Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Vraag om uitleg over de audit op de instellingen voor technische keuring en de rijexamens
Verslag
Mevrouw Moors heeft het woord.
Minister, het huidige systeem van de autokeuringscentra staat onder vuur nadat er aanhoudende klachten waren over lange wachttijden en klantonvriendelijkheid. Na spoedoverleg met de sector hebt u op 3 april hervormingen aangekondigd. Zo krijgt iemand wiens auto afgekeurd wordt voor kleine inbreuken die geen gevaar vormen voor het verkeer, voortaan tot aan de volgende periodieke keuring de tijd om de mankementen te laten herstellen. Verder bekijkt u de uitbreiding van de keuring op verplaatsing, die vandaag al gebeurt bij vrachtwagens, naar personenwagens. Daarbij komt er iemand van het keuringsbedrijf naar het bedrijf zelf om keuringen uit te voeren. Een andere piste die wordt bekeken is om bepaalde herkeuringen voor personenwagens te laten uitvoeren bij erkende garagisten. Met deze maatregelen wilt u de klachten over de autokeuringscentra het hoofd bieden.
Wanneer zal het onderzoek naar de uitbreiding van de keuring op verplaatsing en de herkeuring door garagisten afgerond zijn?
Kunt u de implementatie van deze maatregelen nader verduidelijken, met betrekking tot de timing, et cetera?
Welk overleg vond er over deze maatregelen al plaats met de betrokken sectoren?
Mevrouw Mertens heeft het woord.
Minister, mijn collega heeft dit al gekaderd. Het gaat over de audit die werd opgeleverd nadat er herhaalde klachten waren over de centra voor de autokeuringsinstellingen en de rijexamencentra. Een van de maatregelen die u op korte termijn hebt aangekondigd, zal zijn dat iemand wiens voertuig wordt afgekeurd en normaal gezien binnen de vijftien dagen het gebrek moet laten herstellen, nu tijd zal krijgen tot de volgende periodieke keuring. Deze maatregel is ingegaan na de paasvakantie.
Daarnaast wilt u het mogelijk maken om vanaf 2024 een herkeuring te laten plaatsvinden bij een erkende garagist. Ook zou een keuring op verplaatsing mogelijk moeten worden voor personenwagens en zal er een gemeenschappelijk callcenter komen over de keuringsinstellingen heen.
Welke informatie heeft de audit opgeleverd wat betreft de technische keuring en de rijexamens?
Wat verwachtte u concreet van Deloitte? Welke onderzoeksopdrachten werden er concreet aan Deloitte toegewezen?
In deze commissie had ik het in februari nog over het verlengen van de herkeuringstermijn voor gebreken van code 2 van veertien dagen naar twee maanden. U vond dat toen omwille van de verkeersveiligheid geen goed idee. Wat heeft u doen beslissen om de herkeuringstermijn voor bepaalde gebreken code 2 en 3 te verlengen van vijftien dagen naar één jaar?
Is de lijst met gebreken die aanleiding geven tot uitstel van de herkeuringstermijn, inmiddels klaar? Ik heb die lijst nog niet zien passeren. Waar kunnen we hem terugvinden?
Welke maatregelen zullen er genomen worden, specifiek op het vlak van klantvriendelijkheid en communicatie naar de klanten?
Wat is volgens u de rol van de overheid om aan de slag te gaan met de aanbevelingen van Deloitte? Wilt u bepaalde doelstellingen decretaal verankeren? Ziet u daar toch eerder een taak weggelegd voor de Groepering van Erkende Ondernemingen voor Autokeuring en Rijbewijs (GOCA)?
Wanneer wordt de benchmarkstudie verwacht?
Gezien de afwezigheid van collega Bex stel ik voor dat de minister al begint met het antwoord op de vragen gesteld door de twee andere collega’s.
Minister Peeters heeft het woord.
Collega’s, dank u wel voor de vragen. Het is zeker niet de eerste keer dat we hierover praten. Ik verwijs naar de jongste plenaire zitting, toen ik ook duidelijk de boodschap heb gegeven dat ik het beu ben dat we continu en opnieuw zoveel klachten krijgen. In de zomer van vorig jaar hadden we heel wat klachten. Toen hebben we in augustus spoedoverleg gehad. We hebben toen een actieplan gehad, maar daar konden we eigenlijk alleen maar uit destilleren dat er nadien nog veel klachten zijn gekomen. Ik weet niet of jullie ook veel klachten in jullie mailboxen krijgen. Alleszins bleef het bij ons klachten regenen.
Jullie stellen een aantal vragen rond de audit, maar ik had begrepen dat het verslag daarvan toch al ter beschikking van de commissie is gesteld. Ik denk dus dat ik daar niet al te lang bij moet stilstaan. Die audit is wat hij is. Die geeft duidelijk een aantal bedenkingen bij de werking van GOCA en/of de diverse keuringscentra en ook een aantal bedenkingen bij de controle door onze administratie. Ik denk dus dat we sowieso met de aanbevelingen van de audit aan de slag moeten gaan.
