Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Vraag om uitleg over de instemming van de Europese Commissie met de overname van De Vijver Media door Liberty Global/Telenet en de mogelijke gevolgen hiervan op het Vlaamse media-ecosysteem
Verslag
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega’s, midden juni 2014 bereikte Telenet een overeenkomst met de aandeelhouders van De Vijver Media om een participatie van 50 procent te nemen in De Vijver Media. De Europese Commissie opende daarop een diepgaand onderzoek naar de participatie van Liberty Global in De Vijver Media.
Een beetje later, in september, verscheen een blogpost van professor Karen Donders van de Vrije Universiteit Brussel, die wij mochten ontmoeten tijdens ons bezoek aan de VRT, professor Tom Evens van de Universiteit Gent en professor Ben Van Rompuy van het ASSER-instituut in Den Haag. Het is een heel interessant artikel, u kunt het terugvinden op: http://blogs.lse.ac.uk/mediapolicyproject/2014/09/09/merger-mania-in-distribution-and-content-markets-need-for-european-action/.
Het artikel heeft als titel: ‘Merger Mania in Distribution and Content Markets: Need for European Action’. Daarin worden heel wat argumenten aangehaald om aan te tonen dat dit allemaal niet zo onschuldig is. Telenet heeft nu als monopolist op de kabelmarkt in Vlaanderen controle over de hele audiovisuele ketting. Vanuit het mediapluralisme is dat niet wenselijk, want tv-kijken dreigt op termijn minder divers en minder interessant te worden. In het artikel wordt er ook van uitgegaan dat dit type van verticale integratie door monopolisten de prijzen dreigt te verhogen voor de andere omroepen. Telenet wordt zo rechter en partij en kan gevoelige informatie van andere zenders doorsluizen naar eigen zenders. Ook dreigen er hogere prijzen voor de consument. Ik raad iedereen aan om dit artikel eens te lezen. De argumenten zijn wel al gekend in deze commissie, maar het is een mooie samenvatting.
Op 24 februari jongstleden heeft de bevoegde commissaris Margrethe Vestager het licht op groen gezet voor deze overname. Volgens haar heeft Liberty Global enkele beloftes gedaan. Ik baseer me op een persmededeling van de Commissie, de uiteindelijke tekst heb ik tot nu toe niet kunnen bemachtigen, maar misschien hebt u die al. Ik citeer de commissaris dus uit de persmededeling: “De Vijver moet haar zenders op een eerlijke, redelijke en niet-discriminerende manier door tv-aanbieders in België laten verdelen.”
Telenet is daar uiteraard erg tevreden mee en laat in een persbericht weten: “Het belangrijkste voor ons is dat de Vlaamse kijker de vruchten zal plukken van deze samenwerking in het Vlaamse medialandschap. Hij zal ook in de toekomst kunnen blijven genieten van het grote aantal Vlaamse kwaliteitsprogramma’s die VIER en VIJF brengen. Met deze samenwerking willen we, net zoals met onze andere initiatieven zoals STAP en Play, de kijkervaring van onze klanten verder verrijken en sterke lokale audiovisuele content blijven ondersteunen.”
De toezeggingen die worden gedaan aan andere distributeurs, de facto Proximus, gelden blijkbaar maar voor zeven jaar. U kunt dat lang vinden, maar wat daarna? En over de Medialaan staat in het perscommuniqué iets over zes maanden. Die zullen wel heel snel om zijn. Men mag niet discrimineren, maar geldt dat alleen voor de elektronische programmagids (EPG) of gaat het verder? Ik zit met heel wat vragen.
Vorig jaar nog heeft de Vlaamse Regulator voor de Media (VRM) op vraag van uw voorganger de nota ‘Mogelijke gevolgen voor de concentraties binnen de Vlaamse mediasector van een eventuele participatie van Liberty Global in De Vijver Media’ gemaakt. Ook daarin werden een aantal zaken vermeld die ook in de blogpost stonden.
Ook tijdens de recente bespreking van het VRM-concentratierapport in deze commissie hebt u nog benadrukt dat u niet kon vooruitlopen op de Europese beslissing, maar dat u wel voorbereidingen trof om desgevallend maatregelen te nemen. Op het eerste gezicht – maar ik herhaal dat ik me baseer op een persbericht – neemt de Commissie vrij weinig corrigerende maatregelen. Uw maatregelen zullen misschien nodig blijken.
