Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie
Vraag om uitleg over de labowerking van de Vlaamse Milieumaatschappij
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werden deze vragen om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Tobback heeft het woord.
Minister, in een non-paper die de Vlaamse Regering goedkeurde in het voorjaar van 2021 werd de optie naar voren geschoven om het eigen labo van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM), dat in Gent is gevestigd, te sluiten.
Voor zover ik heb begrepen is er eind december aan de medewerkers een presentatie gegeven waarin werd aangekondigd dat er verschillende scenario’s voorliggen, maar dat in al die scenario’s het eigen labo gesloten zal worden.
Op zich is het al raar om eind december aan mensen aan te kondigen dat hun job zal verdwijnen. Bovendien wekt het verbazing omdat het labo in Gent een kwalitatief zeer hoogstaand labo is met een massa aan certificaties op zeer hoog niveau, dat momenteel ongeveer 20.000 analyses per jaar uitvoert, onder meer van de stalen uit het MAP-meetnet (mestactieprogramma), het oppervlaktewatermeetnet en de monitoring van de luchtkwaliteit. Dat zijn toch allemaal dingen die, zoals u zelf zegt, vrij hoog op uw agenda staan inzake verbetering van alle parameters in dat domein.
In principe zou het labo ook analyses rond PFOS/PFAS kunnen doen, maar – en dat is nog veel meer verbazend – die capaciteit werd de voorbije jaren in opeenvolgende besparingsrondes afgebouwd.
Ik vind het allemaal heel bizar, als je kijkt naar de vaststellingen in het 3M-dossier, waarin heel duidelijk wordt dat de Vlaamse overheid al jaren achterop hinkt in toezicht en handhaving van milieuvergunningen waar bovendien de nodige problemen met volksgezondheid en rechtszekerheid het gevolg van zijn.
Wat nog meer verbazing wekte – dat wist ik nog niet toen ik mijn vraag indiende – is dat u gisteren zelf met een steen wierp naar de administratie, vond dat er stalen moesten worden genomen en dat u tegelijkertijd het labo dat die stalen zou moeten kunnen analyseren, de voorbije jaren hebt afgeslankt en gaat sluiten. In ieder geval is het heel raar en nog veel moeilijker te combineren met uw grote stelling dat als antwoord op alle grote milieuproblemen en alle overtredingen en vervuiling die we zien, u telkens aankomt met de tien inspecteurs die u hebt aangeworven. Maar als ik het goed heb, gaat het hier over meer dan dertig hooggekwalificeerde deskundigen die hun job zullen verliezen. Dat is drie keer zoveel als die inspecteurs die u met veel trammelant hebt aangekondigd, alleen gebeurt dit in de schaduw en wordt het niet keer op keer door u gepromoot.
Het is in ieder geval niet duidelijk wat nu precies de reden is waarom de Vlaamse Regering vindt dat ze de eigen analysecapaciteit en dat eigen labo niet meer nodig heeft. Ofwel is het de bedoeling om de meetnetten af te bouwen, wat mij heel raar lijkt, want ook daar hebt u nooit een aankondiging van gedaan. Ofwel zult u die analyses in de toekomst allemaal moeten uitbesteden. Ten eerste kost dat geld en ten tweede is het zeer moeilijk om de kwaliteit te controleren indien men bij de overheid niet over de nodige expertise in eigen huis beschikt. Het worden dan dezelfde labo's die waarschijnlijk ook met 3M werken, om er maar eentje te noemen. Het is toch wel heel moeilijk om te zien hoe dat te verenigen is met een onafhankelijk en autoritair toezicht van de overheid. Het is wat mij betreft dus heel duidelijk dat de beslissing om het labo te sluiten alleen maar een negatief effect kan hebben op zowel de naleving van de milieunormen als de bescherming van de volksgezondheid in Vlaanderen.
Minister, klopt het dat het labo zal sluiten? Wat is de reden daarvoor en hoe verzoent u dat met uw andere stoere verklaringen over toezicht houden, handhaving en het naleven van de normen? Op welke manier denkt u – als u dat tenminste belangrijk vindt – het verlies aan analysecapaciteit op te vangen en ervoor te zorgen dat meetnetten kunnen blijven functioneren, namelijk het MAP-meetnet, het meetnet van de luchtkwaliteit, de waterkwaliteit enzovoort?
