Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Verslag
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Minister, de vorige Vlaamse Regering had al beslist dat Doel een woonfunctie kon blijven behouden. We zijn natuurlijk bijzonder tevreden dat er op 30 maart 2022 een akkoord werd bereikt tussen de verschillende stakeholders, zowel over het nieuwe getijdendok als over het behoud van de woonfunctie in Doel, het erfgoed, de landbouw en de natuur. Alle neuzen staan in dezelfde richting. Het is een dossier dat al heel lang aansleept en ik denk dat dit bijzonder positief nieuws is.
Mobiliteit is een van de belangrijke aspecten in dit dossier. Het gaat dan over de ontsluiting van het getijdendok en het effect daarvan op de omliggende regio. Ik denk dan bijvoorbeeld aan het Waasland.
Minister, wat zal de Vlaamse Regering, en u dan specifiek in uw bevoegdheid van minister van Mobiliteit, concreet ondernemen naar aanleiding van het akkoord over dat nieuwe getijdendok? Werden er bijkomende investeringen gepland op basis van het akkoord dat is afgesloten? Ik heb begrepen dat gisteren officieel alle handtekeningen zijn geplaatst. Het is nu echt definitief.
Wat zal er worden gedaan om het sluipverkeer tegen te gaan?
Op welke manier worden de lokale besturen betrokken, zodat zij die visie verder kunnen uitrollen?
Welke extra maatregelen worden genomen om verkeerstoename te vermijden en de leefbaarheid van Doel en de omgeving te vrijwaren?
Zijn er ten slotte alternatieven voorzien voor het wegverkeer? Zijn er andere ontsluitingen voorzien?
Minister Peeters heeft het woord.
Gisteren hebben we met de dertien stakeholders het ‘Verbond voor de toekomst en leefbaarheid van het ommeland van de haven van Antwerpen, de polders en Linkerschelde-oever’ officieel ondertekend. De titel is een hele mond vol, maar we zijn blij dat het eindelijk zover is en dat de perspectieven voor Doel, maar ook voor het Waasland, nu finaal zijn afgeklopt.
Wat zullen we dan specifiek doen inzake de ontsluiting van het getijdendok? Wat dat betreft, kan ik verwijzen naar het complex project Extra Containercapaciteit Antwerpen (ECA), waarin drie doelstellingen zijn opgenomen: de aanleg van extra containerbehandelingscapaciteit in het havengebied zelf, de realisatie van de bijbehorende logistieke en bedrijfsterreinen en de multimodale ontsluiting tot aan het hoofdnet.
De term ‘multimodaal’ houdt in dat we in de binnenvaart zullen investeren, maar ook in het spoor en de weg. Vanuit de Vlaamse overheid zullen we samen met het Havenbedrijf Antwerpen en Infrabel een aantal initiatieven op de rails zetten om de Westelijke Ontsluitingsweg van de Waaslandhaven (WOW) te faciliteren, maar ook om extra aanlegplaatsen voor de binnenvaart te voorzien. Vandaag is dat een probleem, omdat zij altijd moeten opboksen tegen de zeeschepen die in de haven toekomen. In het kader van ECA zullen er extra aanlegplaatsen voor de binnenschepen komen en dat geeft op het vlak van de modal shift een extra tool aan de binnenvaart.
Als we naar de weginfrastructuur kijken, kan ik u meegeven dat we in een volwaardige verbinding tussen het nieuwe getijdendok en de E34 voorzien. Dat zal via de Westelijke Ontsluitingsweg van de Waaslandhaven gebeuren, die van aan het nieuwe getijdendok tot aan de E34 loopt. De investering wordt geraamd op 80 miljoen euro, exclusief btw.
Daarnaast is er de aansluiting van die Westelijke Ontsluitingsweg van de Waaslandhaven op de E34, zoals dat werd voorzien in het Haventracé. Die investering wordt geraamd op 135 miljoen euro, exclusief btw. Voor die twee investeringen samen komen we op 215 miljoen euro.
