Verslag vergadering Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding
Vraag om uitleg over het tijdschema van de tweede coronaboosterprik
Verslag
Mevrouw De Rudder heeft het woord.
Op vrijdag 1 april hebben het agentschap Zorg en Gezondheid en het Agentschap Binnenlands Bestuur een toelichting gegeven over het op- en afschalingsplan van de vaccinatiecentra. Het op- en afschalingsplan bestaat uit drie vooraf uit te werken fases, afhankelijk van de te vaccineren doelgroepen en volumes.
Op 5 april lazen we in de krant dat tijdens de briefing van het agentschap reeds meegedeeld werd dat de lokale besturen zich beter maar schrap zetten voor een ‘lentebooster’ voor de ouderen en de kwetsbare groepen. Dat zou willen zeggen dat er toch sneller geschakeld zal moeten worden dan initieel voorzien.
Het agentschap geeft aan dat het om een ‘heel waarschijnlijk’ scenario gaat. Er lagen namelijk een aantal scenario’s op tafel. Tot voor kort was het meest plausibele scenario dat er een extra boosterprik komt vanaf september voor de meest kwetsbaren zoals de bewoners van een woonzorgcentrum, daarna eventueel voor de zorgverleners en de ouderen en tot slot voor de hele bevolking. Maar in plaats van september zou dit nu al eind april of mei uitgerold kunnen worden voor die kwetsbare doelgroepen. De Hoge Gezondheidsraad zal hierover opnieuw advies geven.
Lokale besturen staan dan opnieuw voor een grote uitdaging. Zij vragen uiteraard zo snel mogelijk duidelijkheid over de timing maar ook over de financiering.
Vandaar heb ik de volgende vragen, minister.
Wanneer verwacht u een advies van de Hoge Gezondheidsraad?
Op welke manier zal de eventuele booster georganiseerd worden? Met andere woorden: zullen de lokale besturen opnieuw gevraagd worden om hun vaccinatiecentra te openen?
Worden de lokale besturen opnieuw gefinancierd om de eventuele bijkomende opdracht die ze zullen krijgen te kunnen uitvoeren? Is er over die financiering al een akkoord met uw collega, minister Somers?
Mevrouw Sleurs heeft het woord.
Ik sluit me aan bij de collega en zal mijn inleiding dus overslaan. Mijn vragen komen ongeveer neer op hetzelfde. Ik wil hier wel mijn bekommernis uitdrukken, minister. Ik denk dat er inderdaad nog weinig onduidelijkheid is over de booster; ik denk dat die noodzakelijk is. Maar we wachten nog altijd op het advies van de Hoge Gezondheidsraad. Anderzijds is voorzichtigheid geboden. Ik denk dat we ervoor moeten opletten dat er geen vaccinmoeheid optreedt. Ik denk dat er momenteel weinig wetenschappelijke bewijzen zijn om nu volop te boosteren, zeker niet bij de brede bevolking.
Ik heb daarom de volgende vragen.
Wat is uw visie daarop?
Hoe zit het met de vernieuwde coronavaccins? Worden er nieuwe vaccins ontwikkeld? Hebt u daar een zicht op? Of werkt men nog altijd met de bestaande vaccins?
Wat met de massavaccinatie van de brede bevolking? Hopelijk volgt die eerder in het najaar dan nu. Ik kende graag uw visie daaromtrent.
Minister Beke heeft het woord.
Collega’s, de Hoge Gezondheidsraad heeft zich onlangs uitgesproken over de toediening van een tweede booster. De Hoge Gezondheidsraad stelt in dat advies dat een systematische vaccinatie met een tweede booster voor alle leeftijdsgroepen nog niet aangeraden is. Na advies van de huisarts zou een tweede booster voor 80-plussers en bewoners van woonzorgcentra wel mogelijk zijn. Vanuit de Taskforce Vaccinatie is er een advies om voor de 80-plussers en bewoners van woonzorgcentra een tweede booster aan te bevelen. Binnen de interministeriële conferentie (IMC) is hierover nog geen beslissing genomen gezien de onduidelijkheid in de diverse adviezen. Er is hierover verder overleg gepland met de experten.