Hoe zult u voorkomen dat de kennis die momenteel in eigen handen van de VMM is, verloren gaat en de Vlaamse overheid binnenkort bij wijze van spreken het labo van 3M zal moeten vragen om de stalen van de controle bij 3M te analyseren?
Dat is maar een voorbeeld maar er zijn er zo vele in Vlaanderen. Blijkbaar is dit een zoveelste stap in de al jaren aan de gang zijnde afslankings- en besparingsoperatie op de Omgevingsadministratie. Kunt u ook zeggen wat de voorziene budgettaire impact is van het afstoten van het labo en wat de kostprijs zal zijn van het uitbesteden van de analyses, hoogstwaarschijnlijk aan derden?
De heer D'Haese heeft het woord.
Ik heb een gelijkaardige vraag. Ook ons is ter ore gekomen dat het plan op tafel ligt om het labo van de VMM te sluiten. In 2016 werd de afdeling in Oostende opgedoekt en overgeplaatst naar Gent. Sindsdien worden op regelmatige basis personeelsleden niet vervangen. Het investeringsbudget en de werkingsmiddelen dalen. Nu zou er ook worden overwogen om het labo te sluiten en deels over te dragen aan de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO).
Het is toch opmerkelijk: gisteren vertelde u in de onderzoekscommissie nog dat u de milieuadministratie zou versterken waar dat nodig is om te zorgen dat we dat allemaal beter kunnen opvolgen, maar hier lijkt u gewoon een volledig labo te sluiten. De onderhandelingen tussen de VMM en VITO zouden moeizaam verlopen. Zelfs Deloitte zou zijn ingeschakeld om te faciliteren. Er zou een plan voorliggen waarbij maar een deel van de personeelsleden, waar de heer Tobback het daarnet over had, zou kunnen overstappen naar VITO. Bij mij roept het heel veel vragen op dat een dergelijke capaciteit en expertise wordt afgebouwd, zeker op een moment waarop duidelijk wordt hoeveel gebrek er is aan goede controles en aan een sterke overheid die alles wat milieu aangaat, goed kan opvolgen.
Minister, waarom willen jullie het labo van de VMM, met alle ervaring en expertise, sluiten? Wat is de meerwaarde van de overplaatsing van het labo naar VITO, dat in de onderhandelingen aangaf niet bereid te zijn het personeelsbestand te behouden en gelijkwaardige arbeidsvoorwaarden te garanderen als voorheen? Hoe zit dat juist? Op basis van welke criteria zullen de werknemers worden gekozen die wel in het labo kunnen blijven? Wat gebeurt er met de anderen? Uit de analyse van Deloitte blijkt dat voor de werking van de gefusioneerde labo’s 35 voltijds equivalenten nodig zijn. Er zouden er vijftien van de VMM kunnen komen. Het departement Economie, Wetenschap en Innovatie (EWI) zou voor nog twintig werknemers zorgen. Waar komen die vandaan en onder welk statuut zullen die worden tewerkgesteld?
Bent u in het belang van de volksgezondheid en de zorg voor ons milieu, waar u gisteren zo hard de nadruk op hebt gelegd, bereid in te gaan op de eis van de werknemers van de VMM om af te zien van deze operatie en de huidige werking van het labo niet af te breken maar te versterken?
Minister Demir heeft het woord.
Collega's, ik heb horen zeggen dat er mensen ontslagen zullen worden en dat het sneu is om in december de boodschap te geven dat er mensen worden ontslagen. Niemand wordt ontslagen. Dat wil ik wel even rechtzetten. Juist is juist. Ik houd van correcte informatie. Er wordt niemand ontslagen.
Vandaag kom ik tot de vaststelling dat er zowel bij de VMM als bij VITO een analysecapaciteit aanwezig is en ontvang ik ook signalen dat beide labo’s momenteel suboptimaal functioneren. Daarom loopt een oefening die dit onder de loep neemt. We zijn daar altijd transparant in geweest en hebben dat dan ook zo opgenomen in de beleids- en begrotingstoelichting 2022.
