Verslag vergadering Commissie voor Algemeen Beleid, Financiën en Begroting
Verslag
De heer Van Miert heeft het woord.
Minister, ook ik keer even terug naar de Vlaamse Belastingdienst (VLABEL), namelijk naar de mobiele nummerplaatscanners waarmee VLABEL de passerende auto’s scant en op die manier kan verifiëren of de wegenbelasting van het voertuig al dan niet betaald is. In recente krantenartikelen konden we lezen dat deze camera’s enig succes kennen. Sinds de Vlaamse Belastingdienst met dit type van controle is gestart, werd bijna 12,5 miljoen euro aan belasting en de daarbij horende boetes opgehaald.
VLABEL is van plan om de komende maanden de controles een beetje te intensifiëren door gebruik te maken van de bestaande netwerken van ANPR-camera’s (Automatic Numberplate Recognition) uit de lokale politiezones. De politiezone die werd uitgekozen als proefproject, is de zone die ik het beste ken, de zone Turnhout. Deze zone is met vijftig van deze camera’s uitgerust en was een van de voortrekkers op het gebied van trajectcontrole en het gebruik van de nummerplaatlezers.
Er is veel interesse voor deze nieuwe techniek. Meer dan dertig politiezones maken er al gebruik van. Diverse gemeenten hebben zich, via de opdrachtencentrale, al geïnformeerd over het verder uitrollen van een netwerk op hun grondgebied. Het lijkt logisch dat de verdere uitbouw voor VLABEL enige mogelijkheden biedt voor de controles van de wegenbelasting.
Minister, de belastingdienst heeft groen licht gekregen om dit proefproject op te zetten. Maar er moest eerst nog advies worden ingewonnen bij de Privacycommissie. Kunt u kort toelichten wat dit advies inhoudt?
In Turnhout is er een proefproject omwille van het goed uitgebouwde ANPR-netwerk. Minister, zijn er al afspraken gemaakt over de eventuele verdere evolutie? Zijn er plannen om meer mobiele toestellen ter beschikking van VLABEL te stellen? Kunt u ons een actueel beeld geven van de graad van niet-betaling van de verkeersbelasting?
De heer Bertels heeft het woord.
Minister, u hebt al eens de cijfers gegeven in een antwoord op een schriftelijke vraag van december 2014. Toen zagen we dat het aantal controles in 2014 spectaculair is toegenomen. Dit werkt want het aantal geconstateerde overtredingen stijgt niet evenredig mee. Dat toont aan dat die camera’s effectief werken en dus een effect hebben op de verkeersveiligheid en op de inning van de belastingen.
We hebben toen ook vernomen dat er onderzoek werd verricht naar het gebruik van de ANPR-camera’s in de lokale politiezones. De camera’s worden ook in andere politiezones dan die van Turnhout geplaatst, in de Kempen maar ook in andere gebieden. In dat onderzoek was het privacy-aspect één element. Maar er moesten nog andere zaken worden onderzocht. Is dat hele onderzoek nu afgelopen, en niet alleen het privacy-aspect, zodat de ANPR-camera’s kunnen worden gebruikt en de uitrol ervan kan beginnen?
De heer Crombez heeft het woord.
Ik ga verder in op die privacy. Op federaal niveau werden er met de ANPR-camera’s controles uitgevoerd op het feit of de voertuigen verzekerd waren of niet. Dat gaf een enorme efficiëntiewinst in het gebruik. Maar naast de privacyoverweging diende er ook iedere keer een protocol te worden gesloten tussen Justitie en Financiën en de politie. Is dat protocol rond voor wat Vlaanderen en specifiek die mobiele trajectcontroles betreft? Is er een kans dat de verschillende controles – de federale en de Vlaamse – worden geïntegreerd, om zo ook de efficiëntie te verhogen?
Minister Turtelboom heeft het woord.
Voor de jaarlijkse verkeersbelasting controleert VLABEL de betaling inderdaad al jaren door middel van eigen ANPR-camera’s. Daarbovenop maakt VLABEL al sinds half 2014 gebruik van de snelwegcamera’s van het ‘Weigh in Motion’-systeem van het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV). Deze camera’s worden specifiek gebruikt om na te gaan of voertuigen met een maximaal toegelaten massa (MTM) van meer dan 3,5 ton hun aangifte inzake de jaarlijkse verkeersbelasting en desgevallend het eurovignet hebben gedaan. Deze controles kunnen in ‘back office’ gebeuren, met een pv, en de corresponderende boetes worden vervolgens opgestuurd. Deze manier van controleren is efficiënt, effectief en veilig, zowel voor het eigen personeel als met betrekking tot de verkeersafwikkeling.