Aangezien er voldoende vaccins zijn, de effectiviteit van de vaccins afneemt na verloop van tijd en dit in het bijzonder geldt voor deze kwetsbare populatie in woonzorgcentra en ook voor 80-plussers thuis, ben ik persoonlijk voorstander van een tweede booster bij deze doelgroepen.
Op welke manier dat georganiseerd zal worden, zal afhangen van de grootte van de doelgroep en de beoogde snelheid van vaccinatie. De capaciteit in de huidige waakfase is immers beperkt en laat niet toe om grote groepen snel te vaccineren. De vaccinatiecentra weten echter dat een snelle overschakeling naar fase 1 of zelfs fase 2 steeds gegarandeerd moet blijven.
De lokale besturen worden inderdaad verder gefinancierd, zowel voor het in stand houden van een beperkte capaciteit van de vaccinatiecentra in de waakfase als voor een eventuele opschaling. Het is mijn collega, minister Somers, die verantwoordelijk is voor de financiering van de infrastructuur van de vaccinatiecentra en hiertoe dus ook voorstellen voorlegt aan de Vlaamse Regering.
In Vlaanderen heeft 91,9 procent van de personen ouder dan 65 jaar een booster gekregen. Voor de volwassenen tussen 18 en 64 jaar is dit 80,8 procent. Dit is een eerste indicatie dat het draagvlak voor een extra booster bij de 65-plussers waarschijnlijk toch nog wel aanzienlijk zal zijn.
Of er nog een extra booster zal komen voor de zomer is momenteel onderwerp van discussie in de IMC, zoals ik daarnet al heb gezegd.
Voor vaccinaties die nog voor de zomer gebeuren, is het zeer onwaarschijnlijk dat we al zouden kunnen beschikken over een aangepast vaccin. Ook daarna blijven we natuurlijk afhankelijk van het concrete moment waarop een tweede booster toegediend zal worden, maar ook van de productie- en leveringsmogelijkheden van de fabrikanten. Het is namelijk niet zo dat, omdat op een gegeven ogenblik een nieuw soort vaccin ontdekt of erkend is, dit al onmiddellijk geproduceerd en geleverd wordt voor grote groepen.
Ik wil benadrukken dat de huidige niet-aangepaste vaccins nog steeds effectief zijn tegen ernstige complicaties en ziekenhuisopname bij besmetting met de omikronvariant.
Het European Medicines Agency (EMA) en het European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) stellen voorlopig niet voor om een tweede booster te geven maar zeggen wel dat het kan voor personen ouder dan 80 jaar wegens een verhoogd risico op ernstige ziekte en met het oog op mogelijke bescherming door die tweede booster. Voor personen tussen 60 en 79 jaar is er minder ‘waning’, dat wil zeggen ‘vermindering van bescherming’, tegen de ziekte.
Er zijn wereldwijd nog altijd verschillende vaccins in ontwikkeling tegen COVID-19. Bij mijn weten is een combinatievaccin tegen griep en COVID-19 nog niet voor onmiddellijk, zeker omdat de bewaaromstandigheden enorm verschillen qua temperatuur.
Mevrouw De Rudder heeft het woord.
Dank u wel, minister, voor uw antwoord. Zoals u aangeeft, is er op Europees niveau inderdaad nog geen wetenschappelijke evidentie voor een vierde dosis voor de algemene bevolking. Ik denk dat we daarvoor inderdaad het best nog wachten. Ik denk wel dat er een draagvlak is voor een extra booster voor de 80-plussers en de mensen in woonzorgcentra. Ik merk namelijk, ook op lokaal niveau, dat er daar opnieuw meer besmettingen aan het komen zijn en dat daar een eventuele booster dus toch wel aan te raden is.
