Verslag vergadering Commissie voor Wonen, Armoedebeleid en Gelijke Kansen
Verslag
De heer Vandenbroucke heeft het woord.
Minister, enkele weken geleden heb ik u een schriftelijke vraag gesteld over de toepassing van houtskeletbouw (HSB) in de sociale huisvestingssector. Ik ben ervan overtuigd dat die voor Vlaanderen nieuwe bouwtechniek heel wat voordelen met zich zou kunnen meebrengen, specifiek ook voor de sociale huisvestingssector.
De sector zelf wijst erop dat er voordelen aan verbonden zijn inzake milieuvriendelijkheid, thermische isolatiekwaliteit en de hoge bouwefficiëntie van houtskeletbouw. Om die redenen heeft de Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen (VMSW) in 2011 een neutraal typebestek opgemaakt, zodat die techniek gemakkelijker kan worden toegepast.
Uit uw antwoord op mijn schriftelijke vraag blijkt effectief dat van alle houtskeletbouwwoningen die in de sociale huisvestingssector gerealiseerd zijn sinds 1999, meer dan de helft daarvan in de afgelopen vier jaar zijn opgericht, dus na de opmaak van dat typebestek. Ik heb ondertussen via diverse kanalen vernomen dat er nog een aantal op stapel staan.
In uw antwoord schetste u terecht een aantal voordelen die verbonden zijn aan houtskeletbouw. U wijst op de mogelijkheid tot systeembouw en prefabricatie in de werkplaats, die de uitvoeringstermijn kunnen verkorten en zo economisch voordeel kunnen opleveren. Tegelijk stelt u dat het een relatief nieuwe techniek is, die nog niet op grote schaal wordt toegepast, en dat er dus nog wat leergeld betaald zal moet worden, alvorens we die voordelen effectief kunnen plukken.
De vraag is hoe we ervoor zullen zorgen dat die potentiële voordelen effectief tot uiting komen in de sociale huisvestingssector. We zouden daar zelf een duwtje in de rug kunnen geven. U zegt dat u niet al te sturend wilt optreden. Ik begrijp dat u zich neutraal moet opstellen ten aanzien van verschillende bouwtechnieken en dergelijke meer, maar zonder bijvoorbeeld dat neutrale typebestek, waar ook een beslissing aan vooraf is gegaan, zou er geen sprake geweest zijn van die stijging. We moeten zoeken naar mogelijkheden om, met verschillende partners in de sociale huisvestingssector, de techniek van houtskeletbouw op grotere schaal en sneller de kans te geven om toegepast te worden, zodat we zekerheid kunnen hebben over de voordelen die er mogelijk aan verbonden zijn.
Ik wijs ook op de budgettaire situatie waarin de sector zich bevindt. We kunnen ons de luxe niet permitteren om mogelijke economische voordelen niet te onderzoeken en ten volle aan te grijpen. Dat gebeurt trouwens ook in andere beleidsdomeinen. Ik verwijs naar Mobiliteit, waar De Lijn als een soort proefkonijn fungeert voor hybride motoren, aardgasmotoren, elektrische motoren, waterstofmotoren enzovoort. Dat heeft de innovatie in die sector ook kunnen versnellen. Het heeft bovendien een en ander kunnen verankeren in eigen land, want er zijn ook Vlaamse bedrijven die zich specialiseren in dat soort technieken. Dat geldt ook voor de bouwsector: er zijn verschillende Vlaamse bedrijven die houtskeletbouw aanbieden.
Ik wil ook de suggestie doen om te bekijken of er misschien een design-and-buildoproep gelanceerd zou kunnen worden, om die houtskeletbouwsector de kans te geven om een groter project of verschillende kleine projecten te realiseren. Zo zou u kunnen nagaan of en met welke voordelen een serie van woningen geprefabriceerd kan worden.
Mijn vraagstelling gaat over één specifieke techniek, maar in het algemeen zou ik willen nagaan in welke mate wij als belangrijke bouwheer innovaties in de bouwsector meer kunnen ondersteunen door die wat kansen te geven in het kader van het bouwen en renoveren van sociale woningen.
Minister, op welke manier houdt de Vlaamse overheid de vinger aan de pols met betrekking tot de ontwikkeling en introductie van nieuwe, veelbelovende bouwsystemen? Hoe stroomt die kennis door naar de sociale huisvestingssector? Welke rol speelt de VMSW daar eventueel in? Ziet u concrete mogelijkheden, bijvoorbeeld via een design-and-buildoproep, om houtskeletbouw of eventueel andere bouwsystemen een extra duwtje in de rug te geven? Bent u bereid om eventuele andere mogelijkheden te laten onderzoeken in dat opzicht? Heeft de VMSW een budget of personeel dat ingezet wordt voor het opvolgen, onderzoeken, laten doorstromen en toepassen van innovaties die de sociale huisvestingssector ten goede kunnen komen?
De heer Hendrickx heeft het woord.
Ik wil de bedenking meegeven dat het ABC (A: administratieve bepalingen, B: bouwkundig typebestek, C: concept en ontwerp richtlijnen) van de VMSW al open staat voor nieuwe technologieën. De vraag is of wij bepaalde technieken moeten gaan voortrekken en of de VMSW moet gaan experimenteren. U gaf zelf al aan in uw vraagstelling, mijnheer Vandenbroucke, dat de minister zich neutraal moet opstellen. Ze zal daar in haar antwoord ook wel op wijzen.
Anderzijds heb ik wel oog voor het feit dat het eventueel zelfs sneller kan gaan met die techniek en dat het met de verrekeningen in aangepaste bestekken zelfs goedkoper kan uitkomen, maar we moeten daar toch voorzichtig in zijn. We zullen het antwoord van de minister afwachten alvorens verdere standpunten in te nemen.
