Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
De heer Brusselmans heeft het woord.
Zoals we allemaal weten heeft de VRT heeft er begin dit jaar voor gekozen – mijns inziens een beetje onbegrijpelijk – om het regionale ochtendprogramma van Radio 2 af te schaffen en te vervangen door een landelijk programma. Als resultaat blijft er maar één uur regionale uitzending over, op weekdagen tussen 12 en 13 uur ‘s middags. Voor het overige betreft het dus een landelijk programma, waarbij enkel regionaal nieuws en reclame worden ingepland. Zoals u weet zijn radiofrequenties een schaars goed en moeten die efficiënt worden beheerd en ingezet. De VRT beschikt sinds 2008 over digitaal frequentieblok 12A en zendt hier de vijf provinciale edities van Radio 2 landelijk op uit. In West-Vlaanderen kun je via DAB+ (Digital Audio Broadcasting) dus bijvoorbeeld probleemloos luisteren naar Radio 2 Limburg – mocht je dat willen doen natuurlijk. Dat is speciaal zo omdat het via FM niet kan, maar via DAB+ dus wel.
Ook lokale radio's kunnen sinds februari 2022 via het tijdelijk proefproject binnen een provincie uitzenden via DAB+. Dat proefproject werd eerder dit jaar nog met drie jaar verlengd. Het blijft een proefproject, aangezien u reeds eerder te kennen gaf dat dit slechts een tijdelijk karakter heeft en in het licht van een definitief digitaal frequentieplan moet worden gezien. Dat project schept voor het eerst de mogelijkheid voor lokale radio's om zich ook op de advertentiemarkt met digitaal bereik via DAB+ te begeven.
Wat is hier nu het probleem? De VAR verkoopt reclameruimte voor Radio 2, die op FM via de provinciale edities enkel via de provinciale frequenties te ontvangen is. Aangezien de VRT via frequentieblok 12A de vijf provinciale edities van Radio 2 landelijk verspreidt, worden de diverse provinciale versies van Radio 2 landelijk uitgezonden en de provinciale reclameruimte dus ook. In de conceptnota ‘Naar een duurzaam en toekomstgericht radiolandschap’ uit 2016 werd het feit dat de provinciale edities van Radio 2 landelijk worden uitgezonden reeds aangekaart. In die conceptnota was ook sprake van een onderzoek naar de ontkoppeling van Radio 2 naar regionale multiplex 5A en 5D. Behoudens mijn vergissing is dat onderzoek er nooit gekomen.
Bovendien is de regionale multiplex 5A en 5D omgevormd naar een landelijke multiplex, waardoor dit actueel geen oplossing meer lijkt te bieden. De VRT beschikt dus zeer duidelijk en opnieuw over een concurrentieel voordeel ten opzichte van private lokale spelers, aangezien zij hun regionale reclame via DAB+ landelijk aanbieden, terwijl lokale radio's dit niet kunnen, aangezien zij binnen hun eigen provincie moeten blijven.
Vindt u het een efficiënt gebruik van het spectrum wanneer de VRT haar provinciale edities van Radio 2 vijf keer landelijk, en dus vijf keer hetzelfde, via DAB+ aanbiedt terwijl er slechts één uur ontkoppeling is op weekdagen? Voor 95 procent van de tijd is er op die vijf landelijke Radio 2-kanalen op DAB+ exact hetzelfde te beluisteren.
De onderhandelingen voor een nieuw digitaal frequentieplan zijn lopende, zo verklaarde u eerder al. Gaat u deze problematiek meenemen zodat in een definitief nieuw digitaal frequentieplan de VRT de provinciale versies van Radio 2 op regionaal niveau zal moeten aanbieden in plaats van landelijk, zoals nu het geval is?
Hoe wilt u het probleem verhelpen waar lokale radio's nu mee kampen, namelijk het concurrentievoordeel van de VRT die hun regionale reclameruimte op Radio 2 via DAB+ landelijk kan aanbieden?
Minister Dalle heeft het woord.
Bedankt, collega Brusselmans, voor de vraag.
Wat uw eerste vraag betreft: de VRT beschikt over een eigen multiplex 12A, die inderdaad in zijn geheel wordt toegekend aan de openbare omroep. Zoals voorzien in de beheersovereenkomst, biedt de VRT een zo breed mogelijk aanbod aan via de beschikbare capaciteit. De vijf regionale varianten van Radio 2 vormen voor de VRT een onmisbaar element in het DAB+-aanbod van de VRT.
De VRT heeft aangegeven dat het aanbieden van vijf regionale varianten van Radio 2 op mux 12A vanuit operationeel, economisch en technisch standpunt voor hen een efficiënte aanpak is. Er zijn een viertal elementen die ze naar voren schuiven.
Ten eerste draagt de VRT operationele kosten van één DAB+-infrastructuur, en het bijbehorende antennepark. Via deze multiplex wordt het integrale aanbod van de VRT uitgezonden.
Ten tweede biedt de aanpak de VRT aldus een maximale energie-efficiëntie.
Ten derde wordt het DAB+-netwerk van de VRT ingezet met een uitermate hoge beschikbaarheid, en hoge indoor dekkingsgraad. Die is ook een stuk hoger dan andere multiplexen. De maximale synergie tussen de VRT-merken wordt daardoor ook gerealiseerd.
Een laatste punt is dat DAB+ technisch niet toelaat om binnen één multiplex regionale differentiatie van het aanbod te realiseren.