Daarnaast hebben we, zoals ik zei, in augustus overleg gehad met GOCA en de keuringsinstellingen. Daarbij lag de focus vooral op het verbeteren van de klantgerichtheid, het bekijken van de keuringsvoorwaarden en het focussen op de eigen bedrijfsvoering. We hebben dat dus gevraagd in augustus 2022. We hebben een aantal voorstellen gekregen. Zoals ik al zei, bevatte het voorstel van GOCA wel een aantal aspecten. Er waren ook een aantal dingen die al in het verleden waren aangekondigd. Dat gaf alleszins niet blijk van volledige realiteitszin. Ik heb ook heel duidelijk de boodschap meegegeven dat er in het actieplan dat ze na ons spoedoverleg van begin april op tafel hebben gelegd, wel eten en drinken zit, maar dat men toch verder moet gaan met betrekking tot alle klachten die er zijn. Ik ga ervan uit dat heel veel van die klachten terecht zijn. Ik denk dat we wat dat betreft ook naar het verslag van de ombudsman kunnen kijken.
We hebben aangekondigd op korte termijn een aantal maatregelen te willen nemen. Om te beginnen rollen we een aantal instructies uit rond de herkeuringen. We zijn uiteraard ook gebonden door de Europese richtlijn inzake de controles die moeten worden uitgevoerd. Wat dat betreft, heeft onze administratie een volledige screening gemaakt van wat er op dit ogenblik kan verschuiven inzake de herkeuringen. Kunnen de codes 2 of de codes 3 worden verplaatst naar code 5, wat betekent dat men zich niet binnen vijftien dagen of binnen twee maanden opnieuw in het keuringscentrum moet aanmelden met het bewijs van herstel van de gebreken die werden vastgesteld, maar dat men dat pas bij een volgende keuring moet doen? Die instructies, voor een aantal elementen gaat dat snel. Voor een aantal elementen moet dat iets langer duren, zegt onze administratie. Ik heb hen alleszins tot spoed aangemaand. Dat moet zo snel mogelijk gebeuren.
Ook doen we een aanpassing van een aantal elementen. Die kunnen worden geschrapt. Ik denk onder andere aan de scan van het gelijkvormigheidsattest en de controle op het verzekeringsbewijs. Dat zijn een aantal dingen die men vroeger allemaal misschien veel te voluntaristisch mee als plicht heeft opgelegd aan de keuringscentra, om dat allemaal mee te controleren, maar dat betekende dat je al automatisch moest terugkomen als je bijvoorbeeld het keuringsbewijs, het gelijkvormigheidsattest of het verzekeringsbewijs op het moment van de keuring niet in je auto had. Ik denk dat we dat in het kader van de klantvriendelijkheid anders kunnen aanpakken, dat we kunnen komen tot een vereenvoudiging ter zake en zodoende ook tot minder afkeuringen. Ook daarmee is men volop bezig.
Verder belooft GOCA om meer klantgericht te werk te gaan en meer klantvriendelijk te zijn, hetgeen we ook al heel duidelijk in augustus hadden gevraagd. Dat komt uit het actieplan van GOCA zelf. Daarbij kijken ze vooral naar een gezamenlijk agendabeheer en dergelijke. Ook uit de audit bleek dat daar nog heel wat kan.
Daar werken we nu aan voor de korte termijn, maar ik vind dat we ook verder moeten gaan. Wat stelt GOCA dan zelf voor? Een uitbreiding van de keuring op verplaatsing, met zelfs heel concreet een aantal suggesties waar dat bijvoorbeeld zou kunnen. Ik zeg niet dat ik dat niet genegen ben. Ik denk dat we elk element dat kan helpen, ook moeten gebruiken. Weet echter wel dat een keuring op verplaatsing betekent dat het nog altijd de inspecteurs zijn die vandaag in de keuringscentra zijn die dan op verplaatsing kunnen gaan. Voor de klant kan dat al ietwat gemakkelijker zijn, maar ik vind dan wel dat elke klant daar moet terechtkunnen, niet alleen bijvoorbeeld de klant die een tweedehands voertuig wil kopen. Ik denk dus dat we dat ruim moeten kunnen bekijken. Tegelijkertijd mag dat ook geen repercussie hebben op het keuringsbedrijf zelf, want als die inspecteur een hele dag op locatie is en er op dat ogenblik een druk moment is in het keuringscentrum zelf, dan krijg je daar weer de negatieve gevolgen van. Daar moeten we dus zeker ook over waken.
