Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
Mijnheer De Meulemeester, de timing van uw vraag is perfect: de Goede Week van het wielrennen komt eraan bij ons.
De heer De Meulemeester heeft het woord.
Voorzitter, minister, geachte leden, de voorbije jaren bracht ik het dameswielrennen meermaals onder de aandacht. Het nochtans wielergekke Vlaanderen blijkt immers veel minder oog te hebben voor de vrouwelijke coureurs dan voor hun mannelijke collega’s. Nochtans moet het niveau van de dameswedstrijden zeker niet onderdoen. Aan het aanbod ligt het ook niet. De Ronde van Vlaanderen voor vrouwen bijvoorbeeld, die elk jaar start en aankomt in Oudenaarde, is een wereldbekerwedstrijd. Misschien, echter, is onbekend wel onbemind. Populaire sporten krijgen meer media-aandacht, en dat is ook niet abnormaal, maar die media-aandacht heeft op haar beurt natuurlijk ook een belangrijke impact op de populariteit van de sport. In die zin is het dus een beetje het verhaal van de kip en het ei.
Dat uit cijfers die ik in 2008 opvroeg, bleek dat de verhouding dameswielrennen versus mannenwielrennen in sportuitzendingen een op zeventig bedroeg, was in ieder geval onaanvaardbaar. Door een andere manier van meten is het niet langer mogelijk om vergelijkbare cijfers op te vragen, maar gelukkig is het aanvoelen toch dat deze situatie de jongste jaren positief is geëvolueerd.
Dat betekent uiteraard niet dat de strijd daarmee is gestreden. De populariteit van het dameswielrennen kan meer dan ooit nog steeds een stevige duw in de rug gebruiken, en de openbare omroep speelt daarin een belangrijke, cruciale rol. Media-aandacht heeft tenslotte ook een belangrijke financiële impact binnen de sport. Hoe meer zichtbaarheid in de media, hoe interessanter de sponsorcontracten, en dat betekent dus ook meer middelen voor de verdere professionalisering van de sportbeoefening.
Minister, vanuit die vaststellingen had ik u graag de volgende vragen gesteld. Kunt u mijn indruk bevestigen dat de media-aandacht voor het dameswielrennen pakweg de voorbije vijf jaar daadwerkelijk is toegenomen, en kunt u dat eventueel onderbouwen met cijfermateriaal? Welke initiatieven plant de openbare omroep om ook in de toekomst de nodige media-aandacht voor het dameswielrennen te blijven verzekeren? Kan het meer koppelen aan uitzendingen van het mannenwielrennen daarbij een nuttig denkspoor zijn, om zo dit veel grotere kijkerspubliek rechtstreeks aan te spreken? Wordt daarbij ook het gebruik van nieuwe mediatechnieken, zoals split screens, een koppeling met sociale media en bijkomende informatieverstrekking via smartphone of tablet tijdens live uitzendingen, onderzocht?
De heer Bajart heeft het woord.
Voorzitter, minister, geachte leden, ik wil me uiteraard aansluiten bij de heer De Meulemeester. In de huidige beheersovereenkomst werd al vastgelegd dat de VRT een gevarieerd sportaanbod moet geven op alle platformen, en aandacht moet hebben voor de grote, maar ook voor de kleine sporten. Het voorstel van de heer De Meulemeester om ook die nieuwe mediatechnieken te onderzoeken om die doelstellingen te bereiken, vind ik dan ook zeer belangrijk. Minister, indien de openbare omroep nog geen initiatieven plant of zou plannen om ook in de toekomst meer aandacht te hebben voor onder andere het dameswielrennen – maar er zijn natuurlijk ook nog andere sporten –, zult of kunt u dit meenemen naar de nieuwe beheersovereenkomst?
Mevrouw Van Werde heeft het woord.
Ik wil zeker het belang van het dameswielrennen niet tenietdoen of zo, maar ik heb gisteren de VRT gecontacteerd met de vraag of er sowieso vraag is naar meer dameswielrennen op tv. Gezien het feit dat er sowieso wordt bespaard op de live verslaggeving van het wielrennen, die trouwens een zeer dure aangelegenheid is, lijkt dit me moeilijk. Er is natuurlijk overleg tussen de VRT en een aantal sportfederaties, maar er is me gezegd dat er bij het publiek blijkbaar geen vraag is naar dameswielrennen op televisie.
De heer Meremans heeft het woord.