Daarnaast starten we ook een ruimtelijk planproces op voor een nieuwe verbinding tussen de N70 en de E34. Deze extra ontsluiting voor het Waasland komt er op specifieke vraag van de gemeente Beveren. Bijkomend zoeken we ook naar een watergebonden ontsluiting voor het dorp Doel op zich. We hebben in de jachthaven al een deel van de infrastructuurwerken gedaan, maar er moet nog een upgrade komen, zodat straks ook de Waterbus daar kan passeren.
Ten slotte komen er nog een aantal bijkomende fietsverbindingen in het kader van het complex project ECA.
Welke bijkomende investeringen worden gepland in het Waasland? Er worden middelen uitgetrokken om te kijken welke gebouwen in Doel en de omliggende polders, zeker die die in overheidseigendom zijn, gerenoveerd moeten worden. Als ze in een erbarmelijke toestand zijn en niet meer gerenoveerd kunnen worden, zullen ze desgevallend worden afgebroken. Vanuit mijn departement moet daarvoor een budget van enkele miljoenen euro's op tafel worden gelegd.
Erfgoed als Hof ter Walle, het Hooghuis en de Scheldemolen in Doel zullen worden gerestaureerd.
Er komt een bufferdijk tussen de Waaslandhaven en de omliggende polders en woonkernen, zodat er een evenwicht is tussen de economische activiteit in het havengebied en de woonkwaliteit in de Wase dorpen. Er moet niet alleen een evenwicht worden gezocht tussen woon- en economische functies, maar ook tussen natuur en landbouw. Ook dat is opgenomen in het verbond dat gisteren werd getekend.
Hoe zal men sluipverkeer vermijden? We denken dat die rechtstreekse aansluitingen op de E34 sowieso al een goede zaak zijn om sluipverkeer te vermijden. Uiteraard zijn alle lokale besturen daarbij betrokken. De gemeente Beveren heeft mee het verbond ondertekend, samen met twaalf andere partners. Daarnaast zijn de lokale besturen van Zwijndrecht, Sint-Gillis-Waas en Antwerpen ook rechtstreeks vertegenwoordigd in de diverse werkgroepen en overlegstructuren met betrekking tot het complex project ECA. Daar zijn ook nog acht andere Wase gemeentes in een intercommunale bij betrokken.
Wat uw laatste vraag betreft: binnen ECA wordt ook in alternatieven voor het wegverkeer voorzien, met onder meer een grotere focus op de binnenvaart, zoals ik daarstraks al zei, maar ook bijkomend die spoorterminals en die spoorontsluiting. Dat zijn dus allemaal elementen waarmee we echt die modal shift willen faciliteren, ook inzake goederenvervoer. Zodoende willen we ook alternatieven voor het wegverkeer aanbieden. Dat lijkt me ook absoluut noodzakelijk, want we zien iedere dag opnieuw dat de wegen alsmaar meer dichtslibben.
Ik hoop dat ik al uw vragen heb kunnen beantwoorden.
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Minister, dank u wel voor uw antwoord.
Zoals ik daarnet al zei, is het een heel goede zaak dat dit akkoord er is. De plannen zijn er, de intenties zijn er, iedereen heeft zijn handtekening onder het akkoord gezet. Nu zal het heel belangrijk zijn dat een en ander ook samengaat, dat men vermijdt dat het getijdendok volledig operationeel is voor de alternatieven er zijn, of de rechtstreekse aansluiting met de E34, bijvoorbeeld. Dat is dan ook meteen mijn bijkomende vraag: wat is nu specifiek de timing? Je hebt de rechtstreekse aansluiting op de E34, dan de alternatieven via het spoor, maar ook de binnenscheepvaart, waarnaar u verwijst. Is er voldoende garantie dat dat samengaat? Hoe zal worden bewaakt dat dat allemaal op hetzelfde moment kan worden gerealiseerd?
De heer Bex heeft het woord.
Collega’s, op vraag van collega Annouri, die verontschuldigd is, sluit ik mij graag aan met een aantal elementen die hij in zijn initiële vraagstelling had aangebracht.
