Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Vraag om uitleg over het gebruik van jaagpaden door speedpedelecs
Verslag
– Een aantal sprekers nemen mogelijk deel via videoconferentie.
Mevrouw Fournier heeft het woord.
Minister, in de krant van begin september 2022 stonden cijfers van de Vlaamse Waterweg over de jaagpaden. Daaruit blijkt dat in Vlaanderen iets meer dan 2000 kilometer aan jaagpaden is, maar dat er op amper 700 kilometer daarvan speedpedelecs toegelaten zijn.
Het standpunt van De Vlaamse Waterweg is duidelijk: op jaagpaden kan het soms erg druk zijn door wandelaars, fietsers en hengelaars. Uit veiligheidsoverwegingen heeft de Vlaamse Waterweg speedpedelecs verboden op gebieden waar een snelheidslimiet van 30 kilometer per uur geldt. In deze zones worden de speedpedelecs gelijkgesteld met de bromfietsen klasse B, die 45 kilometer per uur mogen rijden. Een alternatief zou kunnen zijn om alle fietsers toe te laten en streng te controleren op de maximumsnelheid, maar nu worden speedpedelecs gewoon met bromfietsen vergeleken.
Fietsersbond dringt al lang aan op het toelaten van speedpedelecs op jaagpaden. Het is een oude belofte van uw voorganger, minister Weyts, maar hij wachtte op een studie. U liet in de commissie van 23 juni 2022 weten dat die studie afgerond zou zijn tegen september 2022. In dezelfde commissie zei u ook: “Een voorstel voor een bepaalde snelheid op jaagpaden en handhaving maakt hier ook deel van uit en zal dus ook aan bod komen in de visie die we later op het jaar zullen kunnen brengen.” Ik had graag het volgende van u geweten, minister.
Wat zijn de resultaten en bevindingen van de studie rond speedpedelecs op jaagpaden?
Welke aanpassingen zullen er op korte en/of lange termijn gebeuren om de jaagpaden open te stellen voor alle fietsers?
De heer Meremans heeft het woord.
Ik heb dezelfde bezorgdheid als mevrouw Fournier. Speedpedelecs zijn enkel toegestaan op het jaagpad indien dat een onderdeel is van een officiële fietssnelweg. Dat betekent dat speedpedelecs slechts 700 kilometer van het totaal aantal kilometer jaagpaden mogen gebruiken, 1300 kilometer dus niet.
De voornaamste reden voor het verbod luidt als volgt: op een jaagpad, waar de maximumsnelheid 30 km per uur is, is geen plaats voor een bromfiets klasse B. Dit om de veiligheid, aangezien het jaagpad op sommige momenten zeer druk gebruikt kan worden – dat is juist – door wandelaars, recreatieve en sportieve fietsers, maar ook soms door autoverkeer. In het verlengde van het verbod voor een bromfiets klasse B zou er geen plaats zijn voor speedpedelecs op deze paden. Een studie is lopende, maar nog niet afgerond.
Wanneer mogen we de resultaten van deze studie verwachten?
Bent u van oordeel dat de huidige regelgeving voor extra verwarring op de weg zorgt? Hoe zult u ervoor zorgen dat we naar meer uniformiteit kunnen streven?
Minister Peeters heeft het woord.
Dank, collega’s, voor de vragen.
De studie over de jaagpaden, ‘Functioneel en recreatief medegebruik van jaagpaden in Vlaanderen’, zit in de finale fase. We verwachten dat die tegen eind 2022 wordt gefinaliseerd.
Ik wil benadrukken dat jaagpaden als dusdanig niet echt fietspaden zijn. Ze vervullen een heel specifieke rol in het beheer en de economische functie van waterwegen. In die zin zijn de jaagpaden langs het kanaal altijd dienstwegen en zijn het niet automatisch fietspaden.
De Vlaamse Waterweg heeft alleszins altijd vooropgesteld dat onze jaagpaden gebruikt kunnen worden door recreanten, sportliefhebbers en als route voor functionele verplaatsingen te voet of met de fiets. Er is genoeg ruimte voor medegebruik.
Inzake het gebruik van de jaagpaden zijn de bepalingen van het Scheepvaartdecreet en het Algemeen Reglement der Scheepvaartwegen van toepassing. Daarnaast is ook de Wegcode van toepassing op de openbare jaagpaden, voor zover die niet in strijd is met het Scheepvaartdecreet of met het Algemeen Reglement der Scheepvaartwegen van het Koninkrijk.
Dit neemt niet weg dat onze jaagpaden steeds meer worden ingeschakeld in het netwerk van fietssnelwegen en andere fietsroutes. Op dat moment is het jaagpad voor speedpedelecs en alle fietsers toegankelijk. Daarom heeft men besloten een studie op te maken omtrent een visie rond functioneel en recreatief medegebruik van de jaagpaden in Vlaanderen, om meer duidelijkheid te kunnen geven omtrent alle mogelijk recreatief medegebruik van de jaagpaden.