Daarom heb ik ook al heel duidelijk gevraagd om nu al verder werk te maken van een aanpassing van het besluit van de Vlaamse Regering om herkeuringen bij garagisten toe te laten. Dan gaat het specifiek over herkeuringen. We hebben opdracht gegeven aan onze administratie om hier ook werk van te maken, maar we willen ook kijken naar keuringen in garages.
Nu, u weet dat we daarvoor decretaal werk moeten doen, wat sowieso wat tijd in beslag neemt. U weet dat alle neuzen in dezelfde richting moeten staan. Ik hoop dat we in deze commissie bondgenoten zijn daaromtrent, en daar deze legislatuur zeker nog werk van kunnen maken. De uitrol zal dan misschien voor iets later zijn, maar als ik zie welke klachten we continu krijgen, en wat voor moeilijk verhaal het is om daarrond iets in beweging te krijgen, dan denk ik dat we ook voor die langetermijnoplossing het regelgevend werk nu al moeten uitrollen. Wat dat betreft, hoop ik dat we in deze commissie zeker bondgenoten hebben.
Kortom, we zijn er volop mee aan de slag. Ik hoop dat we zo snel mogelijk die voorstellen op tafel hebben. Ik heb er bij mijn administratie alleszins op aangedrongen om er snel werk van te maken.
Dan kwamen er nog een aantal vragen omtrent de financiële audit en de benchmark. Beide zullen voor de zomer afgerond worden. De financiële audit is er specifiek op mijn vraag gekomen, naar aanleiding van de persberichten. Als we weten dat een journalist bepaalde onderzoeken kan doen, stel je je vragen bij een aantal controleaspecten van onze eigen administratie. Daarom hebben we die financiële audit gevraagd. En die benchmark hebben we ook al eerder gevraagd. Daarbij is de boodschap duidelijk geweest dat we eerst moesten focussen op die audit, en dan de benchmark. Ik hoop alleszins dat ik de resultaten daarvan voor de zomer heb. En we zullen die opnieuw delen met onze commissieleden.
Kortom, ik vind dat we hier de vlucht vooruit moeten gaan en een aantal wijzigingen moeten doorvoeren. We hebben de voorbije week ook nog samengezeten met de mensen van GOCA zelf. Ook daar hebben we duidelijk de boodschap gegeven dat dit ons plan van aanpak is, dat dit is hoe wij het zien. Ze hebben me alleszins beloofd dat ze nog een aantal bijkomende verbetervoorstellen naar klantvriendelijkheid zullen lanceren. Er wordt ook heel vaak gesproken over personeelstekorten, over onverwachte piekmomenten. Soms komen er bij goed weer plots meer klanten.
Maar we weten kortom allemaal dat de keuringsbedrijven die vandaag gerund worden, al decennialang door diezelfde bedrijven worden gerund. Ik denk dat je dan niet meer kunt spreken van onverwachte piekmomenten. We weten allemaal dat als het mooi weer is in de horeca, de terrassen ook veel ruimer bezet zijn. Ik heb dat voorbeeld trouwens ook aangehaald. Wel, je moet daarop kunnen anticiperen, je moet daarop kunnen inspelen, zeker als je al zo lang actief bent in de sector.
Ik verwacht van GOCA Vlaanderen kortom nog een aantal voorstellen om die klantvriendelijkheid te verbeteren, maar tegelijkertijd rollen wij zowel op korte, middellange als de ietwat langere termijn een aantal facetten uit, om ervoor te zorgen dat we een kentering kunnen krijgen in het groot aantal klachten waar we continu mee geconfronteerd worden.
Mevrouw Moors heeft het woord.
Bedankt, minister, voor uw antwoord.
Ik wil graag dieper ingaan op uw voorstel om garagisten bijkomende bevoegdheden te geven. Als we dat doen, heeft dat als voordeel dat er veel meer keuringscentra tot stand komen, wat gevolgen gaat hebben voor de bestaande keuringscentra.
Ik denk dat we ons wel bewust moeten zijn van de noodzaak om controles te houden. Als we nu al zien dat we als overheid problemen hebben om de controle op één bestaande instelling op efficiënte wijze te laten plaatsvinden, dan moeten we ons ervoor hoeden dat dat ook op een efficiënte manier uitgerold kan worden als er veel meer keuringsinstellingen in het kader van de garages tot stand komen.
Mijn bijkomende vraag is dus: als u garagisten wilt inschakelen, hebben we kwaliteits- en erkenningssystemen nodig voor die garages. Die bestaan vandaag niet. Hoe wilt u ervoor zorgen dat, binnen een dergelijk systeem, de kwaliteitseisen en de technische eisen niet naar beneden gehaald worden?
Mevrouw Mertens heeft het woord.
Dank u, minister, voor uw antwoord.
