Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie
Verslag
– Een aantal sprekers nemen mogelijk deel via videoconferentie.
De heer Brouns heeft het woord.
De Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) lanceerde onlangs voor de derde keer een oproep voor innovatieve samenwerkingsverbanden die inzetten op waterbesparing en/of circulair watergebruik. Minstens drie private bedrijven moeten hiervoor een samenwerking aangaan. Nieuw in deze editie is dat ook een of meer niet-private partners aan het samenwerkingsverband kunnen deelnemen.
In zestien proeftuinen werken bedrijven al samen aan innovatieve projecten die waterschaarste in periodes van droogte kunnen inperken. Met deze proeftuinen wil men al doende leren over de praktische en technische uitdagingen en oplossingen op het terrein. Op die manier opent men de weg naar andere gelijkaardige projecten die overal in Vlaanderen de droogte te lijf gaan.
Ook mijn eigen gemeente Kinrooi is toonaangevend op het vlak van irrigatieprojecten, mogen we in alle bescheidenheid toch wel stellen. We hebben er inmiddels drie. Het eerste is het inmiddels dertig jaar bestaande unieke irrigatienetwerk dat water oppompt uit de Maasplassen en zo 2500 hectare landbouwgrond kan beregenen via een ondergronds leidingennetwerk, en daarnaast ook het subirrigatieproject van druppelirrigatie in de ondergrond en uiteindelijk ook het project dat hier vandaag besproken wordt rond subirrigatie waarbij gezuiverd afvalwater wordt geïrrigeerd. Er wordt dus hard gewerkt aan tal van blauwe projecten.
Toch zien we dat het wetgevend kader momenteel nog niet aangepast is aan dit soort technieken. Zo is het bijvoorbeeld niet toegelaten om irrigatie uit te voeren met gezuiverd afvalwater.
Minister, zal de wetgeving bijgestuurd worden zodat irrigatie met gezuiverd afvalwater toegelaten wordt, zoals het vandaag al in het buitenland kan? Zo ja, op welke termijn plant u dit te regelen? En indien ja, onder welke voorwaarden zal dat toegelaten worden? Komen er verschillende vereisten voor de kwaliteit van het gezuiverd afvalwater voor verschillende gewassen en voor verschillende irrigatietechnieken, zoals bovengrondse of ondergrondse irrigatie?
Minister Demir heeft het woord.
Op basis van de actuele wetgeving is het vandaag onmogelijk om gezuiverd effluent aan te bieden voor irrigatie in de landbouw. De aanbieder van het effluent moet beschikken over een grondstofverklaring, die aangevraagd kan worden via het loket van de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM).
Vanaf juni 2023 zal het aanbieden van gezuiverd effluent afkomstig van stedelijk afvalwater moeten beantwoorden aan de Europese verordening inzake minimumeisen voor hergebruik van water. Hierin zijn tal van voorwaarden opgenomen, onder andere over de microbiologische kwaliteit, de opmaak van een risicobeheerplan, een voorafgaandelijke toelating en monitoringverplichtingen.
Op 16 juli keurde de Vlaamse Regering reeds een eerste maal de noodzakelijke aanpassingen aan het decreet Integraal Waterbeleid goed. De aanpassingen liggen nu voor bij de adviesraden. Hierbij zal een apart uitvoeringsbesluit uitgewerkt worden rond de productie, levering en het gebruik van irrigatiewater, inclusief gezuiverd afvalwater van bedrijven. Ik streef meteen ook naar een breder kader zodat het geheel logisch blijft.