We hebben in het regeerakkoord van juli 2014 afgesproken: “Het Vlaamse mediabeleid moet zowel de verschillende spelers in audiovisuele sector als de mediagebruiker ten goede komen. Daarom voeren we een beleid dat: een pluriform en evenwichtig medialandschap garandeert; de negatieve gevolgen van mediaconcentraties en verticale integratie en cross-mediale acties in de markt bestrijdt; een prioriteit maakt van een gewaarborgde en betaalbare toegang tot een divers en kwaliteitsvol aanbod aan diverse media voor alle Vlamingen; technologische innovaties en nieuwe mediatoepassingen stimuleert en integreert; de verarming en verschraling van de contentproductie tegengaat, maar in tegendeel de creatie van gediversifieerde en kwaliteitsvolle content die aansluit bij de hedendaagse en historische eigenheid van Vlaanderen bevordert.”
Minister, hoe beoordeelt u de beslissing van de Europese Commissie en vooral dan het feit dat de beloftes van De Vijver inzake must offer blijkbaar volstaan? Acht u het toch niet wenselijk en mogelijk om in de Vlaamse Gemeenschap bijkomende voorwaarden op te leggen om de negatieve gevolgen van mediaconcentratie en verticale integratie te beperken, zoals een mustofferverplichting die dan verder gaat, of zelfs een uitbreiding van de must carry voor andere omroeporganisaties dan alleen de VRT, of verdergaande niet-discriminatoire maatregelen, of het opleggen van aparte genootschappen met gescheiden boekhouding, enzovoort? Denkt u aan dergelijke bijkomende maatregelen?
De heer Vandaele heeft het woord.
Minister, wij weten dat de Europese Commissie inderdaad groen licht heeft gegeven aan Liberty Global voor een controlerende participatie in De Vijver. De Europese Commissie gaf haar zegen aan de constructie na een aantal toezeggingen van de betrokken partijen. Zo engageert Liberty Global/De Vijver zich om de zenders VIER en VIJF evenals eventuele nieuwe zenders aan te bieden aan iedere geïnteresseerde tv-aanbieder tegen faire, redelijke en niet-discriminerende voorwaarden. Ook dient De Vijver een licentie te geven voor diensten waarmee kijkers net gemiste programma’s kunnen bekijken of programma’s kunnen opnemen en later bekijken. De engagementen die door de Europese Commissie aanvaard werden, gelden voor zeven jaar en moeten ervoor zorgen dat Telenet de concurrentie niet benadeelt.
De overname van De Vijver door Liberty Global werd in deze commissie al herhaaldelijk besproken. Er werd frequent gewezen op de mogelijke gevolgen van deze overname op het media-ecosysteem en op de verstrengeling tussen distributeur en omroep. Ook de VRM waarschuwde hiervoor in een rapport. Naar aanleiding van de bespreking van de beleidsnota Media hebben we het hier ook gehad over de mediaconcentratie en de mogelijke gevolgen daarvan. Minister, u hebt toen gezegd dat u wilde wachten op de uitspraak van Europa. Dat leek een wijs standpunt. Intussen is die uitspraak er. Minister, bent u van oordeel dat de door de Europese Commissie aan Liberty Global/De Vijver opgelegde verplichtingen volstaan om een leefbaar, pluriform en duurzaam Vlaams media-ecosysteem te garanderen? Of bent u van mening dat extra regelgevende initiatieven op Vlaams niveau noodzakelijk zijn?
De heer Bajart heeft het woord.
Voorzitter, minister, beste collega’s, mevrouw Brouwers en de heer Vandaele hebben de juiste klemtonen al geplaatst, dus kan ik mijn aansluiting beperken.
De Europese Commissie legt dus in essentie een mustofferregeling op aan De Vijver, naast de regeling die wel al met de VRT werd afgesproken maar nog niet met Medialaan, om de content van die bedrijven niet te benadelen. Minister, hoe evalueert u dit?
