Verslag vergadering Commissie voor Buitenlands Beleid, Europese Aangelegenheden, Internationale Samenwerking en Toerisme
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw Van den Brande heeft het woord.
Minister, beste collega’s, duurzaamheid en duurzaam ondernemen zijn voor ons belangrijke begrippen. We dienen dringend in alle sectoren een gezondere balans te realiseren tussen onze omgeving, de mens en de economie. In de toeristische sector horen we gelukkig hoopvolle signalen. Zowel ondernemers als toeristen willen transformeren naar meer duurzame logiezen en reizen. Het bewustzijn daar groeit elke dag.
Minister, bij antwoorden op eerder gestelde vragen, onder andere door de collega’s Coudyser en Tommelein, ongeveer een jaar geleden, bevestigde u dat. U stelde dat recente reistrends in de richting van een stijgende interesse in duurzame reizen en natuurbeleving wijzen. U zei ook dat private innovatieve duurzame logiezen zullen worden gepromoot onder de nieuwe verhaallijn ‘Vlaanderen natuurlijk’. In verband met het Green Key Label zei u dat er in dat internationale duurzaamheidslabel voor logiezen, vergaderlocaties, attracties en restaurants meer zal worden geïnvesteerd en dat u een algemeen actieplan voor duurzaamheid zou opmaken en uitrollen, om de sector nog meer te sensibiliseren en te motiveren om in te zetten op het behalen van dat label.
Ik heb daaromtrent een aantal simpele vragen. We zijn nu een jaar later. Hoever staat het met de verhaallijn ‘Vlaanderen natuurlijk’? Welke timing wordt vooropgesteld om die verhaallijn te promoten? Kunt u ons meer in detail toelichten hoe duurzame logiezen in dat plan geïmplementeerd zullen worden? Hoever staat het met het actieplan duurzaamheid? Wanneer zullen wij daarover in detail geïnformeerd worden? Welke klemtonen moeten daar volgens u zeker aanwezig zijn?
Momenteel zijn er 119 Green Keyhouders in Vlaanderen. Hoeveel daarvan zijn logiezen, vergaderlocaties, attracties en restaurants? Wat zijn uw ambities betreffende die aantallen voor 2022?
Minister Demir heeft het woord.
Collega Van den Brande, het thema ‘Vlaanderen natuurlijk’ is een nieuw thema voor toerisme. In eerste instantie werden daarom, in overleg met de verschillende stakeholders, een visie en een aanpak uitgewerkt. Dat resulteerde in het document Flora & Labora, waarbij we een geïntegreerde aanpak in fases implementeren.
In een tweede fase wordt die aanpak dan vertaald naar een meerjarenplan, met als tijdshorizon 2030. Het plan houdt onder meer rekening met het potentieel van het thema en de mogelijke opportuniteiten en ontwikkelingen om de strategie te onderbouwen. En we kijken natuurlijk ook naar kruisbestuiving met andere thema’s die van belang zijn. Ik denk bijvoorbeeld aan fietsen, het culinaire, erfgoed enzovoort. Die strategie wordt opgeleverd in het tweede kwartaal van 2022.
Parallel worden al verschillende initiatieven binnen dit thema opgestart of verdergezet. We bewaken daarbij telkens de samenhang met het meerjarenplan. Het gaat onder meer over het traject rond de Vlaamse Parken, waar Toerisme Vlaanderen ook bij betrokken is. Ik denk ook aan de versterking van het Nationaal Park, overleg rond waterrecreatie, en ook een samenwerking met het wandelplatform Komoot in Duitsland, Nederland en het Verenigd Koninkrijk.
Dit voorjaar lanceert Toerisme Vlaanderen ook verschillende subsidieoproepen in uitvoering van het relanceplan. Die zullen focussen op initiatieven ter verhoging van de beleving en kwaliteit van natuurtoerisme en plattelandstoerisme en rond wandelen. Het bestaande aanbod zetten we intussen ook al in de kijker, waaronder de Plantentuin in Meise, het Nationaal Park en het wandelaanbod.
In een volgende fase brengen we binnen dit thema nieuwe ontwikkelingen, komt vervolgens de promotie op kruissnelheid en wordt het thema ook nog meer beleefbaar.
Duurzaamheid en duurzame logiezen beperken zich natuurlijk niet alleen tot het thema ‘Vlaanderen natuurlijk’. Ook in het actieplan duurzaamheid, dat hopelijk in april van dit jaar rond zal zijn, zullen deze logiezen gevat worden. Beide plannen, het meerjarenplan ‘Vlaanderen natuurlijk’ en het actieplan duurzaamheid, moeten met elkaar stroken en ook als een coherent pakket uitgevoerd worden. Ik wil dan ook graag de plannen afwachten vooraleer erop vooruit te lopen. Maar voor alle duidelijkheid: waar er intussen opportuniteiten zijn, gaan we die ook grijpen.
