vaststelling. We zijn genoodzaakt voor een oplossing te zorgen.
Minister, goed dat u uw creativiteit inzet en dat achterpoortje gebruikt. Het is weliswaar wat minder goed dan wat gepland is. Het is nog altijd beter dan het laten maken van een RUP. Is het organiseren van een projectvergadering voldoende? Zal de Raad van State …
Ik zie aan uw lichaamstaal dat dat geen probleem zal zijn. In welke mate kunt u garanderen dat het achterpoortje safe is?
Het kan voorwerp zijn van een schriftelijke vraag, maar ik zou nog willen weten hoeveel van die waterzuiveringsprojecten zijn ingediend en nu via het achterpoortje moeten. Wat zal het tijdsverlies zijn? Wat is de impact? Is die groot of klein?
Het is zeer goed dat u investeert in het repareren van het ministerieel besluit. We zullen u zeker steunen. Hebt u een timing voor ogen? Of zegt u: geef me eerst even de tijd om te bekomen van die uitspraak en om alles te analyseren en bekijken?
De alternatieve piste loopt weinig risico, omdat ze die uitzondering niet zomaar toestaat. Dat zit safe.
Hoeveel er zijn, weet ik nu niet. Ik zal dat opvragen en u laten bezorgen.
We komen daar het liefst zo snel mogelijk mee, maar we moeten er natuurlijk voor zorgen dat het juridisch steek houdt. U weet dat het steeds moeilijker wordt om te anticiperen op alle mogelijke vernietigingen die boven ons hoofd hangen. We moeten ervoor zorgen dat het bijzonder goed gemotiveerd is vooraleer we daar terug mee naar de Vlaamse Regering gaan, zodat we de toets van de Raad van State kunnen doorstaan. Dat vraagt wel wat werk van onze juristen en van het kabinet. Wat mij betreft, zo snel mogelijk.
Ik keer nog eens weer naar mijn inleiding. Ik ben hier nog niet zo lang, maar ik stel vast dat de Raad van State zeer machtig is. Heel veel goede intenties en werk worden vernietigd. We verliezen daar heel veel tijd mee.
Ik wil een suggestie doen, voorzitter. Kunnen we in deze commissie geen ‘roadmap’ maken van al die vernietigingen? Waar moeten we aan werken? Hoe kunnen we een en ander voorkomen? Eventueel kunnen we een hoorzitting organiseren. Ik vrees dat we zo ongeveer in elke commissie zulke debatten gaan voeren.
De vraag om uitleg is afgehandeld.