Het afstoten van de eigen analysecapaciteit is geen uitgangspunt. We moeten er wel voor zorgen dat we de budgetten en de personeelscapaciteit die wij hebben, optimaal inzetten om tot een zo optimaal mogelijk resultaat te komen. Daarom zeg ik ook dat er niemand wordt ontslagen. Omdat we een labo hebben bij de VMM en bij VITO, gaan we gewoon zorgen dat we ons zo goed mogelijk organiseren en dat we met een plus een, meer dan twee kunnen doen.
Behoud van expertise en het kunnen bepalen en opvolgen van kwaliteitseisen waaraan analysemethoden moeten voldoen, is een minimumvereiste. We maken dus een grondige analyse van wie best welk soort analyseactiviteiten kan uitvoeren, zodat Vlaanderen over voldoende en correcte gegevens beschikt.
Ik wil benadrukken dat we niet over een nacht ijs zijn gegaan. Zo werd Deloitte als dienstverlener aangesteld om de verdere concretisering aan de hand van een aantal scenario’s vorm te geven en de randvoorwaarden in kaart te brengen. De opdracht van de dienstverlener wordt binnen enkele weken opgeleverd. Ik ga dan ook eerst die conclusie afwachten vooraleer ik een beslissing ga nemen.
In tussentijd heeft de administrateur-generaal van de VMM terecht het initiatief genomen om de betrokken medewerkers te informeren over de stand van zaken van dit lopende traject. We streven ernaar om zo snel mogelijk te komen tot een definitieve beslissing in dit dossier zodat duidelijkheid kan worden gegeven aan alle betrokken medewerkers, in het bijzonder de medewerkers van het labo van de VMM.
Op 14 januari ontving ik zelf een brief van medewerkers van de VMM met een vraag tot overleg. Mijn kabinet organiseert dit overleg. Ik denk dat het belangrijk is dat we dat houden. Het heeft plaats op 3 februari.
Op 14 februari is een stuurgroep ingepland waarop Deloitte de uitwerking van de scenario’s en randvoorwaarden zal voorleggen. Pas daarna, wanneer alle informatie aangeleverd is, zullen we tot een politieke besluitvorming komen.
De heer Tobback heeft het woord.
Minister, dank u wel. Met alle sympathie, maar dat is een bijzonder vaag antwoord op de vrij concrete vragen die ik heb gesteld. U zegt dat het labo suboptimaal werkt. Ik zou dan graag weten wat uw criteria zijn om te bepalen wanneer het optimaal en suboptimaal werkt. Waarmee illustreert u dat? Eerlijk gezegd, een enkel labo met een goede 30 mensen die daar werken binnen de eigen administratie, in een regio waar er een dermate grote groep aan bedrijven is met vergunningen waar moet gecontroleerd worden, waar we gigantische problemen hebben inzake luchtkwaliteit, waterkwaliteit, mestmeetnet en dergelijke meer, en 20.000 analyses per jaar, wat geen klein bier is ... Bovendien blijkt dat die 20.000 analyses, als men kijkt naar de geschiedenis van een aantal dossiers, waaronder degene waarvoor we onderzoekscommissies houden, er waarschijnlijk nog altijd 20.000 te weinig zijn om het goed te doen. Dan vind ik dat de term suboptimaal een aanfluiting is van wat een concreet antwoord zou moeten zijn.
‘Niemand wordt ontslagen.’ Tussen ontslagen worden en zeggen dat je job van de ene dag op de andere 100 kilometer verder verhuist en in andere omstandigheden zal moeten gebeuren, is in veel gevallen geen groot verschil wanneer het gaat over concrete mensen. Een verhuis is hoe dan ook disruptief.
U gaat er nogal gemakkelijk over dat er een verschil is tussen de administratie en VITO. Het zijn twee bijzonder belangrijke en wat mij betreft zeer respectabele en noodzakelijke instellingen. Maar het ene is een overheidsadministratie die assisteert bij een overheidstaak, namelijk het toezicht op het naleven van vergunningen, handhaving. Het tweede is een onderzoeksinstelling die ook samenwerkt met privé-investeerders en privébedrijven en die in een aantal gevallen, wanneer het autonoom en onafhankelijk controles moet uitoefenen, dreigt terecht te komen in een situatie van een dubbel bedje, waarbij het waarschijnlijk zelfs controles zal moeten uitoefenen en stalen analyseren van bedrijven waar het daarnaast mee samenwerkt. Dan mag men nog het grootste vertrouwen hebben in die mensen, en ik heb het grootste vertrouwen, maar dat is een onwenselijke situatie. Bovendien betekent dat dat de expertise er niet meer zal zijn binnen de Vlaamse overheid en de Vlaamse administratie. Dit is nog eens een illustratie van het feit dat onder uw beleid van grote woorden de facto de slagkracht van de administratie inzake handhaving, toezicht en vergunningenverlening stelselmatig wordt afgebouwd.