Natuurlijk moeten lokale besturen zich snel kunnen inzetten als er terug overgeschakeld wordt op fase 1. We zitten nu in fase 0. Het is natuurlijk goed dat we opnieuw snel kunnen schakelen, maar de lokale besturen vragen toch om er begrip voor te hebben dat ze natuurlijk het liefst zo snel mogelijk duidelijkheid hebben. Minister, ik weet dat u dat nu niet kunt zeggen. Maar hebt u zicht op de termijn waarop het IMC opnieuw samenkomt? Is dat iets dat op de langere baan geschoven wordt of kan er op korte termijn eventueel al een tussentijdse communicatie gebeuren naar de lokale besturen, zodat ze op de hoogte gehouden worden van het proces en de eventuele omschakeling naar fase 1? Ik denk dat de aantallen wel meevallen als we ons enkel richten op de 80-plussers en mensen in woonzorgcentra. In ieder geval heeft elk lokaal bestuur toch graag een beetje duidelijkheid.
Mevrouw Sleurs heeft het woord.
Dank u wel, minister, voor uw antwoord. We zitten natuurlijk in een moeilijke fase. Ik denk dat we nu beslissingen moeten nemen, maar jammer genoeg is er daarvoor nog te weinig een wetenschappelijke basis. Ik denk dat er heel wat discussies zijn in de academische en wetenschappelijke wereld. Zoals u weet, ben ik een zeer groot voorstander van vaccins. Ik wil in dezen toch ook aanmanen tot voorzichtigheid, want ik denk dat er bij de bevolking momenteel weinig animo is voor vaccins. Ik vrees dat we, als we te vroeg een herhalingsdosis aanbieden, in het najaar misschien de strijd verliezen.
Het is heel moeilijk omdat de wetenschappelijke inzichten verdeeld zijn. Ik denk evenwel dat de meerderheid van de wetenschappers aanraadt om momenteel een afwachtende houding aan te nemen, om dan in het najaar snel – en misschien al heel vroeg in het najaar, in september – een herhalingsdosis te kunnen geven. Want momenteel is er noch wetenschappelijke evidentie noch animo om mensen te hervaccineren. Ik zou het jammer vinden mochten we de strijd in het najaar verliezen doordat we nu mensen zouden oproepen en hogere antivaccinatiegevoelens zouden opwekken. Vandaar mijn oproep, maar ik begrijp dat u in een moeilijk parket zit en dat we alle adviezen naast elkaar moeten leggen. (Gelach)
Maar het is toch een bezorgdheid die ik wil meegeven, ook vanuit mijn wetenschappelijke achtergrond en vanuit de heersende gevoelens bij de bevolking en in mijn omgeving. Ik denk dat we eerst eerder voorzichtig moeten zijn met vaccineren en dan op tijd, in september bijvoorbeeld, wel massaal moeten vaccineren. Dat is mijn bedenking.
De heer Vaneeckhout heeft het woord.
Ik sluit me aan bij de vraag om ons te baseren op de wetenschap, iets wat we gedurende de hele crisis gedaan hebben, denk ik. De inzichten lopen nog wat uiteen en zullen de komende maanden wel verfijnd worden. Ik denk dat extra besmettingen niet per se het argument zijn. Het gaat natuurlijk over het waningfenomeen, over ernstige ziekte, ziekenhuisopnames en alles wat daarbij komt. Er is vooral sprake van 80-plussers en bewoners van woonzorgcentra.
Minister, overweegt u om gewoon te werken via de reguliere vaccinatiewegen, zoals voor corona gebeurde? Of wilt u dat weer doen via een massaoperatie? Als het bij die doelgroepen blijft, zou u kunnen overwegen om gewoon te werken via huisartsen en dergelijke, om zo meer in te spelen op het vertrouwen van mensen om daarin te stappen. Ik denk dat dit, zoals hier al werd aangehaald, inderdaad wel een uitdaging zal zijn, maar ook dat net die doelgroepen op dat moment het meest zullen openstaan voor die vierde prik.