Minister, de focus wilde u hier niet op de audit zelf leggen, omdat die voor zich spreekt. Wat ik jammer vind is dat u hier niets hebt gezegd over de maatregelen die genomen zullen worden wat betreft de rijexamencentra. Het valt me ook op dat daarover in de audit toch wel bitter weinig wordt gezegd.
Er zijn de laatste tijd niet alleen klachten geweest over de autokeuring, er zijn ook al geruime tijd klachten over de rijexamencentra, meer bepaald over de lange wachttijden voor het maken van een afspraak voor het praktisch rijexamen af te leggen, en ook voor het feit dat kandidaat-bestuurders die een rijexamen met een rijschool willen afleggen veel sneller een examenmoment kunnen prikken dan kandidaat-bestuurders die zich via vrije begeleiding of via een zelfstandige rijinstructeur melden.
Voor de klant die met zijn wagen naar de verplichte keuring moet, zijn al die maatregelen die u net hebt aangehaald, natuurlijk een goede zaak. Het is goed dat er maatregelen worden genomen om tegemoet te komen aan de problemen die zich de laatste tijd stellen. Maar, minister, de klant is niet alleen de eigenaar van een wagen die naar de autokeuring moet, ik zie ook die enthousiaste kandidaat-bestuurder die dolgraag wil leren autorijden, en die blijft nu wel een beetje in de kou staan. Voor ons, voor onze fractie, voor cd&v is dit wel een gemiste kans.
De problemen over de werking van de rijexamencentra zouden volgens u ook uitgebreid in de audit worden onderzocht. Nu is die audit er en blijkt dat deze problemen eigenlijk niet echt grondig onderzocht werden. Ik kan niets terugvinden over de huidige wachttijden van de afspraken op dit moment. De enige passage die ik kan terugvinden is de volgende: “Er zijn geen wettelijke bepalingen, noch richtlijnen en of beperkingen met betrekking tot het aantal afspraakmomenten voor praktijkexamens die de instellingen kunnen voorbehouden voor erkende rijscholen. Uit de gesprekken blijkt dat de instellingen een 50/50-verhouding tussen rijscholen en vrije begeleiding nastreven. Het is dus inderdaad mogelijk dat er op dit moment een ongelijke behandeling is tussen verschillende types klanten en tussen klanten over de instellingen heen.”
Minister, naar mijn mening had er minstens een analyse van de huidige wachttijden kunnen gebeuren en volgens mij is een nieuwe audit specifiek om deze problematiek verder te onderzoeken dan ook nodig. Wat denkt u hierover? Vindt u dat u met de audit genoeg informatie gekregen hebt om deze problemen verder te onderzoeken en aan te pakken?
De heer Bex heeft het woord.
Mijn excuses voor mijn korte afwezigheid. Ik zal het antwoord van de minister er uiteraard op nalezen en ik neem aan dat zij ook in is gegaan op de vragen die ik schriftelijk had ingediend.
Wat mij in het bijzonder interesseerde, minister, was – en collega Mertens heeft er nog over bericht op haar sociale media – dat u in februari zei dat het een slecht idee zou zijn om die kleine gebreken niet te laten keuren, omdat dat gevaarlijk is voor de verkeersveiligheid, terwijl u nu eigenlijk zegt dat we die gebreken aan ruitenwissers, banden, lichten in een instructie gaan steken, waardoor die pas na een jaar zouden moeten worden gekeurd. Hoe zit dat nu precies? U sprak van maar liefst 400.000 controles die niet onmiddellijk zouden moeten gebeuren. Is dat dan geen gevaar voor de verkeersveiligheid? Kunt u mij op dat vlak nog even geruststellen en misschien ook nog kort zeggen wanneer die instructie er komt en wat die ongeveer bevat? Tenzij u dat te ver zou leiden, want ik wil hier de vergadering niet nodeloos langer laten duren.
De heer Keulen heeft het woord.
Minister en collega’s, de hele problematiek van die autokeuringscentra is er eentje waarbij we een gevoelige snaar hebben geraakt. Ik denk dat het een thema is waar rond de keukentafel over gepraat wordt. Ik ben hieromtrent zelf een aantal keren aangesproken, en, minister, wat heel erg opvalt bij al die getuigenissen – en dat zijn toch allemaal mensen die vrij civiel voorspelbaar, en dus keurig in het leven staan – is dat die allemaal unisono angst hebben van de autokeuringscentra. Ze kijken daar allemaal tegen op. Dat is de neutraalste opmerking. Ze zijn blij als het achter de rug is. Ze zijn bang om daar naartoe te gaan. Eigenlijk komt het er vooral op neer – als je daarover doorspreekt – dat er een overwicht is van de controleur ten aanzien van de gecontroleerde. Het ontbreken van klantenrechten, en ergens ook het feit dat je het voorwerp bent van een controle, geeft een gevoel van totale onderworpenheid, en men voelt zich op dat vlak niet op zijn gemak.