U rolt de rode loper uit voor de overtreders, en vervolgens, wanneer die overtredingen worden vastgesteld, gooit u stenen naar uw voorgangers en naar de administratie. Minister, ik vind het eerlijk gezegd nogal ongepast dat wanneer u zelf de poten onder de administratie uit zaagt, vervolgens in onderzoekscommissies van uw oren gaat maken dat ze hun werk niet doen. Ik vind dat eigenlijk niet kunnen.
Ik heb ten slotte ook geen antwoord gekregen op mijn heel concrete vraag naar de budgettaire impact van deze operatie. Wat is de budgettaire ambitie? Wat denkt u hiermee te besparen, als u zegt dat het vandaag suboptimaal is? Hoeveel minder wilt u hiermee uitgeven om die te kunnen verantwoorden? Want dat dit een puur budgettaire operatie is, is vrij duidelijk. Ik heb u in uw antwoord op geen enkel moment horen zeggen dat er meer analyses, meer controles en een beter kwaliteit zullen komen. Die termen hebt u zelfs helemaal niet gebruikt.
De heer D'Haese heeft het woord.
De heer Tobback heeft groot gelijk, zowel wat betreft zijn appreciatie van het antwoord van de minister als over de grond van de zaak. We staan voor gigantische uitdagingen als het gaat over milieubeleid in Vlaanderen. Het spoor van deze Vlaamse Regering en van de minister van Omgeving lijkt wel om de milieuadministratie af te bouwen, de eigen labo's te sluiten en te hopen dat het dan wel goed komt, al gelooft niemand daar natuurlijk in.
Minister, ik heb ook mijn vragen bij dat suboptimaal werken. Wie zegt dat en op basis waarvan? Wie zegt dat de VMM en VITO suboptimaal werken en op basis waarvan zegt men dat?
Daaraan gelieerd: wat is de echte aanleiding voor de plannen voor een sluiting van dat labo? Is dat een of ander vaag rapport over suboptimaal werken of is dat het omzetten van de besparingsdoelstellingen van deze Vlaamse Regering? Als u het mij vraagt, is het eerder het tweede. U zegt dat afstoten niet het uitgangspunt is. Maar als ik kijk naar alle verschillende opties die op tafel liggen voor de VMM, dan zie ik alleen maar opties voor afstoten, om het te sluiten. Er liggen geen opties op tafel om het te behouden, om het te versterken of om het uit te bouwen. Er zijn alleen maar opties om het af te breken. Wat is de aanleiding, de reden waarom zelfs maar onderzocht wordt om een dergelijk overheidslabo te sluiten?
U wacht het rapport van Deloitte af. Ik vind dat redelijk cynisch. Ik vraag me eigenlijk af wie de specialisten inzake milieubeleid zijn. Zijn dat een aantal consultants van Deloitte, die we ook weer inhuren, zoals we binnenkort de labocapaciteit zullen inhuren? Of zijn dat de mensen die dagelijks met het milieubeleid en die analyses bezig zijn, die die labo's organiseren? Die krijgen vlak voor de kerstvakantie gewoon te horen dat het zwaard van Damocles boven hun hoofd hangt en ze worden bij de rest niet betrokken, tot ze een brief sturen naar u en ze eens worden uitgenodigd op het kabinet, wat op zich een goede zaak is. Gaat u die mensen betrekken bij heel die denkoefening over de labo's? Gaat u aan hen voorleggen wat er suboptimaal is om te kijken hoe men dat kan oplossen, in plaats van direct voor te leggen dat hun labo zal worden gesloten?