Voorzitter, minister, geachte leden, het dameswielrennen is in opmars. Ik zie dat met lede ogen aan. Dat betekent dat ik volgende maand weer zal worden losgereden door een of andere deerne in de buurt van de stad van burgemeester De Meulemeester. Daar gaat dan je mannelijk zelfvertrouwen: dat wordt gewoon aan flarden gereden. (Gelach. Opmerkingen)
De commercie is wel gevolgd. Die vliegt echt op dat dameswielrennen, met aparte kledij, die dan ook alweer meer kost, maar goed. Het is dus wel zo dat je veel meer dames ziet rijden. Dat klopt.
Het is ook wel zo – en daarin heeft mevrouw van Werde altijd wel gelijk – dat het schaatsen in Vlaanderen pas aandacht door Bart Swings heeft gekregen, ook al hadden we een Bart Veldkamp, die dan plotseling Belg is geworden. Toen kregen we opnieuw die hausse. Toen werd ernaar gekeken. Hetzelfde geldt voor het tennis. Ik verwijs naar Nederland. Zonder Leontien van Moorsel was er in Nederland ook geen Marianne Vos geweest, en dan had je ook niet die aandacht voor het dameswielrennen. Ik rijd al een tijdje rond en je ziet heel duidelijk die hausse in het wielrennen bij vrouwen. Kijk maar naar Simonneke uit Thuis, die ook op de fiets is gekropen.
Ik begrijp de vragen. Ook in het damesvolley was er een beetje ongenoegen omdat bepaalde wedstrijden niet werden uitgezonden. Ik begrijp echter ook dat men niet alles kan uitzenden. Daar zijn ook rechten aan gekoppeld en dergelijke. Als je werkelijk het dameswielrennen in de kijker wilt zetten, net als damesvoetbal of andere sporten beoefend door dames, dan kun je er misschien – ik doe maar een suggestie – één wedstrijd uitlichten en die loskoppelen van de mannensport. Als je gaat koppelen aan de mannensport, dan is dat immers anders. Je kunt eventueel enkel de vrouwensessie uitzenden van bepaalde zaken. Ik zeg niet dat je dat moet doen voor grote wedstrijden. Dat is iets anders. Iedereen wil immers naar Parijs-Roubaix kijken. Daar heb ik het dus niet over. Eens daarop focussen, zou volgens mij echter een effect kunnen hebben. Ik begrijp dat men niet alles kan uitzenden, maar ik deels wel enigszins de ongerustheid. Ik kan wel begrijpen dat dit wel leeft bij dames. Overal, bij spinning, in fietsenwinkels zie je inderdaad een toevloed van dames. Natuurlijk missen we nog steeds die echte kampioen om ter zake het verschil te maken.
En u wilt meer vrouwenbenen op tv.
Ook vrouwelijke wielerexperts, natuurlijk. Die worden in ieder geval ook uitgenodigd. Mijnheer Meremans, span uw kuiten maar op en begin maar te trainen tegen dat die vrouwen u voorbijfietsen op de Edelareberg. Ik ken dat gevoel ook, eerlijk gezegd.
Dat was een split screen van de N-VA-fractie.
Mevrouw Bastiaens heeft het woord.
Ik was eigenlijk niet van plan om me in het debat te mengen wat deze vraag betreft, maar gezien wat net werd gezegd, kan ik me niet inhouden. Het klopt natuurlijk wel dat men veel kan vragen, maar dat de VRT niet alles kan. Dat is duidelijk voor iedereen. Het aanbod creëert echter ook wel een vraag, creëert ook wel interesse. We moeten de wereld natuurlijk ook niet op zijn kop zetten. Het lijkt me ook net de rol van de VRT om een divers aanbod te kunnen aanbieden, ook als het gaat over sport. En ‘divers’, dat wil dan zeggen dat het gaat over verscheidene sporten, en zowel over sporten die worden beoefend door mannen als over sporten die worden beoefend door vrouwen, over sport door ouderen, door jongeren, door professionals, door amateurs enzovoort. Net dat diverse aanbod is echt wel cruciaal, ook in de sport. Dat wou ik toch nog wel even toevoegen.
