Verslag vergadering Commissie voor Binnenlands Bestuur, Gelijke Kansen en Inburgering
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Van Miert heeft het woord.
Voorzitter, collega’s, ik wil jullie allemaal een gezond, voorspoedig en succesvol 2022 wensen. Met mijn vraag keer ik even terug naar de jaarwisseling en naar een discussie die ik tijdens mijn vijftienjarig lokaal mandaat nooit heb weten plaatsvinden tijdens de eerste weken na de jaarovergang, met name over het gebruik van vuurwerk.
Wat is dan het verschil met de vorige jaren? Ik heb intussen ook andere burgemeesters en lokale mandatarissen uit de Kempen gesproken en daaruit bleek dat er zwaarder vuurwerk en grotere hoeveelheden vuurwerk zijn afgestoken. Dat kan misschien worden teruggebracht op het hele covidgebeuren waardoor meer mensen zijn thuisgebleven. Men was er ook al veel dagen voordien mee bezig en ook op nieuwjaarsdag zelf kon men overal nog voortdurend knallen horen.
We hebben al tal van initiatieven genomen. Ook de minister van Dierenwelzijn heeft twee of drie jaar geleden al een initiatief genomen op basis van het dierenwelzijn maar is daarvoor teruggefloten door de Raad van State. Vorig jaar hebben ook de gouverneurs geprobeerd een verbod op vuurwerk op te leggen. Dan komen we natuurlijk terug bij de lokale besturen. Ik denk dat in bijna elk uniform gemeentelijk politiereglement een regelgeving inzake vuurwerk is opgenomen. Het gaat dan om een verbod op vuurwerk of het vragen van toestemming aan het college van burgemeester en schepenen.
We botsen echter altijd op dezelfde limieten, met name de handhavingslimieten. De politie heeft niet de mankracht of kan niet altijd op tijd zijn om dit te handhaven. Intussen zien we dan ook dat veel collega's-burgemeesters pleiten voor een verbod of een gedeeltelijk verbod voor particulieren omdat het aantal incidenten jaar na jaar stijgt. Minister, ik weet dat het een federale materie is maar ik wil u hierover toch een aantal vragen stellen.
Welke mogelijkheden ziet u ter ondersteuning van de Vlaamse gemeenten die een verbod op vuurwerk op oudejaarsnacht invoeren? Hoe staat u tegenover de oproep van de voorzitter van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) over het verbod op de verkoop van bepaalde vormen van vuurwerk?
Minister Somers heeft het woord.
Mijnheer Van Miert, vooreerst wil ik nogmaals mijn medeleven betuigen aan de slachtoffers en nabestaanden van de gasramp in uw stad Turnhout. Dat heeft iedereen getroffen en ik sta er dan ook op een eresaluut te brengen aan u en aan uw diensten die daar schitterend werk hebben geleverd in moeilijke omstandigheden, waarvoor dank.
Ik zal uw drie vragen samen behandelen.
Voor de duidelijkheid zal ik eerst het wettelijk kader nog eens in herinnering brengen. De Vlaamse decreetgever had bij decreet van 26 april 2019 een principieel verbod ingevoerd op het gebruik van vuurwerk en dergelijke. Gemeentebesturen kregen wel nog de mogelijkheid om daarvan af te wijken op bepaalde plaatsen en momenten. Dit decreet is echter bij arrest van 17 december 2020 door het Grondwettelijk Hof vernietigd. Het Grondwettelijk Hof was van mening dat het opleggen van dergelijk principieel verbod tot de bevoegdheid van de federale overheid behoort. De federale overheid is daar dus exclusief bevoegd voor.
De gouverneurs en lokale besturen kunnen wel voorzien in een verbod om vuurwerk af te steken, zoals u zelf al hebt gezegd. Veel gemeenten hebben al een dergelijk verbod opgenomen in hun politiereglement. Een reglement is er om nageleefd te worden. Ik wil de burgers dan ook oproepen zich te gedragen naar deze reglementen.
Lokale besturen moedig ik ook aan om inwoners te sensibiliseren over de gevaren van vuurwerk. Veel lokale besturen doen dat al. In november vorig jaar bijvoorbeeld ging de campagne ‘Ik knal zonder vuurwerk’ opnieuw van start, waarbij alle Vlaamse brandweerkorpsen hebben opgeroepen om zelf geen vuurwerk af te steken met oudjaar.
U geeft terecht aan dat het vuurwerkverbod een verbod is dat moeilijk te handhaven is. Ik heb dat ook zelf ondervonden als burgemeester. Ik heb jarenlang op uw stoel gezeten, ik zit er nu alleen nog maar symbolisch op.
Ik wil benadrukken dat de lokale besturen en de lokale politie er alles aan doen om die handhaving te verzekeren. Het is belangrijk dat burgers dat weten. De lokale besturen en de lokale politie nemen veel taken op zich. Zeker op een oudejaarsavond is de lokale politie actief op veel fronten.