Het actieplan duurzaamheid wordt dus in april afgerond. De prioritaire duurzaamheidsaspecten om vanuit Toerisme Vlaanderen op in te zetten, worden geïdentificeerd. In februari wordt beslist op welke van die aspecten we deze legislatuur de focus leggen. Vervolgens wordt een actieplan uitgewerkt. Dat zal dus voor in april zijn. Zodra de onderzoekfase en het actieplan afgerond zijn, zullen we daarover in detail communiceren. Ik wil natuurlijk eerst de input van de sector en de experten daarover lezen, vooraleer ik uitspraken ga doen over de klemtonen. De gesprekken zijn bezig. We wachten ook nog op verdere input vanuit de sector en de experten. Zoals daarnet aangegeven, zullen we de komende maand de knopen doorhakken. In april zal alles afgerond worden.
Ik ben tevreden dat het aantal Green Keyhouders blijft stijgen. Begin 2022 zijn er reeds 137 in Vlaanderen: 121 logiezen, 8 attracties, 6 vergaderlocaties en 2 restaurants. Ik zal u het overzicht per categorie voor 2021 en 2022 via het commissiesecretariaat bezorgen. We zien dus dat we in 2021 op 120 stonden en begin 2022 op 137.
Het Green Keylabel is wereldwijd het sterkste duurzaamheidslabel. Degenen die dat label mogen dragen, mogen zich echt wel koplopers noemen op het vlak van duurzaamheid. Ik kan alleen maar zeggen dat het mij plezier doet om te zien dat dat aantal systematisch stijgt. Ik denk dat we daar nog een extra duw aan kunnen geven in de komende jaren. Met onze subsidieoproepen zetten we ook in op dat duurzaamheidsaspect. Ik denk dat daar ook voldoende belangstelling voor is in de sector.
Ik hoop deze groei te kunnen aanhouden en we hopen dat we, met het actieplan dat eraan komt, mogelijk ook zullen versnellen. Ik doe dit uiteraard in samenwerking met GoodPlanet, de instantie die in Vlaanderen het Green Keylabel toekent. Met Toerisme Vlaanderen werken we daar ook al heel lang mee samen. We geven hun ook een ondersteuning daarvoor. Zij geven ook aan dat zij vooral merken dat lokale besturen een grote rol spelen bij de beslissing van een ondernemer om al dan niet voor zo’n Green Keylabel te gaan. Ik wil ook bekijken hoe we de lokale besturen nog meer kunnen meepakken in het sensibiliseren daarover.
Zoals ik zei, is Green Key de koploper op het vlak van duurzaamheid. Het is belangrijk dat we de sector, die ook enorm veel belangstelling heeft, meepakken in dat verhaal.
Mevrouw Van den Brande heeft het woord.
Hartelijk dank voor uw antwoorden, minister. Wat de verhaallijn ‘Vlaanderen natuurlijk’ betreft, zegt u dat u natuurbeleving en het belang van een balans tussen natuur en het toeristische en recreatieve gebruik ervan centraal wilt zetten. U spreekt daarbij over wandelen, fietsen, onze nationale parken, plattelandstoerisme, maar op zich hoor ik voorlopig weinig over hoe u die innovatieve duurzame logiezen dan bij dat verhaal gaat betrekken. Maar goed, ik versta dat u eraan aan het werken bent en dat het dan waarschijnlijk nog wel zal komen.
Ik heb nog eens een ‘search’ gedaan op de website van Toerisme Vlaanderen. Voorlopig vinden we daar absoluut niets van terug. En als ik het niet terugvind, ga ik ervan uit dat ook toeristische ondernemers het voorlopig niet terugvinden. En zij zullen toch wel de motor blijven die deze verhaallijn moet trekken. Het is dus echt wel nodig dat u hen hier ten volle in ondersteunt.
Intussen zijn er dus 137 Green Keylabels. Er is, zoals u zegt, een systematische stijging, maar ik durf ervan uit te gaan dat we toch met zijn allen beseffen dat dat bijzonder weinig is. We hebben in Vlaanderen vandaag 26.000 toeristische logiezen die actief zijn in ons gewest. Daarvan zijn er dan 137 die het Green Keylabel hebben gehaald. Dat is natuurlijk te weinig. Ik ga ervan uit dat iedereen het daarmee eens is.