Ik wil me namens mijn fractie ook even aansluiten bij wat de heer De Meulemeester heeft gevraagd. Ik wil dit ook een beetje verbreden. Als het gaat over dameswielrennen, moet het u opvallen, voor de crossliefhebbers onder ons, dat de damescross wel degelijk veel aandacht krijgt op de VRT, maar ook op VIER en 2BE. Dat heeft natuurlijk te maken met het feit dat de camera’s er staan. Dan kom ik tot mijn punt. De technische faciliteiten zijn er, en op die manier kan dat ook gemakkelijker in beeld worden gebracht, met een korte samenvatting van 2 of 3 minuten. Ik meen dat dit bij een aantal klassiekers in het wegwielrennen ook kan. Het kan ook in het baanwielrennen. Let er maar eens op. Op Canvas is er verslaggeving geweest van het WK baanwielrennen. Ook daar is er veel aandacht geweest voor het vrouwenwielrennen. Mijnheer De Meulemeester, bijvoorbeeld als de Ronde van Vlaanderen aankomt en die combinatie kan worden gemaakt, en die faciliteiten zijn er, denk ik, dan is het zeker verdedigbaar om te vragen dat er ook daarvoor aandacht is, via allerlei technieken.
Minister, ik wil deze vraag ook wat verbreden. Dit is een particuliere vraag, die ik begrijp en deel, maar je legt er wel de thematiek van de kleine sporten mee op tafel. Dameswielrennen is in verhouding tot andere sporttakken een kleine sport. Hoeveel keer hebben we al niet gediscussieerd over volleybal, zelfs over Champions League-volleybal? Waar blijft basketbal op de openbare omroep? Hebben we ooit nog gehoord van handbal of waterpolo? Naast alle aandacht die men kan hebben voor de monumenten uit de sport, heeft de openbare omroep de taak om, weliswaar met wat minder tijd, ook die kleine sporten voldoende onder de aandacht te brengen. Dat is, in dat kader, een cruciale kwestie.
Minister Gatz heeft het woord.
Mijnheer De Meulemeester, beste Marnic, meestal heerst in deze commissie een harmonieuze en serene sfeer, u bent erin geslaagd om de emoties hoog te laten oplaaien.
Zoals u terecht aangeeft in uw vraag, is het niet mogelijk om vergelijkbare cijfers te kennen over het dameswielrennen. De VRT kan overzichten geven van het uitgezonden aanbod door middel van de specificeringen die te vinden zijn in de CIM-kijkcijfers, bijvoorbeeld naar genre – nieuws, fictie, sport… – of binnen een genre – bijvoorbeeld in sport: voetbal, wielrennen, tennis, handbal… Deze CIM-specificeringen maken echter geen onderscheid tussen mannen en vrouwen, en bijvoorbeeld ook niet tussen ouderen en jongeren.
Ik heb de VRT om extra informatie gevraagd omtrent het aanbod inzake dameswielrennen. In 2014 zond Sporza verschillende keren dameswielrennen uit: samenvattingen met interviews van de Omloop Het Nieuwsblad, Gent-Wevelgem en de Ronde Van Vlaanderen; live het wereldkampioenschap wielrennen op de weg; samenvatting met interviews van het Belgisch kampioenschap wielrennen; live La Course, dit is het criterium voor vrouwen op de Champs Elysées op de slotdag van de Ronde van Frankrijk; samenvattingen van het wereldkampioenschap op de piste; live het wereldkampioenschap veldrijden met interviews; live het Belgisch kampioenschap veldrijden met interviews. Ook in haar radio- en online-aanbod geeft de VRT aandacht aan het dameswielrennen.
De VRT is echter ook afhankelijk van wat de buitenlandse producenten aan de VRT aanbieden. Twee aspecten zijn daarbij opvallend. Doorgaans is het aanbod dameswielrennen schaars. Vaak komen die samenvattingen ook relatief laat binnen, regelmatig een aantal dagen na datum, wanneer het dus niet meer relevant is om ze uit te zenden.
Aanvullend kan ik u in verband met aandacht voor sportwedstrijden voor vrouwen in het algemeen nog het volgende melden – en dat is hier ook al in de discussie aan bod gekomen. De populairste sporten komen bij de VRT ook het meest aan bod. Het is voor de omroep voor alle duidelijkheid daarbij niet per se van belang of het gaat om een sportwedstrijd voor mannen of voor vrouwen. Zo bracht de VRT de voorbije jaren veel meer vrouwen- dan mannentennis omdat België in het vrouwentennis absolute toppers had. In het veldlopen brengt de VRT ongeveer evenveel verslag van vrouwenwedstrijden als van mannenwedstrijden. In de atletiek was er ook meer aandacht voor het hoogspringen bij de vrouwen dan bij de mannen vanwege de prestaties van Tia Hellebaut. We zullen hier dus altijd een beetje met de kip en het ei blijven zitten. Zo komt mevrouw Jolien D’hoore toch ook hard aanzetten. Wij hopen met zijn allen, voor haarzelf en voor anderen, dat haar doorbraak niet lang meer uitblijft.