U weet ook dat op dit ogenblik niet alle jaagpaden verhard zijn en voldoen aan het criterium van fietspad of fietssnelweg. In die zin doet niet elk jaagpad of elke dienstweg automatisch dienst als fietspad of fietssnelweg. Maar van de jaagpaden die zijn aangeduid, kan de speedpedelec sowieso gebruikmaken, weliswaar altijd met respect voor de snelheidslimiet van 30 kilometer per uur, ook al weten we dat een speedpedelec in principe sneller kan rijden.
Mevrouw Fournier heeft het woord.
Minister, dank u voor dit zeer korte antwoord. Dat zijn we van u niet gewoon. Normaal antwoordt u altijd lang en breed.
Ik zal niet zeggen dat uw antwoord mij ontgoochelt, maar we hebben alleszins niets nieuws gehoord. We wisten al dat er een studie is, die in september zou worden opgeleverd. Blijkbaar is dat nu verschoven naar eind dit jaar. Het is in deze commissie niet de eerste keer dat we spreken over studies die uitgesteld blijven worden. Ik vraag me daarbij af wat de kostprijs van dit alles is. Is al dat studiewerk wel nodig? Is het efficiënt om dit allemaal te vragen?
U kent het standpunt van cd&v. Wij zijn ook voorstander van het toelaten van de speedpedelec op jaagpaden. Wij willen meer mensen op de fiets. Een speedpedelec is ideaal om het woon-werkverkeer op te vangen en om daarvoor de fiets te nemen in plaats van de auto. Daarom, minister, willen wij duidelijk vragen om zo veel mogelijk speedpedelecs toe te laten op jaagpaden. Maar daar komt het altijd op hetzelfde neer: laat ons respect hebben voor de andere weggebruikers. Dat is het ergerlijkste met auto’s, speedpedelecs en e-steps. We hebben hier al vaak de discussie over gevoerd. Als iedereen in het openbare domein evenveel respect zou hebben voor de andere, zou het probleem niet zo groot zijn en zouden we misschien minder studies nodig hebben om alles in goede banen te leiden.
Minister, we kijken hoopvol uit naar uw studie. Hopelijk komen daar echt wel concrete punten uit naar voren om de mensen te blijven aanmoedigen om de fiets te nemen in plaats van de auto.
De heer Meremans heeft het woord.
Het is inderdaad hoopvol wachten. In de christelijke liturgie komt dan: ‘Hoopvol wachten op de komst van Jezus Messias’. Maar dat is het dus niet. Het is wachten op de studie, die er ongetwijfeld wel zal komen. Ik hoop dat de studiebureaus en de mensen die de studies maken, wat worden opgejaagd, zodat we dat uiteindelijk kunnen bekijken.
Ik deel voor een stuk het standpunt van mevrouw Fournier. Ik vind ook wel dat speedpedelecs gerust op jaagpaden moeten kunnen rijden, maar natuurlijk moet je altijd de breedte van dat jaagpad bekijken. Sommige jaagpaden, zeker op de Scheldedijken, zijn vrij ruim. Daar is dat geen probleem. Maar het jaagpad dat ik vrij goed ken, langs de Dender bij Geraardsbergen, is smal en heeft veel bochten. Daar kun je niet rijden aan meer dan 40 per uur. Ik snap wel dat je de hoffelijkheid en dergelijke moet laten spelen, maar daar stel ik mij soms wel vragen over de veiligheid.
Ik ben in elk geval voorstander van speedpedelecs op jaagpaden. Alleen moet je bekijken of de snelheden overal mogelijk zijn. We wachten op de studie, en dan wordt het zeker en vast vervolgd. Dat zal tegen het eind van dit jaar zijn.
Mevrouw Lambrecht heeft het woord.
Minister, de studie duurt veel te lang. De vraag stond ook bij Vooruit geprogrammeerd. Ik wil de collega’s danken. Wij willen zoveel mogelijk kunnen fietsen, ook op jaagpaden, op voorwaarde dat die 30 kilometer per uur wordt gerespecteerd. Nu wachten op een studie, waarin geld steekt dat niet naar de fietspaden gaat, dat is een beetje typisch voor uw beleid, minister. Het gaat echt niet vooruit. Het gaat niet vooruit met de verkeersveiligheid en niet met de jaagpaden die toegankelijk zouden kunnen worden gesteld. Wij betreuren dat heel erg. Het zal de toekomstige minister in de volgende legislatuur zijn die daar hopelijk iets sneller mee voortdoet.
Minister, ik zou u willen vragen om een prioriteitenlijst te maken van de fietssnelwegen waarvan u weet dat ze onvoldoende verhard zijn om speedpedelecs op te laten rijden, om te bekijken of het zal lukken om daar de fietssnelwegen of de brede fietspaden prioritair aan te pakken en veel sneller in werking te doen treden.
