Verslag vergadering Commissie voor Algemeen Beleid, Financiën, Begroting en Justitie
Verslag
De heer De Loor heeft het woord.
Minister-president, collega’s, in september 2022 beslisten de verschillende regeringen van ons land tijdens een Overlegcomité over een pakket maatregelen om de energieprijzen onder controle te houden. Onder het motto ‘de goedkoopste energie is de energie die je niet verbruikt’, werd onder andere beslist om de verwarming in overheidsgebouwen te verlagen tot 19 graden Celsius.
Mijn vraag dateert al van de eerste helft van december, vandaar dat ik het volgende had geschreven. Nu de winter duidelijk aangebroken is – dat was dus in december van vorig jaar – en de buitentemperatuur onder het vriespunt gaat – dat doet ze nu opnieuw – blijkt het in bepaalde Vlaamse overheidsgebouwen ook echt koud te worden. Ik verneem dat het op sommige werkplekken vaak maar 16,5 à 17 graden is, dus ver beneden de 19 graden. Iedereen begrijpt natuurlijk dat, ook in de overheidsgebouwen, de temperatuur een graadje lager moet, maar het kan natuurlijk niet de bedoeling zijn dat mensen echt kou lijden op kantoor, met negatieve gevolgen voor hun gezondheid, maar ook negatieve gevolgen voor het werk.
Enkele weken geleden – dat was toen – hadden we het in de commissie Binnenlands Bestuur nog over initiatieven van bepaalde gemeenten, onder andere Sint-Lievens-Houtem, om bepaalde openbare gebouwen ter beschikking te stellen van telewerkers, zodat ze kunnen besparen op hun energieverbruik. Minister Somers kondigde toen aan dat hij wilde onderzoeken of de Vlaamse administratieve centra (VAC’s) konden worden opengezet voor telewerkers. Maar als nu blijkt dat de temperatuur in overheidsgebouwen zelf onder de afgesproken 19 graden duikt, lijkt het me allerminst een aanmoediging om daar te komen werken.
Vandaar een aantal vragen, minister-president.
Kunt u de regels met betrekking tot het verwarmen van overheidsgebouwen toelichten? Kan het volgens deze regels voorvallen dat het op bepaalde kantoren maar 16,5 à 17 graden is? Hoe wordt die temperatuur gemonitord?
Heeft de verlaging van de verwarming in overheidsgebouwen een impact op het aantal personeelsleden dat op kantoor komt werken? Hebt u er zicht op of er minder ambtenaren op kantoor werken in koudere overheidsgebouwen?
Gebeurde er reeds een evaluatie en/of een bevraging bij de personeelsleden over het invoeren van de verlaagde temperatuur en de gevolgen daarvan voor de arbeidsprestaties? Zo ja, wat zijn de resultaten? Zo niet, wordt die bevraging of evaluatie gepland? Want ik voel wel dat dat echt leeft.
Tot slot: zult u de preventieadviseurs nauwer laten toezien op het correct of voldoende verwarmen van de overheidsgebouwen?
Ik kijk uit naar uw antwoorden.
Minister-president Jambon heeft het woord.
Mijnheer De Loor, wat de regels betreft met betrekking tot het verwarmen van overheidsgebouwen: deze maatregel werd toegepast in het kader van de nota ‘crisismaatregelen voor gas- en elektriciteitsbesparing bij de Vlaamse overheid’, die op 30 september 2022 werd goedgekeurd door de voltallige Vlaamse Regering. Herinner u goed: dit kaderde in een Europees verhaal ‘Save Gas for a Safe Winter’, en moest helpen de energiebesparing te verzekeren, en door een lagere vraag de prijshausse helpen te temperen. Concreet betekent dit dat elke entiteit ervoor dient te zorgen dat de nodige maatregelen in haar gebouwen genomen worden, of afwijkingen dienden te onderbouwen volgens het ‘Comply or Explain’-principe. Het Facilitair Bedrijf voert deze maatregelen uit in de grote kantoorgebouwen in Brussel en de VAC’s, maar heeft geen zicht op de gebouwen van andere entiteiten. De nota stelt dat de ingestelde temperatuur op ruimteniveau maximaal 19 graden Celsius mag zijn. Het setpunt in de gebouwen van Het Facilitair Bedrijf werd ingesteld op deze temperatuur. Dat houdt in dat de verwarmingsinstallatie naar deze temperatuur toewerkt en die probeert aan te houden gedurende de dag. Kleine afwijkingen in plus of in min zijn mogelijk door technologische beperkingen van de installatie en de eigenheid van het gebouw zelf. Verder zijn er procedures en geijkte kanalen om afwijkingen te melden en acties te ondernemen bij gebrekkige werking van de installatie. Klanten kunnen bijvoorbeeld zelf via de tool Facilipunt meldingen registreren wanneer zij vrezen dat de temperatuur beneden de 19 graden Celsius zakt. Deze meldingen worden vanzelfsprekend met dringendheid behandeld. Met geijkte apparatuur gaan Het Facilitair Bedrijf en de onderhoudsfirma op zoek naar het probleem. Het klopt dat in een aantal zones van een paar kantoorgebouwen temperaturen werden gemeten die lager waren dan de vooropgestelde 19 graden. Dat lag aan technische problemen die zo snel mogelijk verholpen werden.
