Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie
Verslag
– Een aantal sprekers nemen mogelijk deel via videoconferentie.
De heer Aerts heeft het woord.
Minister, deze zomer weigerde u als minister een vergunning te verlenen aan Ecopower, dat in opdracht van het Studiecentrum voor Kernenergie (SCK) in Mol een project van zes windturbines, waarvoor ze een aanvraag hadden gedaan, wil starten. Dit is een project dat al langer meegaat. Zij zijn al langer in onderhandeling met de verschillende overheden om daar werk van te maken.
Concreet werden er voor dit dossier uiteraard ook verschillende adviezen opgevraagd. Die adviezen bleken telkens voorwaardelijk positief, met één uitzondering weliswaar, namelijk van het gemeentebestuur zelf. Het is opvallend dat het gemeentebestuur een negatief advies gaf omdat nog maar in 2016 het gemeentelijk windplan herbevestigd werd en dat dit project en het MER dat daar nadien goedgekeurd uit volgde, gebaseerd zijn op het windplan van 2016, bijzonder recent. Toch wordt hier de kar gekeerd. Alle andere instanties waren positief en op basis daarvan besliste de gewestelijke omgevingsvergunningscommissie (GOVC) om ook een positief advies te geven. Het is opvallend dat in het advies van de GOVC gesteld wordt dat dit goed past in de omgeving en dat het de verdere ontwikkeling van de zone niet in de weg staat, terwijl u net de tegenovergestelde argumenten aanhaalt.
Dit project beantwoordt aan de Europese doelstellingen, aan Vlaamse doelstellingen, aan het provinciaal kader en aan het gemeentelijk kader dat relatief recent, in 2016, bevestigd werd. Nu wordt deze vergunning toch geweigerd. Daarom heb ik volgende vragen.
Minister, kunt u nogmaals toelichten waarom u deze vergunning weigerde? Gebeurt het vaker dat u ingaat tegen adviezen van de eigen administratie en de GOVC? Ik weet dat het uw recht is, maar om zicht te krijgen op de grootteorde, is dat interessant.
Bedrijven hebben nood aan een betrouwbare overheid om een goed investeringsklimaat te hebben. Bent u het met mij eens dat dit wel wat wordt geschonden? Alle adviezen blijken goed. De gemeente zegt eerst dat het een kaderplan heeft, en dat wordt nadien een negatief advies van het gemeentebestuur. Op twee niveaus lijkt het mij logisch dat Ecopower verrast was dat dat de vergunning niet werd gegeven.
SCK, dat het project heeft aangevraagd bij Ecopower, geeft aan om op die plek geen nucleaire centrales of onderzoekscentra te voorzien. Hebt u weet van andere projecten of plannen voor dit gebied?
Minister Demir heeft het woord.
De omgevingsvergunning voor de bouw en exploitatie van zes nieuwe windturbines werd inderdaad geweigerd aan Ecopower. Ondertussen werd door de aanvrager een beroep tot nietigverklaring ingesteld bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen. Gelet op deze procedure lijkt het mij dan ook opportuun om hier de discussie over de wettigheid van de beslissing niet te voeren. Het is aan de Raad voor Vergunningsbetwistingen om daar een oordeel over te vellen.
De adviezen van de GOVC zijn niet-bindende adviezen, wat betekent dat de vergunningverlenende overheid hier altijd, weliswaar gemotiveerd, van kan afwijken.
In 74 dossiers volgde ik een gunstig advies van de GOVC niet en weigerde ik de aanvraag, op 619 dossiers waarover ik sinds oktober 2019 tot nu besliste. Dit is ongeveer 12 procent van de dossiers.
In totaal besliste ik al over 68 windturbinedossiers. In 12 dossiers werd het advies van de GOVC niet gevolgd: in 8 dossiers werd de vergunning geweigerd met een gunstig advies van de GOVC en in 4 dossiers werd de vergunning verleend met een ongunstig advies van de GOVC.
Het is vaste rechtspraak van de Raad voor Vergunningsbetwistingen dat gemeentelijke windplannen geen bindende instrumenten zijn waarmee rekening moet worden gehouden. Uit het ongunstig advies van het schepencollege blijkt bovendien duidelijk dat de gemeente afstand heeft gedaan van het eerdere windplan.
Rechtszekerheid betekent evenwel ook goed gemotiveerde beslissingen die juridisch robuust zijn en niet meteen worden vernietigd door de Raad voor Vergunningsbetwistingen. Om deze reden gebeurt bij elk vergunningsdossier een zeer grondige afweging van alle elementen: het aanvraagdossier, de bezwaren, de adviezen en de geldende regelgeving. Als ik mij niet vergis waren er in dit dossier ook 3576 bezwaren. Er wordt met alles rekening gehouden.
Ik begrijp wel dat u misschien de perceptie wilt creëren dat ik niet wil vergunnen of dat ik windturbines weiger tegen het advies van de GOVC in. Uit de cijfers blijkt wel het tegendeel: ieder dossier wordt zorgvuldig afgewogen. Soms betekent dit dat de vergunning toch wordt geweigerd, maar meestal betekent dit dat de vergunning kan worden verleend.
Op dit moment zijn er nog geen concrete plannen. Het lijkt mij opportuun dat de gemeente een toekomstgerichte invulling geeft en werkt aan een nieuwe bestemming voor dit gebied.
