Verslag vergadering Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Innovatie en Wetenschapsbeleid
Verslag
De heer Bertels heeft het woord.
Minister, de aanleiding van mijn vraag om uitleg is de aankondiging van McCain Foods Belgium op 16 januari 2015 om de vestiging in Grobbendonk, in de Kempen, grotendeels te sluiten als gevolg van een rationalisatie. Daarbij zullen ze de beslissing nemen om de productie te centraliseren in Henegouwen, dus wel in ons eigen land.
Het potentieel gevolg daarvan is dat iets meer dan 120 werknemers hun job riskeren te verliezen. We betuigen natuurlijk in de eerste plaats onze steun – en ik neem aan dat voor iedereen hier geldt – aan de getroffen werknemers.
Ik weet, en u ongetwijfeld ook, dat de wet met betrekking tot de procedure-Renault momenteel nog loopt. We moeten die alle kansen geven, zoals we alle kansen moeten geven aan eventuele alternatieven.
Minister, de laatste jaren hebben we in onze streek, de Kempen, al verschillende sluitingen gezien van voornamelijk industriële of productiebedrijven, zoals Philips, Heinz, Henrad. De Kempense economie wordt momenteel ook gekenmerkt door een groter aandeel dan het Vlaamse gemiddelde van industriële of productienijverheid. Als er daar wordt gesaneerd, worden wij dus harder getroffen. Acties dringen zich dan ook op.
Minister, zijn er bijzondere initiatieven die u zult nemen om de tewerkstelling in de industriële of productienijverheid in het algemeen en in de Kempen in het bijzonder te vrijwaren en ondersteunen?
Indien de procedure van de wet-Renault afgelopen is, bestaat het risico op collectief ontslag. Voorziet u in versterkende maatregelen die de VDAB kan nemen om de herscholing, begeleiding en toeleiding van de ontslagen werknemers te ondersteunen?
Het Dynamisch Actieplan Kempen (DYNAK) bevat een lijst van slimme investeringen ter ondersteuning van de transformatie van de Kempense economie. Dat plan is niet onbekend. De vorige Vlaamse Regering heeft toegezegd om daarvoor ondersteuning te bieden. Kunt u een stand van zaken geven van de effectieve acties die ondertussen door de Vlaamse Regering zijn genomen of op korte termijn zullen worden ondernomen? Is een bijzondere Vlaamse ondersteuning van een streekoverleg, in de vorm van een regionaal sociaal-economisch overlegcomité (RESOC) of anders, mogelijk voor deze getroffen streek, met name de Kempen?
Minister Muyters heeft het woord.
Mijnheer Bertels, u weet dat loon- en energiekosten altijd al essentiële elementen voor de overlevingskansen van onze productienijverheden zijn geweest, niet alleen in de Kempen, maar overal. Het federale regeerakkoord bevat gelukkig afspraken op dat vlak. Ook het Vlaamse regeerakkoord bevat afspraken over onder andere de energiekosten. Ik verwijs naar de compensatie voor indirecte emissiekosten van grote energieverbruikers. Ik denk ook aan het doelgroepenbeleid, waarbij we met RSZ-kortingen de kostprijs voor bepaalde groepen proberen te verminderen voor werkgevers, wat ook een positief effect zal hebben voor de ondernemingen.
Het onder controle houden van de energie- en loonkosten van de ondernemingen is niet genoeg. Dat begrijp ik heel goed. Eergisteren was ik bij de uitreiking van de eerste vier Factory of the Future Awards. Elk bedrijf zal moeten inzetten op talent, innovatie en internationaliseren, als het wil overleven. In mijn beleidsnota Werk, Economie en Innovatie heb ik in verband daarmee uitgebreid elementen naar voren gebracht.
Er is een belangrijk punt voor de Kempen, namelijk dat daar de operationalisering van de federale maatregel voor ‘ontwrichte zones’ kan plaatsvinden. De Vlaamse Regering heeft een ontwrichte zone afgebakend rond Philips Turnhout. Dat weet u wellicht. Dat kan toch een enorm voordeel zijn voor bedrijven of investeringen.
De VDAB zet een indrukwekkende reeks klassieke instrumenten in. Ik zal ze niet opsommen. Ik veronderstel dat u die kent. Ik denk aan de tewerkstellingscel, outplacement, de ‘warme overdracht’ en dergelijke.
De VDAB heeft specifiek voor de regio Kempen ook maatregelen genomen. Er is extra deelname aan jobbeurzen specifiek voor bedrijven in herstructurering, onder andere bij de dossiers van Philips en Heinz. De VDAB is hierbij vertegenwoordigd door de sociale interventiedienst, de accountmanagers en consulenten van de werkwinkels. Wanneer de werkgever voorziet in een zogenaamd ‘voortraject’, voor het outplacement, geeft de sociale interventiedienst van de VDAB zelfs nog voor de verbreking van de arbeidsovereenkomsten een collectieve infosessie over de toekomstige tewerkstellingscel. Dat is al verschillende keren gebeurd.
Bovendien wordt er ingezet op een intensieve samenwerking met sectorfondsen. Er worden dan infosessies en sectorale opleidingen georganiseerd. Een ander element is dat er tussentijdse infosessies worden gegeven in samenwerking met de vakbonden over wetgeving, tewerkstellingskansen en vooral opleidingen, waarbij verder gekeken wordt dan wat reeds behandeld werd tijdens het outplacement.