Wat betreft de timing voor het uitvoeringsbesluit richten we ons naar de timing voor de inwerkingtreding van de verordening en uiteraard de behandeling van het decreet door het parlement. De Europese verordening bevat strikte eisen over de kwaliteit van teruggewonnen water zodat de gezondheid van mens en dier evenals het milieu beschermd zijn. Vlaanderen zal dus ook binnen dat kader werken. Zo zijn er kwaliteitsklassen op basis van gewascategorie en irrigatiemethode. Men maakt hierbij onder andere ook een onderscheid tussen rauw geconsumeerde voedingsgewassen, verwerkte voedingsgewassen en non-food zoals energiegewassen of diervoeder. Per categorie zijn strikte minimumeisen opgenomen met drempels inzake microbacteriologie en algemene fysicochemie. De verordening houdt ook rekening met verschillende irrigatietechnieken. Hoewel de verordening enkel geldt voor landbouwtoepassingen kan ze zeker ook sturend zijn voor andere irrigatietoepassingen.
De heer Brouns heeft het woord.
Dank u wel, minister. Ik onthoud uit uw antwoord dat het zeker in de toekomst mogelijk moet zijn, maar ik kijk natuurlijk met bijzonder veel aandacht naar het proefproject, omdat ik geloof dat er heel wat potentieel in zit. Als we kijken naar het aantal rioolwaterzuiveringsstations in Vlaanderen – laten we zeggen gemiddeld één per gemeente –, liggen er heel wat gronden in de omgeving die op die manier geïrrigeerd kunnen worden. Het is eigenlijk ook ontstaan vanuit een dubbele functie. Dat gebied waar het bij ons gebeurt, had een drainage liggen. In de klimatologische omstandigheden van vandaag en de toekomst hebben we enerzijds droogte, dan heb je water nodig, maar anderzijds hebben we, zeker ook in onze regio, al vaak te kampen gehad met watersnood, en dan kan dat ook het water afvoeren. Dat is dus een dubbele functie. Maar vooral in het kader van droogte denk ik dat het voor de landbouw en de duurzame landbouw in de toekomst in Vlaanderen noodzakelijk is dat we dit soort projecten gaan bekijken om ze toepasbaar te maken, omdat ook steeds meer grote bedrijven die samenwerken met de landbouwsector dat vragen. De grote groenteverwerkende bedrijven in Vlaanderen leggen als het ware als een voorwaarde op dat de akkers goed geïrrigeerd worden om de kwaliteit van die producten te kunnen vrijwaren. Het is wel degelijk iets dat we op heel korte termijn goed moeten volgen en we moeten het kader creëren dat dat een toekomst heeft in Vlaanderen om onze akkers te kunnen beregenen met gezuiverd afvalwater.
Ik heb geen verdere vragen. Dank u wel.
Mevrouw Perdaens heeft het woord.
Dank u wel, collega, voor de vraagstelling, en minister, voor het antwoord. Het ging hier natuurlijk over de irrigatie van landbouw. Maar uw antwoord triggerde mij heel eventjes voor misschien een voorstel. Het gaat dan wel over veeteelt, maar het viel mij laatst op dat er bijvoorbeeld voor staldieren geen regenwater of zelfs bijgewerkt regenwater gebruikt mag worden. Wanneer we denken aan het breed aanpakken van het circulair gegeven rond water, is dat misschien ook wel iets om in die richting te gaan kijken, om verder te gaan dan de irrigatie, en om landbouw ook heel erg breed aan te pakken en daarrond te bekijken – dat valt dan onder voedselveiligheid, zoals collega Rombouts zei – wat aangepakt kan worden om bij te passen en wat mogelijk is.
Minister Demir heeft het woord.
Collega Brouns, het klopt: we zetten dus ook in via de Blue Deal, bijvoorbeeld proeftuinen droogte. Het kan inderdaad wel breed gaan.
Collega Perdaens, vandaag zijn er inderdaad bepalingen die maken dat staldieren geen regenwater mogen krijgen, ook geen gezuiverd. Dat is natuurlijk te gek voor woorden. We willen conform de Blue Deal water ook slim inzetten. Dus de suggestie die u hier geeft, nemen we dan ook zeker mee.
De vraag om uitleg is afgehandeld.