Ten slotte heeft de heer Tobback ook groot gelijk – hij zal het leuk vinden dat ik hem vaak groot gelijk heeft, maar af en toe mag dat, mijnheer Tobback, zelfs voor u – dat er een groot verschil is tussen de VMM en VITO. De heer Tobback heeft er de nadruk op gelegd: het ene is een overheidslabo, een publiek labo, en het andere is een onafhankelijke onderzoeksinstelling. Beide hebben hun rol te spelen. Een belangrijk onderscheid tussen die twee is net het statuut van het personeel. Daarom vroeg ik daar ook naar. Bij de VMM zijn er ambtenaren die onder een statuut vallen dat hun onafhankelijkheid garandeert. Dat is niet zo bij VITO. Daarom vroeg ik me af onder welk statuut we verdergaan met dat labo. En vooral – ik stel de vraag waarmee ik was geëindigd, opnieuw: bent u bereid om in te gaan op de vraag van de werknemers van de VMM om terug te komen op de beslissing om het proces in gang te zetten om het labo te sluiten? Ik denk dat niemand kan verdedigen dat dat een goed idee is.
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega Tobback, collega D'Haese, ik wil me graag aansluiten bij deze vraag. Op zich zijn wij absoluut niet tegen efficiëntieverbetering. Maar voor ons is efficiëntieverbetering: meer analyses, meer capaciteit, meer controles, meer kwaliteit. Het voorstel dat hier op tafel ligt, leidt daar niet toe.
Minister, ik heb eigenlijk geen enkel antwoord gehoord op de heel pertinente vragen die de twee collega's hebben gesteld.
Ik wil er nog aan toevoegen dat we hier een paar weken geleden de Brede Heroverweging hebben besproken. Daar werd net de omgekeerde oefening voorgesteld: daar sprak men van ‘insourcing’ in plaats van outsourcing. Wat hier op tafel ligt, is eigenlijk een afbouw van die meetcapaciteit in plaats van een uitbouw van de capaciteit. Ik denk dat het privatiseren van metingen geen goede zaak is. Als we kijken naar wat we de afgelopen weken gehoord hebben in de PFOS-commissie, dan moet men net extra gaan investeren in een meetnet, extra gaan investeren in een monitoring, extra gaan investeren in controles. Dat lijkt hier helemaal niet te stroken met dit voorstel.
Ik denk dat dit voorstel helemaal geïnspireerd is door de besparingsoefening, de besparingsoperatie die deze Vlaamse Regering heeft afgesproken. Want een overheveling naar VITO betekent natuurlijk ook dat dat aantal werknemers uit uw koppentelling is. Ik heb daarbij twee vragen. Is deze overhevelingsoefening die is voorbereid, een onderdeel van die 5 procent besparing die is voorzien, dus van die 181 koppen die u moet besparen deze legislatuur? En bent u bereid om op deze beslissing terug te komen, en de capaciteit te versterken van dat labo, in plaats van ze verder af te bouwen?
Minister Demir heeft het woord.
Bedankt voor de bezorgdheid, collega's. Ik ga misschien eerst en vooral zeggen dat we de oefening aan het doen zijn op vraag van de VMM en VITO zelf. Dus ik heb nog geen politieke beslissing genomen. Ik heb ook nog een overleg met verschillende mensen en met het personeel, vooraleer ik de beslissing zal nemen. Het is zowel de VMM als VITO die zeggen dat de werking vandaag suboptimaal is, en dat bijvoorbeeld heel dure apparatuur niet altijd voltijds kan worden gebruikt. Het gaat dan om apparatuur die zowel bij de VMM als bij VITO bestaat. Binnen de Vlaamse overheid zouden er ook te vaak zaken zijn die we twee keer doen, dus we moeten dat beter op elkaar afstemmen.
Dit is geen besparingsoefening, dit is een efficiëntieoefening. Maar nogmaals: er is nog geen beslissing genomen. Het is op vraag van VITO en de VMM zelf dat we hebben gezegd dat ik daar op zijn minst naar wil kijken. Ik denk toch dat daar niks mis mee is, collega’s, om te kijken of het klopt dat die twee labo’s vaak leegstaan, en dat er misschien te vaak dingen dubbel worden gedaan.