Om de minder bekende sporten te promoten, voert de VRT een actief programmeringsbeleid. Samenvattingen van minder bekende sportdisciplines worden regelmatig gekoppeld aan populaire sportevenementen. Bijvoorbeeld: het veldlopen krijgt aandacht voor of na een wedstrijd veldrijden. Op die manier slaagt de VRT erin om voor een kleine sport veel meer kijkers te bereiken dan wanneer ze niet in combinatie met een meer populaire sport zou worden uitgezonden. Hetzelfde principe past ook Sportweekend toe. In dat programma worden reportages van kleine sporten getoond na verslagen over voetbal of wielrennen. Zo krijgen de minder bekende sporttakken een zo groot mogelijk bereik. In 2014 coverde het programma trouwens 42 verschillende sporttakken.
De VRT zal blijven investeren in haar aanbod van vrouwenwielrennen. Wat de Vlaamse koersen betreft, brengt Sporza-televisie dit jaar samenvattingen van de Omloop Het Nieuwsblad, Gent-Wevelgem en de Ronde Van Vlaanderen. Ze worden aansluitend op de het verslag van de mannenkoers uitgezonden. De voorzitter heeft daar al allusie op gemaakt en ik kom daar straks op terug. Voor de Ronde Van Vlaanderen maakt Sporza, net als vorig seizoen, een samenvatting van tien tot vijftien minuten. Die zal worden uitgezonden na de rechtstreekse uitzending van de mannenkoers. In de mate van het mogelijke zullen de programmamakers ook de winnares en/of de hoofdrolspeelsters van de wedstrijd aan de interviewtafel uitnodigen voor een nabeschouwing.
Voor zover de VRT weet, zijn deze wedstrijden de enige vrouwenkoersen die op de dag van de mannenwedstrijd worden georganiseerd. Dat betekent een efficiëntere inzet van mensen en middelen voor de productie van de verslagen.
Het wereldkampioenschap op de weg en het wereldkampioenschap veldrijden bij de vrouwen zendt de VRT opnieuw uit. Daarnaast zal Sporza de vrouwenwedstrijden veldrijden van de BPostBank-trofee in het volgende seizoen live uitzenden, tenminste als de VRT de rechten daarvan kan behouden en in de mate van het mogelijke. Dat geldt ook voor de wereldbekerwedstrijden. De VRT wil ook trachten de rechten te verwerven om deze wedstrijden live te streamen op Sporza.be. De VRT blijft dus investeren om het vrouwenwielrenen meer onder de aandacht te brengen van het brede publiek.
Het koppelen van uitzendingen van het mannenwielrennen en die van vrouwenwielrennen is zeker een nuttige piste, die de VRT al toepast waar het mogelijk is, zoals ik al heb aangegeven.
De VRT bericht vandaag over sportgebeurtenissen op online en mobiele media via Sporza.be en de sociale media, maar zoals ik ook heb aangegeven in mijn beleidsnota moet de VRT een digitaal progressieve VRT worden, die de digitale realiteit als vertrekpunt neemt. In die optiek zijn uw suggesties zeer waardevol.
De heer De Meulemeester heeft het woord.
Voorzitter, het doet mij veel genoegen dat dit onderwerp hier enige beroering wekt. Dat bewijst dat het leeft, niet alleen in de wielerwereld maar ook in deze commissie.
Minister, u onderkent het probleem, dat doet mij genoegen. Dat probleem bestaat al vele jaren. Het doet mij evenzeer genoegen dat u zegt dat de VRT zal blijven investeren in media-aandacht voor het dameswielrennen. Er zijn de vorige jaren al veel inspanningen gebeurd. Maar er is nog veel werk aan de winkel. Uitgerekend vandaag, aan de vooravond van de start van het nieuwe wielerseizoen, zien we dat de geschreven pers kiest voor een zo gelijk mogelijke aandacht voor het dameswielrennen. Het Nieuwsblad kiest onomwonden voor vrouw en koers. We kunnen alleen maar hopen dat de andere kranten dit goede voorbeeld zullen volgen. Minister, ik hoop evenzeer dat alle Vlaamse tv-stations, in het bijzonder onze openbare omroep de VRT, het goede voorbeeld van de geschreven pers zullen volgen en meer aandacht zullen besteden aan het dameswielrennen. Gewoon omdat die sport die aandacht verdient. Temeer omdat we nu een generatie wielrensters hebben die binnenkort de absolute top in hun sportdiscipline zullen bereiken, daar ben ik ten stelligste van overtuigd. Er zijn hier al enkele namen genoemd van wielrensters die nu al aan de top zitten.
