Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
De heer Meremans heeft het woord.
Zoals Star Trek veel sequels heeft, zo krijgt ook het initiatief crowdfunding altijd sequels. Er zijn heel wat vragen geweest over crowdfunding, en natuurlijk had ik een aanleiding om het opnieuw op de agenda te plaatsen met een artikel in De Standaard van 15 oktober waarin staat dat wij met crowdfunding achterlopen, als je vergelijkt met Frankrijk, Nederland, Duitsland, Engeland, Schotland enzovoort.
Crowdfunding is terechtgekomen in het bankenplan van toenmalig minister-president Kris Peeters. Ook is vastgelegd dat er maximaal 1000 euro per individu mag worden opgehaald, en dat het maximaal opgehaalde bedrag niet meer mag bedragen dan 300.000 euro, zonder prospectus bij de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA). Op de site van het Agentschap Ondernemen vinden we trouwens de lijst terug van crowdfundinginitiatieven. Daar zie je dat sommige draaien en andere veel minder.
Het regeerakkoord stelt dat “voorzien wordt in een aansluiting van de Winwinlening op crowdfunding voor projecten met een duidelijke economische waarde”.
Ook in de commissie Cultuur kwam crowdfunding ter sprake als mogelijk aanvullend instrument voor bepaalde projecten. Dat gebeurt nu al, zij het in beperkte mate.
Minister, ik wil het punt opnieuw onder de aandacht brengen met de volgende vragen. Welke rol ziet u crowdfunding vervullen in de cultuur- en mediasector? In Nederland zie je op de crowdfundingsite www.voordekunst.nl diverse initiatieven ontstaan. Ik verwijs ook naar een binnenlands, Waals, voorbeeld initiatief, waarvan de naam mij nu ontsnapt, voor stripverhalen en stripauteurs. Dat lijkt heel goed te werken. Rond Sonic Angel is het nu wat stilletjes, las ik. Gaat u maatregelen nemen om crowdfunding te promoten bij de bevolking? Hoe gaan we dat aanpakken? Plant u overleg hierover met de sector? Ik heb het hier enkel over de cultuur- en mediasector. Heeft dit overleg al plaatsgehad? Zo ja, wat waren de conclusies?
De heer Wouters heeft het woord.
Minister, hebt u ook al overleg gepleegd met uw collega’s? Dit zal immers een nieuwe vorm van financiering worden.
Ik mis eigenlijk mevrouw Idrissi en de heer De Gucht. Zij zijn in de voorbije legislatuur met voorstellen voor de dag gekomen.
Minister Gatz heeft het woord.
Crowdfunding is inderdaad een interessante vorm van alternatieve, private financiering die voor bepaalde culturele projecten goed kan werken. Het kan als aanvullende financieringsvorm een hefboom vormen voor creatief ondernemerschap. Crowdfunding biedt aan een kunstenaar of creatief ondernemer en het publiek de mogelijkheid om rechtstreeks met elkaar in contact en dialoog te treden. Hierdoor kunnen bepaalde projecten gerealiseerd worden waar dit anders niet mogelijk was geweest. Dat biedt perspectieven, zeker voor jonge kunstenaars en startende creatieve ondernemers. Aangezien kunstliefhebbers zelf mee bepalen wat er gerealiseerd kan worden, wordt ook het maatschappelijk draagvlak voor cultuur daarmee onrechtstreeks versterkt.
Als voorafname op mijn beleidsnota kan ik al zeggen dat ik crowdfunding zie als een onderdeel van een breder cultuurbeleid gericht op ondernemerschap en innovatieve business- en financieringsmodellen. Hierbij wil ik benadrukken dat alternatieve, private middelen zoals crowdfunding niet in de plaats komen van subsidies maar ernaast komen te staan. Ik wil particulieren actief stimuleren om te participeren in cultuur. Door deze aanvullende impuls kunnen er meer middelen naar cultuur stromen, en wordt ook de samenleving nauwer betrokken bij de cultuurpraktijk.
