Verslag vergadering Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Innovatie en Wetenschapsbeleid
Verslag
De heer Van Rompuy heeft het woord.
Minister, sinds 2007 zijn er brownfieldconvenanten afgesloten tussen de Vlaamse Regering en private of publieke partners om bepaalde gronden te ‘transformeren’. Het is de bedoeling om dat te doen bij vervuilde en moeilijk te ontwikkelen terreinen, zodat ze toch kunnen worden hergebruikt. Sinds 2007 zijn er zo al 53 – of misschien zijn het er ondertussen al meer – van dergelijke convenanten afgesloten. De meest beroemde daarvan is het brownfieldconvenant Uplace Machelen.
Zoals u weet, heeft de Raad van State in mei vorig jaar de milieuvergunning die verleend was aan Uplace, vernietigd, omdat ze van mening was dat al te zeer de indruk werd gewekt dat de onafhankelijkheid van de Vlaamse Regering vanwege dat convenant bij latere beslissingen mogelijk in het gedrang zou komen.
Om een dergelijke situatie te bespreken, is er een stuurgroep opgericht. Ik citeer artikel 11.1 van het brownfieldconvenant Uplace Machelen, maar dergelijke artikelen staan ook in andere brownfieldconvenanten: “Met het oog op de realisatie van het brownfieldproject in onderling overleg en nauwe samenwerking, richten de actoren, de gemeente Machelen, de provincie Vlaams-Brabant, de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) en de Vlaamse Regering een stuurgroep op waarin zij overleg plegen over de realisatie van dit brownfieldproject op basis van het convenant; waar nodig verdere concrete invulling geven aan het brownfieldproject; waken over de goede voortgang en realisatie van het brownfieldproject en inspelen op wijzigende assumpties, wijzigingen in de behoeften van de partijen en technologische evoluties.”
Minister, hoe evalueert u de uitspraak van de Raad van State in het licht van brownfieldconvenanten als instrument op zich? Wat betekent dit voor Uplace Machelen in het bijzonder? Op welke manier kan het brownfieldconvenant worden herwerkt zodat het de toets van het administratief recht wel doorstaat? In artikel 11 van het brownfieldconvenant wordt verwezen naar een huishoudelijk reglement voor de stuurgroepen. Welke bepalingen zijn er opgenomen in de huishoudelijke reglementen?
Specifiek voor Uplace Machelen: hoeveel stuurgroepen hebben er plaatsgevonden? Hoeveel stuurgroepen hebben sinds het arrest plaatsgehad? Werd deze uitspraak in het stuurcomité van Uplace Machelen besproken? Zo ja, wat was de teneur van die bespreking?
Minister, de heer Van Rompuy heeft de situatie geschetst. Ik zal die niet herhalen. Riskeren we niet, als we doorgaan met het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP) zoals we het hebben gepland, tegen een muur te botsen en een storm van protesten te veroorzaken? Moet dit feit, het arrest van de Raad van State, worden aangegrepen om een en ander bij te sturen? Hoe schat u dat in?
We merken verder dat de aanvragen gebaseerd zijn op een aantal studies die niet meer jong zijn, zo’n zeven à acht jaar. Riskeren we dan niet dat die niet meer van toepassing zijn? Ik verwijs in het bijzonder naar de maatschappelijke kosten-batenanalyses (MKBA’s) die zelfs nog iets ouder zijn.
In het kader van dit project moet Vlaanderen ook een aantal investeringen doen, onder andere om de mobiliteit te garanderen. Is dat budgettair nog steeds haalbaar? Is het budget up-to-date gehouden?
In het kader van de maatschappelijke kosten en baten moeten we toch ook kijken naar de impact. We hebben u gisteren een vraag gesteld over de impact van e-commerce, de stijgende invloed ervan. Zijn er op dat vlak nog nieuwe ontwikkelingen? Blijft het project nog steeds binnen die MKBA? Zijn die nog steeds rendabel?
Minister Muyters heeft het woord.
Mijnheer Schiltz, ik stel voor dat u die vragen aan minister Schauvliege stelt, aangezien ze over het GRUP gaan. Ook de MKBA is een element voor de beoordeling van het GRUP. Mijn bevoegdheid is puur het brownfieldconvenant. Ik ben ook niet op de hoogte van de laatste stand van zaken van het GRUP. De studies die worden meegenomen in het kader van het GRUP, zijn mij op dit moment niet bekend.
De vragen over mobiliteit hebben strikt genomen weinig te maken met het brownfieldconvenant op zich. Dat brownfieldconvenant gaat over het reinigen van terreinen en de inspanningen die daarbij zijn gebeurd.
Mijnheer Van Rompuy, op zich heeft de Raad van State geen probleem gesteld over het instrument van het brownfieldconvenant, wel over de afwijking van het brownfieldconvenant Uplace en de andere brownfieldconvenanten, vooral inzake een aantal engagementen die het Vlaamse Gewest op zich heeft genomen.