Wat de handhaving volgens mij zou kunnen faciliteren, is de invoering van een verbod op het gebruik van vuurwerk samen met een verbod op de verkoop van vuurwerk aan particulieren. Ik steun dus de oproep van de voorzitter van de VVSG om een verbod op de verkoop van bepaalde vormen van vuurwerk in te voeren. Het is echter de federale overheid die dat moet regelen.
Ook mijn collega-minister Ben Weyts heeft in de Commissie voor Brussel, de Vlaamse Rand en Dierenwelzijn van 13 januari 2021, dus ongeveer een jaar geleden, al aangegeven dat er het best wordt nagedacht over een verbod op de verkoop van bepaalde vormen van vuurwerk. Hij suggereerde toen dat het Vlaams Parlement ook kon nadenken over een resolutie waarin de Federale Regering wordt opgeroepen om actie te ondernemen. Dit is volgens mij een goede suggestie.
De federale collega’s zouden ook eens kunnen kijken naar de regelgeving in Nederland. Daar werkt men met een vuurwerkverbod dat bestaat uit vier onderdelen: een verbod op de verkoop van oudejaarsvuurwerk, een verbod voor particulieren om oudejaarsvuurwerk af te steken, een verbod op het vervoeren van vuurwerk en een verbod op het bezitten van vuurwerk.
Ik denk dat het voor de Federale Regering interessant zou zijn om deze regeling verder te bestuderen. Ook de VVSG gaf aan de regelgeving in Nederland te zullen bestuderen, ook wat het aspect handhaving betreft.
De burgemeester van Tongeren en Kamerlid Patrick Dewael heeft recent via de pers al laten weten dat hij de problematiek in de Kamer op de agenda van de bevoegde commissie zal zetten. Hij suggereert ook een oplossing in overleg met Nederland en Luxemburg. Dat is volgens mij een goede suggestie. Grensoverschrijdende afspraken over welke vuurwerken verboden zijn, lijken mij ook noodzakelijk om vuurwerktoerisme, dat u wellicht ook kent in uw regio, tegen te gaan.
Ik heb zelf nog geen contact gehad met de Federale Regering om mogelijke oplossingen te bespreken. Vlaams Parlementslid Gwenny De Vroe riep minister Weyts in 2021 al op om overleg op te starten met de Federale Regering en met andere deelstaten.
Daarnaast heeft minister Weyts in maart 2021 in een brief aan de federale minister van Economie, Pierre-Yves Dermagne, gevraagd om na het arrest van het Grondwettelijk Hof van 17 december 2020 het nodige te doen en een verbod in te voeren op het gebruik van vuurwerk.
Tot slot heeft de voorzitter van de VVSG begin deze maand aangekondigd in overleg te willen gaan met het federale en Vlaamse niveau. Ik ondersteun deze oproep en heb daarom ook al proactief contact opgenomen met de VVSG. Ik heb aangegeven dat ik altijd bereid ben om deel te nemen aan dit overleg. Het lijkt mij immers noodzakelijk om deze problematiek samen met alle stakeholders te bekijken: de lokale besturen, de federale ministers van Economie en Binnenlandse Zaken, de Vlaamse minister van Dierenwelzijn, de VVSG enzovoort. Ik hoop dat dit een duidelijk antwoord was.
De heer Van Miert heeft het woord.
Dat was een heel duidelijk antwoord, minister. Alle aspecten die ik wilde horen, zitten er ook in, onder meer het grensoverschrijdende aspect. Het is belangrijk om dat samen met Nederland en met onze buurlanden te doen. Zo niet, is het vechten tegen de bierkaai en roeien tegen de stroom in. We moeten echter naar een goede regelgeving gaan. We zeggen dat elk jaar, minister, maar u geeft aan dat u ook zelf deel wilt uitmaken van een eventuele werkgroep die hier verder aan kan werken. Ik wil me vanuit de Kempen ook zelf kandidaat stellen om dat mee te trekken en ervoor te zorgen dat dit op de agenda blijft staan zodat we volgend jaar niet opnieuw met dezelfde problematiek worden geconfronteerd.
Ik heb heel veel filmpjes gezien op sociale media waar vuurwerk wordt afgestoken op hoofdhoogte. Het was te gek voor woorden. Het zal duren tot er doden vallen. Als beleidsmakers hebben we de verantwoordelijkheid om te proberen dat vooraf op te lossen maar ik wil het graag samen met u en met de collega’s van de Federale Regering warm houden zodat we niet nog eens een oudejaar vol vuurwerk moeten meemaken.
Ik wil even mijn prerogatief van voorzitter misbruiken. Ik werd door heel wat mensen aangesproken om ervoor te zorgen dat dit onheil – als ik dat zo mag zeggen – uit de wereld kan worden geholpen. Ik dank de vraagsteller en de minister die in mij een bondgenoot zullen vinden in de zoektocht naar oplossingen zodat dit weggegooid geld, want zo noem ik dat, een halt wordt toegeroepen.
Minister Somers heeft het woord.
Na de wijsheid van twee Kempense burgemeesters huldig ik mij in een omstandig stilzwijgen.
Wijs gesproken, minister.
De vraag om uitleg is afgehandeld.