Eerst en vooral, dit is natuurlijk een belangrijk akkoord. Collega Schauvliege heeft gelijk: het is nu belangrijk dat de beloftes ook worden nagekomen en dat dat in de juiste volgorde gebeurt. In die zin heb ik een aantal bedenkingen. Het was een vraag van collega Annouri, maar als ik u goed begrijp, is het echt de bedoeling om aan Doel geen toeristische invulling te geven, maar er echt opnieuw een volwaardig dorp van te maken, met een woonfunctie en dergelijke. Dan is het natuurlijk superbelangrijk dat die buffer met het Saeftinghedok voldoende garanties op voldoende leefkwaliteit biedt. Kunt u daar iets meer over zeggen? Hoe ziet u dat? Zijn er ook heldere prognoses voor de containercapaciteit die daar extra komt, en stroken die dan met de afwikkeling op de verschillende manieren die u daarnet hebt geschetst?
Ik heb ook een vraag over de kosten. U hebt een tip van de sluier gelicht, maar ik vraag me toch af of de gemeenten en het havenbedrijf zich ook op een bepaalde manier engageren tot bepaalde investeringen of kosten.
Tot slot heb ik een vraag die nauw aansluit bij de opmerking van collega Schauvliege. Is er al een timing voor die nieuwe verbindingsweg? Hoe ziet u dat evolueren?
De heer Verheyden heeft het woord.
Minister, ook onze fractie vindt dit een bijzonder belangrijk akkoord. Bent u ervan overtuigd dat alle partijen daadwerkelijk op dezelfde golflengte zitten? Blikken we immers bijvoorbeeld terug op de discussie over de Oosterweelverbinding gisteren: ook daarover gingen de burgerbewegingen en alle stakeholders akkoord. Er zijn derden op de proppen gekomen, die nu natuurlijk stokken in de wielen steken. Vreest u of hebt u indicaties dat ook nu nog bepaalde bewegingen eventueel stokken in de wielen zouden kunnen steken? Met wat we gisteren hebben gezien, moeten we over niks verrast zijn, denk ik.
Dan heb ik nog een vraag met betrekking tot de containertrafiek. Gisteren nog las ik in Flows dat de containertrafiek in Antwerpen momenteel zware klappen krijgt. Vindt u met betrekking tot de flexibiliteit en de aantrekkelijkheid van onze havens dat er 24/7 zou moeten worden gewerkt in die containerterminals, zowel op de linker- als op de rechteroever? Moet dat niet worden gestimuleerd om bijvoorbeeld de toename van het vrachtverkeer op de wegen meer te spreiden, natuurlijk in afwachting dat we naar die modal shift gaan, met dat vervoer over het water? Het is immers toch al duidelijk gebleken dat we ook wat dat betreft toch nog niet echt op kruissnelheid zitten en dat er de komende jaren nog een aanzienlijke inhaalbeweging moet worden gemaakt. Zal dat dan geen invloed hebben op de leefbaarheid en op de plannen die men heeft met Doel?
Minister Peeters heeft het woord.
Dank u wel voor de bijkomende vragen en bedenkingen. Ik herhaal nog eens dat er met dertien verschillende partners een verbond is gesloten, dertien partners die samen gekozen hebben voor een evenwicht tussen enerzijds de woonfunctie en anderzijds de economische belangen van de haven, waar inderdaad gegarandeerd moet worden dat men daar 24 op 24 en 7 op 7 activiteiten kan uitvoeren. We weten allemaal dat die havens ook de motor zijn van onze economie. Daar wordt dus ook zeker op geënt. Anderzijds is er ook het evenwicht tussen natuur en landbouw. Kortom, met 13 verschillende partners is er een handtekening gezet onder een formeel akkoord, een verbond. Pacta sunt servanda. Het heeft een tijdje geduurd voor we daar finaal geland zijn, maar ik ga ervan uit dat iedereen die dat verbond mee ondertekend heeft, er ook achter staat en volop mee uitvoering wil geven aan die overeenkomst.
Hoe gaat een en ander samen sporen? We zitten enerzijds natuurlijk met het verhaal van het complexe project Extra Containercapaciteit Antwerpen. Die procedure is lopende. We willen daar zo snel mogelijk richting een projectbesluit. Het voorkeursbesluit is er. Dat moet verder uitgewerkt worden, zowel voor de Westelijke Ontsluitingsweg als voor de containerterminals van de logistieke bedrijven. Dat kent dus zijn verloop. We weten allemaal dat het decreet Complexe Projecten ooit is opgezet om grote infrastructuurwerken versneld te laten uitrollen. Ik hoop dat we nu een versnelling kunnen hebben, nu alle neuzen in dezelfde richting staan.