Crowdfunding is een relatief recent gegeven. In vergelijking met bijvoorbeeld landen zoals Nederland en het Verenigd Koninkrijk kennen we, zoals de heer Meremans al zei, in Vlaanderen nog een achterstand op dit vlak. Er is dus nog marge voor een verdere uitbouw. Het glas is altijd halfvol. Al besef ik dat crowdfunding niet voor elke subsector even evident is. Het gemiddelde bedrag dat kan worden opgehaald voor een cultuurproject, is doorgaans ook relatief laag. Bij www.voordekunst.nl bijvoorbeeld is dit om en bij de 5000 euro. We moeten ook met die beperking van de realiteit wel degelijk rekening houden. We moeten het zeker niet als een wondermiddel naar voren schuiven, maar we laten op dit ogenblik zeker nog onbenutte kansen liggen.
Ik wil crowdfunding wel degelijk actief stimuleren bij de bevolking, maar over de concrete wijze van aanpak kan ik nog geen uitsluitsel geven. Mijnheer Wouters, samen met mijn Vlaamse collega-ministers van Economie en Financiën wil ik bekijken welke rol de Vlaamse overheid op het vlak van de promotie van crowdfunding kan opnemen. Tijdens de vorige legislatuur heeft het Agentschap Ondernemen een studie uitgebracht die een stand van zaken gaf van crowdfunding in Vlaanderen. Deze studie besprak ook de mogelijke rollen van de Vlaamse overheid, en wees op het belang om potentiële investeerders te informeren en te sensibiliseren over crowdfunding. Het Agentschap Ondernemen zal de gekende crowdfundingplatformen opnemen in brochures, presentaties en informatiesessies. Deze platformen vormen hoe dan ook een interessante tool om crowdfunding te promoten, maar zijn nog schaars in Vlaanderen.
Ik wil in overleg met de sector verder onderzoeken op welke manier crowdfunding gestimuleerd kan worden. Hierbij moeten we oog hebben voor eventuele hinderpalen. Het is belangrijk om de drempels zo laag mogelijk te houden. Zo kunnen een kwaliteitsvol regelgevend kader en – niet onbelangrijk – een fiscale impuls het ontluikende crowdfundingmodel tot volwassenheid brengen. Collega’s, die fiscale impulsen liggen voor een deel op federaal vlak, maar ze liggen ook dichter bij ons dan we misschien denken. We zullen dat allemaal verder bekijken en onderzoeken.
Ik wil, in dialoog met mijn collega-ministers van de Vlaamse en federale overheid, onderzoeken of het mogelijk is om non-profitdonaties voor de realisatie van culturele projecten fiscaal in rekening te brengen. Ook moeten de financiële risico’s voor zowel kunstenaars en ondernemers als investeerders zo klein mogelijk worden gehouden.
In tweede instantie kan dan bekeken worden hoe we vanuit de Vlaamse Regering dergelijke initiatieven kunnen aanmoedigen en concreet ondersteunen.
U vroeg of ik overleg plan met de sector. Ik wil de sector zeker betrekken bij verdere initiatieven inzake crowdfunding. Ook hier is een draagvlak nodig. Ik wil nooit mensen gelukkig maken tegen hun zin. Als men het voldoende vindt om met de bestaande subsidies als centraal model verder te werken, dan is dat hun goed recht. Ik wil het draagvlak stimuleren, waardoor bijkomende opportuniteiten en perspectieven mogelijk worden.
De sector was, net zoals het Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media, betrokken in de studie van het Agentschap Ondernemen. Verder werd er tijdens het laatste Cultuurforum een sessie aan crowdfunding gewijd. Hier werden de resultaten en de ‘lessons learned’ gepresenteerd van het proefproject ‘Boekensteun. Geef om boeken’, een gezamenlijk project van het Vlaams Fonds voor de Letteren en de Vlaamse Erfgoedbibliotheek.
De heer Meremans heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. Het is goed dat de zaken duidelijk worden gesteld omdat soms gedachten bij kwade geesten de ronde doen. Crowdfunding is altijd aanvullend en treedt nooit in de plaats van subsidies. Daar zijn we het allemaal over eens.
De fiscale impuls moeten we bespreken, en dat kan binnenkort. U moet uiteraard met alle ministers daarover overleggen. Elke partij moet ook nadenken over wat de mogelijkheden zijn en hoe ver we kunnen gaan. Het klopt dat we organisaties daarin moeten vrijlaten. We kunnen het niet opleggen. Het is een tool die ze bijkomend kunnen hanteren. De persoon die geld inlegt, moet ook beschermd worden tegen mogelijke financiële risico’s. Het is zoals Star Trek: wordt vervolgd.
De vraag om uitleg is afgehandeld.