De Europese Commissie legt deze voorwaarden op voor zeven jaar. Minister, hoe zal dit worden gecontroleerd? Hoe zal dit worden bestraft? Zonder bestraffing blijft dit natuurlijk bij een belofte.
Minister, zijn deze voorwaarden en de termijn van zeven jaar voldoende? Of plant u ook ingrepen qua verankering?
Mevrouw Segers heeft het woord.
Eerst en vooral: ik ben blij voor VIER en VIJF. We kunnen in Vlaanderen echt wel een derde zender gebruiken. Het voortbestaan van VIER en VIJF was precair aan het worden, en zou het zeker zijn geweest indien de Europese Commissie anders zou hebben beslist. Maar tegelijkertijd ben ik zeer bezorgd over de verregaande concentratie in Vlaanderen. We hebben nu nog twee mediagroepen: Persgroep-Roularta, Medialaan en Mediahuis, dat al een fusie is, aan de ene kant; VIER en VIJF en Telenet aan de andere kant. We hebben altijd gezegd dat we schaalvergroting nodig hebben. Maar de vraag is hoeveel een pluralistisch medialandschap ons nog waard is. Dat is voor ons de belangrijkste vraag.
De Europese Commissie heeft vooral gekeken naar de gevaren wat betreft de horizontale concentratie. Maar de must offer zal niet volstaan. De Europese Commissie heeft veel minder gekeken naar de gevaren van de verticale concentratie. Wat zal dat betekenen voor de verhouding tussen Telenet en Medialaan? Niet alle negatieve effecten van de verticale concentratie worden met de maatregel van de Europese Commissie opgevangen. Er wordt bijvoorbeeld compleet voorbijgegaan aan het concurrentieel voordeel dat VIER en VIJF zullen verkrijgen als zij een beroep gaan doen op de gegevens van het kijkgedrag van digitale kijkers. Telenet kan deze perfect vergaren. Dit zou absoluut nefaste gevolgen hebben, al was het alleen al maar voor de reclame-inkomsten voor de overige commerciële zenders.
We zien dat de crossmediale concentratie enorm toeneemt. Dit confronteert ons met vragen waartegen we momenteel in Vlaanderen niet kunnen optreden. De Europese Commissie heeft geen rekening gehouden met dit crossmediale aspect. Wat bijvoorbeeld als VIER en VIJF zich zouden terugtrekken uit het crossmediale aanbod van Proximus of Stievie? Wat als Telenet als internetprovider het eigen aanbod een preferentiële behandeling geeft? Wij zijn een van de enige landen in Europa waar er geen specifieke regels bestaan met betrekking tot mediaconcentratie. We hebben dit dossier altijd bekeken vanuit mededinging. Dat volstaat niet.
Minister, het is al vijf over twaalf. We moeten werk maken van een specifieke regelgeving inzake concentratie. Voor mij gaat het niet meer over of het er moet komen. Het moet er komen.
Tegelijkertijd moeten we een veel slagvaardigere regulator hebben. De regulator stelt de concentratie wel vast, maar kan weinig doen, wegens gebrek aan een regelgevend kader.
Ik vind het fijn voor VIER en VIJF dat ze een Vlaamse overnemer – of toch een met Vlaamse roots – gevonden hebben voor een belangrijk deel van hun aandelen. Dat is goed, ook voor het aanbod van de kijker. Daar kunnen we alleen positief over zijn.
Aan de andere kant zitten we met een toenemende mate van verticale convergentie en concentratie. De vraag is hoe ver men kan gaan en hoe ver wij dingen toelaten. Laten we dingen gebeuren tot we vaststellen dat er iets fout aan het lopen is? Of moeten we toch een aantal voorzorgsmaatregelen nemen?
Persoonlijk, en namens mijn fractie, denk ik dat als we niets doen, de concentratie zo ver doorgaat, dat er geen weg terug zal zijn op het moment dat we vaststellen dat er een probleem is, want dan zijn al die afzonderlijke bedrijven verdwenen, geïntegreerd of overgenomen.
