Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
De heer Meremans heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega’s, ik wil eerst opmerken dat mijn vraag geen waardeoordeel inhoudt over wie of wat dan ook. Het is gewoon een vraag.
Vandaag werd al aangehaald dat het boekenlandschap zich in moeilijk vaarwater bevindt. Ik zal niet herhalen wat ik bij eerdere vragen al heb gezegd. Ik las een artikel in De Morgen van 26 november 2014 waarin een beeld wordt opgehangen van boek.be. Ik spreek me er dus niet over uit, ik geef enkel weer wat daarin wordt verteld.
Er staat in dat boek.be het zat is om de eigen leden te verenigen en dat de organisatie niet meer is dan de optelsom van de belangrijkste vertegenwoordigers, die meer bezig zijn met hun eigen belangen dan dat ze rol van het bestuur op zich nemen. Verder staat er ook in dat de organisatie veel te veel bezig is met het organiseren van de Boekenbeurs en veel te weinig de rol opneemt van een echte koepelorganisatie. Ook wordt de deelname van boek.be aan het ruimere boekenoverleg kritisch bekeken. Finaal wordt de financiële toestand van boek.be toegelicht waarbij het aannemelijk is dat de forse schuldenlast kan wegen op de efficiëntie van de organisatie. Boek.be vertegenwoordigt meer dan 400 uitgevers, boekhandels en boekimporteurs. Boek.be verenigt de Vlaamse Boekverkopersbond (VBB), de Vlaamse Uitgeversvereniging (VUV) en de Verenigde Boeken Importeurs (VBI).
Minister, boek.be is de confederatie van belangenverenigingen van het Vlaamse boekenvak en moet in die hoedanigheid een gesprekspartner zijn van de Vlaamse overheid. Hebt u, vanuit uw contacten met de organisatie en haar bestuursleden, elementen opgevangen die bepaalde conclusies uit het aangehaalde artikel staven? Is er een probleem?
In hoeverre ziet u de noodzaak in om alle actoren rond de tafel te brengen om na te gaan hoe het overleg beter kan en hoe de sector zich eventueel efficiënter kan verenigen? Welke stappen zult u daarvoor zetten?
In het licht van een promotiecampagne rond het Vlaamse boek, is het van essentieel belang om een representatieve vertegenwoordiging te consulteren vanuit het boekenlandschap. Welke actoren hebben een structureel overleg met u en uw kabinet?
Mevrouw Bastiaens heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega’s, deze commissie heeft nogmaals aangetoond dat het boek leeft in deze commissie en in Vlaanderen. Bijna elke dag staat er wel een artikel over in de krant. Bijna elke dag verschijnt er iets in een fysieke krant of op een website. Het is heel belangrijk dat er op dit punt heel wat beweegt, dat hebt u ook al gezegd, minister. Er beweegt ook wel wat in positieve zin.
Het is van belang dat we een poging doen om de bestaande dynamiek alle kansen te geven. Ik hoop dat u verder in de markt zult blijven zetten dat we maar tot een goed beleid en een versterking van het boekenlandschap zullen komen als dat op een gedragen manier gebeurt en in overleg met alle stakeholders. De verschillende artikels die de afgelopen tijd verschenen zijn, geven ook aan dat dit absoluut noodzakelijk is.
Minister, ik vraag u daarom om verder in te zetten op het overleg, op de dialoog. U hebt al gezegd dat u verwacht van de sector, zowel vanuit boek.be als vanuit het BoekenOverleg, om met voorstellen af te komen zodat wij er dan snel mee aan de slag kunnen. Hopelijk deelt u deze bekommernis met mij en wilt u die verder in de markt zetten.
Ik wil me graag nog even aansluiten met de opmerking dat gisteren in de digitale krant DeWereldMorgen een reactie verscheen van Rudy Vanschoonbeek op het artikel van De Morgen dat veel ophef heeft veroorzaakt. Hij brengt enige nuance aan, maar het moddergehalte blijft vrij hoog.
Mijnheer Meremans, uw bekommernis is terecht, maar boek.be moet zijn eigen zaakjes uitklaren. Dat is mijn uitgangspunt. Onze gesprekspartner, als overheid, is het BoekenOverleg. Het is dan ook mijn mening dat het Boekenoverleg moet worden gevaloriseerd voor dat soort thematieken. Ik wil er daarom ook voor pleiten dat de minister voldoende contact onderhoudt en dat wij binnen afzienbare tijd in deze commissie kunnen spreken met en luisteren naar de mensen van het BoekenOverleg. De meesten van ons hebben dat gedaan voor de verkiezingen, maar het lijkt me nuttig om dit te herhalen op het einde van dit jaar of in het volgende voorjaar.
Ik heb dit willen toevoegen zonder een standpunt in te nemen over de grond van de zaak.
Minister Gatz heeft het woord.