Op dit ogenblik zijn er voor de regionale Radio 2-varianten geen andere mogelijkheden, om verschillende redenen: er is geen beschikbare frequentieruimte op DAB+ met provinciale footprint, de antennenetwerken moeten voldoende garanties inzake beschikbaarheid bieden en de antennenetwerken moeten voldoende garanties inzake dekking kunnen bieden volgens de VRT-eisen voor zowel mobiele- als binnenhuisontvangst.
Ik kom dan bij uw tweede vraag rond de onderhandelingen voor een nieuw digitaal frequentieplan. De onderhandelingen met de buurlanden gaan over welke frequenties we zullen kunnen inzetten. Met die frequenties moet een puzzel gelegd worden. In de eerste plaats willen we ervoor zorgen dat in die puzzel de huidige lokale radio-omroepen een plaats kunnen krijgen. De VRT meent dat een nieuw digitaal frequentieplan met provinciale frequentie of multiplexen a priori geen oplossingen biedt. Daarvoor zijn binnen de Vlaamse radiomarkt immers voldoende potentiële partijen nodig die een economisch leefbaar product willen en kunnen aanbieden met regionaal bereik. Daarnaast heeft de VRT in het kader van de openbare opdracht ook hoge eisen inzake dekking en gegarandeerde beschikbaarheid van het signaal. Hieraan zijn significante kosten gekoppeld. Het standpunt van de VRT is dat, indien andere omroepen ook een deel van de capaciteit van dezelfde mux opnemen, zij ook een deel van deze kosten moeten dragen.
Dan kom ik bij uw derde vraag. De VRT moet dus die vijf regionale Radio 2-varianten aanbieden op de manier waarop dat nu gebeurt door de technische beperkingen en de bijhorende wijze waarop een DAB+-netwerk is georganiseerd. VRT heeft geen concurrentievoordeel ten opzichte van de lokale radio’s door de regionale reclameruimte op Radio 2 via DAB+ landelijk aan te bieden. De VRT liet me immers weten dat enkel regionale adverteerders die in maximum twee provincies verkooppunten hebben of adverteerders met een duidelijk omschreven regionale actie, toegelaten worden in de ontkoppelde FM-reclameblokken voor de respectieve provincies. Die worden bijgevolg ook uitgezonden via DAB+. Alle andere adverteerders worden door de VAR verwezen naar de nationale uitzendingen.
De heer Brusselmans heeft het woord.
Bedankt voor uw antwoord, minister, zeker voor het laatste gedeelte. Al betekent dat nog altijd niet dat er geen concurrentievoordeel zou zijn. Oké dat er bepaalde bepalingen zijn en een code voor welke adverteerders aanvaard worden en welke niet. En dat dat regionaal moet blijven, is logisch, maar daarom valt toch niet het volledige voordeel weg, alleen al naar schaalgrootte toe. Ik vind dat een heel raar antwoord vanuit de VRT.
Nu wil ik mijn tijd gebruiken om een zijsprongetje te maken. Wij hebben het hier over een digitaal frequentieplan, over DAB+ en kanaal 12A, maar is er ook kanaal 11A, waarvoor de licentie momenteel bij Norkring ligt. Zij hebben die in 2009 gekregen voor vijftien jaar en er werd gezegd dat die nog eens voor vijftien jaar kon worden verlengd. Als ze dat willen doen, dan moet dat een jaar op voorhand worden aangevraagd. Dat betekent dat er uiterlijk op 22 juni 2023 een aanvraag tot verlenging moet zijn. Maar, als ik het goed voorheb, is in 2021 dat besluit veranderd en is de verlengingsmogelijkheid van een licentie voor een radio-omroepnetwerk specifiek onmogelijk gemaakt. Is een verlening nog steeds mogelijk, ondanks de aanpassing van 2021? Indien ja, is die verlening of aanvraag al binnen of verwacht u die? Want 22 juni is niet ver weg meer. Indien niet, dan moet er opnieuw een erkenningsprocedure worden uitgeschreven. Gelet op het strakke tijdschema, moet dat ook tegen eind juni 2023 worden uitgeschreven. Dus, mijn vraag is op dat vlak duidelijk, en ik hoop dat u duidelijkheid kunt scheppen.
Minister Dalle heeft het woord.
Collega Brusselmans, ik zal het antwoord nu schuldig moeten blijven. Ik moet het navragen. Ik zal u de informatie zo snel mogelijk verschaffen, eventueel via het verslag, als dat kan, zodat we het kunnen bevestigen en ik zeker geen technische onjuistheden vertel.
(N.v.d.r.: Het kabinet van minister Dalle heeft ons ter zake de volgende aanvulling bezorgd:
"- Zoals de heer Brusselmans terecht aangeeft, is de oorspronkelijk voorziene verlenging van 15 jaar niet langer meer mogelijk na de wijziging van het BVR. De reden hiervoor was de intentie om af te stappen van het netwerkoperator-model en over te gaan naar een omroepmodel. In het netwerkoperator-model worden licenties toegekend aan een netwerkoperator die vervolgens zelf bepaalt welke radio-omroeporganisaties verspreid worden. In het omroepmodel kunnen er onder meer kwalitatieve inhoudelijke voorwaarden opgelegd worden, zoals dit ook het geval is bij FM.
- We zijn nu de verschillende opties aan het onderzoeken. Ik zal hierover zo snel mogelijk duidelijkheid scheppen.")
De heer Brusselmans heeft het woord.
Maar u kunt toch al weten of Norkring een aanvraag heeft gedaan? U weet toch of het juridisch nog mogelijk is? Indien dat niet zo is, dan had u allang bezig moeten zijn met het uitschrijven van een procedure. Als u daar nu nog mee moet beginnen, zijn we rijkelijk te laat. U bent zo al eens te laat geweest.
De vraag om uitleg is afgehandeld.