Verslag vergadering Commissie voor Onderwijs
Verslag
Mevrouw Celis heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega’s, mijn vraag gaat heel specifiek over pestgedrag bij kinderen en jongeren. Er bestaat in het onderwijs spijtig genoeg ook pestgedrag dat zich veeleer bij leerkrachten en directies situeert, maar dat zal later zeker nog eens aan bod komen. Hier gaat het over de jongeren.
De laatste weken en maanden bereiken ons nieuwe berichten over het pestgedrag bij kinderen en jongeren. Zo verklaarde het centrum voor leerlingenbegeleiding (CLB) vorige week nog dat er in het schooljaar 2012-2013 ongeveer 6516 leerlingen waren die zich hebben gemeld met een pestprobleem. Dat zijn er gemiddeld 36 per schooldag. Dat pesten ondanks de vele inspanningen van scholen een groot probleem blijft, bleek vorige maand nog uit een CM-enquête (Christelijke Mutualiteit). De resultaten toonden aan dat 34.500 jongeren tussen de 10 en 18 jaar wekelijks te maken krijgen met een vorm van pesten.
Deskundigen waarschuwen bij die cijfers vooral voor de steeds groter wordende groep van slachtoffers van cyberpesten. Waar kinderen vroeger vooral op de speelplaats en aan de schoolpoort werden gepest, verloopt pesten tegenwoordig steeds meer via de sociale media, gsm en andere internetapplicaties. Deze vormen van pesten zijn een pak minder zichtbaar, wat deskundigen doet vrezen dat er nog een grote groep van kinderen en jongeren die wordt gepest, onder de radar blijft. De vraag om actie is dan ook bijzonder groot. Eerder dit jaar dansten nog 306.396 kinderen tegen pesten.
Deze commissie heeft de problematiek in de vorige legislatuur eveneens nauw opgevolgd. Zo hebben we op het einde van de legislatuur nog een resolutie goedgekeurd met als doel een multidisciplinair onderzoek te starten naar de oorzaken, gevolgen en mogelijke oplossingen voor pesten bij jongeren.
Minister, wat is uw reactie op de nieuwe cijfers van het CLB en de CM-enquête? Hoe analyseert u het probleem? Hoe evalueert u de huidige aanpak van pesten? Ziet u nog ruimte voor verbetering? Wat zult u zelf ondernemen om het probleem aan te pakken in zowel het basis- als het secundair onderwijs? Zult u speciaal aandacht besteden aan het fenomeen cyberpesten? Op het veld heerst er zeer veel onduidelijkheid over het veelvoud aan instrumenten om pesten op school aan te pakken, maar het is niet duidelijk of al die mogelijke instrumenten wel doeltreffend zijn. Plant u maatregelen om meer structuur te brengen in het aanbod? Kunt u ons een stand van zaken geven van de uitvoering van de resolutie?
Minister Crevits heeft het woord.
Voorzitter, collega’s, dit is een interessante, maar meteen ook een zeer brede vraag. Iedereen zal het erover eens zijn dat het een zeer pijnlijke vaststelling is dat, ondanks alle inspanningen die geleverd worden, pesten nog toeneemt. Dat heeft een enorme impact op wie daarmee geconfronteerd wordt. Het is een maatschappelijk probleem dat we alleen maar kunnen aanpakken als we allemaal de handen in elkaar slaan: ouders, leerkrachten, leerlingen, schoolteams, CLB’s, sport-, jeugd- en zo veel andere verenigingen.
De cijfers van het CLB en de CM bevestigen jammer genoeg eerder onderzoek van 2012 waaruit zeer duidelijk kan worden afgeleid dat we moeten blijven inzetten op het voorkomen van pestgedrag. Dat moet samen met de ministers van andere beleidsdomeinen worden aangepakt. We moeten ook werk maken van een geïntegreerde benadering. Scholen alleen kunnen dat niet oplossen. Preventie en ook de thuisomgeving kunnen een rol spelen.