Aangezien steeds meer politiezones gebruik maken van ANPR-camera’s biedt het gebruik ervan voor de Vlaamse Belastingdienst mogelijkheden om de controles inzake verkeersfiscaliteit nog te intensifiëren. Het gebruik van de politiecamera’s heeft twee doelstellingen. Enerzijds kan worden nagegaan of de voertuigen met een MTM van meer dan 3,5 ton hebben voldaan aan al hun verplichtingen inzake de verkeersfiscaliteit. In tegenstelling tot de WIM-camera’s (Weigh in Motion), die enkel op snelwegen operationeel zijn, kunnen ook de verkeerstromen op gewestwegen en zelfs op lokale wegen binnen de politiezone worden gescreend. Hierdoor neemt het aantal controleresultaten exponentieel toe. Anderzijds kan de politie bereid worden gevonden om mee te helpen aan het opsporen van hardleerse wanbetalers inzake de jaarlijkse verkeersbelasting voor personenwagens. Dat zou gebeuren op basis van een zwarte lijst die de Vlaamse Belastingdienst periodiek aanlevert aan de betrokken politiezones, waardoor die worden toegevoegd aan de bestaande ANPR-controles.
Indien een wanbetaler middels een ANPR-camera wordt gedetecteerd, kan de politiezone de nodige actie ondernemen, hetzij om in samenspraak met VLABEL ervoor te zorgen dat de openstaande bedragen worden geïnd, hetzij om het voertuig aan te halen.
Het klopt dat VLABEL in Turnhout met een proefproject is gestart. Concreet houdt dat in dat in een eerste fase een aantal technische tests worden uitgevoerd. VLABEL zal met andere woorden een paar proefdatasets aan de politie bezorgen om na te gaan welke resultaten dat oplevert en welke aanpassingen aan de informatie-uitwisseling nodig zijn opdat het systeem implementeerbaar zou zijn. Op basis van die resultaten zullen nog geen boetes worden opgelegd. Daarmee verwijs ik naar de vraag over het protocol. We zitten momenteel in een testfase. Uiteraard zal dat veranderen bij de definitieve uitrol overal. We hebben Turnhout gekozen omdat die gemeente al heel lang gebruik maakt van en zeer ver staat op het gebied van ANPR-camera’s.
Het onderzoek naar de verplichtingen op het vlak van privacy is nog niet volledig afgerond. Uit een juridisch onderzoek van de politie is immers gebleken dat de zogenaamde camerawetgeving wel op hen van toepassing is, maar niet op het louter doorgeven van gegevens voor fiscaal gebruik, zoals bij VLABEL het geval is. De Camerawet is immers van toepassing op bewakingscamera’s die tot doel hebben misdrijven tegen personen of goederen te voorkomen. Politiecamera’s zijn immers al operationeel en registreren alle nummerplaten van wagens. De registratie gebeurt dus al. Het huidige voorstel strekt ertoe hieraan een fiscaal dataluik toe te voegen. De essentie, het doel waarvoor de camera’s worden gebruikt, heeft eigenlijk al de toets van de privacywetgeving doorstaan. Let wel, wij gaan daarin verder en voegen een fiscaal dataluik toe. De politie zal zich dan daarop baseren om gegevens aan VLABEL te bezorgen.
De camerawetgeving is niet van toepassing op de reeds in gebruik zijnde ANPR-camera’s van VLABEL aangezien het niet gaat om bewakingscamera’s zoals die van de politie die tot doel hebben misdrijven tegen personen of goederen te voorkomen. VLABEL heeft voor alle zekerheid wel contact opgenomen met de Vlaamse toezichtscommissie, maar we hebben nog geen officieel advies ontvangen. Dat is niet verwonderlijk aangezien het project nog in een proeffase zit. Op een bepaald moment moeten alle puzzelstukjes op hun plaats vallen, maar nu worden nog een aantal zaken op technisch vlak bestudeerd.
