Verslag vergadering Commissie voor Onderwijs
Verslag
De heer Daniëls heeft het woord.
Dank u wel, voorzitter.
Minister, het is inderdaad zo dat u de term ‘eindtermen’ niet meer gebruikt, omdat het een fout begrip is, omdat ze dan het einde zouden zijn. U spreekt over minimumdoelen, en ik denk dat het belangrijk is dat je ook met een blik van buiten het onderwijs, soms naar onderwijs kijkt om dergelijke aanpassingen te doen.
Het feit dat we nu over minimumdoelen spreken, roept op het veld hier en daar de vraag op of scholen dan ook nog gebruik mogen maken van eigen doelen bij de evaluatie. Ik citeer artikel 60 van het besluit van de Vlaamse Regering over de organisatie van het secundair onderwijs: “Leerlingenevaluatie strekt ertoe om, rekening houdend met het pedagogisch project van de school, na te gaan of de regelmatige leerling in voldoende mate de doelstellingen, vastgelegd door of krachtens decreet- of regelgeving en opgenomen in het curriculumdossier en in de leerplannen, heeft bereikt of nagestreefd, naargelang van het geval. De leerlingenevaluatie resulteert in de beslissing van de klassenraad over het al dan niet met vrucht beëindigen van een structuuronderdeel of een graad, naargelang van het geval.”
In de huidige beleidsfilosofie wordt er aangemoedigd tot excellentie, dus om meer te doen dan het minimum. Dat blijkt, collega’s, ook uit de Vlaamse toetsen die we gisteren ook hebben goedgekeurd in het Vlaams Parlement – en dank ook aan de partijen die uit hun eigen schaduw zijn gestapt, om Vooruit niet te noemen –, waarmee we inderdaad zeggen dat het niet het einde is dat we testen, maar wel degelijk het adaptieve, het semi-adaptieve, het verdergaan dan het minimum.
Dus laat het duidelijk zijn dat we dat vanuit de N-VA-fractie, maar ook vanuit het beleid, absoluut steunen. Om die reden worden eindtermen, zoals ik net heb gezegd, omgevormd tot minimumdoelen. Scholen krijgen ruimte om in te zetten op excelleren, uitbreiden en verdiepen.
Daartegenover ontstaat dus de discussie over de evaluatie van die eventuele uitbreidingsdoelen die scholen zelf opstellen. Deze worden ‘as such’ niet opgenomen in een decreet, maar kunnen wel worden opgenomen in een leerplan van de koepel of een leerplan dat een school zelf heeft gemaakt. Ik wil er toch nog eens op wijzen dat scholen geen leerplannen van koepels moeten overnemen. Ze kunnen dat ook zelf maken, of dat van de koepel nemen en daarin wieden, uitbreiden, schrappen en doen wat ze willen.
Scholen zouden de evaluatie van de uitbreidingsdoelen wel kunnen opnemen in een schoolreglement, waarbij ze bij het uitreiken van attesten of het nemen van een beslissing van een klassenraad kunnen wijzen naar dit reglement. Ik stel vast dat veel scholen dat vandaag de dag al doen door op te nemen dat er bij de evaluatie van de leerling rekening wordt gehouden met alle topics die in de les aan bod zijn gekomen. Dan is het voor iedereen duidelijk dat wat de leerkracht in de les heeft gebracht, mee wordt genomen in de evaluatie.
Ook motivationeel is dit voor leerlingen en leerkrachten een belangrijk gegeven. Leerlingen zouden immers kunnen overwegen om voor die uitbreiding of verdieping geen extra inspanning te leveren, omdat het niet zou kunnen of mogen evolueren.
Minister, vergeef mij, het is een juridisch vraagje, want het zijn thema’s die alleen maar door juristen worden uitgespit. Voor een ouder en een leerling is dat vrij eenvoudig: je ziet het in de klas, je hebt een toets over wat je in de klas hebt gezien en dat is je evaluatie, klaar, daarover gaat het. Alleen mensen die op zoek zijn naar problemen, stuiten op zulke zinnen. Vandaar is het denk ik belangrijk om enige klaarheid – voor zover dat het nog nodig is – te scheppen.
Op welke manieren kunnen scholen bij evaluaties en beslissingen van de klassenraad toch nog rekening houden met uitbreidingsdoelen die niet zijn opgenomen in de minimumdoelen die in het decreet staan? Wanneer scholen uitbreidingdoelen opnemen in een schoolreglement, is dat dan al dan niet in conflict met het befaamde artikel 60 van het voorbenoemde besluit van de Vlaamse Regering (BVR) om mee te kunnen nemen bij attestering, wanneer de klassenraad beslissingen moet nemen?
De laatste vraag is of u een aanpassing van artikel 60 – het is eigenlijk voortgaand op mijn vorige vraag – van het besluit van de Vlaamse Regering nodig acht om uitbreidingsdoelen mee te kunnen nemen in die evaluatie.
Dank u wel voor uw antwoord.
Minister Weyts heeft het woord.
Zogenaamde extra doelen of uitbreidingsdoelen kunnen uiteraard meegenomen worden in de evaluatiebeslissing van een leerling. Ik refereer naar artikel 60 van het Organisatiebesluit. Scholen gaan bij de leerlingen na of ze zowel de minimumdoelen, de doelstellingen uit het curriculumdossier, als de doelstellingen uit het leerplan hebben bereikt. Een leerplan wordt vandaag meestal opgesteld door een onderwijsverstrekker, maar elke school kan dat voor zich doen; men hoeft niet over te nemen wat wordt aangeboden door onderwijsverstrekkers. Het is wel zo dat elk leerplan moet worden voorgelegd aan de onderwijsinspectie ter goedkeuring.