De organisatie GoodPlanet, die achter het Green Keylabel zit, wordt inderdaad ondersteund vanuit Toerisme Vlaanderen, zoals u zei. Maar zij ontvangen vandaag een subsidie van – houd u vast – 18.800 euro op jaarbasis. Dat is natuurlijk bijzonder weinig om deze opdracht, die ons toch erg belangrijk lijkt, naar behoren te kunnen uitvoeren. Een snelle blik op hun jaarrekening leert ons meteen dat hun personeelskosten voor 1 voltijdse, 32.000 euro, en de kosten die ze maken voor de audits, 30.000 euro, daarmee al helemaal niet gedekt worden. Vanuit de hotelsector ontvangen zij ook nog wel een bedrag van 46.000 euro, maar al bij al – we moeten daar eerlijk in zijn – is het Green Keylabel op deze manier voor hen volledig verlieslatend. Doorheen de jaren is hun subsidie elk jaar geslonken, tot dit onwerkbare bedrag.
Dat is het financiële euvel, maar er is veel meer nodig dan alleen dat, denk ik: promotie, bekendheid en vindbaarheid. En dus wil ik u graag nog twee suggesties doen. U haalde zelf al aan hoe belangrijk de lokale besturen hierin zijn. Het zou misschien niet slecht zijn, mocht Toerisme Vlaanderen het Green Keylabel wat meer ondersteunen, bijvoorbeeld door een beeldende promotiecampagne vanuit Toerisme Vlaanderen om het label veel kenbaarder te maken naar ondernemers en toeristen. Ik zie nu dat Toerisme Vlaanderen de voorbije twee jaar geen enkel promotiefilmpje heeft gemaakt voor het Green Keylabel. Het is wellicht het moment, nu we hopelijk stilaan evolueren naar een tijdperk zonder covid, dat dit dan toch aan de orde is.
Daarnaast zou Toerisme Vlaanderen ondernemers actief kunnen informeren en engageren. Ik stel maar wat voor: een soort roadshow langs onze steden en gemeenten, in samenwerking met GoodPlanet en onze lokale besturen, omdat zij ook de knowhow bezitten over welke logiezen eventueel interesse hebben en kans maken op een label.
Het Green Keylabel is momenteel betalend, afhankelijk van het type en de omvang van het logies. Het zwaartepunt van die kosten ligt bij de audit. Vanuit uw Stimulusprogramma konden ondernemers een beroep doen op een onderdeel van de steun om die te gebruiken voor klimaatinvesteringen en het verkleinen van hun voetafdruk. Ook bij het project Toerisme Meetjesland deed Toerisme Vlaanderen zijn aandeel in de kosten bij de opstart en de screening voor het Green Keylabel.
Beide zijn intussen afgelopen. Mijn vraag is wat er nu in de plaats komt. Het lijkt er momenteel op dat de kosten een drempel zijn, vooral dan voor kleine en middelgrote ondernemers, aangezien de zichtbaarheid voor duurzame investeringen momenteel eigenlijk ook totaal onvoldoende is. De vraag is of die instapkosten en auditkosten in de toekomst verder kunnen worden gedragen door Toerisme Vlaanderen. De stad Gent is daarin zeer voorbeeldig: zij betaalt de instapkosten en de audit voor hotels terug. Dat is een fantastisch gebaar. Het getuigt van respect voor de sector. Maar andere steden en gemeenten zijn misschien niet altijd in die mogelijkheid en kunnen de hulp vanuit Vlaanderen dan ook goed gebruiken.
Ik heb dus twee bijkomende vragen, minister. Komt er een vervolg aan de financiële ondersteuning van de duurzame ondernemers bij de instap van Green Key? En kunt u de organisatie GoodPlanet voldoende ruggensteun geven in de toekomst om haar job naar behoren te doen?
Mevrouw Ryheul heeft het woord.
Minister, vorig jaar bevroeg mijn collega Slagmulder u in de commissievergadering van 23 november over de mogelijke toekomstige rol van Toerisme Vlaanderen in de Glasgow Declaration on Climate Action on Tourism. Dat charter werd toen door verschillende toeristische spelers en ook enkele organisaties van buiten de toerismesector ondertekend in de rand van de klimaattop in Glasgow. Op dat moment had nog geen enkele Vlaamse organisatie of stakeholder zich ingeschreven in dat charter. Ook Toerisme Vlaanderen had dat op dat moment nog niet gedaan. U gaf toen in uw antwoord aan dat de ambities van de bewuste Glasgow Declaration ook een link hebben met de visie van Reizen naar Morgen. U stelde eveneens dat u samen met Toerisme Vlaanderen zou bekijken of het opportuun was om dat charter ook mee te onderschrijven.