Het is in ieder geval niet mijn bedoeling om de onderzoekscapaciteit af te bouwen, integendeel, mevrouw Schauvliege. We investeren in extra metingen, kijk maar naar het actieplan PFAS. Er zijn ook de nieuwe meetmethodes. Maar de vraag is gewoon hoe we dat zo goed mogelijk kunnen organiseren. Dit zit ook niet in de koppenbesparing of wat dan ook, of in die 5 procent die u noemt.
Dus nogmaals, collega's: wat mij betreft is er nog geen politieke beslissing genomen. Als die vraag van de twee organisaties komt, dan is er volgens mij niets mis mee om daar eens naar te kijken. Klopt dit, klopt dit niet? En het is uiteraard niet Deloitte of ik weet niet welke consultant, collega D’Haese, die dat gaat beslissen. De beslissing zal altijd politiek liggen. Het is de politiek die die beslissing zal nemen. Daarom wil ik ook niet vooruitlopen op eender welke beslissing die komt. Maar van afbouw kan in ieder geval geen sprake zijn. Kijk naar de grote aantallen bodemanalyses die de OVAM de afgelopen jaren heeft uitgevoerd. En dat zal alleen nog toenemen, als ik zie hoeveel we nog moeten doen.
De vraag is gewoon: op welke manier kun je dat het beste organiseren. De vraag kwam van de VMM en VITO zelf. Dus er is nog geen politieke beslissing genomen. Ik zal met eenieder nog gaan spreken, ook met de mensen van het labo. Net daarom is daar ook een overleg ingepland. Nogmaals, voor mij moet dit een oefening kunnen zijn waarbij we meer kunnen doen. Inderdaad, als dat zo is dat die dure apparatuur vaak niet voltijds wordt gebruikt, dan moeten we toch eens kijken of we dat niet op een andere manier kunnen organiseren, zodat we binnen de Vlaamse overheid bepaalde zaken niet twee keer doen. Dan moeten we een betere afstemming hebben.
En over welke vorm dat zal aannemen, daar wil ik gerust nog over nadenken. Ik vind sommige punten van jullie ook wel terecht. Maar als de vraag komt van beide organisaties, dan laten we het gewoon bekijken. Want als we labo’s hebben, dan vind ik ook wel dat die fulltime moeten kunnen worden gebruikt. En dan mogen we zeker geen zaken dubbel doen. Maar inderdaad, ik volg deels jullie redenering. En het is in ieder geval geen besparingsoperatie, dat is niet de bedoeling. Het zit ook niet in de koppenbesparing of wat dan ook. En de onderzoekscapaciteit zullen we niet afbouwen, maar zullen we eerder moeten uitbreiden.
Ik wil nog niet vooruitlopen op al de gesprekken die ik nog moet hebben. En ik wil ook nog niet vooruitlopen op de beslissing. Ik wil eerst bekijken wat het resultaat is van die hele oefening.
De heer Tobback heeft het woord.
Bedankt voor uw antwoord, minister. Ik heb u in deze commissie al vaak horen zeggen dat u niet kunt toveren. En ik geloof dat, we kunnen dat allemaal niet. Maar bij momenten heb ik wel het gevoel dat u kunt goochelen, het is te zeggen, illusies kunt verkopen. Het is mij een raadsel hoe u het met elkaar kunt stroken dat de VMM-top een presentatie geeft aan het personeel eind december, net voor Kerstmis, om te zeggen dat alle voorliggende scenario's betekenen dat het labo gesloten wordt. En dan verkondigt u hier nu in de commissie dat de beslissing nog niet genomen is. Wel, als de beslissing nog niet genomen is, dan heeft het misschien ook geen zin om de mensen met een zuur gevoel op kerstvakantie te sturen op die manier. En dan ben ik blij dat u dat nu kunt herroepen, en dat u hebt gezegd dat het openhouden van het labo – want dat heb ik begrepen – ook nog een potentieel scenario is.
Ik wil u dan oproepen om dat scenario prioritair te bekijken. Want ook daar maakt u weer een soort van vingervlugge verwarring. VITO en de VMM zijn niet hetzelfde. Het ene is een onafhankelijke onderzoeksinstelling die zowel met de overheid als met privépartners, met bedrijven samenwerkt – bedrijven met milieuvergunningen, met omgevingsvergunningen, gecontroleerde bedrijven. Het ander is een eigen overheidsdienst, een ministerie, een ambtenarij die geacht wordt om autonoom, correct en met enige autoriteit te kunnen toezien op het naleven van vergunningen, alleen maar in het belang van de burgers, wier belangen zij moeten beschermen. Dat is fundamenteel verschillend.
