Verslag vergadering Commissie voor Wonen en Onroerend Erfgoed
Verslag
Mevrouw Van Werde heeft het woord.
Minister, dit jaar werd het onderzoeksrapport ‘Ontwikkelen van een energiepresatiecertificaat voor beschermde woningen’ uitgebracht. Bij een gewoon energieprestatiecertificaat (EPC) zijn de gebruikte parameters en aanbevelingen niet geschikt om toe te passen bij beschermde woningen. Uit het onderzoek blijkt dat het mogelijk is om een EPC te ontwikkelen voor erfgoed, maar dat de kosten en de inspanningen voor de verdere uitbouw ervan niet in verhouding zijn tot de beperkte doelgroep die gebruik kan maken van dat EPC. In uw laatste beleids- en begrotingstoelichting (BBT) staat dan ook dan u samen met minister Demir besliste om op zoek te gaan naar een alternatief en dat het agentschap Onroerend erfgoed op zoek gaat naar nieuwe pistes.
Op de webstek van het agentschap lijkt die nieuwe piste concreter gemaakt. Bij de begeleidende tekst van het onderzoeksrapport staat dat er als alternatief voor het EPC een eenvoudiger instrument zal worden ontwikkeld: het erfgoedenergieadvies. In de loop van de tweede helft van 2023 zal het aangeboden worden aan de eigenaars van beschermd erfgoed.
Minister, kunt u kort schetsen waarin het erfgoedenergieadvies zal verschillen van het EPC voor erfgoed? Welke stappen moeten nog worden ondernomen voor het advies kan worden aangeboden aan de eigenaars?
Eind 2021 is het project ‘Gespecialiseerde energieconsulenten onroerend erfgoed’ afgerond. Het agentschap stelde de resultaten van het project begin deze maand, op 4 en 5 mei, voor tijdens de ‘4th International Conference on Energy Efficiency in Historic Buildings’ in Duitsland. Na afloop van het project werd een eindrapport opgemaakt met conclusies en aanbevelingen voor de komende jaren.
Kunt u de belangrijkste resultaten van het project ook hier toelichten? Hoe moet het nu verder met de aanbevelingen uit dat eindrapport?
Minister Diependaele heeft het woord.
Mevrouw Van Werde, de initiële bedoeling van het EPC voor erfgoed was eerst de eigenaar zicht geven in energiescore/energielabel van zijn woning en in de erfgoedvriendelijke energiezuinige maatregelen die hij kan uitvoeren aan zijn pand. We zien het EPC voor erfgoed als een uitbreiding van het bestaande EPC, want erfgoed vraagt toch vaak een specifieke aanpak.
Voor het erfgoedenergieadvies geeft mijn agentschap Onroerend Erfgoed de eigenaar inzicht in de erfgoedvriendelijke energiezuinige maatregelen die hij kan uitvoeren aan zijn beschermde pand.
Het erfgoedenergieadvies zal een document op maat van het beschermde pand zijn dat tot in detail uitwerkt welke maatregelen kunnen worden genomen om het monument energie-efficiënter te maken. Daarnaast zullen ook algemene aandachtspunten opgenomen worden die een invloed hebben op het verbeteren van het comfortgevoel en het verminderen van het energieverbruik.
Het erfgoedenergieadvies zal de opbouw en logica van de huidige energieprestatiecertificaten volgen, zodat het een complementair document bij het betreffende EPC is. De focus ligt dus op de specifieke erfgoedvriendelijke energiezuinige aanbevelingen. De andere informatie over de energiezuinigheid van zijn beschermde pand haalt de eigenaar nog steeds uit het EPC. We zetten daarbij in op het helder en overzichtelijk informeren. De opmaak van een energieprestatiecertificaat blijft ook voor eigenaars van een beschermd pand verplicht. Het beschikken over een recent EPC zal zelfs een voorwaarde zijn voor de aanvraag tot opmaak van een erfgoedenergieadvies.
Het agentschap Onroerend Erfgoed is volop bezig met de ontwikkeling van dit nieuwe instrument. Momenteel lopen er vier werkpakketten. Het eerste is het bepalen en uitschrijven van de exacte inhoud van het erfgoedenergieadvies, gebaseerd op de resultaten van de studie ‘Ontwikkelen van een EPC voor beschermde woningen’ en de bestaande afwegingskaders voor dakisolatie, historisch schrijnwerk, gevelisolatie, enzovoort. Ten tweede werkt mijn agentschap aan een logisch en helder proces, van aanvraag tot aflevering van het erfgoedenergieadvies. We zetten de burger, de Vlamingen, daarbij centraal. Ten derde werkt het agentschap ook aan een heldere grafische ondersteuning van het label. Ten vierde zullen we de consulenten die dagelijks in het veld staan, alle info geven om deze nieuwe taak op te nemen en de burger nog meer van dienst te kunnen zijn.
