Verslag vergadering Commissie voor Landbouw, Visserij en Plattelandsbeleid
Verslag
Mevrouw Vermeulen heeft het woord.
Minister, drie Europese instellingen publiceerden in februari hun rapport over de verbanden tussen het gebruik van antibiotica bij mens en dier en het voorkomen van resistentie bij bacteriën afkomstig van mensen en voedselproducerende dieren. Het rapport concludeert dat een verantwoord antibioticumgebruik bij dieren verder gestimuleerd dient te worden. Ook Vlaanderen zet hier verder op in met het nationaal kenniscentrum voor antibioticumgebruik en -resistentie bij dieren (AMCRA). De doelen waar de veehouderij zich achter schaart, zijn het halveren van het totale antibioticumgebruik bij dieren tegen 2020 en het op termijn volledig komaf maken met het onnodig gebruik van antibiotica in de diergeneeskunde.
Onder impuls van AMCRA werd begin 2014 een datacollectiesysteem opgezet met als ambitieuze doelstelling het in kaart brengen van het antibioticumgebruik in de varkenshouderij. Via een producentenportaal kan de varkenshouder de gegevens checken die zijn dierenarts, mengvoederfabrikant of apotheker in het systeem invoerde. Met de beschikbare gegevens voor de eerste jaarhelft van 2014 werd begin december voor ieder varkensbedrijf een eerste individueel rapport opgemaakt.
Minister, het datacollectiesysteem voor de varkenshouderij moet deel uitmaken van de normale bedrijfsvoering op meer dan drieduizend varkensbedrijven in ons land, waarbij de eindverantwoordelijkheid bij de varkenshouder ligt. Hoe evalueert u dit systeem, dat nu een jaar in gebruik is?
Het individueel bedrijfsrapport kan de varkenshouder toelaten om zijn antibioticumgebruik te vergelijken met dat van collega’s. Vergelijken de landbouwers hun eigen bedrijfsrapport met dat van hun collega’s? Biedt de onderlinge vergelijking een meerwaarde aan het verder en beter implementeren van het systeem? En vooral: biedt de onderlinge vergelijking een meerwaarde op de eigenlijke doelstelling: het antibioticagebruik verminderen?
Mijns inziens komt er best ook een datacollectiesysteem voor de sectoren van de vleeskuikens en vleeskalveren. Deelt u die mening? Zo ja, wat is de timing?
Voor de ontwikkeling en uitvoering van het datacollectiesysteem in de varkenshouderij werd Belpork vzw aangetrokken als partner. Worden voor de andere actoren ook partners aangetrokken? Hebt u er enig idee van welke actoren dit dan wel zouden kunnen zijn?
Een groot gedeelte van de bevoegdheid rond antibiotica, zeker wat het toezicht betreft, behoort toe aan de federale overheid. Is hierover nog recent overleg geweest met de bevoegde federale minister? Tot welke nieuwe concrete resultaten of voorstellen heeft dit geleid?
De heer Vanderjeugd heeft het woord.
Het antibioticagebruik in Vlaanderen zal altijd een grote uitdaging zijn omdat wij door onze intensieve landbouw een hoge veedensiteit hebben. Het zal er vooral op aankomen om antibiotica enkel te gebruiken wanneer andere beschikbare geneesmiddelen niet kunnen worden ingezet. Er was in 2012 wel een daling, maar het verbruik lag toch op 175 microgram per kilogram. Dat is gevoelig hoger dan in Scandinavische landen. Zo ligt het verbruik in Denemarken op 43 microgram per kilogram, op 13,6 microgram in Zweden en op 3,7 microgram in Noorwegen. In Nederland ligt het verbruik op 114 microgram en in Frankrijk op 117 microgram per kilogram. In Duitsland ligt het verbruik hoger, met 211 microgram per kilogram. Toch kunnen we niet zomaar vergelijken tussen de landen, want ook de samenstelling van de veestapel kan een invloed hebben op het gebruik van antibiotica.
Mevrouw Vermeulen had het over de uitbouw van een datacollectiesysteem dat werd ontwikkeld in aansluiting op het bestaande Sanitel-systeem. We weten dat Belpork en Belplume al een eigen systeem hebben ontwikkeld op basis van het Duitse systeem QS-systeem (Qualität und Sicherheit). Zijn die gegevens ook geïntegreerd in het nieuwe systeem, dat door het Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen (FAVV) werd ontwikkeld?