De Westelijke Ontsluitingsweg past dus in het verhaal van ECA. Daarnaast moeten we uiteraard ook een planproces opstarten, specifiek voor de verbinding tussen de N70 en de E34. Maar ook dat is mee opgenomen in dit verhaal. En ik zeg het opnieuw: pacta sunt servanda. We willen ons allemaal engageren om dit ook effectief uit te voeren, vandaar dat bij de goedkeuring op de ministerraad van dit verbond ook met alle partners binnen de Vlaamse Regering is afgesproken dat we tegen de zomer een financieel plan op tafel zullen leggen van hoe we een en ander formeel vorm gaan geven. Specifiek voor mijn beleidsdomein heb ik al gezegd dat we die 215 miljoen euro sowieso moeten voorzien in het kader van de ontsluitingswegen en het haventracé. Daarnaast zal er ook ruim 3 miljoen euro voorzien worden voor de renovatie van de woningen. En we hebben ons ook geëngageerd om, samen met De Vlaamse Waterweg, ook in te zetten op de jachthaven en de aanlegsteiger.
Tegelijkertijd doen we ook nog heel veel andere dingen om de modal shift te blijven faciliteren. Mijnheer Verheyden, u vraagt wanneer alles op kruissnelheid komt. We zijn op dit ogenblik bijvoorbeeld bezig met de werken aan de Royerssluis. We zijn daar volop aan het werken om straks ook te zorgen voor een betere link tussen de haven en het Albertkanaal. Op het Albertkanaal hopen we finaal in 2023 de laatste bottleneck weg te halen en de laatste brug verhoogd te hebben. In Wijnegem willen we het kanaal verbreden, zodat daar ook meer ruimte is voor de binnenvaart. We zijn dus al met een heel aantal aspecten bezig om ervoor te zorgen dat die extra modal shift ook effectief gerealiseerd kan worden.
Mijnheer Bex, u had het over de buffer voor de woonfunctie. U weet dat dit een probleem is dat al decennia aansleept, al van begin jaren zeventig. Kan Doel, dat rood is ingekleurd op het gewestplan en dat vandaag de dag een woonfunctie heeft, blijven bestaan, ja of neen? Bij de goedkeuring van het voorkeursbesluit werd gezegd dat we een studie zouden opzetten om te kijken wat de toekomstperspectieven voor Doel zijn. Een rode kleur betekent dat wonen daar moet kunnen. En dat is met dit verbond nu ook definitief afgeklopt. Daar gaan sowieso woningen blijven bestaan die ook effectief ingevuld kunnen worden voor wonen. Maar daarnaast zijn er natuurlijk ook de erfgoedaspecten. En er zullen ook recreatieaspecten zijn. Dat zal allemaal hand in hand moeten gaan, met uiteraard ook het economische belang van het nieuwe dok, dat 7 dagen op 7 en 24 uur op 24 operationeel moet kunnen zijn, vandaar dat die grote buffer zal worden aangelegd, om zodoende het een met het ander te kunnen verzoenen en te zorgen dat ook die woonfunctie gegarandeerd wordt.
Als iemand zijn handtekening zet onder een dergelijk verbond, denk ik dat hij of zij daar ook ten volle en voor honderd procent achter staat. We moeten met zijn allen snel zorgen dat dit verbond nu wordt uitgevoerd. Het zal alleszins niet aan mij liggen. Ik zal alleszins de engagementen opnemen om datgene wat voor Mobiliteit en Openbare Werken in het programma staat, ook effectief mee uit te voeren.
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Ik wil nog eens herhalen dat het een goede zaak is dat het verbond er is, maar ik zou tegelijkertijd echt wel willen oproepen om goed te blijven communiceren met alle betrokken actoren die dat verbond hebben afgesloten en om de zaken ook goed te monitoren en goed op te volgen. Ik denk dat dat nodig zal zijn om het draagvlak te blijven behouden. Wij zullen dat vanuit het parlement ook verder goed opvolgen. Ik denk dat het cruciaal is om in elke fase echt wel te blijven overleggen en communiceren.
De vraag om uitleg is afgehandeld.