Verslag vergadering Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Wetenschap en Innovatie
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw Claes heeft het woord.
Circulaire economie is geen modetrend, maar noodzakelijk om de eindige lineaire economie te vervangen door beter om te gaan met grondstoffen en afval. Het is een systeem waarbij geen eindige grondstofvoorraden worden uitgeput en reststoffen opnieuw worden ingezet. Het biedt heel wat kansen voor innovatie en nieuwe businessmodellen om producten beter te recycleren. Onze Vlaamse industrie staat voor grote uitdagingen om meer circulair te denken en te handelen. Tal van ingenieurs buigen zich het hoofd over het aanpassen van processen.
Een mooi laagdrempelig en eenvoudig voorbeeld van een concrete toepassing van het circulaire denken zijn de kringwinkels. De kringwinkels zijn voldoende gekend en leveren zeer goed werk om op een andere manier om te gaan met grondstoffen en materialen door die een tweede leven te geven.
Elektronische apparatuur is doorgaans een kort leven beschoren in onze wegwerpmaatschappij. Apparaten die stuk zijn, belanden al snel op de afvalberg, omdat reparatie onmogelijk is of meer kost dan de aanschaf van een nieuw apparaat.
Minister, u kondigde aan dat kapotte elektronische apparatuur binnenkort kan worden binnengebracht voor reparatie. Daarmee wilt u de kringwinkels in de markt zetten als een goed alternatief en aanvulling op de repaircafés die de laatste jaren her en der verschijnen. Er zal daarvoor worden samengewerkt met Recupel, de elektronicaketen Vanden Borre en BSH, de firma boven de merken Bosch en Siemens.
Voor dit project worden een aantal proefprojecten gestart in zes kringwinkels in Zuid-West-Vlaanderen, Zuid-Oost-Vlaanderen, Regio Gent en Oost-Brabant met als bedoeling dit later te kunnen uitbreiden naar heel Vlaanderen.
Minister, op welke locaties lopen die proefprojecten? Wanneer zal er effectief worden gestart? Op welke manier worden de klanten daarover ingelicht en hoe worden ze overtuigd om die elektronische apparaten te laten herstellen? Hoeveel extra tewerkstellingsplaatsen worden er gerealiseerd met dit proefproject?
Een dergelijk project vraagt ook aangepaste profielen. Hoe zullen de technische vaardigheden van het personeel in de kringloopwinkels aangescherpt worden? Wordt hiervoor in een extra opleiding voorzien?
Hoe verloopt het overleg met de verschillende partners? Worden de repaircafés daarbij betrokken? Op welke manier wordt het project geëvalueerd? Hoe zal het verder worden uitgerold in de rest van Vlaanderen?
Minister Crevits heeft het woord.
Collega Claes, ik zal één geïntegreerd antwoord geven. U verwijst heel specifiek naar het project ‘Repair zkt Hub’. Dit proefproject kadert in het bredere project Circulair Werk(t). Dat bestaat uit een netwerk waarbij twaalf circulaire hubs op zoek gaan naar nieuwe manieren om circulair te ondernemen met sociale impact.
Die verschillende projecten werden vorig jaar succesvol aangeduid voor ondersteuning via de oproep Circulair Werk(t). Die oproep is een samenwerking tussen het Departement Werk en Sociale Economie (WSE), het Europees Sociaal Fonds (ESF) en OVAM (Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij)/Vlaanderen Circulair. Wat mij betreft, is dit een mooi voorbeeld van samenwerking over de verschillende beleidsdomeinen heen. De twaalf projecten binnen Circulair Werk(t) gingen concreet van start op 1 mei 2021 met de uitvoering van hun visie, en lopen tot einde 2022.
Het promotorschap van het specifieke project Repair zkt Hub wordt opgenomen door HERW!N, de koepelorganisatie voor sociale circulaire ondernemers waaronder ook de kringwinkels, en Repair & Share, de organisatie achter de verschillende repaircafés in Vlaanderen. Repair & Share zal intensief betrokken worden bij dit proefproject, waar hun kennis en ervaring een unieke meerwaarde is.