Als het goed is voor u, zal ik kort iets lezen uit het arrest van de Raad van State. Ze zeggen daar: “De bedenking dat door het gegrond bevinden van voorliggend middel geen enkel brownfieldconvenant nog gesloten kan worden, is derhalve feitelijk onjuist. Hetzelfde geldt voor de opmerking dat een vernietigingsarrest in deze zaak elk bestaand brownfieldconvenant op de helling zou plaatsen.” Het instrument zelf is voor hen dus geen enkel probleem.
Als we dan kijken naar het Uplace-brownfieldconvenant, moeten we er natuurlijk voor zorgen dat het vermoeden van partijdigheid dat er volgens de Raad van State is, wordt weggenomen. Het enige mogelijke lijkt mij dan dat we een aanpassing doen van het bestaande convenant. Dit zal onder meer moeten toelaten dat de minister voor Leefmilieu een nieuw besluit neemt over de milieuvergunning zonder dat die vermeende schending van onpartijdigheid er nog zou zijn.
In de eerste plaats is het noodzakelijk dat de bepalingen in het Uplaceconvenant die de directe aanleiding vormden voor de vernietiging, worden geschrapt. In secundaire orde is het nuttig om zo dicht mogelijk bij het standaardconvenant te blijven, en enkel af te wijken waar het echt noodzakelijk zou zijn.
Tijdens de eerste stuurgroep van eender welk brownfieldconvenant wordt een huishoudelijke reglement afgesproken, waarin de werking van de stuurgroep wordt tot stand gebracht. Hierin staan afspraken over de inleiding met verwijzing naar het wettelijk kader, de taken en bevoegdheden, de samenstelling, de bijeenroeping, de agenda en uitnodiging, de afwezigheden en beraadslaging, de vergaderingen, de notulen, de externen, de locatie en dergelijke. Dat zijn de praktische zaken.
Specifiek voor Uplace werden in totaal tien stuurgroepen georganiseerd, waarvan er twee werden geannuleerd. Er hebben dus acht stuurgroepen plaatsgevonden. Een daarvan ging onder meer over de vernietiging van de milieuvergunning door de Raad van State. Tijdens deze vergadering werd ten eerste een stand van zaken gegeven over alle onderdelen van het project. Daarnaast werd er een analyse gemaakt van het arrest van de Raad van State en werden verdere afspraken gemaakt over de volgende te nemen stappen.
We moeten zien waar we naartoe moeten met het brownfieldconvenant, het beste zou zijn om wijzigingen door te voeren om de grond van de opmerkingen van de Raad van State weg te nemen.
De heer Van Rompuy heeft het woord.
We zijn het erover eens dat het convenant de hoeksteen is van de wettelijkheid, ook voor latere beslissingen. Het is belangrijk dat het convenant juridisch niet aanvechtbaar kan zijn, op geen enkele manier. Dat is essentieel voor de rechtszekerheid. Die bezorgdheid delen we. Wat ons betreft, is het dus belangrijk dat we een convenant hebben dat niet zoals de vorige kan worden betwist. Het is de basis voor alle beslissingen die daarna volgen. Het moet met de grootste zorg worden gedaan.
Er zijn stuurgroepen, een achttal, en een ervan gaat over de vernietiging van de Raad van State, hebt u gezegd. Wanneer is die samengekomen? Zijn die verslagen publiek?
Ik heb de datum niet bij me, maar ik zal hem bezorgen. We delen de bezorgdheid over een sterke aanpassing aan het convenant, zodat dat geen probleem meer vormt voor juridische beslissingen. Wij hebben ons uiteraard laten ondersteunen door topjuristen.
Minister, u stelt dat de omkaderende vragen moeten worden gesteld aan een andere minister. Het brownfieldconcept is sterk verweven met die andere elementen. Ik ben het eens met de heer Van Rompuy dat we dergelijke convenanten juridisch zeer zuiver moeten stellen. Naar aanleiding van het arrest moeten we bekijken hoe we deze procedure grondig kunnen voortzetten, om een rist aan bezwaarschriften of een calvarie te vermijden.
In het licht van het juridische advies dat wij hebben gekregen en de uitdrukkelijke uitspraken van de Raad van State, denk ik niet dat we het instrument grondig moeten wijzigen. We moeten vermijden dat we er afwijkingen van mogelijk maken, zoals bij Uplace Machelen. De Raad van State zegt uitdrukkelijk dat dat het probleem was. Als we ons houden aan het instrument en zo dicht mogelijk bij de basis blijven, lijken er geen problemen te zijn.
Minister, ik wil zeker geen aanval lanceren op het instrument van de brownfieldconvenanten, dat kan zeer nuttig zijn. Mijn oproep was inderdaad om het sober te houden, dat de Vlaamse Regering zich niet nodeloos ver engageert, zodat ze in het vaarwater van andere administratieve procedures komt.
De vraag om uitleg is afgehandeld.