U spreekt over labo’s die we hebben. Neen, er is maar één labo. De Vlaamse overheid heeft maar één labo, en dat is het labo van de VMM. Ik zou u echt willen oproepen, zeker ook in het licht van al wat er in de PFOS-commissie aan het licht is gekomen, om niet in een situatie terecht te komen waarbij de gecontroleerde bedrijven aan de ene kant en de controlerende overheid aan de andere kant, contracten afsluiten met hetzelfde labo, om stalen te laten controleren, om toezicht mogelijk te maken. Als u niet ziet dat dat een totaal onwenselijke situatie is, dan bent u blind op een heel eigenaardige plaats. En u bent jurist, dus u weet dat dat eigenlijk niet kan.
Behoud die onafhankelijke toezichtscapaciteit van de overheid. Als u inspecteurs wilt, dan hebt u ook analysecapaciteit nodig. Als de apparatuur in het labo vandaag niet voldoende gebruikt wordt, dan wordt er vandaag veel te weinig gecontroleerd. Controleer meer, meet meer, en dan kunt u wat mij betreft die apparaten 24 uur op 24 gebruiken, dat kan geen probleem zijn.
Ik wil afronden. Het enige wat ik niet acceptabel vind, zeker ook niet in het licht van uw uitspraken gisteren en uw verwijten naar de administratie, is een hypocrisie van de minister, die aan de ene kant schiet op de administratie, en aan de andere kant de poten wegzaagt. Alstublieft, minister, wees niet die hypocriet.
De heer D’Haese heeft het woord.
Ik heb drie punten. Ten eerste is er de vraag wie hier nu de waarheid spreekt. U spreekt hier van de VMM die zegt dat het labo hoe dan ook dicht gaat, en dan is er de minister die zegt dat dat allemaal nog niet beslist is: ‘Dat moeten we nog zien, ik weet het niet.’ Wie spreekt hier de waarheid? Dat is wel belangrijk. En dat is niet alleen belangrijk voor ons milieubeleid, maar ook voor de mensen die daar werken. Ik vind het van weinig respect getuigen voor de mensen die daar werken dat er op zo’n manier met hen wordt omgegaan.
Minister, u zegt dat het niet de bedoeling is om labocapaciteit af te bouwen. Het is een oefening om meer te kunnen doen, zegt u zelf. Wel, doe die oefening dan weg. Haal dat plan dan nu onmiddellijk van tafel. Want dit is natuurlijk wat er gaat gebeuren. Als je een labo sluit, heb je minder capaciteit. Daar moet je geen universitair geschoolde voor zijn. En we weten dan wat er gaat gebeuren. Dan wordt dat uitbesteed. Of er gebeurt minder, en wat er nog gebeurt, zal worden uitbesteed. En dat is een groot probleem.
Dat brengt mij bij mijn derde punt. Men is inderdaad van plan om het enige overheidslabo te sluiten, en dat is niet alleen een probleem naar onafhankelijkheid toe, zoals collega Tobback al zei. Want er is een groot verschil tussen een onafhankelijk labo en een overheidslabo. Maar het is ook een probleem naar de expertise die we houden binnen onze overheid. Je kunt niet blijven je expertise buitenduwen, outsourcen en uitbesteden. Je hebt expertise in huis nodig. Nadat u zelf zo uithaalt naar de administratie en nadat we de hele saga van de PFOS-commissie hebben gezien, waarin we zien dat net de uitbesteding van dat milieubeleid en het besparen op diensten zo’n impact heeft gehad op hoe dat dossier is behandeld, vind ik het onbegrijpelijk dat men gewoon los op hetzelfde spoor verdergaat.
Ik ben blij dat u hier hebt gezegd dat dit nog niet is beslist, en dat u het nog wilt bekijken. Wel, bekijk het niet alleen maar herroep het ook, en zorg dat we dat labo kunnen openhouden en versterken, want dat is wat we vandaag nodig hebben in Vlaanderen.
De vragen om uitleg zijn afgehandeld.