Minister Homans heeft het woord.
Bedankt voor uw vraag, mijnheer Vandenbroucke. U hebt zelf aangegeven dat ik op 26 januari vrij uitvoerig heb geantwoord op uw vraag, die voor alle duidelijkheid een terechte vraag was. Ik kan u vandaag ook meegeven dat er inderdaad een oproep is gebeurd in het kader van design and build. Ik zal daar zo dadelijk dieper op ingaan.
Mijnheer Vandenbroucke, u hebt, onder meer in uw schriftelijke vraagstelling, zelf al een aantal voordelen en dergelijke opgesomd. Ik zal dat niet allemaal herhalen. Ik wil wel ingaan op uw concrete vraag of de Vlaamse overheid de vinger aan de pols wil houden.
Zoals daarnet al is opgemerkt, is de VMSW nooit de bouwheer. De SHM’s fungeren steeds als bouwheer. Het is voor dit debat misschien nodig dit nog even duidelijk te vermelden.
Wat de ontwikkeling en de introductie van nieuwe, veelbelovende bouwsystemen betreft, houdt de VMSW in elk geval de vinger aan de pols. Het kan om HSB en om andere technieken gaan. Uw vraag heeft concreet betrekking op HSB. We moeten de SHM’s hier natuurlijk van overtuigen. Er moet bereidwilligheid zijn om met dergelijke nieuwe technieken te werken.
U hebt zelf al gerefereerd aan de kostprijs, die natuurlijk nog redelijk hoog ligt. Ik stel me dan ook de terechte vraag of de sociale huisvestingssector op dit vlak een pioniersrol moet vervullen. Als andere sectoren hierin zouden meegaan, zou deze techniek na verloop van tijd goedkoper worden. Dat is de werking van de markt en de economie.
Zoals daarnet al is opgemerkt, heeft de VMW, naast de traditionele massiefbouwwijzen, de hout- en staalskeletbouw in het nieuw ‘Bouwtechnisch Bestek Woningbouw’ opgenomen. Dat is een goede zaak. Indien aan bepaalde kwaliteits- en prijsvereisten is voldaan, kan HSB momenteel zonder problemen.
Mijnheer Vandenbroucke, ik kan u blij maken. De VMSW heeft in het kader van design-and-build een oproep gelanceerd. In eerste instantie gaat het om een proefproject in West-Vlaanderen. In de loop van 2015 en 2016 zal dit verder naar de andere provincies worden uitgebreid.
Het is een goede zaak dat we die technieken kunnen gebruiken. HSB biedt immers voordelen. U hebt zelf naar de hoge isolatiewaarden verwezen. Dit is goed voor de huurders. We willen de energiefacturen immers laten dalen. We moeten hier op een creatieve wijze mee omgaan. We moeten nagaan of we de hele woning met behulp van deze techniek moeten optrekken. We kunnen die techniek ook partieel gebruiken. Er zijn mogelijkheden op dat vlak.
U hebt me tevens gevraagd of de VMSW in dit verband over een budget of over personeel beschikt. De VMSW heeft een beperkte staf van architecten en ingenieurs. Deze mensen weten zeer goed waarover het gaat. Ze staan in voor de redactie van de lastenboeken. Ze schrijven de ontwerprichtlijnen waarin staat hoe en volgens welke normen moet worden gebouwd. Dit werk wordt verdeeld over drie ingenieurs en een twaalftal architecten. Hun hoofdbezigheid is het nazicht van de bouwdossiers.
Mijnheer Vandenbroucke, uw suggestie op dit vlak mee te evolueren, is zeer waardevol. Ik hoop dat de andere sectoren dit ook zullen doen en dat hierdoor de kostprijs nog wat kan zakken. We moeten zeker niet enkel aan volledige bouwwerken denken. De techniek kan ook partieel worden toegepast. De VMSW heeft in het licht van design-and-build een oproep gelanceerd. Die oproep is er eerst in West-Vlaanderen gekomen, maar zal in de loop van de komende jaren zeker naar de andere provincies worden uitgebreid. Deze techniek biedt immers heel wat voordelen voor de SHM’s en voor de sociale huurders.
De heer Vandenbroucke heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw punctueel antwoord. Ik ben blij met het goede nieuws. Er is een oproep gelanceerd. Ik ben zeer benieuwd naar het resultaat.
Mijnheer Hendrickx, ik heb begrip voor uw standpunt over het evenwicht dat we moeten vinden. We moeten een neutrale houding aannemen. Tegelijkertijd moeten we echter ook creatieve manieren zoeken om dergelijke innovatieve technieken toe te passen. Gezien het vrij hoge volume aan opdrachten die vanuit de sector worden gegeven, ben ik ervan overtuigd dat dit een bijkomend duwtje in de rug kan betekenen.
Ik sta niet helemaal weigerachtig ten opzichte van het idee na te gaan hoe we de private sector in verband met de uitdagingen in de sociale huisvestingssector meer kunnen responsabiliseren. Er is misschien een mogelijkheid om deze technieken langs die weg meer ingang te laten vinden.
Minister, uw antwoord heeft me hoopvol gestemd. Ik zal dit zeker verder opvolgen. Ik ben er immers van overtuigd dat innovatie ook met betrekking tot dit beleidsdomein niets dan voordelen met zich zal meebrengen.
De heer Hendrickx heeft het woord.
Mijnheer Vandenbroucke, ik sluit me aan bij uw wens dat deze nieuwe technieken ingang zouden kunnen vinden. Ik vind de suggestie van de minister echter ook zeer goed. We moeten misschien eens nadenken over partieel gebruik. Op die manier kunnen deze technieken ook ingang vinden. Ik ben ook hoopvol gestemd.
De vraag om uitleg is afgehandeld.