Repair zkt Hub gaat op zoek naar een nieuw circulair businessmodel voor de elektronische huishoudtoestellen die we dagelijks gebruiken en waarvan een zeer groot deel inderdaad op de afvalberg terechtkomt. Deze zoektocht wordt uitgevoerd door een uniek partnerschap van actoren over de hele elektroherstelwaardenketen: producent, verdeler, hersteller, recyclagepark, burger en kringwinkel. Alle relevante actoren van deze keten pakken drie grote uitdagingen aan. Ten eerste zullen ze een diepgaand onderzoek uitvoeren naar bijkomend potentieel voor het hergebruik binnen de gekende productstromen. Ten tweede gaan ze op zoek naar hersteltalenten door samen te werken rond arbeidscompetenties. Tot slot engageren de partners zich om verschillende verdienmodellen rond herstel te ontwikkelen, zoals herstel op afstand, repair as a service, business to business (B2B), business to consumer (B2C).
Er zijn binnen dit partnerschap van het project Repair zkt Hub verschillende kringwinkels verbonden aan dit specifieke proefproject. In eerste instantie zijn dat de kringwinkel Ateljee in het Gentse, de kringwinkel Vites in de regio Vilvoorde/Leuven, de kringwinkel Hageland, de kringwinkel Zuid-West-Vlaanderen en de kringwinkel Zuid-Oost-Vlaanderen. Die kunnen een input leveren vanuit hun ruime expertise inzake inzameling, begeleiding en herverkoop. De geformuleerde oplossingen zullen op de concrete locaties worden getoetst aan de echte realiteit. Het partnerschap zal onderzoeken en testen hoe het economisch uitdagende karakter van deze circulaire activiteiten beter kan worden aangepakt. Ze pakken hierbij belangrijke problemen aan zoals de hoge kosten voor herstel in vergelijking met de productiekosten van nieuwe toestellen, en het vraagstuk over de afvalstromen die nog altijd verbonden blijven aan herstel. Maar ze buigen zich ook over de technische drempels voor doelgroepmedewerkers.
Ik geloof echt dat de resultaten van groot belang kunnen zijn voor onze sociale circulaire economie. Maar we moeten de echte resultaten nog afwachten, collega Claes. Het project loopt nog tot eind volgend jaar. Er zijn ook binnen elk van de twaalf projecten concrete kritische prestatie-indicatoren (KPI’s) afgesproken. Ze kunnen eigenlijk heel concreet met de tools aan de slag gaan en hun aanbod uitbouwen op maat van de lokale klanten.
Mevrouw Claes heeft het woord.
Alvast bedankt voor de verduidelijking. Ik had namelijk onlangs een artikel daarover gelezen maar kon niet alle nodige info vinden. Het is heel verhelderend te vernemen dat het project gestart is, wat de bedoeling ervan is en hoe lang het zal lopen. Ik heb deze vraag gesteld uit interesse voor het onderwerp en ben er, samen met u, van overtuigd dat dit een zeer waardevol project is. Voor de kringwinkels is het een zinvolle activiteit waarmee ze hun aanbod kunnen verruimen. Er komt misschien een moment dat hun corebusiness, het ophalen en verkopen van producten, zijn toppunt bereikt heeft. Dan kan het goed zijn om ook andere activiteiten aan te bieden om te kunnen blijven groeien.
Het is ook goed om de burger bewust te maken van het feit dat elektrische toestellen te herstellen zijn. Hoe vaak wordt men met een defect toestel niet van het kastje naar de muur gestuurd? Soms is het gemakkelijker en goedkoper om het gewoon weg te gooien en een nieuw toestel te kopen. Als we daarover nadenken, is dat toch een beetje waanzin. Door een kleine herstelling kan men aan die toestellen een tweede leven geven.
Ik ben dan ook bijzonder geïnteresseerd in de verdere uitrol en de resultaten van dit project en in hoe de samenwerkingen verlopen. Ik hoop dat dit een basis tot verbreding kan zijn voor alle kringwinkels in Vlaanderen. Dit wordt verder opgevolgd.
Minister Crevits heeft het woord.
Er kwamen eigenlijk geen extra vragen maar wel een blijk van appreciatie, die ik waardeer.
Die appreciatie wordt ongetwijfeld kamerbreed gedeeld.
De vraag om uitleg is afgehandeld.