Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Verslag
Mevrouw Mertens heeft het woord.
Bij verkeersongevallen mag de rol van de vermoeidheid van bestuurders niet worden onderschat. Ruim 20 procent van alle ernstige ongevallen is te wijten aan vermoeidheid achter het stuur. Vermoeid achter het stuur kruipen, is dan ook even gevaarlijk als onder invloed van alcohol rijden. De combinatie van beide maakt het nog gevaarlijker. Uit onderzoek van verkeersinstituut Vias institute uit 2018 blijkt dat een autorit op de twintig in ons land wordt uitgevoerd door een slaperige bestuurder. Bij bestuurders onder de 30 jaar is bij een rit op de zeven de bestuurder slaperig. Ook de afstand speelt een rol. Bij trajecten van meer dan 60 kilometer, is een op de tien bestuurders vermoeid. ’s Nachts, tussen middernacht en 6 uur ’s morgens, is het aandeel vermoeide bestuurders het grootst. Slaperigheid speelt een rol in ongeveer een ernstig ongeval op de vijf.
Minister, merkt u een evolutie in het aantal vermoeidheidsgerelateerde ongevallen?
Welke onderzoeken heeft de Vlaamse overheid ondersteund, of zal zij nog ondersteunen, om onderzoek te doen naar vermoeidheid achter het stuur?
Hoe evalueert u de laatste twee sensibiliseringscampagnes, die plaatsvonden in 2020 en 2022, rond slaperigheid?
Welke initiatieven zult u nog nemen om werk te maken van de problematiek van vermoeidheid en in slaap vallen achter het stuur?
Minister Peeters heeft het woord.
Dank u wel, mevrouw Mertens, voor uw vraag.
Het is aan de verbalisant om te kijken of er al dan niet sprake is van vermoeidheid of ziekte, en om dat al dan niet te registreren bij een verkeersongeval. Dat gebeurt niet altijd. Vaak zoekt men vooral naar de oorzaak van het ongeval, maar als men kijkt naar de registraties van de voorbije vijf jaar, zien we dat er ongeveer een status quo is waarbij er melding wordt gemaakt van vermoeidheid. Dat is alleszins een stuk lager dan ruim tien jaar geleden.
In 2021 heeft Ipsos in opdracht van de Vlaamse Stichting Verkeerskunde (VSV) een bevraging gedaan bij een aantal Vlaamse automobilisten naar vermoeidheid of slaperigheid achter het stuur. Toen bleek dat de helft van de automobilisten heeft aangegeven dat zij wel eens kampen met slaperigheid. Daarnaast heeft Vias in 2018 een onderzoek gedaan naar de prevalentie van slaperigheid achter het stuur, dat was in opdracht van de FOD Mobiliteit. Dat was toen een vervolgmeting op de meting in 2014.
We hebben ook een aantal campagnes gedaan, zowel in 2020 als in 2022. Dat waren campagnes die de VSV heeft uitgevoerd in opdracht van de Vlaamse overheid. De campagne van 2020 was ‘Een late rit? Enkel koffie en een powernap houden je wakker’. Toen heeft men bij de ondervraagde mensen meegegeven dat ruim 57 procent van de doelgroep wel bereikt werd. De posttests toonden aan dat vooral jonge autobestuurders, tussen de 18 en 29 jaar, bereikt werden. De campagne van 2022 was de campagne ‘Stop op tijd voor een powernap’. Toen werd 69 procent van de doelgroep bereikt. De posttest gaf toen aan dat de campagne duidelijk was, 75 procent gaf dat aan. De geloofwaardigheid daaromtrent werd voor 64 procent positief beantwoord. Ook inzake kennis over de toepassing van een powernap werd een stijging gemeten van 6 procent. Kortom, de VSV besluit dat de campagnes doeltreffend zijn.
We hebben in het ontwerp van de communicatiekalender die met de VSV wordt besproken, geen expliciete campagne rond vermoeidheid gepland. We moeten natuurlijk altijd de afweging maken waar we vooral op willen inzetten. We zien nog altijd dat de grootste killers in het verkeer afleiding en rijden onder invloed van drugs, lachgas of alcohol zijn. Omdat dat de grootste killers zijn, blijven we het veel belangrijker vinden om daarop in te zetten. We hebben afgelopen week weer de campagne ‘Focus op de weg’ uitgerold. Als je vermoeid bent, ben je ook niet gefocust, dus onrechtstreeks zit dat er ook wel mee in. In die zin denk ik dat we zeker ook aandacht vragen voor die vermoeidheid. Maar ik zeg het opnieuw: 90 procent van de ongevallen heeft te maken met het gedrag. Als je weet dat je vermoeid of slaperig bent, is de boodschap om even een powernap te doen of te stoppen voor een heerlijke koffie. Dan gaat het misschien weer beter.
Mevrouw Mertens heeft het woord.
Dank u, minister. Het is zeker goed om te horen dat het aantal ongevallen de laatste vijf jaar niet is gestegen, dat dat gelijk is gebleven, en dat het aantal ongevallen een stuk lager ligt dan tien jaar geleden.
Het zijn heel goede resultaten van de campagne die de VSV nu heeft gedaan. Die had een heel groot bereik. Dat is heel fijn om te horen. Ik hoop dat alle mensen beseffen ze beter kunnen stoppen voor een kopje koffie of om een powernap te doen als ze moe zijn. We zullen zeker mee in het oog houden dat het aantal ongevallen niet toeneemt.
De vraag om uitleg is afgehandeld.