Verslag vergadering Commissie voor Buitenlands Beleid, Europese Aangelegenheden, Internationale Samenwerking en Toerisme
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Vanlouwe heeft het woord.
Minister-president, het Departement Kanselarij, Bestuur, Buitenlandse Zaken en Justitie van de Vlaamse overheid berichtte op 11 januari 2022 dat secretaris-generaal Bynens namens Vlaanderen een nieuw samenwerkingsakkoord met Hongarije tekende voor de periode 2021-2024. Ook Flanders Investment & Trade (FIT) werd bij die gesprekken betrokken.
Volgens het departement is het eerste doel van de overeenkomst het versterken van de economische ontwikkeling en logistiek, die beide geleden hebben onder de gevolgen van de coronacrisis. Daarnaast voorziet het akkoord ook in samenwerking op het vlak van economische clusters, landbouw en dierenwelzijn, onderwijs, jeugdwerk, gezondheidszorg, onderzoek en ontwikkeling, en cultuur.
Ten slotte werden tijdens de bilaterale gesprekken ook enkele politieke thema’s besproken, zoals het Europese beleid, maar ook de mensenrechten. We hebben in de media en via de persberichten van Buitenlandse Zaken het een en ander kunnen vernemen. Ik krijg dan ook graag een antwoord op de volgende vragen.
Kunt u toelichting geven over de inhoud van het Vlaams-Hongaars samenwerkingsakkoord? Kunt u een inschatting geven over de mogelijke impact van dit akkoord op de verschillende beleidsdomeinen die erin worden behandeld?
Hoe zult u de uitvoering van dit akkoord opvolgen? Zijn er evaluaties gepland?
Hoe verliepen de bilaterale gesprekken over gevoelige politieke thema’s, zoals het Europese beleid en het mensenrechtenbeleid?
In de eerste helft van 2024 neemt België het roterend Raadsvoorzitterschap van de Europese Unie op zich. Dat gebeurt altijd in de vorm van een trojka. België doet dat samen met Spanje, dat voorzitter is in de tweede helft van 2023, en met Hongarije, dat België opvolgt in de tweede helft van 2024. Werd er daarover al gesproken binnen deze trojka?
Ik denk dat er toch wel bepaalde gevoelige dossiers zijn, enerzijds met Hongarije en anderzijds ook met Spanje over bijvoorbeeld Catalonië. Hoe verloopt die samenwerking met Hongarije naar aanleiding van het aankomende Raadsvoorzitterschap?
Minister-president Jambon heeft het woord.
Het nieuwe werkprogramma voor de periode 2021 tot 2024 past in een lange traditie van bilaterale samenwerking, die is afgesproken na het ondertekenen van een samenwerkingsverdrag in 1994 tussen Hongarije en Vlaanderen. Het was de elfde keer dat ambtelijke delegaties van beide landen bijeenkwamen om te bekijken waar er noden zijn.
Er werden in totaal zeventien projecten afgebakend die men tegen 2024 wil realiseren. Vier daarvan handelen over logistiek en economische ontwikkeling. Om die reden maakte de vertegenwoordigster van Flanders Investment & Trade in Hongarije deel uit van de Vlaamse delegatie. Hongarije is een land met een sterke economische groei en kan worden beschouwd als het hinterland van de Vlaamse havens. Er is onder meer vanuit Hongarije belangstelling voor de Vlaamse clusterstrategie.
Een opvallend project is een geplande samenwerking over meer dierenwelzijn, in het bijzonder in verband met de aanzienlijke handel in puppy’s vanuit Hongarije. Vlaanderen staat dicht bij een memorandum van overeenstemming met dat land.
Er zijn ook vier projecten die met onderwijs te maken hebben. Het Departement Onderwijs en Vorming biedt Hongaarse jongeren de mogelijkheid om deel te nemen aan hun beurzenprogramma ‘Master Mind Scholarships’. Hongarije is een van de Centraal-Europese landen waar de neerlandistiek sterk is ontwikkeld. Dat zijn op zich interessante ankerpunten voor mogelijke samenwerking.
Het Vlaamse jeugdwerk is van plan een samenwerking op te starten ter gelegenheid van het Europese voorzitterschap van Hongarije in de tweede helft van 2024, waar u al naar verwees.