We prijzen ons ook gelukkig met het recente nieuws dat de Ronde Van Vlaanderen dit jaar door de VRT van de eerste tot de laatste minuut zal worden uitgezonden. Dat is positief. Hoe meer sport en hoe meer wielernieuws, hoe beter. Maar in de meer dan vijf uur durende rechtstreekse uitzending zou er toch meer dan voldoende ruimte moeten kunnen bestaan om de Ronde voor dames die dag ruim en voldoende aan bod te laten komen. Daar is toch een bijkomende inspanning van de VRT mogelijk, los van het feit dat zij een samenvatting zullen uitzenden na de wedstrijd van de elite en uiteraard ook interviews zullen afnemen met een aantal rensters. Dat is natuurlijk zeer positief, maar ik denk dat er toch nog iets meer moet kunnen in die zeer lange uitzending die die dag zal plaatsgrijpen.
Mevrouw Van Werde, ik begrijp eigenlijk niet goed dat die nood of die behoefte niet bestaat. U moet zich maar een keer onder de ploegleidsters in het wielermilieu bewegen. Dan zult u rap merken hoe groot die behoefte is om meer media-aandacht te krijgen, niet alleen in het werkveld zelf maar ook bij de vele mensen die komen kijken naar de koers en in het bijzonder naar het dameswielrennen. Het is toch ook zo dat in de beheersovereenkomst van de VRT staat dat er meer niet-populaire sporten aan bod moeten kunnen komen. Ik begrijp niet goed waar u die stelling vandaan haalt. Uw partijgenoot de heer Vandaele is een van de grootste pleitbezorgers om de minder bekende sporten meer aan bod te laten komen op de VRT. Ik begrijp dus niet goed waarom u zegt dat die behoefte of die nood niet zou bestaan. Ik nodig u nu zaterdag graag uit op de Omloop in Gent en op 5 april in Oudenaarde, bij de start en aankomst van de Ronde, om eens rond te wandelen in het werkveld van de wielerwereld, om te zien hoe groot die behoefte en die nood daar zijn.
Mijnheer Meremans, u zegt dat de koppeling op dezelfde dag van de mannen en de vrouwen misschien niet zo gelukkig is. Uit de vele gesprekken die ik de voorbije weken en maanden heb gehad met ploegleidsters en rensters blijkt dat zij verkiezen om op dezelfde dag die aandacht mee te nemen. Mocht de wedstrijd voor de dames de dag voordien plaatsvinden, dan zouden zij lang niet die aandacht krijgen. Op de dag van de wedstrijd van de elite is die aandacht zoveel groter. Zij verkiezen zelf om die aandacht op dezelfde dag mee te nemen.
Ik durf er dus toch voor te pleiten, naast alle inspanningen die al zijn geleverd, om dit onderwerp niet los te laten en om er op te blijven aandringen, ook in de beheersovereenkomst van de VRT, om toch iets meer aandacht te hebben voor het dameswielrennen.
Mevrouw Van Werde heeft het woord.
Mijnheer De Meulemeester, ik wil u graag bedanken voor de uitnodiging, maar ik kan helaas niet nu zaterdag, ik heb andere verplichtingen.
Ik geloof u echt meteen als u zegt dat er een grote behoefte is op het veld, maar dan denk ik dat het ergens schort in de communicatie met de VRT. De informatie die ik heb gekregen is dat er niet echt een vraag naar is. Misschien moet het signaal van op het veld naar de VRT iets duidelijker zijn.
De heer Wynants heeft het woord.
Minister, ik wil u nog een positief nootje meegeven voor de VRT. In De zevende dag, op zondag om 12 uur, heeft Ruben Van Gucht regelmatig aandacht voor sporten die niemand kent en voor de beoefenaars ervan.
Mijnheer De Meulemeester, u moet korter zijn dan de rechtstreekse uitzending van de Ronde van Vlaanderen.
De heer De Meulemeester heeft het woord.
Ik heb nog een zeer korte boodschap voor de minister. Ik ben ervan overtuigd dat de Wielerbond, maar ook de ploegleidsters, de sponsors en niet het minst de wielrensters er echt op rekenen dat u als minister van Media hun bondgenoot bent om hun sportdiscipline, waar zij zich zo voor inzetten, de aandacht te geven die zij verdienen en waar zij ook recht op hebben. Ik ben ervan overtuigd dat zij daarvoor alle waardering en appreciatie zullen betonen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.