Deze werkpakketten zullen tegen eind dit jaar afgerond zijn, om dan in 2023 van start te gaan met de softwareontwikkeling van de applicatie voor dit nieuwe instrument. Ook zal er in 2023 gewerkt worden aan de communicatiecampagne van het erfgoedenergieadvies en zullen de erfgoedconsulenten verder worden voorbereid.
Dan kom ik tot uw derde vraag. De projectresultaten zijn toegankelijk via de projectwebsite www.erfgoedenergieloket.be. In totaal werd in het kader van het online ErfgoedEnergieloket een 60-tal adviezen afgeleverd. Er werd een 5-daagse opleiding ontwikkeld, die in 2018 door 76 restauratiearchitecten gevolgd werd. Er werd ook een extra opleidingsdag gegeven voor een selectie van 83 erfgoedconsulenten en monumentenwachters.
Ondertussen zijn de opleidingsinhouden ook overgenomen in een project met de ondersteuning van het LIFE-project (L’Instrument Financier pour l’Environnement) Belgium Renovates for Energy Efficient Living! (BE REEL!). Meer dan 1340 bouwprofessionelen volgden de online opleidingen die in de loop van 2021 gegeven werden. In het kader van het project werden 10 concrete cases van gebouwen waar energiebesparende maatregelen zijn toegepast, voor en na de ingrepen, gemonitord. De maatregelen die in de opgevolgde cases werden toegepast, werden beoordeeld op bouwtechnische compatibiliteit, behoud van de erfgoedwaarden, potentieel voor energetische verbetering en comfortverbetering.
Een impactmeting werd uitgevoerd op basis van de cases. De gemiddelde berekende theoretische besparing per energetische renovatie van een erfgoedgebouw bedraagt 5,81 ton CO2 per jaar. De potentiële besparingen aan primaire energie voor verwarming over alle erfgoedwoningen in het Vlaamse Gewest bedraagt tussen 72.000 en 316.000 megawattuur per jaar door thermische verbetering van ramen en tussen 1.160.000 en 2.830.000 megawattuur per jaar door bijkomende isolatie van daken.
De beoogde structurele verankering van de opleiding in de bestaande architectuuropleidingen bleek op korte termijn niet mogelijk. Daarom werd ingezet op permanente vorming en het digitaal ter beschikking stellen van de opleidingsmodules, ook in andere opleidingstrajecten.
De resultaten van het project werden en worden ruim verspreid in de sector, zowel binnen Vlaanderen en België als internationaal, en verder gevaloriseerd in nieuwe onderzoeksprojecten zoals het LIFE-project BE REEL!, het project RIBuild, het IEA-project (International Energy Agency) Task 59 en het project ‘EPC voor erfgoed’. De concrete technische aanbevelingen zullen meegenomen worden in het gespecialiseerde erfgoedenergieadvies dat vanaf eind 2023 beschikbaar zal zijn voor eigenaars van beschermd erfgoed die over een recent EPC beschikken.
Mevrouw Van Werde heeft het woord.
Dank u, minister. Dat is een hoop informatie.
Wat u vertelt over dat erfgoedenergieadvies, lijkt me de logica zelve, namelijk dat het complementair zou zijn aan het EPC.
U hebt vier punten opgesomd, maar ik had een vraag bij het derde, de heldere uitwerking van een grafisch label. Betekent dat dan dat erfgoedwoningen waarvoor energiebesparende maatregelen genomen zijn, een speciaal label krijgen bij eventuele verkoop?
Dat gaat over die kleurtjes. Als je een EPC-label krijgt, dan staat daar een score op, en die wordt op een as van groen naar rood geplaatst.
Ik was even in de war. Ik dacht dat er dan bijvoorbeeld een schildje op het huis zou komen.
Nee nee, ‘naming and shaming’, dat gaan we niet doen.
Oké, dank u, dan heb ik geen verdere vragen.
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Dank u voor uw antwoord, minister.
Een en ander kadert natuurlijk ook in het halen van de klimaatdoelstellingen en in het energiezuinig maken van beschermd erfgoed. Nu, er is het Vlaams Klimaatfonds, opgericht in de vorige legislatuur. Ik meen mij te herinneren dat er wel wat middelen uit dat klimaatfonds ook richting onroerend erfgoed gingen, om op het vlak van energieverspilling en energieverbruik inspanningen te doen. Mijn vraag is heel concreet: zijn er middelen voorzien voor wat u daar op stapel zet, uit het Klimaatfonds of staat dit daar helemaal los van?
Minister Diependaele heeft het woord.
Dit komt inderdaad uit het Klimaatfonds. Ik kan u nu niet zeggen hoeveel – dat zou ik moeten navragen –, maar daar zijn wel degelijk middelen voor voorzien uit het Klimaatfonds. Daar dient dat fonds ook voor.
De vraag om uitleg is afgehandeld.