Er werden ook vijf culturele thema’s geïdentificeerd. In een aantal Hongaarse musea bevinden zich belangrijke collecties van Vlaamse Meesters uit de 16de en 17de eeuw. Dat zorgt ook nu al af en toe voor samenwerking met Vlaamse musea.
Verder houdt het Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin zich ter beschikking, vooral om ervaringen uit te wisselen over gezondheidszorg.
Vlaanderen en Hongarije zullen ook samenwerken op het vlak van wetenschappelijk onderzoek en innovatie. Er zal vooral ook bekeken worden wat de mogelijkheden zijn die het programma Horizon Europe biedt.
De projectenlijst besluit met een zeer concreet thema. In de jaren 20 werden duizenden ondervoede Hongaarse kinderen ondergebracht bij Vlaamse families. Er is al wetenschappelijk onderzoek geleverd door het Leuvense Documentatie- en Onderzoekscentrum voor Religie, Cultuur en Samenleving (KADOC). Beide landen willen die inspanning voortzetten en blijven de mogelijkheden verkennen. De Hongaarse partner ziet het project van de Hongaarse kindertreinen als een interessant thema ter gelegenheid van de viering van honderd jaar diplomatieke betrekkingen met ons land in 2022.
De volledige tekst van het werkprogramma zal binnenkort te raadplegen zijn op de website van het Departement Kanselarij en Buitenlandse Zaken, meer bepaald www.fdfa.be.
De financiële impact op de verschillende beleidsdomeinen voor de volgende jaren is moeilijk in te schatten, maar zal beperkt zijn. Het grootste deel van de samenwerking omvat digitale uitwisseling van informatie, het beantwoorden van telefonische vragen, digitale vergaderingen, of het ontvangen of uitzenden van een bezoeker of delegatie.
Heel wat van de samenwerking wordt in de eerste lijn opgevangen door de medewerkers van Flanders Investment & Trade in Boedapest en de Hongaarse medewerkster van de Diplomatieke Vertegenwoordiging van Vlaanderen in Oostenrijk, met standplaats in Boedapest.
Het opstellen en afhandelen van een meerjarenakkoord is een taak die wordt opgenomen door de ruime Vlaamse administratie in het algemeen en door het Departement Kanselarij en Buitenlandse Zaken in het bijzonder.
De administratie kan beslissen over het al dan niet organiseren van een dergelijke evaluatie, eventueel op vraag van het kabinet. In het verleden werd inderdaad telkens een tussentijdse evaluatie van het lopende werkprogramma uitgevoerd. We zullen dat dit keer ook opnieuw doen.
Wat betreft de bilaterale gesprekken over politieke thema’s, werd in de marge door de voorzitters en de leden van de delegaties van de Vaste Gemengde Commissie over heel wat thema’s openhartig van gedachten gewisseld. Europese kwesties kwamen zeker aan bod. Dat was ook het geval voor de lgbtqi+-rechten (lesbian, gay, bisexual, transgender, queer (or questioning), intersex), waar het Vlaams Parlement terecht veel belang aan hecht.
Ik verwijs naar de resolutie van vorige zomer over de lgbtqi-rechten in Hongarije en de aanwezigheid van verschillende Vlaamse parlementsleden op de Boedapest Pride. Dat kwam tijdens het gesprek uitgebreid aan bod en er waren geen noemenswaardige problemen.
Wat betreft het roterende voorzitterschap, is zoals eerder vermeld het Vlaamse jeugdwerk van plan een samenwerking op te starten ter gelegenheid van het Europese voorzitterschap van Hongarije in de tweede helft van 2024. Ik heb begrepen dat in Boedapest een gesprek was gepland met de Hongaarse staatssecretaris voor Europese Zaken om specifiek die aspecten te bespreken. Dat gesprek kon niet plaatsvinden, maar de Hongaarse staatssecretaris heeft intussen een afspraak gemaakt om dat overleg met de secretaris-generaal van het Departement Kanselarij en Buitenlandse Zaken in Brussel te laten plaatsvinden. Dat kan een startvergadering worden voor een intensieve Vlaamse betrokkenheid en samenwerking naar aanleiding van de trojka.