Het gaat over twee zaken: enerzijds pluraliteit en voldoende diversiteit qua aanbod, niet alleen buitenlands, maar ook binnenlands, en anderzijds een open markt. Het is misschien vreemd dat ik dat moet zeggen, maar we moeten ons ervoor hoeden dat we naar bijna-monopoliesituaties gaan op de televisiemarkt. En dat is bij Telenet al het geval, laat ons daar niet flauw over doen. Het zou met de zenders exact dezelfde richting kunnen uitgaan. In Wallonië zal men zeggen dat dat ook zo is met Belgacom of Proximus op het vlak van televisiedistributie.
Ik denk dat we toch een aantal voorzorgsmaatregelen moeten nemen. De minister zal straks antwoorden of er initiatieven genomen moeten worden, en anders moet het decretaal in dit parlement gebeuren, om bijvoorbeeld een aantal principes van must offer vast te leggen. Dat is dan nog niet eens een marktcontrole van de overheid die je invoert.
Het element ‘markt’ speelt ook heel sterk in het feit dat de reclameregie van Telenet en die van Scandinavian Broadcasting System (SBS) nu zeer sterk zullen convergeren. U weet ook, collega’s, dat Telenet de reclameregie doet van Discovery Channel, van National Geographic, van zijn eigen voetbal- en sportzenders. En dus krijg je ook daar allerlei marktmanipulaties, waarvan ik niet de facto uitga dat ze niet koosjer zijn of foutlopen, maar waar ik totaal geen inzicht meer in krijg. Het heeft bijvoorbeeld een reusachtig reclamevoordeel ten opzichte van de vrienden van de Vlaamse Media Maatschappij (VMMa), nu Medialaan geheten. Dit geïntegreerde reclameaanbod is een bedreiging voor hen.
Minister, ik vind dat de Europese Commissie relatief mild tot zeer mild is geweest in het opleggen van voorwaarden met betrekking tot die overname. Ik kan me voor een deel neerleggen bij het feit dat Telenet dat doet. En dat VIER en VIJF dat laten gebeuren, is in hun eigen belang. Ik begrijp dat wel, ook vanuit zakelijk belang. Maar wij moeten de principes van de diversiteit van het aanbod en van het maximaal laten spelen van de markt toelaten. We moeten dat echt bewaken in Vlaanderen. We zijn een heel klein landje op dat vlak. Als we niet opletten, hebben we straks, naast twee krantengroepen, in het beste geval misschien nog één commerciële televisiezender. Ik trek het nu even op flessen, en ik hoop dat de vrienden van Medialaan geen gekke ideeën krijgen, maar van het een zou het ander kunnen komen, als men elkaar onder druk zet.
Laat ons eerlijk zijn, collega’s: we hebben een fantastisch aanbod in Vlaanderen, maar dat gebeurt wel in een zeer delicaat evenwicht, dat heel snel verstoord wordt. Als je met één voet op de evenwichtsbalk staat, is een heel klein tikje genoeg om eraf te vallen.
Minister Gatz heeft het woord.
Collega’s, ook ik heb kennis genomen van het persbericht dat de Europese Commissie vorige week dinsdag verspreidde met betrekking tot de verwerving van een controlebelang door Liberty Global in De Vijver Media. In het persbericht geeft de Commissie te kennen dat ze toestemming verleent aan de transactie. Dat gebeurde nadat de Europese Commissie in september vorig jaar een diepgaand onderzoek begonnen was om na te gaan of de voorgenomen transactie in overeenstemming was met de Europese concentratieverordening.
In september vorig jaar stelde de Commissie dat ze zich enerzijds zorgen maakte over de vraag of de huidige of potentiële nieuwe concurrenten van Telenet, als dienstenverdeler, nog wel toegang zouden krijgen tot de zenders van De Vijver Media. Anderzijds uitte de Commissie haar bezorgdheid over de mogelijkheid dat de concurrerende televisiezenders onder aanzienlijk slechtere voorwaarden toegang zouden krijgen tot het kabelplatform van Telenet.