De heer Aerts heeft het woord.
Ik schrap een deel van mijn vragen omdat het dossier momenteel in beroep zit. Het blijft toch wel verwonderlijk. Het gaat over een domein dat voorzien is voor industriële activiteit. Daar passen die windmolens in. De helft van die energie kan daar ter plaatse worden opgewekt. Nu wordt gezegd dat als we de natuur willen behouden, zoals u eerder aangaf, de bestemming maar moet worden gewijzigd. Maar als het vandaag een juiste bestemming is, dan lijkt het me vreemd om in de toekomst een bestemmingswijziging te gaan vragen om nu een project te kunnen afwijzen. Dat vind ik vreemd. Dat toont nog maar eens aan hoe belangrijk het is om de bestemmingsneutraliteit onder andere voor windenergie te gaan invoeren. Ik vraag me af of daar in de toekomst nog plannen voor zijn.
U verwijst naar de vele bezwaren, en die waren er inderdaad, maar er is een campagne gevoerd die niet geheel gebaseerd was op de realiteit van welke bomen er zijn. Het zou gaan om waardevol natuurgebied, volgens de communicatie waarmee velen zijn opgehitst. Dat bleek helemaal niet het geval te zijn. Dat stond ook in het advies van Natuur en Bos. Het gaat over een bos met mijnbouw. De natuurwaarde is er heel wat minder. Dus past het nog steeds wel binnen dat hele kader.
Kunnen we werk maken van bestemmingsneutraliteit? Hier heeft het gemeentebestuur gehandeld op basis van een soort nimby-gevoel (not in my backyard) naar mijn gevoel. In het Vlaams regeerakkoord staat dat men meer vergunningen van de hogere overheden bij de gemeenten wil leggen. Gaan er dan niet nog meer van dergelijke situaties voorkomen? Vijf jaar geleden, bindend of niet, heeft nagenoeg iedereen van het huidige schepencollege dat windplan, dat kaderplan, bevestigd. Nu, vijf jaar later, nadat Ecopower zich daarop heeft aangepast, draaien zij hun kar. Dat geeft geen zekerheid om dergelijke projecten uit de grond te stampen, want die vragen nu eenmaal wel wat tijd.
Minister Demir heeft het woord.
Ik ben niet akkoord met een bestemmingsneutraliteit. U vindt dat misschien wel kunnen, maar ik ben niet voor windturbines in natuurgebieden bijvoorbeeld. Ik vind dat geen goed idee. Dat willen we toch niet. Ik ben dus niet voor een bestemmingsneutraliteit voor windturbines. Wat doet men dan met andere zaken, zoals gascentrales? Gaat men die dan ook naast een nationaal park zetten? Ik ben het daar dus niet mee eens.
Ik wil toch wel duidelijk stellen dat ik wel al 95 turbines vergund heb, goed voor 400 megawatt. Dat is immens veel. Dat is meer dan de doelstelling in het regeerakkoord. Ik houd er ook niet van om welles-nietesspelletjes te spelen over weigeringen vanwege uw politieke agenda of uw lobbywerk voor Ecopower. Ik kijk niet naar wie het dossier aanvraagt maar ik oordeel op basis van de inhoud. Het kan zijn dat ik inderdaad de GOVC niet altijd volg. Ik heb die ook niet gevolgd voor de megastallen bijvoorbeeld. Toen heb ik jullie niet gehoord. Sta mij toe dat ik met alle elementen in een dossier rekening houd, zoals destijds ook bijvoorbeeld met stikstof, hoewel de GOVC vaak positief was. Toen heb ik u niet gehoord. 400 megawatt en 95 turbines vergunnen is heel wat op die twee jaar tijd. Wij blijven investeren in windenergie en in hernieuwbare energie. We zullen daarmee verdergaan. Meestal kan het wel, maar soms kan het niet. Ik verschil daarover met u van mening.
De heer Aerts heeft het woord.
Minister, u beschuldigt mij ervan een perceptie te creëren, en dan zegt u ‘bestemmingsneutraliteit in een natuurgebied, wilt u dat dan wel?’ Dat is volgens mij ook een perceptie creëren, want dat is helemaal niet wat ik gezegd heb. Het ging hier om industriegebied. Er zijn in de vorige legislatuur voorstellen geweest, vanuit alle partijen, om dat in gang te zetten. Het is jammer dat dat niet wordt afgewerkt.
Bestemmingsneutraliteit voor hernieuwbare energie, mits voorwaarden, lijkt me nog steeds wel een goed idee. Ik wou u niet beschuldigen van politieke spelletjes, en dat heb ik ook niet gedaan, denk ik. Waar ik vooral op wou hameren, en wat mij heel belangrijk lijkt, is dat dit project al jaar en dag lopende is, en zich telkenmale aanpast aan het kader. En dan lijkt het voor nagenoeg iedereen in dat kader te passen, behalve voor een gemeentebestuur dat van gedacht verandert. Als je dan geen vergunning krijgt, dan geeft dat bijzonder weinig moed om met een volgend project te starten. Nu is er die beroepsprocedure, waardoor het opnieuw twee jaar zal duren. Zo vertragen we onze windenergie.
De vraag om uitleg is afgehandeld.