Ik wil, aansluitend op de vraag van mevrouw Vermeulen, ook polsen naar de stand van zaken van de twee demoprojecten die in 2012 werden opgezet, om in overleg met de sector en andere actoren te bekijken hoe er op een goede manier kan worden omgegaan met het antibioticagebruik in de veehouderij en in de melkveehouderij, en hoe er een verantwoord antibioticagebruik kan zijn, met een goede begeleiding en communicatie. Dat project liep van 2013 tot en met dit jaar. Zijn er al resultaten van deze demoprojecten bekend? Indien niet, wanneer verwachten we deze resultaten?
Minister, de bezorgdheid voor verantwoord antibioticagebruik is zeker terecht. Als we succes willen boeken, is het absoluut nodig om in het proces dat u daarrond opzet, de sector van in den beginne heel sterk te betrekken, zoals dat ook in de varkenssector is gebeurd. U boekt het meest succes als u van in den beginne de sector meeneemt in het engagement, de motivatie en het proces om te komen tot minder antibioticagebruik.
Minister Schauvliege heeft het woord.
Voorzitter, collega’s, iedereen hier deelt deze bezorgdheid en aandacht. Maar we moeten wel rekening houden met de bevoegdheidsverdelingen. Alle vragen die betrekking hebben op AMCRA en antibioticagebruik, vallen allemaal onder de federale bevoegdheid Dierenwelzijn en Gezondheid, het stukje dat daar nog zit. Natuurlijk wordt dat allemaal ondersteund vanuit het Federale Voedselagentschap en het Federale Geneesmiddelenagentschap. Uiteraard volgen wij vanuit de bevoegdheid Landbouw ook wat daar gebeurt. Maar AMCRA is dus wel volledig federaal.
Er zijn enkele eigen systemen opgezet. Belpork vzw staat daarin het verst. Ik weet dat er intenties bestaan om dit ook in de pluimvee- en kalversector te doen. Belpork is het enige operationele systeem.
Dat is de beheerder van het kwaliteitslabel Certus. Begin 2014 nam Certus als eerste het initiatief om het gebruik van antibacteriële middelen en met antibiotica gemedicineerde voeders op de Certus-bedrijven te registreren. Certus heeft ook een eigen datacollectiesysteem en ontvangt op die manier gegevens van drieduizend varkenshouders.
Voor de analyse van de gegevens en het uitwerken van bedrijfsspecifieke rapporten, werd in mei 2014 door het nationale kenniscentrum AMCRA een wetenschappelijke eenheid voor datacollectie en -analyse opgericht, dat daarmee samenwerkt. De eerste rapportering werd naar de deelnemers verzonden tussen december 2014 en januari 2015. Dat biedt de mogelijkheid aan dierenartsen om daarmee aan de slag te gaan.
AMCRA heeft een Visie 2020 gemaakt, met enkele ambitieuze antibioticareductiedoelstellingen, onder andere meer nationale datacollectie en benchmarking met andere landen. Ik veronderstel dat het niet de bedoeling is hier dieper in te gaan op federale thema’s. Ik zal dat ook niet doen, we moeten dat strikt onderscheiden.
De heer Vanderjeugd had een bijkomende vraag over demoprojecten. Ik weet niet wat de resultaten daarvan zijn, dat moet ik navragen. We zullen dat opvragen en u een antwoord bezorgen. We delen dezelfde bezorgdheid, maar dit is een federale materie.
Mevrouw Vermeulen heeft het woord.
Minister, we merken dat de geesten rijpen om het antibioticagebruik aan te pakken. Ook de veeartsen geven zelf een aanzet om de deontologische code in de Orde der Dierenartsen aan te passen om het juiste gebruik in kritisch belangrijke antibiotica in te voeren. Het is een positief signaal dat ze hun verantwoordelijkheid nemen in het dossier van de antibioticaresistentie. De politiek – ook op het Vlaamse niveau – moet blijven eisen dat de hele keten van antibioticagebruik sluitend traceerbaar wordt, en dat men verder moet ingrijpen op het preventief mengen van antibiotica in veevoeders.
De vraag om uitleg is afgehandeld.