Tot dusver is de samenwerking van Vlaanderen met Spanje en Hongarije beperkt gebleven tot eerder ad-hoccontacten binnen enkele Raadsformaties. Op 1 juli 2022 zullen de formele discussies met Spanje en Hongarije over het trioprogramma van start gaan, onder begeleiding van het Raadssecretariaat.
De heer Vanlouwe heeft het woord.
Minister-president, ik dank u voor uw heel uitgebreide antwoord. Het is positief dat een dergelijke samenwerking met Hongarije wordt besproken en dat er concrete initiatieven zijn op diverse vlakken, zoals economie, onderwijs, cultuur, jeugd en welzijn. Het is goed dat er uitwisseling is. Bovendien is het goed dat er gevoelige thema’s worden besproken, zoals de Europese aangelegenheden, de mensenrechten en de lgbtqi+-rechten, waar er hier bijzonder veel aandacht aan wordt besteed. Ik vergelijk dat bijvoorbeeld met Spanje, waar het bijzonder moeilijk is om gevoelige thema’s, zoals Catalonië, te bespreken. Blijkbaar is het nog altijd onmogelijk om met de Spaanse ambassadeur te spreken. Dan blijkt er toch iets meer openheid te bestaan bij Hongarije. Ook al zijn er meningsverschillen, men is toch bereid om daarover te spreken.
Ten slotte kijk ik er vooral naar uit wat de trojka zal opleveren tussen de drie landen met uiteenlopende binnenlandse gevoeligheden. Ik heb genoteerd dat die formele discussies zullen worden opgestart op 1 juli. Ik neem aan dat die tussen België, Spanje en Hongarije zullen zijn. Ik hoop dan ook dat Vlaanderen een voet tussen de deur zal houden en daar als grootste deelstaat volwaardig in betrokken zal worden, zodat die samenwerking niet alleen maar een Belgisch feestje zal worden, maar ook zeker een Vlaamse aangelegenheid in het kader van het Europese voorzitterschap.
De heer Van de Wauwer heeft het woord.
Collega Vanlouwe, het is een boeiende vraag naar aanleiding van het bestaande akkoord dat wordt verlengd, maar ook in het kader van de trojka van het aankomende EU-voorzitterschap. Hongarije is een probleemkind in de Europese klas. Collega Deckmyn en collega Vanlouwe, een verschil tussen jullie beiden is al minstens jullie zienswijze daarop. Ik zit meer aan de kant van collega Vanlouwe.
Collega Vanlouwe, u verwees ook naar de mensenrechten in Hongarije. Een aspect daarvan zijn de lgbt-rechten, zoals de minister-president ook zei. We hebben vorig jaar inderdaad die resolutie aangenomen na die anti-lgbt-propaganda, zoals Orban die noemde. Ook de omgang met de principes van de democratische rechtstaat in Hongarije moeten we noemen, en de reacties van de Europese Commissie daarop.
Minister-president, u zei dat er over verschillende Europese zaken werd gesproken. Werd er dan ook heel concreet gesproken over het feit dat Hongarije voorlopig geen fondsen uit het EU-herstelplan ontvangt, omdat men zich niet houdt aan de Europese afspraken inzake de rechtsstaat en democratie? En indien dat ter sprake is gekomen, is er dan duidelijk gemaakt dat wij ons vanuit Vlaanderen volledig achter die positie van de Europese Unie scharen? Kunt u daar nog wat verduidelijking over geven?
Minister-president Jambon heeft het woord.
Mijnheer Vanlouwe, ik ben het volledig eens met uw bedenkingen.
Mijnheer Van de Wauwer, ik ben het ook eens met uw bedenkingen. Wat de Europese fondsen betreft, en zeker hoe Vlaanderen daartegen aankijkt: dat is natuurlijk een uitermate politieke kwestie. Dit was, zoals ik zei, een ambtelijk contact, maar wij zullen in de nabije toekomst ook nog wel politieke contacten hebben met Hongarije, en dan kunnen die zaken ter sprake komen. Dit waren veeleer ambtelijke contacten. En u weet hoe ambtelijke contacten verlopen wanneer het over iets meer politiek gevoelige onderwerpen gaat.
De heer Vanlouwe heeft het woord.
Ik heb geen bedenkingen meer. Ik denk dat ze allemaal gemaakt zijn.
De vraag om uitleg is afgehandeld.