Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Pieters heeft het woord.
Minister, op 7 januari publiceerde Elia zijn jaarlijkse cijfers met betrekking tot de Belgische elektriciteitsmix. Uit die cijfers blijkt dat er een record aan stroom geëxporteerd werd. Er was een stijging van maar liefst 59 procent ten opzichte van 2020. Dat is voornamelijk te wijten aan de hoge beschikbaarheid van de nucleaire productie voor de Belgische elektriciteitsproductiemix. De productie van wind- en zonne-energie stijgt met 2 procent en bereikt ook nieuwe records. De offshore windproductie bleef evenwel stabiel. Er was in 2021 dan ook aanzienlijk minder wind dan in het jaar voordien.
De hoge beschikbaarheid van kernenergie zorgt ook voor een aanzienlijke daling van het aandeel gas in de mix. Bijna 70 procent van onze energiebronnen – nucleair, wind en zon – zijn koolstofarm.
Met de huidige plannen van de Federale Regering om de nucleaire capaciteit te vervangen door vervuilende gascentrales zal de elektriciteitsmix er na 2025 compleet anders uitzien. Ook zullen we hoogstwaarschijnlijk geen stroom meer kunnen exporteren. Integendeel, we zullen afhankelijk worden van de stroomproductie van de buurlanden.
Minister, hoe beoordeelt u de nieuwe jaarcijfers van Elia met betrekking tot de elektriciteitsmix?
Hebben de nieuwe cijfers bepaalde nieuwe inzichten opgeleverd waaraan het Vlaamse beleid zal worden aangepast?
Zijn er cijfers bekend met betrekking tot de Vlaamse elektriciteitsmix? Zo ja, kunt u die meedelen? Zo niet, zou het volgens u nuttig zijn een dergelijke Vlaamse elektriciteitsproductiemix op te stellen en zult u hiertoe stappen zetten?
Wat is de stand van zaken met betrekking tot de verzoening van de verschillende klimaatplannen van de deelstaatentiteiten in België? Is er reeds tot een coherent Belgisch klimaatplan gekomen?
Minister Demir heeft het woord.
Collega Pieters, wat betreft de cijfers inzake bevoorrading en export van elektriciteit gaat het over federale bevoegdheden. We volgen de cijfers mee op. Het debat hierover moet worden gevoerd. Ik stel vast dat in 2021 de nucleaire productie 52,4 procent van de elektriciteitsmix innam, goed voor 48,1 terawattuur, waar in 2020 de nucleaire productie 40,3 procent van de elektriciteitsmix innam, goed voor 32,8 terawattuur. Ik kan alleen maar bezorgd zijn over de toekomst en over de vraag hoe we omgaan met de bevoorradingszekerheid. De knoop moet zo snel mogelijk worden doorgehakt. Maar dat speelt zich af op federaal niveau.
De cijfers zijn niet nieuw. We beschikken op Vlaams niveau over gedetailleerde cijfers. Het zijn geen nieuwe inzichten. Vanuit Vlaanderen leveren wij een inbreng aan het federale debat.
De Vlaamse elektriciteitsproductiemix voor 2021 is nog niet bekend. De Vlaamse elektriciteitsproductiemix wordt jaarlijks in de zomer opgesteld en op de website van het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA) gepubliceerd. We zullen daar nog even op moeten wachten.
In 2020 werd 11 procent van de elektriciteitsbehoefte in het Vlaamse Gewest netto geïmporteerd en 89 procent werd zelf geproduceerd. In de mix van centrale en decentrale installaties was 39 procent van de productie nucleair, 13 procent afkomstig van wind en zon en 48 procent werd gevoed door brandstoffen, waarvan ongeveer 70 procent aardgas.
U stelde vervolgens een vraag over het opstellen van de klimaatplannen van de deelstaatentiteiten. Ieder gewest kan inderdaad autonoom zijn klimaatbeleid uitstippelen.
Tegen juni 2023 zal België wel een ontwerp voor actualisatie van het Nationaal Energie- en Klimaatplan (NEKP) moeten indienen bij Europa. Het initiële Nationaal Energie- en Klimaatplan uit 2019 was een compilatie van de plannen van de verschillende entiteiten. In dat opzicht zullen we in Vlaanderen uiteraard tijdig ons plan laten meetellen voor het geactualiseerde NEKP.
U weet dat Vlaanderen het voorzitterschap heeft. Tot voor kort was dat Wallonië. Sinds begin van dit jaar is dat Vlaanderen. We voeren de gesprekken met de andere entiteiten, op verschillende vlakken.
De heer Pieters heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. De elektriciteitsmix laat natuurlijk verschillende inzichten toe. We zullen die mix waarschijnlijk nodig hebben. Nu kunnen we die exporteren als gevolg van de toename van de nucleaire energie maar in andere jaren zullen misschien andere grondstoffen nodig zijn. Ik denk dan ook dat het belangrijk is die mix zo breed mogelijk te houden.
Zoals ik daarnet al zei, is 70 procent van de energiebronnen koolstofarm. Hoe resulteert dat bijvoorbeeld in die klimaatplannen?
We moeten natuurlijk ook opletten voor de toekomstige elektrificatie. Wat de digitalisering betreft, gaat men ervan uit dat die binnen afzienbare tijd, en dat is niet zo heel ver af, 20 procent van onze elektriciteitsbehoeften zal innemen aan opslagcenters, aan alle mogelijke installaties die zijn opgezet. Ik heb het dan ook over 5G. De operatoren hebben zelf aangegeven dat wanneer er een extra operator bij komt, er zoveel extra verbruik komt. Ook die 5G zal dus enorm veel elektriciteit opslorpen.
Wat die mix betreft, zou het misschien toch raadzaam zijn zo snel mogelijk te streven naar een Vlaamse energiebevoegdheid.
Minister Demir heeft het woord.
Ik neem nota van de tussenkomst van collega Pieters. Ik heb geen extra vragen gehoord.
De heer Pieters heeft het woord.
Zoals de minister aangaf, zou het goed zijn dat, zodra er duidelijke cijfers zijn over de Vlaamse energiemix, die aan het parlement worden overhandigd.
De vraag om uitleg is afgehandeld.