Het is helaas ‘logisch’ dat het effect van zo’n technische storing veel voelbaarder en storender is wanneer de streeftemperatuur 19 graden Celsius is, dan wanneer de temperatuur 22 graden is. Op een bepaald moment wordt het koud en dan begin je dat te voelen. Maar Het Facilitair Bedrijf doet er alles aan om technische storingen te vermijden en reageert onmiddellijk wanneer ze zich toch zouden voordoen. Voor alle duidelijkheid: het antwoord dat ik hier geef, gaat over de gebouwen onder het beheer van Het Facilitair Bedrijf. Er zijn een aantal Vlaamse overheidsgebouwen die daar niet onder vallen.
Dan was er uw tweede vraag: heeft de verlaging van de verwarming een impact op het aantal personeelsleden dat komt werken? De bezettingsgraad in de gebouwen van Het Facilitair Bedrijf wordt permanent en anoniem gemonitord. De bezetting van deze gebouwen is in stijgende lijn vanaf het begin van vorig jaar, met de versoepeling van de covidmaatregelen. We merken een stagnatie in deze toename, maar geen betekenisvolle terugval vanaf oktober 2022, na ingang van de maatregelen – dus wel een stagnatie.
Er is geen specifieke evaluatie of bevraging uitgevoerd of gepland. Het opzet van deze tijdelijke maatregel is een besparing van energie, en daarbij wordt een beperkte ‘discomfort’ aanvaard. Een bevraging aangaande discomfort lijkt dan ook weinig zinvol. Er is vooral ingezet op een duidelijke communicatie met betrekking tot de genomen maatregelen en een snelle pechverhelping waar problemen werden gesignaleerd.
De preventieadviseurs vallen niet onder mijn bevoegdheid, maar onder die van minister Somers. Het Facilitair Bedrijf staat evenwel in nauw contact met zowel de Gemeenschappelijke Dienst voor Preventie en Bescherming, als met de vakbonden betreffende de opvolging van de temperaturen. Indien zij opmerkingen, klachten en dergelijke ontvangen, geven zij die door zodat Het Facilitair Bedrijf daar onmiddellijk op kan reageren.
De heer De Loor heeft het woord.
Dank u, minister-president, voor uw antwoord.
Ik denk dat iedereen wel achter de maatregelen staat die in september vorig jaar werden genomen, begrijpelijkerwijs. Ik had daar een bijkomende vraag over, minister-president. U zegt dat klachten gemeld kunnen worden via het meldpunt dat u hebt geciteerd. Hebt u zicht op het aantal klachten? Het gebrek aan voldoende verwarmde werkruimtes is mij toch een aantal keren uit verschillende hoeken gemeld. Het kan niet de bedoeling zijn dat personeelsleden, zowel wat hun gezondheid betreft, als wat betreft de impact op hun arbeidsprestaties, daaronder gaan lijden. Het zou goed zijn, minister-president, om dat zeker te monitoren en in nauw overleg met uw collega, minister Somers, zeker de zaak op te volgen met de preventieadviseurs.
De heer Gryffroy heeft het woord.
Ik wil toch een klein beetje een nuance aanbrengen, als ik mag. Ik vind dat we hier niet het gevoel mogen geven dat er gewoon slecht werk wordt geleverd door de diensten die de gebouwen moeten monitoren en bijsturen. Het is nu eenmaal eigen aan de fysica van een gebouw dat, als je een temperatuursaanpassing wilt doen, dat niet altijd zonder slag of stoot gaat. Zeker als je de temperatuur op een kritische grens zet van 19 graden, dan kan het al eens gebeuren dat het niet altijd feilloos verloopt vanwege technische zaken, installaties enzovoort. Ik begrijp uiteraard dat je dat moet proberen na te streven, maar dat er dan juist om die kritische temperatuur soms wat problemen kunnen zijn, is zeker niet opzettelijk bedoeld, maar is eerder een gevolg van de maatregelen die genomen zijn. Ik zou daar toch wel graag een klein beetje vertrouwen in nemen dat dat toch goed zal komen.
Minister-president Jambon heeft het woord.
Mijnheer De Loor, het precieze aantal klachten heb ik hier niet bij me. We zullen dat aan het verslag toevoegen. Ik denk ook dat 19 het absolute minimum is, tenzij je mensen zegt dat ze hun skipak moeten aantrekken. In die zin is het ook een prioriteit van Het Facilitair Bedrijf, vanaf het moment dat er klachten komen, om die op te lossen. Maar het precieze aantal klachten zullen we in het verslag laten opnemen. Ik heb die niet zo als parate kennis hier bij mij. (N.v.d.r.: Het kabinet van minister-president Jambon heeft ons ter zake de volgende aanvulling bezorgd: “Er zijn 203 meldingen met de aard binnenklimaat van 1 oktober 2022 tot 7 februari 2023 gefilterd in de tekst waar ‘koud’ of ‘temperatuur’ in voorkomt. Het aantal klachten daarvan bedraagt 84. Van deze 84 klachten zijn er 22 dit jaar gemeld, de overige 62 klachten waren van vorig jaar.”)
De heer De Loor heeft het woord.
Collega Gryffroy, het is zeker niet de bedoeling om diensten in een slecht daglicht te stellen, integendeel. Het is vanuit bekommernis om de gezondheid van de medewerkers, en om de weerslag van die koudere temperaturen. Ik heb daar geciteerd: 16,5 tot 17 graden. Ik nodig u uit om daarin gedurende een aantal uur, laat staan een hele dag of hele dagen, uw werk uit te oefenen, dat vaak ook zittend werk is bij heel veel diensten. Ik denk dat dat het uitgangspunt is, en de bekommernis en de insteek van mijn vraag: de kwaliteit van de dienstverlening garanderen en ook de gezondheid van de medewerkers. Ik zou u toch willen vragen, minister-president, om dat samen met minister Somers, die bevoegd is voor de preventieadviseurs, zeker verder nauw op te volgen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.