Uit het persbericht leid ik af dat tijdens de periode van het diepgaand onderzoek een aantal overeenkomsten werden gesloten door de betrokken marktpartijen. Ik som er vier op. Eén: De Vijver Media heeft doorgifteovereenkomsten gesloten, waardoor een aantal dienstenverdelers een licentie voor VIER en VIJF krijgt. Twee: andere dienstenverdelers kregen een verlenging van hun doorgifteovereenkomst aangeboden. Drie: Telenet heeft zijn akkoord met de VRT aangepast om ervoor te zorgen dat de content van de VRT niet wordt benadeeld tegenover die van De Vijver Media. Vier: Telenet heeft aangeboden om zijn akkoord met Medialaan in dezelfde zin aan te passen.
In de loop van het diepgaande onderzoek zouden de partijen ook toezeggingen hebben gedaan om, op eerlijke, redelijke en niet-discriminerende voorwaarden, het volgende aanbod te doen aan elke geïnteresseerde dienstenverlener in ons land. Ten eerste: een licentie voor zenders VIER en VIJF verlenen. Ten tweede: een licentie verlenen voor eventuele nieuwe zenders die De Vijver in de toekomst nog zou opstarten en die deel uitmaken van het basispakket voor betaaltelevisie. Zenders uit het basispakket voor betaaltelevisie zijn de zenders die in het basiszenderpakket van Telenet zitten en die alle of de meeste abonnees ontvangen. Ten derde: moet De Vijver een licentie geven voor verbonden diensten, zoals diensten die kijkers in staat stellen om net gemiste programma’s te bekijken en PVR, een dienst waarmee gebruikers programma’s kunnen opnemen en dan later bekijken.
Die voorwaarden en toezeggingen gelden voor zeven jaar. De toezeggingen kunnen momenteel gezien worden als een vorm van must offer voor de zenders van De Vijver Media.
Er werd gevraagd of een mustofferverplichting vanuit de Vlaamse Gemeenschap, als bijkomende voorwaarde om de negatieve gevolgen van mediaconcentratie en verticale integratie te beperken, wenselijk is. Op het eerste gezicht lijkt het mij dat de ‘must-offer’-verplichting nu wel degelijk van toepassing is op de zenders van De Vijver Media, gelet op het belang ervan in de argumentatie die de Europese Commissie in haar persbericht aanhaalt voor de goedkeuring van de operatie.
Naast de toezeggingen en voorwaarden die als mustoffer omschreven kunnen worden, heeft de Europese Commissie ook aangegeven dat Telenet heeft toegezegd om het aanbod om zijn contractuele overeenkomst met Medialaan aan te passen, nog minstens zes maanden te handhaven. Alle toezeggingen die met de Europese Commissie onderhandeld zijn, gelden dus voor zeven jaar, maar het concrete aanbod, waarop Medialaan momenteel niet of nog niet ingaat, wordt nog zes maanden gehandhaafd.
De diverse toezeggingen en de akkoorden die Telenet en De Vijver Media in de loop van het onderzoek hebben getekend, hebben de mededingingsbezwaren die de Commissie had, klaarblijkelijk weggenomen. Op de vragen of er bijkomende voorwaarden of extra regelgevende initiatieven op Vlaams niveau nodig zijn om de leefbaarheid, pluriformiteit en duurzaamheid van het Vlaamse ecosysteem te garanderen, of om de negatieve gevolgen van mediaconcentratie en verticale integratie te beperken, is het vandaag nog te vroeg om te antwoorden. Het nemen van een beslissing om verder regulerend op te treden, veronderstelt immers dat de duurzaamheid of pluriformiteit wel degelijk in het gedrang komt of dat er wel degelijk negatieve gevolgen zijn door deze transactie. Ik wil hier in geen geval lichtzinnig over oordelen of tot actie overgaan. We mogen ook niet vergeten dat hier beursgenoteerde bedrijven mee gemoeid zijn.
Ik wil nu eerst de verdere details afwachten van de beslissing van de Europese Commissie, want momenteel baseren wij ons, net als u, nog steeds enkel op de informatie die via het persbericht van de Commissie werd gepubliceerd. Ik licht dat even toe. We zitten hier niet in een juridische procedure, waarbij een of ander hof een arrest uitspreekt dat publiek toegankelijk is. We zitten in een administratieve procedure, waarbij er wel degelijk een administratieve beslissing is die gehandhaafd moet worden, en die ook gehandhaafd wordt door de Europese Commissie, maar die niet volledig publiek bekend kan worden gemaakt, omdat er bedrijfsbelangen mee gemoeid zijn.