Iedereen erkent dat verkeersveiligheid, en dus ook de goede en veilige staat van de wagen, belangrijk is. Daarover gaat het niet, minister. Ik denk dat je ook eens over het muurtje moet kijken. Hoe doet men dat in Nederland? Hoe doet men dat in Duitsland? Je kunt niet zeggen dat dat cowboystaten zijn. Ze zijn in menig opzicht gidslanden voor de Vlaamse regio. Daar heeft men veel meer de garagist bij dit proces betrokken, omdat die korter bij de mensen staat, net omdat men elkaar kent. Ik ben er bijna zeker van dat mensen daar soms zodanig tegenop kijken dat ze hun voertuig niet laten controleren, en dat is zeker en vast fout. Dat keur ik ook af.
Het gaat niet alleen om het creëren van bijkomende capaciteit wat keuringen betreft via de garagisten. Ik heb – nogmaals – nooit het gevoel dat Nederland en Duitsland op dat vlak in strijd zijn met Europa. Europa wordt hier volgens mij meer gekozen als een stok om mee te kunnen slaan, eerder dan omdat het effectief een barrière is waar men niet over geraakt, en dat de keuringen dan moet gebeuren bij aparte, erkende autokeuringscentra. Ik denk dat je hier moet doorgaan op die piste van de garagisten. Het gaat ook om het herstellen van klantenrechten, van rechten van mensen die aan de controle worden onderworpen. Laat u vooral niet terugwijzen door mensen die zeggen dat het zo is en dat het altijd zo zal blijven, want het gaat hier over een thema waarover alle verkeersveiligheid samenhangt. Wie durft hierover kritisch zijn? Laat u vooral niet doen.
De heer Verheyden heeft het woord.
Minister, men heeft het hier al gehad over de audit. Eigenlijk is dat hele rapport een open deur die wordt ingetrapt. Elke normale burger die zijn auto aanbiedt aan een technische controle, of een examen wil afleggen, wordt geconfronteerd met de door Deloitte aangehaalde problemen. U zegt in uw reactie op die audit dat u nog bijkomend onderzoek wilt bestellen. Mijn eerste vraag is dan: waarvoor specifiek? Want dat is nogmaals een studie die tot vertraging kan leiden in de aanpak van de problemen. En een andere vraag: waarom werd Deloitte niet van in het begin degelijk van informatie voorzien? Uiteindelijk kost dergelijk onderzoek toch heel veel geld, dat ook nog eens door de belastingbetaler opgehoest moet worden.
De wachttijden bij de praktische examens zijn hier aan bod gekomen. De wachttijden blijven verder oplopen. Zo moet men nu een contactformulier invullen als men een examen wil afleggen voor 1 september. De vraag is waarom dat nodig is. Dat leidt tot willekeur, en het systeem is daardoor ook niet doorzichtig. Kan dat niet gewoon via het afsprakensysteem? Want nu kijken examencentra of het voorlopig rijbewijs binnenkort vervalt, en die personen geeft GOCA dan voorrang via het contactformulier. Is dat eerlijk voor diegene die gewoon het systeem wil doorlopen om zijn rijbewijs te behalen?
Wie een afspraak wil binnen de drie werkdagen, indien die beschikbaar is, of vanaf 1 september 2023, moet dat doen via het online afsprakensysteem. In de praktijk leidt dat tot het verder oplopen van die wachttijden. Bijvoorbeeld: via de rijschool kan men vandaag examens inboeken in augustus van dit jaar. Sommige kleinere rijscholen hebben links of rechts nog wel een paar examens vrij, en via de vrije begeleiding, de online tool, krijgt men data in december 2023 voorgeschoteld. Dat is niet meer te verantwoorden. Soms komt er vroeger wel iets beschikbaar, maar dat is sporadisch.
Ik denk dat men dit niet op corona kan steken. Ik denk dat er fundamenteel iets fout loopt met het toekennen van die praktische examens. En wie niet wil wachten tot het eind van het jaar, is verplicht om via een rijschool in te schrijven. En zo kent GOCA nog meer examens toe aan rijscholen, zodat de verhouding rijschool-vrije begeleiding nog meer uit zijn balans wordt getrokken. En dan hebben we het zelfs nog niet over de zelfstandige rijinstructeurs, waar hier ook sprake van was. Ligt het misschien aan de vele herexamens? Want examinatoren laten nog vallen dat er veel herexamens zijn. De vraag is: hoe zult u die problemen oplossen?
Mevrouw Robeyns heeft het woord.
Minister, de audit brengt toch duidelijk een aantal punten naar voren waarmee u onder andere aan de slag zult moeten gaan. Regelgeving aanpassen gaat inderdaad niet van vandaag op morgen, maar we mogen dat ook niet op de lange baan schuiven. Ik zou daar dus toch een zekere timing voor vooropstellen.
