Verslag vergadering Commissie voor Wonen en Onroerend Erfgoed
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Voorzitter, collega's, minister, ik kom nog eens terug op de her- en nevenbestemming van de parochiekerken in Vlaanderen. Op 16 juli 2021 keurde de Vlaamse Regering een visienota met een aantal beleidsmaatregelen goed. Daarmee hebt u verder gebouwd op de hoorzittingen in deze commissie maar ook op de resolutie die is goedgekeurd in het parlement.
U formuleerde een aantal hefbomen om stappen vooruit te zetten en een hernieuwde dynamiek te doen ontstaan op het terrein, wat heel positief is. De visienota is gebaseerd op een aantal krachtlijnen: het Programma Toekomst Parochiekerken, een betere planning via de kerkenbeleidsplannen, een aangepaste financiële ondersteuning, een omkadering voor privaat initiatief.
De uitdaging is groot. Zowat elke stad of gemeente wordt ermee geconfronteerd en ondervindt dat het geen gemakkelijke oefening is om een waardige en gedragen neven- of herbestemming te vinden. Dat u van plan bent om meer ondersteuning en ook financiële ondersteuning te geven, is natuurlijk positief. We staan daar helemaal achter.
Ik had graag een stand van zaken gekend. Minister, welke initiatieven zijn er genomen na het goedkeuren van de beleidsnota en in uitvoering van de visienota?
Werd de visienota verder reeds overlegd met de steden en gemeenten en met de kerkelijke overheden? Zo ja, wat zijn hun bemerkingen?
Het Programma Toekomst Parochiekerken zal worden uitgerold op basis van een beleidsplan opgemaakt door de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) en PARCUM. Wat is de stand van zaken?
Een van de in het oog springende elementen van de visienota betreft het stimuleren van private initiatieven. Daartoe zou een makelaarsfunctie tussen kerk- en gemeentebesturen en private actoren worden opgezet. Zo zouden richtkaders worden opgemaakt om te faciliteren. Werden er intussen reeds stappen gezet?
Minister Diependaele heeft het woord.
Collega’s, ook dit is een thema dat lang duurt vooraleer er resultaten zijn, maar ik denk dat we nu wel wat vooruitgang boeken.
De visienota omvat vijf grote beleidslijnen. Voor de opzet van een structureel en permanent Programma Toekomst Parochiekerken bereiden de VVSG en PARCUM samen het beleidsplan voor. De stuurgroep van het programma is samengesteld en komt op 17 februari een eerste keer samen om dit beleidsplan te bespreken.
In het beleidsplan worden onder meer initiatieven genomen voor het optimaliseren van de kerkenbeleidsplannen en het faciliteren van privaat initiatief.
De optimalisering van kerkenbeleidsplannen en financiële steunverlening vergen een wijziging van de regelgeving. Het Agentschap Binnenlands Bestuur en Onroerend Erfgoed bereiden die voor. Ook het bestek voor de opmaak van de herbestemmingsprofielen is in voorbereiding.
De steden en gemeenten en kerkelijke overheden zijn nauw betrokken bij de opmaak van de visienota. Tijdens verschillende gespreksmomenten kregen zij voldoende ruimte om hun visie uiteen te zetten. Daartoe werden volgende vragen met hen besproken. Hoe evalueren zij de uitgangspunten en doelstellingen van de conceptnota-Bourgeois en de concrete uitwerking ervan? Hoe kijken ze aan tegen de ambitie van de Vlaamse Regering om neven- en herbestemming verder aan te moedigen? Welke oplossingsrichtingen zien ze om de Vlaamse parochiekerken die niet meer nodig zijn voor de eredienst, een toekomst te geven? Aan welke oplossingen kunnen en willen ze zelf bijdragen? Welke beleidsinstrumenten kunnen ze inzetten? Welke verwachtingen hebben ze ten aanzien van de Vlaamse overheid en de op te maken visienota? Hun bemerkingen hebben hun weerslag gekregen in de krachtlijnen van de nota.
Het beleidsplan wordt op 17 februari ter goedkeuring voorgelegd aan de stuurgroep. Deze stuurgroep bestaat uit vertegenwoordigers van het agentschap Onroerend Erfgoed en het Agentschap Binnenlands Bestuur – want we werken dit samen met collega Somers uit –, de VVSG en Vlinter, PARCUM, de Vlaamse Bouwmeester en de Bisschoppenconferentie. Op basis van het beleidsplan zal vervolgens een samenwerkingsovereenkomst opgemaakt worden met respectievelijk de VVSG en PARCUM.
De visienota bepleit de opmaak van een richtkader van de katholieke overheid dat herbestemmingen op basis van een privaat initiatief faciliteert maar waarbij de notie van een ‘waardig gebruik’ behouden blijft. De Vlaamse overheid is in gesprek met de katholieke overheid om dit richtkader in dialoog tot stand te laten komen.
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Minister, dank u voor de stand van zaken en het overzicht. We mogen de rol van de lokale besturen niet onderschatten, zij worden gevraagd om de nieuwe kerkenbeleidsplannen op te maken. Het is van belang om snel duidelijkheid te geven aan de lokale besturen, want we weten allemaal dat de volgende legislatuur er relatief snel zal zijn. Als het meerjarenplan van een gemeente moet worden opgemaakt, moeten de voorbereidingen tijdig kunnen gebeuren. Het is nu het moment om duidelijke richtlijnen te geven en de regelgeving aan te passen. Het is goed dat er werk van wordt gemaakt, maar er mag niet te lang worden getalmd.
Ook op het terrein zijn er veel vragen. Blijvende communicatie is heel belangrijk om te tonen waar we mee bezig zijn en welke de volgende stappen zijn, zodat iedereen weet wat er op hem of haar afkomt en we ook op het terrein resultaten kunnen beginnen te zien.
Mevrouw Van Werde heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. Ik maak uit uw antwoord op dat de zaken nog volop lopende zijn. Het eerste waarnaar ik uitkijk, is het beleidsplan en de samenwerkingsovereenkomst van het Programma Toekomst Parochiekerken.
Minister Diependaele heeft het woord.
Ik denk dat we het er allemaal over eens zijn dat de lokale besturen een cruciale rol hebben. We werken er voortdurend aan verder, maar die zaken moeten ook een beetje groeien. Wij ondersteunen, maar de eigenlijke ideeën waarover het gaat, zullen voornamelijk vanuit de basis moeten komen, en dat vraagt soms wat tijd.
De decreetswijziging in functie van het kerkenbeleidsplan proberen we de komende weken rond te krijgen.
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Het is goed om te horen dat er vrij snel beweging komt. Dank u wel.
De vraag om uitleg is afgehandeld.