Nu zullen de betrokken partijen in overleg met de commissie bepalen wat alleen voor ons bekendgemaakt kan worden. Dat betekent niet dat ik de afgelopen dagen nog geen contact zou hebben gehad met een aantal betrokken partijen die ons verder tekst en uitleg geven die ik niet geacht word met u te delen, waarvoor mijn excuses, omdat het over een bedrijfsbelang gaat.
Wij kennen nu het topje van de ijsberg Wat zich onder de waterlijn bevindt, is weer een andere zaak. Ietwat triviaal zou ik me er vanaf kunnen maken met te zeggen dat als ik iets doe, er problemen zullen volgen en dat als ik dat niet doe, er ook problemen zullen volgen. In die zin, mevrouw Segers, is uw combinatie van blijheid en bezorgdheid ook de mijne.
Wat we vandaag en de komende dagen en weken vooral niet moeten doen, is aan microregulering doen. Ik ben daar absoluut geen voorstander van. Ik zeg ook niet dat sommigen dat hebben gezegd omdat we dan snel zouden kunnen remediëren en een aantal zaken regelen die dan weer nieuwe problemen opwerpen en ons voor de uitdaging stellen van de snelle evolutie, namelijk hoe we daar met een algemenere regelgeving antwoorden op kunnen vinden.
Ik sluit geenszins uit dat ik mogelijk maatregelen zou nemen. Om te oordelen of die wenselijk en noodzakelijk zijn, heb ik nog een beetje meer tijd nodig. We moeten eerst alle partijen en hun publieke argumentatie zien. Dit verhaal wordt dus vervolgd.
Alles wat zich nu afspeelt, is een normale evolutie. Het Europese kader heeft zijn werk gedaan, men kan daar kritiek op hebben of zich daarbij neerleggen. Dat is in elk geval iets dat we op dit moment as such moeten aanvaarden. Heel de modernisering van het Mediadecreet in de breedte waarvan dit een heel belangrijk onderwerp kan zijn, staat zeker nog op het programma. En daarmee wil ik dit zeker niet naar sint-juttemis verwijzen, maar we moeten eerst nog wat meer diepteoverzicht hebben over wat de commissie heeft beslist en welke positie de verschillende partijen daarover innemen.
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
Minister, ik blijf van mening dat de Europese Commissie hier vrij mild is geweest zoals ook de heer Caron dat verwoordde. Dat betekent niet dat we tegen elke vorm van verticale integratie zijn. We gunnen het VIER en VIJFtv ook wel, daar gaat het niet over. Maar stel dat morgen De Lijn busbouwer Van Hool zou overnemen, dan zou het kot hier te klein zijn. Om duidelijk te maken wat hier aan het gebeuren is, moet men dat soort vergelijkingen maken. Het gaat hier over verticale integratie met een quasi-monopolist. Verticale integratie op zich kan tot mooie zaken leiden, maar dit lijkt me toch redelijk bedreigend, niet alleen voor het pluralisme in de media maar ook voor ons cultuurbeleid in het algemeen. Welke content zullen we aangeboden krijgen? Zullen we niet overspoeld worden door allerlei Amerikaanse series? Ik ben daar op zich niet tegen, maar we moeten toch ook blijven waken over onze culturele eigenheid. De Vlaming moet naar mooie series kunnen blijven kijken, ook vanuit de privésector.
Minister, u hebt gezegd dat de uiteindelijke beslissing van de commissie publiek of gedeeltelijk publiek zal worden gemaakt na overleg met alle betrokken partijen. Bedoelt u daarmee ook degenen die zich met de zaak hebben bemoeid zoals Belgacom, Test-Aankoop, de VRT en IBU of gaat het enkel over Telenet en De Vijver zelf?
De heer Vandaele heeft het woord.
Minister, het meeste is gezegd, om niet te zeggen dat alles is gezegd. Het is goed dat we hoe dan ook dit dossier van nabij blijven opvolgen. Wij zullen dat doen vanuit het parlement. Indien zou blijken dat het fout dreigt te lopen, dan moeten wij als decreetgever bereid zijn om op te treden.