Ik begrijp de bezorgdheden van de collega's wat de kleine gebreken betreft en de langere termijn die u gaat geven voor herkeuring. De bezorgdheid is vooral dat het geen impact mag hebben op de verkeersveiligheid. Ik denk dat we die allemaal hebben. Die garantie moet er ook zijn.
Ik heb u horen zeggen dat u een aantal elementen in de keuring wilt schrappen, zoals de verzekering en het gelijkvormigheidsattest. Hoe ziet u dat dan concreet? Gaat dat gewoon niet meer voorgelegd worden? Of kan dat misschien op de een of andere manier via een databank of via automatisering? Op zich is het toch ook niet onbelangrijk om te weten dat voertuigen verzekerd zijn.
Wat de keuring bij de garagisten betreft, begrijp ik dat we het voorbeeld uit Nederland halen. Hoe zit dat dan, als garagisten niet alleen zouden mogen herkeuren, maar ook volledig keuren? Mogen die dan ook herstellingen doen? Want als dat zo is, zouden we natuurlijk in een systeem kunnen komen waarbij de garagist er belang bij heeft, aangezien hij de herstellingen mag doen. Dan zou er een soort belangenvermenging kunnen optreden. Kunnen we daar misschien iets meer uitleg over krijgen?
Minister Peeters heeft het woord.
Dank u wel, collega’s, voor de bijkomende vragen en bedenkingen. We focussen ons hier vandaag vooral op de keuringscentra. Laat dat duidelijk wezen. We hebben het in het verleden ook al heel vaak gehad over de examencentra. U weet dat we daaromtrent al een aantal voorstellen geëist hebben, onder meer rond digitalisering, wat ook zal leiden tot objectivering. Ook daar zijn dus heel wat facetten lopende.
Toen ik in augustus dat spoedoverleg had met GOCA, dat verantwoordelijk is voor de keuringscentra en voor de examencentra, heb ik duidelijk gezegd dat ik een audit wou van beide. Die audit is doorgevoerd. Ik nodig jullie uit om die te lezen. Daar staat inderdaad niet heel veel in over de examencentra. Men moest daarvoor veel meer data hebben. Maar we wilden natuurlijk ook zo snel mogelijk een audit. Ik wil geen audit of studie die twee jaar in beslag neemt, om dan te kijken of we überhaupt nog iets zouden kunnen veranderen, terwijl specifiek bij de keuringscentra de klachten toch veel omvangrijker zijn dan bij de examencentra. Ik verwijs ook naar het verhaal van de Ombudsdienst. Alleszins is ook daar een en ander in beweging.
De verkeersveiligheid moet te allen tijde primeren. Het klopt dat ik dat ook in het verleden al gezegd heb. We kunnen niet zonder meer bepaalde dingen afschaffen. Er is een hele lijst van codes die gecheckt moeten worden. Men kan als het ware een keuringscentrum binnenrijden en bijvoorbeeld een loshangend spatbord hebben en alleen op grond daarvan afgekeurd worden. Ik denk dat zo’n loshangend spatbord of een welbepaald lampje in het dashboard, om nu maar iets te zeggen, minder impact heeft op de verkeersveiligheid, net als de scan van het gelijkvormigheidsattest of het verzekeringsbewijs. Natuurlijk moeten we allemaal een gelijkvormigheidsattest in de wagen hebben en moeten we een verzekeringsbewijs kunnen voorleggen op het moment dat we door de politie worden aangehouden. Maar moet dat nu ook een argument zijn om iemand die misschien een of twee uur in een rij heeft aangeschoven om het keuringscentrum binnen te rijden, terug naar huis te sturen? Puur omdat de scan van dat bewijs niet kon worden uitgevoerd?
Dat zijn elementen waarbij de klantvriendelijkheid helemaal verdwijnt en waar mensen ook enorm boos en gefrustreerd over worden, en terecht. Daarom doen we nu een volledige screening van al die codes. Wat is verplicht volgens de Europese richtlijn? Wat is daarnaast niet verplicht volgens die richtlijn en raakt niet aan de verkeersveiligheid? Wat kan op heel korte termijn doorgevoerd worden? De scan van het verzekeringsbewijs of van het gelijkvormigheidsattest, dat is zelfs een suggestie die GOCA zelf op tafel heeft gelegd. Dat doen we nu. Dat is bijna rond. Ik wacht nog tot ik de instructie kan tekenen.
Voor een aantal zaken hebben we iets meer tijd nodig, heeft de administratie gezegd. Maar ook daar is mijn geduld op. We hebben in de audit heel duidelijk gezien dat bij onder andere onze eigen administratie ook wel een en ander schort. Ik ben blij dat onze administratie intussen zelf al voor bijkomende inspecties heeft gezorgd. Die inspecties zijn absoluut nodig. We hebben het hier continu over verkeersveiligheid, maar er is ook de consumentenbescherming. Als we het straks willen laten gebeuren bij garagisten, zullen ook die aan inspecties onderhevig moeten zijn. Want het kan inderdaad niet dat een garagist continu gaat zeggen dat de wagen wordt afgekeurd en dat de factuur voor de klant intussen maar oploopt.