Zoals ik al zei, vraagt pesten en cyberpesten om een integrale benadering, met betrokkenheid vanuit diverse beleidsdomeinen, die vorige legislatuur is opgestart. Ik verwijs naar de Mededeling aan de Vlaamse Regering van 7 december 2012 van minister Vandeurzen over de pestproblematiek. Het Vlaams Forum Kindermishandeling besprak het thema pesten op 23 juni 2014. Heel veel sectoren verklaarden zich akkoord om hier samen rond te werken.
We moeten dus proberen integraal te werken. Scholen krijgen ondersteuning door middel van een handleiding voor een krachtdadig schoolbeleid om hen te helpen bij het ontwikkelen van een beleid rond het tegengaan van pesten en andere vormen van geweld. Er is een jaarlijkse anti-pestweek, er is allerhande educatief materiaal, onder meer voor cyberpesten, zoals Re:Pest, te vinden op de website http://repest.howest.be/. Deze game kan worden gebruikt om samen met jongeren in het secundair onderwijs het pestbeleid van hun school vorm te geven of bij te sturen. Ik ken dat materiaal niet, ik heb het dus ook nog niet uitgeprobeerd.
Om te kunnen inschatten of er nog bijkomende inspanningen nodig zijn, denk ik dat het goed is om een aantal gesprekken met experten te voeren. Ik sta huiverachtig tegen het invoeren van bijkomende regels inzake het tegengaan van pesten aan scholen of CLB’s. Ik denk wel dat iedereen zijn rol, zowel op lokaal als op centraal niveau, zo maximaal mogelijk kan invullen. We moeten vooral een beleid voeren waar kinderen en jongeren met elkaar leren omgaan en waarbij pesten doelgericht wordt aangepakt. Scholen moeten een veilige en warme omgeving zijn, waar leerlingen zich mentaal en fysiek veilig en goed voelen. We mogen zeker niet alleen ageren, maar we moeten proberen zo geïntegreerd mogelijk te werken.
Het Vlaams Parlement nam op 23 april 2014 de resolutie aan en de vorige Vlaamse Regering besprak de resolutie op 9 mei 2014. De Vlaamse Regering gaf nog geen uitvoering aan de punten uit deze resolutie, waaronder het opstarten van het onderzoek. 9 mei was natuurlijk vlak voor de verkiezingen. Vanuit de overtuiging van een nood aan een zo integraal mogelijk beleid, moeten we zorgen dat het aangekondigde onderzoek zo snel mogelijk wordt opgestart zodat we een aantal extra initiatieven kunnen nemen.
Mevrouw Celis, ik ben me ervan bewust dat het een algemeen antwoord is. Ik wil zeker niet minimaliseren of maximaliseren, maar ik wil er wel de nadruk op leggen dat het anti-pestgedrag niet de uitsluitende verantwoordelijkheid van de school is, maar veel breder gaat.
Mevrouw Celis heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw toch wel zeer uitgebreid antwoord. Het doet me echt deugd dat u een enorm belang hecht aan deze problematiek en dat u een aantal zaken in het vooruitzicht stelt. Ik ben persoonlijk zeer benieuwd naar wat het wetenschappelijk onderzoek ons nog aan informatie zal opleveren. U hebt het aangehaald, maar het gaat om een integraal gegeven. Spijtig genoeg doen scholen zeer vaak zeer goed hun best om pesten te kunnen aanpakken. Ik heb destijds in mijn klas zelf het vak ‘Sociale activiteiten’ goed opgevolgd. Er wordt van alles georganiseerd tegen pesten maar vaak heeft men de indruk dat het enkel in dat vak thuishoort en zodra het vak gegeven is, pest je maar verder. Het is te vergelijken met taalfouten die worden aangerekend in de les Nederlands, en in alle andere vakken doe je maar.
Minister, ik ben heel tevreden met uw antwoord en ik hoop op een redelijke termijn voor het onderzoek en de voortgang van dit dossier.
De vraag om uitleg is afgehandeld.