Hebt u dat inmiddels doorgenomen met Toerisme Vlaanderen? Zo ja, wat was het resultaat van dat overleg? Zal Toerisme Vlaanderen het charter ondertekenen? En zo neen, waarom werd het niet opportuun bevonden om daar mee in te stappen? We hadden daar graag wat meer verduidelijking over gekregen.
Minister Demir heeft het woord.
Dank u wel, collega’s. De informatie rond duurzaamheid op de website is inderdaad een aandachtspunt. We moeten daar inderdaad op werken, collega Van den Brande. Ik zal dat ook insteken bij Toerisme en erop aandringen dat dat wat zichtbaarder wordt gemaakt. U hebt daar inderdaad een punt.
Voor het overige moet ik meegeven dat Toerisme Vlaanderen ook aan bestemmingspromotie doet, ook met promofilmpjes rond duurzaamheid, zegt men mij. Maar dat is nooit een doel op zich. Ze nemen dat uiteraard mee, ook ten aanzien van de sector en de subsidies.
Wij gaan niet tussenkomen in de kosten die verbonden zijn aan het label, want dat budget hebben we eigenlijk niet. Er zijn wel andere kanalen waar men een beroep op kan doen voor budgetten rond duurzaamheid. Eind vorig jaar keurde de Vlaamse Regering ook mijn voorstel goed over het inzetten van middelen uit het Vlaams Klimaatfonds voor bijvoorbeeld mitigatiemaatregelen, onder meer wat betreft de energetische maatregelen in de gebouwensector. Als ik mij niet vergis, zou 1 miljoen euro daarvan naar de bestaande logiespremies gaan, om ze deels te heroriënteren naar ecologische investeringen en investeringen rond duurzaamheid. Uit de ingediende dossiers via het Stimulusprogramma bijvoorbeeld bleek dat daar ook een grote nood aan was. Er waren enorm veel dossiers binnengekomen vanuit de sector. We zijn momenteel ook een overleg aan het voorbereiden met het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA), waar ook de expertise in zit. Dat loopt dus.
Het klopt dat Toerisme Vlaanderen de Glasgow Declaration nog niet heeft ondertekend. Ik zal nog eens horen waarom, collega. Het enige wat ze mij hebben aangegeven, is dat er binnen de sector blijkbaar weinig animo voor is. Ik zal zelf nog eens kijken waarom de sector dat niet wil. Maar dat is wat ze mij zeggen.
GoodPlanet is een goede partner. We werken daar goed mee samen. Als ik mij niet vergis, voorzien we momenteel 28.000 euro werkingssubsidie. Ik vind dat eigenlijk wel redelijk oké qua bedrag. Dat is toch veel geld. Als ze natuurlijk meer taken krijgen, kan dat bekeken worden.
Mevrouw Van den Brande heeft het woord.
Dank u wel voor uw antwoorden, minister. Ik ben blij dat u zult aandringen bij Toerisme Vlaanderen om dit alles wat zichtbaarder te maken. Als Toerisme Vlaanderen die promotiefilmpjes heeft gemaakt, zou ik die dan wel eens willen zien. Ik heb er geen teruggevonden, toch niet van de voorbije twee jaar. Misschien heeft covid daar wel een rol gespeeld, maar ik hoop dat er dan verbetering komt in de toekomst.
U zegt dat GoodPlanet een subsidie van 28.000 euro krijgt. Laat ons heel eerlijk zijn: dat is toch bijzonder weinig, als je ziet dat hun auditkosten, dus om de screenings bij de hotels te doen, dat bedrag al overstijgen. Dat is toch niet werkbaar? U zult in hun jaarrekening zien dat het voor deze organisatie volledig verlieslatend is om op Green Key te werken. Als u uw ambitie rond duurzaam toerisme, die u toch heel vaak uitspreekt, echt ernstig wilt nemen, hoop ik dat u toch eens opnieuw zult bekijken of daar niet wat extra steun nodig zal zijn.
Ook met betrekking tot de lokale besturen wil ik toch nog eens aandringen. Zij hebben de knowhow om hotels en logiezen te benaderen. Zij weten welke hotels in aanmerking zouden kunnen komen, met misschien maar minimale investeringen, om dat Green Keylabel te behalen en om daar toch een aantal stappen te zetten. Zeker kleinere ondernemingen hebben niet altijd de middelen voor die instapkosten om een Green Keylabel te behalen, die toch relatief hoog zijn. Mijn vraag is om hen daarin te ondersteunen. Ik heb er alle vertrouwen in, minister, dat u dit gaat waarmaken.
De vraag om uitleg is afgehandeld.