De heer Bajart heeft het woord.
Ik heb alle vertrouwen in de minister. We zullen dit dossier blijven opvolgen.
Mevrouw Segers heeft het woord.
Minister, ik ben blij dat u de mogelijkheid wilt onderzoeken om regelgevend op te treden. Dat is noodzakelijk. Ik ben het ook met u eens dat we geen microregelgeving moeten ontwikkelen voor deze case. We moeten de tijd nemen om de zaken zeer algemeen en grondig te bekijken. Ik ben ervan overtuigd dat we die oefening moeten doen.
Bussen zijn ook publieke diensten, maar media zijn toch wel een heel specifieke dienst in het hart van onze maatschappij en onze democratie. Die pluriformiteit is gewoon cruciaal.
Vergelijkingen lopen altijd een beetje mank in dergelijke verhalen. Minister, ik vind dit een goed antwoord in de huidige omstandigheden zolang we slechts die informatie kennen en niet de specifieke details. Ik heb alle respect voor de bedrijfsgeheimen, maar wij laten ons beleid niet sturen door overeenkomsten tussen heel kleine groepen van bedrijven die belangen hebben. Op een dag moet men toch de grote lijnen trekken in het Mediadecreet en in de regelgeving, maar we moeten dat echter niet overhaast doen.
We moeten de evolutie van de situatie afwachten. We moeten echter ook niet beginnen na te denken op een moment dat we nog drie stappen verder zijn in vormen van convergentie of concentratie. Dan is er ‘no way back’. Dit is ook geen links-rechtsverhaal, het is een verhaal over diversiteit van aanbod maar ook een open markt. Want de kwaliteit van ons bestel is in belangrijke mate te danken aan de precaire evenwichten in de mediamarkt in Vlaanderen. Productiehuizen moeten zich niet verhouden met zenders en zenders niet met distributeurs enzovoort. Dat evenwicht moeten we bewaken.
Minister Gatz heeft het woord.
Wat de precieze vraag betreft over welke bijkomende informatie de commissie al dan niet kan vrijgeven om bedrijfsmatige vertrouwelijkheidsredenen nadat zij met de betrokken partijen een overeenkomst heeft bereikt, zullen die partijen zich beperken tot de rechtstreekse partij, niet tot de belanghebbende partij. Dat is een beperkend antwoord, maar zo zal het dus zijn.
Ik ben het eens met de teneur van de uiteenzettingen. De snelheid waarmee moet worden gereageerd verschilt een beetje qua toon. De heer Vandaele heeft een goede samenvatting gemaakt wanneer hij zegt dat we niet moeten wachten tot het fout gelopen is. In de omstandigheden waarin wij ons bevinden en volgens de informatie waarover wij beschikken, kunnen en moeten wij ook niet meer doen maar we zullen de zaken ook niet op hun beloop laten.
Mevrouw Brouwers, wat de inhoud op bepaalde zenders betreft, mogen we geen twee debatten door elkaar voeren. Indien een andere buitenlandse zender die in het zuiden van het land actief is, deze overname had willen doen, dan zou er geen probleem geweest zijn met mediaconcentratie op zich maar dan zou er ook geen enkele garantie zijn over welk soort programma’s wordt uitgezonden. De vraag is dus eerder welke soort aansturing wij vanuit dit huis en deze overheid kunnen geven ten aanzien van de openbare omroep om een soort kwalitatieve benchmark te houden waar ook de private spelers op inspelen.
Vooral, wat is de wens van de kijker? Uiteindelijk bepaalt de kijker nog altijd waar hij of zij naar kijkt. Ik ben daar zeker niet pessimistisch over. Maar wij kunnen niet bepalen welk soort programma’s de zenders gaan programmeren. Op dit ogenblik hebben wij ook geen reden om te veronderstellen, op basis van de verklaringen, dat de nieuwe zender of de zender die nu voluit zou kunnen gaan, geen Vlaamse programma’s zou brengen.