Zoals de heer Keulen zegt, hebben we voorbeelden in onder meer Nederland en de andere omliggende landen. We zien dat het daar werkt. Waarom zouden we dan zelf het warm water moeten uitvinden, als we zien dat het hier bij ons op dit ogenblik niet goed en performant werkt? Ik wil daar dus volop mee aan de slag. We hebben daar decretaal werk voor nodig, vandaar dat we eerst via een aantal instructies doen wat we nu al kunnen doen. Daarnaast kunnen we op korte termijn via een aanpassing van ons besluit zorgen voor de herkeuringen bij garagisten. Maar een volledige keuring bij een garagist, bij een ander bedrijf of bij wat of wie dan ook, daar hebben we nog iets meer tijd voor nodig. Dat is dus opnieuw decretaal werk, waarvan ik hoop dat iedereen in deze commissie er mee vragende partij voor is, als we zien waar we vandaag mee geconfronteerd worden.
Sommige collega’s vragen dan waarom ik vroeger al niet wilde meegaan in het verhaal van code 5. Er werd mij toen altijd gezegd dat dat niet kan wegens de verkeersveiligheidsaspecten. Natuurlijk, op het moment dat bijvoorbeeld uw stoplicht niet brandt, heeft dat impact op de verkeersveiligheid. Zo zijn er nog een heel aantal aspecten. Nu, als ik zie dat wij strenger zijn dan de Europese richtlijn en dat daarnaast die keuringscentra nog een stukje strenger willen zijn … Van die kafkaiaanse situatie moeten we af. Daarom wil ik de volledige screening van al die codes en voor een 55-tal codes kan alleszins nu toch al een versoepeling op tafel gelegd worden. Wel, daar moeten we dan ook volop werk van maken.
Sommigen vragen om nog eens een bijkomend onderzoek te doen. Is dat nodig? Dat moet de aanpassingen niet in de weg staan. Wat betreft dat financiële aspect: iedereen die een keuringscentrum binnengaat, betaalt. Ook wie een herkeuring moet doen, moet daarvoor betalen. We hebben daaromtrent onder andere dat onderzoek van Het Laatste Nieuws gehad. Ik wil weten wat daar finaal aan de hand is. Ik wil daaromtrent de bijkomende financiële audit doen.
Ook met de rijexamencentra zijn we bezig. Ook op dat vlak hebben we GOCA mee opgeroepen om te werken aan meer klantvriendelijkheid, meer digitalisering. Daar zijn zij ook mee bezig. Wat mij betreft, kan dat allemaal veel sneller en veel vlotter. Mevrouw Mertens, ik weet dat een aantal stakeholders, een aantal bedrijven vragende partij zijn om dat uit te rollen. Ik ken die verzuchtingen. We zijn daar ook mee bezig, maar ook daar kunnen we de regelgeving niet met één vingerknip continu wijzigen. Ik ken de verzuchtingen van de stakeholders. We nemen die zeker ook ter harte.
Ik wil zo snel mogelijk een wijziging op korte termijn. Ook op de middellange en op de lange termijn vind ik dat we zeker deze legislatuur nog wat voorbereidend werk moeten uitrollen. Opnieuw: ik hoop dat daar ook een groot draagvlak voor is en dat we niet moeten wachten op meer bijkomende klachten. Ik heb alleen al op mijn kabinetsmail voor de eerste drie maanden van 2023 meer dan driehonderd antwoorden gehad. Dat spreekt ook al voor zich. Dan wil ik nog niets zeggen over al de bedenkingen en opmerkingen op social media. Dat gaat over de eerste drie maanden, nadat ikzelf in de plenaire vergadering gezegd had dat voor mij de maat vol is en dat we hier echt dringend iets aan moeten veranderen. Kortom, de klachten zijn alom en ik denk echt dat de tijd rijp is om met een grove borstel door de huidige aanpak te gaan.
De heer Bex heeft het woord.
Minister, dank u wel voor uw antwoorden.
Ten eerste, we zijn bevoegd sinds 2016. Het wordt hoog tijd dat er orde op zaken gesteld wordt. Het is goed dat u dat doet.
Ten tweede, die keuringscentra moeten nu maar eens hoogdringend beseffen dat ze de tak waar ze zelf op zitten, aan het afzagen zijn. Dat moet echt veel beter.
