Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Verslag
De heer de Kort heeft het woord.
In verschillende gemeenten zoals Brasschaat plaatst de gemeente zelf kwalitatieve fietsstallingen, zowel op centrale plaatsen als buiten het centrum in de nabijheid van haltes van het openbaar vervoer. De kwalitatieve fietsstallingen zijn efficiënt, veilig, verlicht en overdekt. De stallingen worden zo geplaatst dat multimodaal transport, bijvoorbeeld de combinatie fiets en bus, beduidend gemakkelijker wordt. Vaak wordt dit voor een groot deel door de gemeente zelf gefinancierd.
Er is echter een alternatief. Men kan het aanbod aan halteaccommodatie van De Lijn gebruiken. Dit aanbod bestaat uit schuilhuisjes met een zonnepaneel, schuilhuisjes van eigen ontwerp, overdekte fietsstallingen met een zonnepaneel, fietsbeugels, vuilnisbakken en zitbanken. Bij deze investeringen neemt het Vlaamse Gewest 75 procent van de plaatsingskosten op zich.
Vanuit de gemeenten komt nu echter het signaal dat men een breder aanbod vanuit De Lijn wenst dat flexibeler is voor verschillende ontwerpen van fietsvoorzieningen.
Wat de verdere voorzieningen bij bushaltes betreft, zijn er de voorbije maanden problemen gesignaleerd met de realtime informatieborden. Daarnaast scores de haltes van De Lijn niet goed op het vlak van toegankelijkheid met slechts 2,5 procent van de haltes die perfect toegankelijk zijn.
Bij de gedachtewisseling over de jaarlijkse evaluatie van de uitvoering van de beheersovereenkomst van De Lijn in december 2014 heeft mevrouw Brouwers dit al gemeld.
In dit kader zou er overleg zijn geweest tussen u en De Lijn. Daarbij streeft men bij De Lijn naar een toegankelijkheidslabel voor de lijnen zodat de doelgroep perfect weet waar men gebruik kan maken van toegankelijk openbaar vervoer.
Minister, kan De Lijn in een breder aanbod van bushaltes en fietsinfrastructuur voor lokale besturen voorzien?
Is er al onderzoek gevoerd naar de mogelijkheid van een combinatie van bushaltes en fietsinfrastructuur met infrastructuur voor commerciële exploitatie van kastjes voor een pakjesdienst van De Post en andere leveranciers van e-commerce?
Wat is de stand van zaken met betrekking tot de uitrol van realtime borden aan bushaltes? Zijn de gesignaleerde problemen reeds opgelost?
Wat zijn de uitkomsten van het overleg over de toegankelijkheid van de haltes van De Lijn? Hoe zal de toegankelijkheid worden verbeterd? Wat is de stand van zaken van het toegankelijkheidslabel van de lijnen?
Minister Weyts heeft het woord.
De Lijn heeft natuurlijk een breed gamma aan gesubsidieerde halteaccomodatie. De afgelopen tijd hebben zich weinig fundamentele wijzigingen voorgedaan. Ik denk dat het aanbod enigszins aan de noden voldoet. Er zijn fietsenstallingen en steunbeugels voor fietsen.
Nu ligt het initiatief voor de plaatsing van wacht- en fietsinfrastructuur volledig bij het lokale bestuur. De Lijn kan enkel maar vragen stellen en sensibiliseren. In haar memorandum van 2014 drukte De Lijn de wens uit hier een meer actieve rol te kunnen spelen. Er is nog geen onderzoek verricht naar de mogelijkheid van een combinatie van bushaltes met fietsinfrastructuur en infrastructuur voor commerciële exploitatie van bijvoorbeeld een pakjesdienst van De Post of andere leveranciers in het kader van e-commerce. Deze week was er een verkennend gesprek tussen mijn medewerkers en De Post over eventuele synergieën. We onderzoeken de mogelijke samenwerkingsvormen.
Er is inderdaad lang een praktisch probleem geweest met de realtime borden. We hebben dat kunnen oplossen samen met SPIE. Bij de laatste meting begin februari waren er 281 palen actief. 37 palen wachten op oplevering en 6 zijn defect. 69 palen hebben geen communicatie. De gesignaleerde problemen houden verband met de datakwaliteit. Ze worden aangepakt. Ondertussen werkten De Lijn en SPIE een oplossing uit voor de problemen met de transmissie van data. Die is intussen geïnstalleerd op 101 palen. Dat wordt stelselmatig uitgerold. Nu zou de paal zichzelf vlot moeten kunnen herstellen als het signaal wegvalt. Dat was het probleem: bij een korte signaalonderbreking gebeurde de heropstart niet automatisch. De paal start nu sowieso elke 24 uur opnieuw op zodat softwareproblemen vaak opgelost zijn.
De aanpassing aan personen met een beperking is een absolute bekommernis. We moeten een gigantische inhaalbeweging maken. We hebben in Vlaanderen 40.000 bushaltes gecreëerd. In 90 procent van de gevallen is men erin geslaagd om de norm van 750 meter afstand te halen, maar daar zijn we niet veel mee als slechts 3 procent effectief toegankelijk is voor personen met een handicap. Het is buitenaards.
Ik ben daar realistisch in. Ik wil niets beloven dat ik niet kan realiseren. We moeten wel iets doen, samen met alle betrokken partijen.
Eén, met de wegbeheerders, de gemeenten, het Agentschap Wegen en Verkeer, het departement en De Lijn stellen we een meerjarenplan op om die bushaltes toegankelijker te maken. Een overleg met De Lijn over de toelichting van het toegankelijkheidsbeleid is opgestart. Twee, de heraanleg van bushaltes is in Vlaanderen de bevoegdheid van de wegbeheerder. Van die 40.000 haltes ressorteren er nog veel onder de lokale besturen.