We moeten ons andere zorgen maken – en dat brengt ons tot een nog veel breder debat dan dit. Die programma’s worden gefinancierd. Als wij onze eigen Vlaamse content maken, zoals dat in het jargon wordt genoemd, kost het voor ons, zoals dat uit het boek van het nieuwe televisiekijken bleek, verhoudingsgewijs in vergelijking met grote Angelsaksische spelers zeven keer meer om zo’n serie te maken. De vraag is hoelang wij dit nog zullen kunnen betalen. Wij zullen het wel stimuleren, zelfs in tijden van besparingen, om de openbare omroep daartoe de nodige kansen te geven. Dat is ook weer een positieve impuls voor de private spelers. Maar die moeten dat kunnen blijven doen met advertentiegelden. En daar zit het echte vraagstuk. Het echte vraagstuk zit in onze verhouding tot de digitalisering van het televisiekijken in de brede zin van het woord en de businessmodellen voor de advertenties.
Mijnheer Vandaele, wij zullen elkaar zeker nog terugzien over dit onderwerp. Mogelijk op uw of op jullie initiatief, met vragen om uitleg of decreetgevend. Dat valt zeker niet uit te sluiten. Wij zullen zeker ons werk doen, na verdere contacten met de betrokken partijen. Maar het is zoals de voorzitter al aangaf: iedereen pleit natuurlijk voor zijn eigen kapel. Dat weten wij ook wel. Het is onze rol om daarin nog het algemeen belang te zien van de Vlaamse kijkers. Die lijn houden wij altijd zeer scherp voor ogen.
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
Ik ga even in op die content. Wat er dreigt te gebeuren, is dat Telenet meer en meer populaire Nederlandstalige content achter de betaalmuur gaat steken. Dat is natuurlijk ook een onderdeel van het businessmodel, naast advertenties. Dit zal ook aan belang winnen. Ik stel alleen maar vast dat de Europese Commissie in het verleden altijd heel veel aandacht heeft gehad voor horizontale integratiebewegingen, maar zij behandelt die verticale, waar je dan nog met een monopolist zit, toch wel wat anders. Op een kleine lokale markt zoals Vlaanderen kan dat zeer veel impact hebben. Ik denk dat iedereen het daarover eens is.
Minister, ik ga ermee akkoord om geen overhaaste microregulering te introduceren. Maar ik ben het eveneens eens met de voorzitter, die stelt dat we niet mogen wachten tot het te laat is. We zijn vorig jaar allemaal in snelheid gepakt. Niemand wist wat er allemaal achter de schermen aan het gebeuren was tussen Telenet en De Vijver. Als politiek verantwoordelijken hebben wij op deze markt zeer weinig directe impact. We moeten dus op voorhand goed nadenken. Wat is de juiste timing om iets te doen? Ik weet het ook niet.
Wat bent u nu aan het zeggen?
Dat we dit zeer goed moeten opvolgen. We moeten nog informatie krijgen, absoluut, maar u moet dan toch ook niet te lang wachten. Ik zie hier een aantal zaken gebeuren die niet goed zijn voor onze markt.
Minister Gatz heeft het woord.
We moeten niet te traag gaan, we moeten niet te snel gaan, we moeten op tijd zijn. Ja, natuurlijk! Maar we bevinden ons ook in een vrije markt, die we allemaal samen hebben gewild en waarin de openbare omroep nog altijd een belangrijke rol speelt. Er zijn de regels van mediaconcentratie en mededingingsrecht. Er zijn instanties zoals de Europese Commissie en ook onze eigen mededingingsautoriteit die daar een rol in speelt. Dat is gebeurd.
We kennen nog niet alle informatie van die beslissing. Dat is de essentie en de reden waarom we nu het best niet dieper op deze zaak ingaan, omdat we anders aan spelers in die vrije markt allerlei intentieprocessen opleggen, die wij op dit ogenblik niet kunnen hardmaken. Wij weten niet wat men gaat doen. Inderdaad, in bepaalde doemscenario’s, waarvan elementen in deze commissie aan bod worden gebracht, zouden we met een probleem kunnen zitten. Dat ontken ik niet. Maar of het allemaal zo zal zijn? Dat moeten we in de diepte proberen in te schatten.
Mevrouw Brouwers, we gaan binnenkort naar Telenet. Misschien moeten we ons daar ook niet inhouden om pikante vragen te stellen.
De vragen om uitleg zijn afgehandeld.