Bovendien moet grondiger worden bekeken in hoeverre de politie effectief bevoegd is om beslag te leggen op een voertuig tot de openstaande schulden aan VLABEL betaald zijn, in het geval de politie alleen optreedt, dus zonder dat controleurs van VLABEL aanwezig zijn. Het is dus nog niet duidelijk wat er gebeurt als iemand wordt betrapt, enzovoort.
Pas als beide onderzoeken zijn afgerond en het proefproject in Turnhout de gewenste resultaten heeft opgeleverd kan het systeem naar andere gemeenten worden uitgebreid. Concrete afspraken zijn daarover nog niet gemaakt.
Samengevat: er worden technische tests uitgevoerd, er wordt nog niet beboet en we wachten op meer duidelijkheid met betrekking tot de vraag of het systeem in overeenstemming is met de privacyregelgeving. VLABEL zal in de tweede helft van 2015 wel een zesde nummerplaatscanner in gebruik nemen. Het inningspercentage van de verkeersbelasting ligt hoog, namelijk rond 99 procent. Door dergelijke maatregelen zorgen we ervoor dat het net alsmaar meer sluit. Daarom hebben we het proefproject opgestart: vooraleer we het systeem uitrollen willen we alle technische en juridische aspecten rond hebben.
De heer Van Miert heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw uitgebreid en gedetailleerd antwoord. Ik denk dat iedereen wel beseft dat de inning van belastingen en het bestrijden van belastingfraude en –ontduiking een actueel thema is. We lezen dagelijks voorbeelden in de kranten. Het thema ligt ook zeer gevoelig bij de burger. De Vlaamse burger heeft er recht op dat die fenomenen worden bestreden. Zo voelen de eerlijke mensen dat alvast aan. In die zin kunnen digitalisering en verdere informatisering een grote vooruitgang betekenen op het vlak van efficiëntie en van besparingen op mankracht.
In mijn gesprekken met korpschefs uit mijn regio duikt de vraag naar de centrale databank steeds op. Collega Crombez verwees er ook al kort naar. Ik weet dat dit eigenlijk een federale materie is en dat op federaal vlak wordt of werd gepoogd om een soort centrale kruispuntbank van verzekeringsgegevens te maken. Die gegevens zouden dan kunnen worden gebruikt. Als de andere gewesten niet willen meewerken, dan moeten we er misschien aan denken om zelf voor de Vlaamse politiezones een dergelijke databank te creëren.
De heer Crombez heeft het woord.
Wat dat laatste punt betreft, maakt de wet op de dienstenintegrator, die volgens mij van 2013 is, het mogelijk dat het federale niveau een kruiselingse uitwisseling doet met de gewesten of met één gewest. Het is dus perfect mogelijk om een samenwerkingsovereenkomst te sluiten.
Wat de fraudebestrijding betreft, zijn daar waar de scanners worden ingezet de resultaten inzake de minderinzet van personeel, inzake de terugverdieneffecten én inzake het beperken van tijdsverlies voor mensen die wel in orde zijn, dermate indrukwekkend dat het raadzaam is om zoveel mogelijk controles gelijktijdig te doen, ongeacht of het nu om een Vlaamse of een federale materie gaat. Ook de stoptijden gaan naar beneden en wie niet in orde is, wordt gevat. Dat is het grote voordeel.
Minister Turtelboom heeft het woord.
Sinds we die eigen ANPR-camera’s hebben, is de inningsgraad fors gestegen. Ik zal de cijfers laten bezorgen aan het secretariaat. Het werkt gedragsturend. Als je een verkeersbelasting moet betalen, dan moet je die betalen. Vaak zie je dat dat niet wordt betaald. Het zijn problematieken die elkaar kruisen. Er is wel een percentage van hardleerse mensen. Net daarom is dit heel belangrijk. Ik hoop dat de resultaten in Turnhout halfweg dit jaar goed zijn, ook op het technische vlak, zodat we privacyaspecten kunnen uitklaren. We kunnen dit verder uitrollen, want steeds meer gemeenten – Turnhout had een voortrekkersrol – hebben veel ANPR-camera’s. Het zal een verschil uitmaken voor de inningspercentages, maar ook voor de verkeersveiligheid.
De vraag om uitleg is afgehandeld.