Ik wil zelf nog even aansluiten. Ik geef collega Sleurs gelijk: er is vaccinmoeheid en er zijn nog wetenschappelijke discussies omtrent een lentebooster. Ik merk in mijn omgeving toch ook – evenals iedereen, denk ik – dat niemand staat te springen om een nieuw vaccin te laten toedienen. Ik ben er mij wel van bewust dat er bepaalde doelgroepen zijn waarvoor we dit eventueel moeten organiseren. Minister, u bent er persoonlijk een voorstander van, maar ik vraag me af hoe u mensen ervan zult overtuigen om opnieuw een vaccin te laten toedienen. Ik zie dat niet zo snel gebeuren.
Ik ga eigenlijk niet akkoord met collega De Rudder: we moeten opletten dat we niet opnieuw beginnen met paniek te zaaien rond besmettingen en zo. In mijn stad en in andere steden en gemeenten hoor ik dat het uiteindelijk nog best meevalt met de besmettingen. Ik denk dat er ook niet zoveel druk meer is op de ziekenhuizen wat zware gevallen en dergelijke betreft. Al bij al moeten we een beetje opletten in onze communicatie dat we de mensen niet opnieuw op stang jagen. Ik heb daar mijn idee over. Ik ben zelf drie keer gevaccineerd en dat heb ik niet gedaan voor mijn plezier. Minister, als u dat wilt doorvoeren, zal het moeilijk zijn om mensen te motiveren.
Ik heb nog een bijkomende vraag in de marge. Iemand – ik weet niet meer wie – vroeg wanneer er opnieuw een IMC gepland is. Blijkbaar is er wel een nieuw Overlegcomité gepland op 6 mei, minister. Minister Vandenbroucke kondigt dus een nieuw Overlegcomité aan en zegt: ‘Coronabarometer kan misschien even in de la.’ Ik zou graag weten wat uw standpunt en dat van de Vlaamse Regering is over het in de la steken van de coronabarometer, die nu blijkbaar op geel staat.
Minister Beke heeft het woord.
Collega’s, voor alle duidelijkheid: ik deel de bekommernissen die hier naar voren zijn gebracht. Dat is ook de reden waarom we daar vorige week in de interministeriële conferentie een eerste belangrijke gedachtewisseling over gehad hebben maar ook nog geen beslissing genomen hebben. Voor alle duidelijkheid: op dit ogenblik staat een veralgemeende lentebooster voor de totale populatie niet op de agenda. Ik heb gezegd dat ik er persoonlijk achter kan staan om extra te vaccineren bij mensen in woonzorgcentra – bij uitstek mensen in fragiele omstandigheden die in een collectiviteit wonen – en bij 80-plussers die fragiel zijn, en misschien ook nog voor andere groepen met bijzonder fragiele kenmerken zoals onderliggende aandoeningen. Dat is de discussie die er is. Maar boosteren om te boosteren lijkt me nu niet direct wat we te doen hebben.
Voorzitter, we zitten in Vlaanderen natuurlijk op dit ogenblik wel nog altijd met een kleine 4000 besmettingen per dag, maar dat is natuurlijk veel minder dan 2 maanden geleden. Dat wil toch niet zeggen dat het virus weg is. In onze Belgische ziekenhuizen zijn er momenteel 165 ICU-opnames (intensive care unit), waarvan 93 in Vlaanderen. Dat is een ICU-bezetting van ongeveer 9 procent. Die cijfers zijn ook aan het dalen. Maar het virus is niet helemaal weg. Wat we vooral zien – en dat koppel ik ook even aan de vraag wie we nu moeten vaccineren – is dat het vooral mensen met geriatrische achtergronden zijn die in de ziekenhuizen worden opgenomen met covid. Daarom is er op dit ogenblik discussie over de vraag of we deze groep mensen misschien toch tussentijds moeten prikken. Dat is de vraag die we gesteld hebben aan de experten, ook in de wetenschap dat we deze groep eerst gevaccineerd hebben, wat betekent dat de interval bij deze mensen al een stuk langer is dan de 4 maanden waarover men genoegzaam spreekt. De vraag is ook of, als we dat nu niet doen, de interval tussen de vroegere booster, die in het vroege najaar van 2021 is gegeven, en september-oktober 2022 niet te lang is. We hebben aan de experten gevraagd om ons daar een zinnig antwoord op te geven. Maar als ik de collega’s hier hoor, denk ik dat we daar wel ongeveer hetzelfde over denken. Dat is een goede zaak.