Vanuit dat oogpunt is het belangrijk om ons – in plaats van in het wilde weg te werken – te concentreren op de grote assen en drukbewoonde gebieden. Dan kunnen we ten minste zeggen: op die en die verkeersaders zijn er voor iedereen toegankelijke bushaltes. Op dat vlak werk ik natuurlijk samen met minister Homans. We weten dat dit voor de gemeenten niet evident is in de huidige budgettaire situatie. We proberen hen daar maximaal bij te betrekken. We proberen eerst de grote verkeersassen aan te pakken.
We hebben met De Lijn niet stilgezeten. Er is een nieuw haltebeheer. Er is een nieuwe tool ontwikkeld waarmee de toegankelijkheidsstatus van de haltes wordt aangeduid. We hebben icoontjes uitgewerkt, pictogrammen zeg maar, waarmee duidelijk wordt gemaakt of een halte toegankelijk is voor personen met een motorische beperking, voor personen met een motorische beperking met assistentie, of voor personen met een visuele beperking. We zullen de data permanent updaten.
De routeplannen wordt ook aangepast om met een aangepaste zoekfunctie de gedetailleerde toegankelijkheidsinformatie te kunnen aanbieden. Dat sluit ook aan bij de net vermelde focus op de verkeersassen. Op die manier kunnen personen met een beperking specifiek in de drie categorieën aanduiden welke toegankelijke vervoersroute de routeplanner aanbiedt.
Daarnaast maakt De Lijn werk van de voorbereiding van de uitrol van het concept van de toegankelijke lijnen. Een toegankelijke lijn is een lijn met haltes waarvan de toegankelijkheidsstatus op basis van een inventaris van haltes gekend is. Op die lijn wordt dan een minimale frequentie van toegankelijke voertuigen ingezet.
Ook op dit vlak beloof ik de hemel op aarde niet. Nu geldt echter de 24 uurregel of zelfs de 48 uurregel. Iemand met een rolstoel, bijvoorbeeld, moet op voorhand bellen om te reserveren en op de bus te kunnen. De NMBS kent een gelijkaardig systeem. Indien hij niet op voorhand reserveert, krijgt hij soms te horen dat hij maar moet blijven staan. Gelukkig zijn er velen die dat overslaan en proberen daar toch snel werk van te maken.
We moeten duidelijk communiceren over de toegankelijkheidsstatus van de haltes. We moeten ervoor zorgen dat dit voor een bepaalde lijn op voorhand gekend is. Er moet een minimale frequentie van toegankelijke voertuigen op die lijn rijden. We moeten opnieuw op de belangrijkste verkeersassen inzetten. Het is de bedoeling met betrekking tot de lijnen die aan de voorwaarden voldoen een heldere communicatie op poten te zetten. Op dat ogenblik kan de gebruiker dan zelf inschatten welke verplaatsing hij kan maken. Een voorafgaande reservatie wordt dan overbodig.
Bij het opstellen van de beheersovereenkomst met De Lijn voor de periode 2016-2020 zal ik natuurlijk met een aantal elementen rekening houden. Ik wil hierop voortbouwen. Die maatregelen zijn heel gefocust. Ze kunnen een aanzet vormen die voor personen met een beperking het verschil kan maken.
De heer de Kort heeft het woord.
Minister, ik dank u voor het antwoord. Ik ben er zeker van dat De Lijn effectief bijkomende inspanningen voor personen met een beperking vraagt. Er moet nog bijkomend worden ingezet om de toegankelijkheid te realiseren.
Het is een goede zaak dat u op de belangrijkste lijnen focust. De Lijn zal op die lijnen inzetten. U zult hiermee rekening houden bij het opstellen van de beheersovereenkomst. Dat is bijzonder belangrijk.
U hebt vroeger al eens opgeroepen om zo veel mogelijk mensen ertoe te verleiden gebruik te maken van het openbaar vervoer. Met Valentijn vlak voor de deur moeten we die techniek verder blijven toepassen. Het is dan ook van belang dat we in bijkomende fietsenstallingen en fietsinfrastructuur bij de bushaltes blijven voorzien.
Ik heb dat zelf ook mogen ervaren. Vroeger stonden er misschien twee fietsen. Indien we hierin investeren en in een goede fietsinfrastructuur bij de bushaltes voorzien, zullen we ons nadien verbaasd afvragen waar al die fietsers plots vandaan komen. Dit zet mensen er effectief toe aan om op deze wijze gebruik van het openbaar vervoer te maken.
Vroeger werden heel wat bushaltes gedeeltelijk gecommercialiseerd. Reclamefirma’s gebruikten dit gedeelte voor commerciële affiches. Dit zijn platgetreden paden. We moeten nieuwe wegen bewandelen. Ik verwijs naar de suggestie in verband met e-commerce. We merken dat iedereen hier steeds meer een beroep op doet. Het achterlaten van de pakjes vormt vaak een belangrijk aandachtspunt. De vraag is waar die pakjes kunnen worden achtergelaten als de mensen niet thuis zijn. Een mogelijkheid bestaat erin de bushaltes, in samenwerking met bpost, op dat vlak verder te ontwikkelen. Het is maar een idee. Als De Lijn dit verder zou ontwikkelen, zou dit een goed kader kunnen worden waarvan nadien heel wat gemeenten gebruik zouden kunnen maken.
De vraag om uitleg is afgehandeld.