Als een school dus werkt met een goedgekeurd eigen leerplan, kunnen alle doelen geëvalueerd en meegenomen worden bij de evaluatiebeslissing en attestering. Als een school echter werkt met een leerplan van een onderwijsverstrekkers en daarbovenop nog extra schooleigen doelen wil voorzien die niet in het goedgekeurd leerplan voorkomen, mogen die doelen wel geëvalueerd worden, maar moeten die bij de evaluatiebeslissing en attestering buiten beschouwing worden gelaten, al zal het in de praktijk altijd wel zo zijn dat die doelen gelinkt zijn aan doelen die opgenomen staan in het leerplan. Zodra die link aanwezig is, kunnen dus ook die doelen gebruikt worden voor de evaluatiebeslissing en attestering van een leerling.
De leerlingenevaluatie gaat dus verder dan louter de minimumdoelstellingen. Er is ruimte voor scholen om in te zetten op excelleren en uitbreiden, en deze doelstellingen ook echt mee te nemen in het kader van evaluatiebeslissingen.
De heer Daniëls heeft het woord.
Ik hoop dat hiermee een einde komt aan alle debatten in alle mogelijke sociale media. Ofwel staan uitbreidingsdoelen in het leerplan, ofwel hebben ze er een link mee. Het zou heel raar en moeilijk zijn om een doel te bedenken dat geen link heeft met je leerplan of je eindtermen, want dan ben je compleet iets anders aan het doen. Dat zou bijna betekenen dat je in wiskunde een doel kunt bedenken dat geen relatie heeft met je leerplan wiskunde. Je kunt wel iets bedenken, maar dan gaat dat samenhangen met een ander leerplan of andere eindterm.
Collega's, we hadden het daarstraks over die minimumdoelen, waar de ‘zoals’-constructies nu zijn uit gehaald. Dat heeft dan het voordeel – om nu even bij het voorbeeld van collega Goeman te blijven – dat als er nu alleen ‘freesmachine’ staat, het een ‘freesmachine’ is, en dat als er staat dat je moet kunnen kijken hoe mechanische componenten en hoe werktuigen werken, je ze dan allemaal hebt, en dan denk ik dat alles eronder valt. Ik ben blij dat we die duidelijkheid kunnen meegeven.
Als scholen dit ook nog eens in het schoolreglement zetten, dan is, denk ik, alle mogelijke discussie weg en kan men absoluut excelleren, waar ik achter sta. Ik roep diegenen die dat befaamde artikel 60 willen gebruiken om scholen af te remmen om te excelleren, op om dat niet te doen, maar om dit mee te verkondigen.
Mevrouw Vandromme heeft het woord.
Dank u wel voor de vraag, collega. Ik had deze vraag ook voorbereid en ze stond klaar om in te dienen. Het is goed dat dit thema wordt aangebracht, want het is inderdaad iets wat leeft.
Wat onze fractie betreft, is artikel 60 duidelijk. Als je regressie naar de ondergrens wilt vermijden, is het nogal logisch dat je naast die minima ook een aantal bijkomende doelen mag opleggen, zoals u ook aangaf, minister. Een leerplandoel lijkt trouwens in de regelgeving te zijn opgenomen.
Ik verwijs graag naar artikel 53 van het decreet Basisonderwijs, waar er letterlijk staat dat “een school een getuigschrift basisonderwijs kan uitreiken aan de leerlingen die voldoende aanwezig zijn geweest“ en dat ”de klassenraad autonoom oordeelt of de leerling in voldoende mate de doelen uit het leerplan die het bereiken van eindtermen beogen, heeft bereikt.” Daar staat dus letterlijk in dat men zich kan baseren op het leerplan. Ik denk dat we die lijn ook kunnen doortrekken naar het secundair onderwijs. Bij dezen is dat duidelijk en kunnen de mensen die zich daar vragen over stellen, ook de inspectie trouwens, daar duidelijkheid over krijgen. Dus ‘case closed’.
Minister Weyts heeft het woord.
Ik wil nog even meegeven dat er regelmatig bemerkingen en klachten van scholen zijn dat er vanuit de onderwijsinspectie de boodschap komt dat men de lat lager moet leggen, dat men ze te hoog legt. Ik heb regelmatig discussie met de leidend ambtenaar van onderwijsinspectie om de boodschap te geven – ook refererend naar artikel 60 – dat het wel degelijk kan, en dat we onze scholen daartoe moeten aanmoedigen en belonen.
De heer Daniëls heeft het woord.
Minister, ik wilde inderdaad nog refereren aan de inspectie. Het staat tegenwoordig niet meer in de schooldoorlichtingsverslagen – men heeft begrepen dat het daar niet meer in kan –, maar als men een mondelinge boodschap meegeeft, is het bij een aantal inspecteurs blijkbaar nog sterker dan zichzelf. Met de behandeling hier kunnen we echter stellen dat als een inspecteur toch te gedreven is in vroegere gedachten, u aan de school meedeelt dat men dat gewoon mag negeren. Men mag het negeren. Ik geef de scholen altijd de raad dat, als men enige houvast wil, men een zin in het schoolreglement kan zetten. Ik heb zo’n zinnetje gemaakt: “De school opteert voor een evaluatie van alle leerstof – basis, verdieping en uitbreiding – voor alle vakken die in het lessenrooster van een bepaalde studierichting zijn opgenomen.” Indien een ouder een advocaat vindt die zich op artikel 60 wil uitleven, is het duidelijk dat de ouders het schoolreglement hebben getekend en hoeft men zich geen zorgen meer te maken. Men weet dat alles eronder valt. Samen met de uitleg die u hier hebt gegeven, kan de vrijheid van scholen en leerkrachten om uit te breiden, meermaals bevestigd worden. Case closed voor de tweede keer.
De vraag om uitleg is afgehandeld.