Ten derde meen ik uit uw antwoord te begrijpen dat de snelle hervorming die u in de plenaire vergadering aangekondigd hebt voor de paasvakantie, niet zo ver gaat als u toen hebt laten uitschijnen. Wellicht zijn daar goede redenen voor. Als ik het voorbeeld over het loshangend spatbord hoor: je zult maar diegene zijn die achter iemand rijdt op de autosnelweg aan 120 kilometer per uur en dat loshangend spatbord komt los en het vliegt tegen uw voorruit. Het is niet zonder reden dat bepaalde dingen gecontroleerd moeten worden. Ik roep u echt op om wat dat betreft de nodige voorzichtigheid aan de dag te leggen.
Ten vierde, wat betreft de structurele hervormingen, denk ik dat het heel goed zou zijn dat die autokeuringscentra zich herpakken en die keuringen goed uitvoeren, op een klantvriendelijke manier, maar dat je vervolgens voor de kleine herstellingen bij je garagist zou kunnen gaan en dat er dan direct een digitale stempel gezet wordt op dat formulier dat je ervan af bent. Heel die controle echter doorschuiven naar garagisten, is toch iets waar ik ook vanuit het oogpunt van verkeersveiligheid mijn bezorgdheden rond heb.
Tot slot, het onderzoek naar de autokeuringscentra heeft ook aangegeven dat zij hun winstmarges vergroten door bijvoorbeeld bepaalde diensten te laten leveren via een aanverwante vennootschap, bijvoorbeeld poetsdiensten of de verhuur van hun gebouwen. Dat zorgt ervoor dat zij hun wettelijke winstmarge, het deel dat ze niet aan de Vlaamse overheid moeten afgeven, kunnen vergroten. Ik weet niet of dat aan bod gekomen is in uw antwoorden, maar het lijkt me toch belangrijk om dat in de gaten te blijven houden en dat grondig te onderzoeken, want dat kan natuurlijk niet de bedoeling zijn.
Mevrouw Moors heeft het woord.
Dank u wel voor uw antwoord, minister. Ik denk dat het verschuiven van een aantal gebreken van codes 2 en 3 – dat is herkeuring binnen de vijftien dagen of drie maanden – naar code 5 – dat is herstelling tegen de volgende periodieke keuring – een goede en interessante oefening is en inderdaad de druk bij de keuringsinstellingen wat kan wegnemen. De sector is daar ook vragende partij voor. Dat hebben we gehoord en hebben we ook kunnen lezen in de voorstellen die zij hebben gedaan.
Ik heb het al gezegd, maar ik ga het nog eens herhalen: ik denk dat we het allemaal eens zijn dat we niet over een nacht ijs moeten gaan. Het huidige systeem bestaat al meer dan veertig jaar. Het is tot voor de coronapandemie eigenlijk allemaal heel goed gegaan. Verbeteringen zijn natuurlijk altijd aan de orde en nu ook nodig, zo blijkt. Maar we moeten alles in functie van de verkeersveiligheid en in het kader van een optimale dienstverlening herbekijken.
Mevrouw Mertens heeft het woord.
Ik zou toch nog even collega Bex willen aanvullen, wat betreft die gebreken code 2 en 3. Dat gaat over kleinere gebreken die inderdaad niet meteen impact hebben op de verkeersveiligheid, zoals bijvoorbeeld te laag afgestelde lichten. In de commissie is toen door de minister geopperd dat dat ging over een licht dat niet werkt, maar dat is zeker niet het geval: dat valt niet onder code 2. Het gaat bijvoorbeeld echt om die kleine dingen, bijvoorbeeld een ruitenwisser die versleten is. En we zijn voor veel van die gebreken echt strenger dan Europa, wat mijns inziens niet nodig is, omdat dat de verkeersveiligheid niet in het gedrang brengt. We gaan ook maar één keer per jaar met onze wagen naar de keuring. Ik denk dat het aan elk van ons is om zijn wagen te allen tijde in orde te houden. Als je merkt dat je spatbord loshangt of dat je licht niet meer werkt, dan is het niet de bedoeling dat je gaat wachten totdat je naar de keuring moet. Het is dan de bedoeling dat je dat zo snel mogelijk laat vervangen. Dus ik ben blij dat die vergelijking nu wordt gemaakt met de Europese richtlijn, om daar ook een oplossing aan te bieden.
Wat betreft die rijexamencentra: het is fijn dat u ook initiatieven zult nemen om die klantvriendelijkheid te verbeteren. Ik denk niet dat die klantvriendelijkheid daar het grootste probleem is, maar ik denk ook wel dat die regelgeving niet simpel aan te passen is. Ik blijf wel bij mijn net geuit standpunt, dat er meer gedetailleerd onderzoek gedaan moet worden naar de wachttijden bij de rijexamencentra, en zeker naar het verschil in behandeling, om een eerlijke behandeling van alle kandidaat-bestuurders te kunnen garanderen.
De vragen om uitleg zijn afgehandeld.