Collega Vaneeckhout, u vroeg of we dat nu niet via de huisartsen kunnen doen. We hebben vorig jaar een aantal pilootprojecten gedaan met de eerstelijnszones. Voor alle duidelijkheid: ik denk dat we daar op termijn wel naartoe moeten. We hebben een evaluatie gemaakt van die pilootprojecten en er moet wel aan een aantal voorwaarden worden voldaan. En de vergelijking met de griepvaccinatie gaat op dit ogenblik jammer genoeg nog niet helemaal op, omdat het nog altijd vaccins zijn in ‘multi vial dose’ die individueel opgetrokken moeten worden. Daarvoor zijn dus nog altijd apotheekhandelingen, farmaceutische handelingen, nodig.
Ik denk dus dat we allemaal ook vinden dat het goed zou zijn, mochten we geïndividualiseerde spuitjes hebben die niet meer moeten worden aangelengd, individuele dosissen die op kamertemperatuur kunnen worden bewaard. Dat is op dit ogenblijk echter nog niet zo. Dat is een van de vragen die we telkens ook stellen als we contact hebben met de mensen van de farma: wanneer denken ze dat dat eraan komt? Dan zou men het hele proces immers wel voor een stukje vanuit een andere invalshoek kunnen bekijken.
Ik weet niet wat minister Vandenbroucke heeft gezegd. (Opmerkingen van Stefaan Sintobin. Gelach)
Ik zal u het artikel straks doormailen.
Dat is goed. Ik heb niet de gewoonte om de hele tijd Twitter op te laten staan, laat staan om daarop te reageren. De keren dat ik dat deed, is dat me niet altijd goed bekomen, dus... (Gelach)
Dus laat me toe om daar eerst rustig over na te denken. (Opmerkingen van Koen Daniëls. Gelach)
Mevrouw De Rudder heeft het woord.
Voor alle duidelijkheid, ik pleit ook zeker niet voor een algemene nieuwe booster voor de hele vaccinatie. Vlaanderen heeft een heel hoge vaccinatiegraad. We zijn in het verleden altijd heel doordacht omgegaan met de vraag wanneer we gingen vaccineren en wanneer niet. Die doordachtheid is in het verleden altijd gebaseerd geweest op wetenschappelijke argumentatie. Ik pleit er dan ook voor om dat voort te zetten. Wat ik echter wél wil aangeven, is dat we gewoon alert moeten blijven voor de situatie. Corona is jammer genoeg nog niet voorbij. Gelukkig dalen de cijfers wel, maar er zijn elke dag nog heel wat besmettingen. Ik pleit wel voor alertheid wat de kwetsbare groepen betreft. Dat gaat dan over de 80-plussers en de mensen in onze woonzorgcentra. Ik wil ervoor ijveren dat we die situatie wel goed onder controle houden. Als blijkt dat die mensen echt wel nood hebben aan een booster, dan moeten we dat dan ook doordrukken.
Mevrouw Sleurs heeft het woord.
Voorzitter, ik heb niets meer toe te voegen. Ik denk dat onze bezorgdheden duidelijk zijn.
De vragen om uitleg zijn afgehandeld.