De VDAB tracht in de Kempen werkgevers aan te moedigen open te staan voor versterkende maatregelen qua opleiding. We zetten in deze regering daarbij heel sterk in op het werkplekleren. Uit de vergaderingen met de sociaal-economische raad van de regio (SERR) en het RESOC Kempen blijkt dat de mismatch op de Kempense arbeidsmarkt vaak kan worden opgelost als er voldoende opleiding is. Een gewone operator kan bijvoorbeeld met een bijscholing in aanmerking komen voor vacatures voor een technisch operator, ik noem maar wat. Dankzij werkplekleren kan de werkloze al worden ingeschakeld in het bedrijf. Dergelijke initiatieven zijn in het verleden succesvol gebleken, en zijn bijvoorbeeld ook voorgesteld voor de herstructureringen waarvan vandaag sprake is. Ook bij toekomstige herstructureringen zullen die extra instrumenten en samenwerkingen door de VDAB worden gerealiseerd.
DYNAK identificeert een aantal thema’s en niches waarbinnen projecten naar voren worden geschoven met het oog op Europese cofinanciering, zoals Horizon 2020, het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling en het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling. Een deel van de projecten zal ook een plaats vinden binnen de reguliere Vlaamse instrumenten. We staan in de opstartfase van de implementatie van die projecten.
Mijn aanvoelen is dat het streekoverleg vandaag goed functioneert. Men is er op korte tijd in geslaagd om een ambitieus plan voor de transformatie van de Kempense economie op te maken. Het lijkt me niet meteen noodzakelijk om dit overleg verder te versterken. Zij zijn echt goed bezig vandaag met de manier waarop zij werken, en ik zou het daarbij laten.
Dank u wel, minister. U verwijst naar het onder controle houden van de loon- en energiekosten. Ik moet er wel op wijzen dat deze firma verhuist binnen België, en dat de loonkost grotendeels gelijk blijft. Dat argument gaat niet volledig op.
Met betrekking tot de afgebakende ontwrichte zone, zoals u het noemt, rond Philips in het gebied Turnhout: daarvoor moet federale wetgeving worden aangepast. Daar wachten we, samen met u waarschijnlijk, al een tijd op. Het is nog niet gebeurd. Dat is op het Overlegcomité geweest, maar de procedure loopt nog. Ik wil vragen om daarover een goede communicatie te voeren, want nu weten de werkgevers absoluut niet hoe ze daar eventueel aan moeten beginnen, als het erdoor komt, wat waarschijnlijk wel gebeurt.
U somt de extra activiteiten van de VDAB op. Ik meen te mogen begrijpen dat de extra inspanningen die in het verleden zijn gebeurd, nu opnieuw zullen gebeuren. Bepaalde inspanningen zijn intussen op een normaler niveau gekomen, en we hebben net nood aan extra’s. Kunt u dat bevestigen?
De investeringsvoorstellen van DYNAK verkeren in een opstartfase, zegt u. De streek vraagt dat de Vlaamse Regering een versnelling hoger zou kunnen schakelen voor haar bevoegdheden, want bepaalde zaken blijven maar in de pijplijn zitten en worden niet echt concreet. Ik denk aan geothermie of de nucleaire sector.
RESOC loopt goed, zegt u, minister. Ja, dat liep goed, dat is juist. Maar naar aanleiding van de aangekondigde hervormingen en de verminderde financiering loopt het nu wat minder. Op dat overleg in de Kempen is nu ook de discussie bezig over hoe RESOC nog kan lopen. Daar is wat verduidelijking nodig.
Minister, u bent er niet op ingegaan, wat ik kan begrijpen, maar ik hoor toch graag uw mening: indien er een collectief ontslag komt, en dat is een reëel risico, de procedure loopt nu nog, welke houding zult u dan aannemen?
Die laatste vraag begrijp ik niet goed. Ik vind elk collectief ontslag een spijtige zaak, dat is mijn houding. Ik zal uiteraard eerst het sociaal overleg afwachten, zoals de wetgeving bepaalt. Maar als het kan, zullen we al infosessies houden.
Ik zal over de ontwrichte zones communiceren zodra de federale timing duidelijk is, want de wetgeving moet worden gewijzigd. Het is effectief zo dat er al heel wat gesprekken zijn geweest tussen ons en de federale overheid, ook over de samenwerkingsovereenkomst.
Ik kan bevestigen dat we wat de VDAB in het verleden heeft gedaan en wat succesvol is gebleken, opnieuw zullen doen. Dat heb ik uitdrukkelijk gezegd. Voor geothermie is er een werkgroep op het niveau van de Vlaamse Regering, om dat verder uit te werken. De projecten zijn goed bekend. Het grootste bedrijf Janssen Pharmaceutica is al langs geweest. We weten dat de vraag er is om dat breder te doen.
Minister, dat laatste zie ik inderdaad het liefst breder dan enkel Janssen Pharmaceutica. Het is een grote werkgever, die u moet ondersteunen, maar er zijn ook andere spelers op de markt, waarnaar u impliciet verwijst. Ik ben blij dat de VDAB de extra activiteiten zal onderhouden. Dat hebben we nodig in onze streek. Zoals er met speciale aandacht wordt gekeken naar Limburg, verdient ook de Kempen voor de productie- en industriële nijverheid bijkomende aandacht en steun van de Vlaamse Regering. Of dat loopt via het comité voor preventief bedrijfsbeleid of niet, dat blijkbaar beter kan werken, maakt niet uit. Alle pistes die mogelijk zijn voor steun, hebben we nodig. Als er een collectief ontslag is, wordt er aan u een advies gevraagd voor de procedure voor het oude brugpensioen. Daar ging die vraag over, dat weet u ook.
Als het aan de wettelijke voorwaarden voldoet, zal ik dat tekenen. Over het brugpensioen geeft de Vlaamse overheid geen advies, wel over de outplacementregeling. Als dat dus aan de wettelijke voorwaarden voldoet, geef ik een positief advies.
De vraag om uitleg is afgehandeld.