Ik zal zeer kort het standpunt van mijn fractie verkondigen. Waar er gefietst kan worden, kan er volgens ons ook met de speedpedelec gereden worden, weliswaar aan een aangepaste snelheid. Wij roepen u dus op om zo snel mogelijk met die studie aan de slag te gaan en er effectief voor te zorgen dat dat mogelijk wordt. Wij hopen dat u daar snel werk van maakt.
Minister Peeters heeft het woord.
Ik begrijp dat jullie allemaal uitkijken naar de visienota. Ik wil even benadrukken dat het gaat om een visienota en een evaluatie over het recreatief medegebruik van de jaagpaden. Het is geen studie.
Mevrouw Lambrecht, ik ken uw polemiek: het gaat allemaal veel te traag. Voor alle duidelijkheid, we hebben hier enkele weken geleden de uiteenzetting gegeven rond onder meer de vastleggingen van de fietsinvesteringen voor 2021, een bedrag van 329 miljoen euro. Vijf jaar geleden was dat amper 100 miljoen euro. Die 329 miljoen euro is vastgelegd en dat gaat ook overgaan tot uitvoering, tot effectieve realisatie. We zien vandaag de dag op het terrein al heel veel inzake realisaties. U ziet dat niet. Ja, dat ligt eerder aan u, denk ik, of aan uw fractie, ik weet het niet. Maar ik hoor van heel veel mensen dat we wel degelijk die vooruitgang zien.
Ten tweede: geld voor studies zit niet in dat investeringsbedrag van 329 miljoen euro van 2021. De Vlaamse Waterweg maakt een evaluatie rond het gebruik en de toegankelijkheid van de jaagpaden, die de facto conform het Scheepvaartdecreet dienstdoen als dienstwegen. Het is ons volste recht dat wij daar meerdere stakeholders rond bevragen en dat het dan wat meer tijd in beslag neemt. Ik heb liever een visienota waar wat meer tijd aan besteed is, maar die wel door iedereen gedragen wordt.
De Vlaamse Waterweg heeft nooit gezegd dat ze speedpedelecs verbieden op hun dienstwegen en jaagpaden. Dat hebben zij nooit gezegd. Maar De Vlaamse Waterweg zegt wel: daar waar een jaagpad is ingericht als fietspad en waar het recreatief medegebruik onder veilige en comfortabele omstandigheden kan gebeuren, is ook een speedpedelec welkom, met respect voor de snelheidslimieten. De snelheidslimiet is maximaal 30 kilometer per uur; bij bepaalde werken of dergelijke kan dat ook lager zijn. Daar zal de speedpedelec zich ook aan moeten houden. We weten dat niet iedereen dat respecteert, en dan wil ik zeker de speedpedelec niet in een hoekje duwen, want we zien ook een aantal wielrenners die soms hogere snelheden halen. Dat mag allemaal, maar op een jaagpad, een dienstweg van De Vlaamse Waterweg, is het maximum 30 kilometer per uur. Zoals mevrouw Fournier terecht zegt, gaat het om respect hebben voor elkaar, dat oogcontact hebben, die hoffelijkheid. Daarom hebben we de voorbije zomer specifiek een hoffelijkheidscampagne gedaan met De Vlaamse Waterweg op al onze jaagpaden om dat daadwerkelijk af te dwingen. Als we allemaal rekening houden met elkaar op onze fietspaden en ook op onze wegen, zou alles een pak veiliger kunnen zijn.
Ik hoop dat we zo snel mogelijk die visienota en evaluatie kunnen finaliseren. Dan zal die ook naar hier komen. Ik kan natuurlijk niet iedereen zijn arm omdraaien en ervoor zorgen dat alles onmiddellijk met een vingerknip wordt uitgerold. Het is inderdaad september voorbij, we zijn nu eind oktober. Ik zal er andermaal op aandringen dat we zo snel mogelijk tot de finale fase komen van onze visie en evaluatie rond de jaagpaden.
Mevrouw Fournier heeft het woord.
Het is geen gemakkelijke oefening. Vroeger had men gewoon een fiets. Nu hebben we een bakfiets, een gewone fiets, een elektrische fiets, een koersfiets, een speedpedelec, een e-step, een mountainbike – ik denk dat ik waarschijnlijk nog een hele reeks vergeten ben. Het is dus niet evident voor u, minister, maar ook voor de gebruiker niet om dat allemaal op dezelfde fietspaden te kunnen laten bewegen.
We zijn hoopvol naar die visienota. Het is geen studie, maar een visienota. Zoals ik al zei, hopen we nogmaals dat er zo veel mogelijk gefietst wordt op een zo veilig mogelijke manier met zo veel mogelijk respect voor eenieder.
De heer Meremans heeft het woord.
We wachten op die evaluatie en visienota. Deze vraag wordt zeker vervolgd. We spreken dus af ergens einde dit jaar.
De vragen om uitleg zijn afgehandeld.