Voorzitter, dames en heren, het is mijns inziens aangewezen om de nodige kritische zin en relativering aan de dag te leggen in verband met het artikel in De Morgen over de werking van boek.be vzw. Zoals u weet is boek.be is een koepel-vzw. Van nature betekent dit dat er in zo’n organisatie een samenspel is van diverse, soms tegenstrijdige of conflicterende, belangen en agenda’s. Het feit dat de kritiek anoniem werd geuit en vooral gebaseerd is op slechts twee getuigen moet ons tot voorzichtigheid aanzetten.
Boek.be is de koepel voor de VUV, het VBB en de VBI. En hoewel deze partijen uiteraard een heleboel gemeenschappelijke belangen hebben en verdedigen, is het onvermijdelijk dat ze vanuit de aard van hun activiteiten, op bepaalde aspecten van het boekenvak een afwijkende mening kunnen hebben.
Mijnheer Meremans, de woorden confederatie en federatie zijn juist gekozen. In de beroepswerkzaamheden die ik de voorbije drie jaar heb gehad, is dit ook heel herkenbaar. In elke federatie of confederatie kan er op om het even welk moment wel iemand zijn die een dergelijk artikel naar de pers brengt. Het is dan de verantwoordelijkheid van de journalist in kwestie en van de bron om er verder mee te doen wat men meent ermee te moeten doen. Vaak gooit men daarmee de eigen ruiten in en daar zou men beter mee stoppen, niemand wint daar iets mee. Ik meen dat de meerderheid binnen het werkveld zich daar ook goed van bewust is.
Binnen de koepel van boek.be is men ook bezig met een grondige strategische oefening om de vier verschillende raden van bestuur en algemene vergaderingen – zowel van de koepel als van de drie bestanddelen van de koepel – te herdenken naar een eenvoudiger en slagkrachtiger structuur, die de leden van de federatie nog beter zou kunnen bijstaan en vertegenwoordigen. Wellicht geeft ook dat aanleiding tot een zekere mate van nervositeit. In elk geval beschouw ik boek.be als belangrijke gesprekspartner voor de boekensector.
Er is momenteel geen noodzaak om alle actoren rond de tafel te brengen. Er zijn immers geen gegronde redenen om op basis van het artikel in kwestie te twijfelen aan de representativiteit van boek.be. Er werd contact opgenomen met het Vlaams Fonds voor de Letteren (VFL) om te peilen hoe men de beweringen in het artikel precies moest inschatten en ook vanuit het VFL werd aangegeven dat men daar toch genuanceerd en behoedzaam moest mee omgaan. Boek.be kent zijn eigen sterktes en zwaktes goed, en werkt daar ook proactief aan, maar het is ook belangrijk om er rekening mee te houden dat precies in crisistijden bepaalde partijen minder overtuigd zijn van de zin en noodzaak om gezamenlijk sterk te staan en minder oog hebben voor het gemeenschappelijke belang en eerder voor de korte termijn en het eigen belang. Momenteel vang ik dus uit de sector geen overtuigende signalen op dat boek.be zijn rol als belangenvereniging van de sector niet meer naar behoren zou vervullen
Het BoekenOverleg, dat door de vorige minister van Cultuur als de eerste en preferentiële gesprekspartner voor het boeken- en letterenvak werd erkend en waarvan de secretariaatsfunctie wordt vervuld door het VFL, is en blijft mijn belangrijkste aanspreekpunt. Binnen het BoekenOverleg worden alle prioriteiten van de sector behandeld. Het BoekenOverleg is representatief samengesteld en biedt dus als gesprekspartner een breed draagvlak.
Mevrouw Bastiaens, de vergadering die we met het BoekenOverleg hebben gehad, was zeer goed. Ik heb op geen enkel moment het gevoel gehad dat bepaalde gesprekspartners rond de tafel moeite hadden om eerder verworven posities binnen hun eigen gremia verkocht te krijgen, integendeel. Wij hebben het onder meer gehad over de gereglementeerde boekenprijs, de leesbevordering, de imago- of promotiecampagne voor het boek. Al die dingen zijn in voorbereiding. Vanuit het BoekenOverleg heeft men mij beloofd dat men in januari met concrete voorstellen zou komen. Ik heb hen aangemaand tot een zekere spoed omdat u mij natuurlijk zou vragen waar het blijft als er vertraging zou zijn.
Ik denk dat men goed bezig is. De deadlines die men zichzelf intern heeft gesteld, zullen worden gehaald. Los van de nuttige suggestie van de heer Caron om met de commissie rechtstreeks met het BoekenOverleg in dialoog te treden, ga ik ervan uit dat ze de beloofde werkzaamheden rond de onderwerpen die ik net heb opgesomd, zullen uitvoeren.
De heer Meremans heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. Het is ook niet mijn bedoeling om wanneer het artikel verschijnt, opnieuw samen te komen, maar het is ook wel eens goed dat we het doen in dit geval. Ik heb u gevraagd of er een probleem is en u hebt gezegd van niet. Dan is dat voor mij duidelijk.
Ik heb ook vernomen dat boek.be bezig is met een reorganisatie om efficiënter te kunnen werken. Dat dat, zoals u zegt, binnen zo’n confederatie niet altijd evident is, daar ben ik mij terdege van bewust.
De vraag om uitleg is afgehandeld.