Verslag vergadering Commissie voor Buitenlands Beleid, Europese Aangelegenheden, Internationale Samenwerking en Toerisme
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Voorzitter, minister, collega's, volgens het Vlaams Logiesdecreet moeten tussenpersonen die voor de toeristische logiezen die gelegen zijn in het Vlaamse Gewest bemiddelen of promotie maken, op schriftelijk verzoek van Toerisme Vlaanderen, de gegevens van de exploitant en de adresgegevens van de toeristische logiezen meedelen. Deze gegevens kunnen door Toerisme Vlaanderen worden opgevraagd in het kader van een steekproef, bij twijfel of in het geval van een klacht, om daarna het logies te controleren.
Van alle bevraagde boekingsplatformen waarbij Toerisme Vlaanderen de voorbije jaren logiesgegevens heeft opgevraagd, heeft alleen Airbnb tweemaal geweigerd om deze over te maken. Zoals decretaal voorzien, legde Toerisme Vlaanderen Airbnb tweemaal een administratieve geldboete op, waartegen Airbnb in beroep ging bij de Nederlandstalige rechtbank van eerste aanleg. De eerste administratieve boete werd door de rechtbank vernietigd omdat de rechter van oordeel was dat het Logiesdecreet slechts twee mogelijkheden voorziet waarbij door de overheid informatie kan worden opgevraagd bij tussenpersonen, namelijk bij twijfel en bij een concrete individuele klacht. In het evaluatierapport van het Logiesdecreet werd dit opgemerkt en werd gemeld dat het beroep van Airbnb tegen de tweede opgelegde administratieve boete nog lopende is en dat de pleitzitting in deze zaak voorzien was op 6 december 2021.
Intussen konden we deze zomer in de krant lezen dat Toerisme Vlaanderen een akkoord heeft afgesloten met boekingsplatform Airbnb, waarin Airbnb zich akkoord verklaard zou hebben om tot zes keer per jaar de data over Vlaamse logiesverhuurders via het platform te delen met Toerisme Vlaanderen.
Minister, kunt u meer toelichting geven bij de inhoud en totstandkoming van het akkoord dat Toerisme Vlaanderen met Airbnb heeft afgesloten?
Werden er reacties ontvangen van andere tussenpersonen of boekingskantoren of van spelers uit het toeristische veld?
Heeft dit akkoord implicaties voor de lopende rechtszaken tussen Toerisme Vlaanderen en Airbnb?
Er kunnen nu dus een aantal steekproeven gebeuren. Zijn er al plannen waar die steekproeven kunnen gebeuren, nog in de tweede helft van 2021 en eerste helft van 2022?
Minister Demir heeft het woord.
Het Logiesdecreet legt de verschillende boekingsplatformen de verplichting op om op vraag van Toerisme Vlaanderen de gegevens van hun logiesaanbod te delen. Zoals u weet, waren Toerisme Vlaanderen en Airbnb hierover de voorbije jaren verwikkeld in enkele rechtszaken. In een zijn we veroordeeld, in de andere moet er nog een vonnis komen.
Intussen hebben beide partijen het licht gezien en is de dialoog aangevat. Hieruit is een samenwerkingsovereenkomst gekomen, een memorandum of understanding (MoU) om de juiste term te gebruiken.
Deze overeenkomst zal Toerisme Vlaanderen toelaten om een beter zicht te krijgen op de aangeboden Airbnb-logies en vervolgens dan ook op de kwaliteit en de brandveiligheid ervan.
Wat is de inhoud van deze overeenkomst? De overeenkomst creëert geen nieuwe rechten voor Airbnb, maar verduidelijkt enkel de manier waarop Toerisme Vlaanderen het Logiesdecreet uitvoert. Airbnb zal op vraag van Toerisme Vlaanderen, bij bijvoorbeeld een evenement of een festival, specifieke logiesgegevens delen van verhuurders in die buurt. Het gaat dan steeds over een bevraging van de logiezen die gelegen zijn in een bepaalde buurt, bijvoorbeeld in functie van de postcode of de straatnamen.
Het is, voor alle duidelijkheid, niet de bedoeling dat Toerisme Vlaanderen de logiesgegevens van een volledige stad of gemeente zal opvragen bij Airbnb. Toerisme Vlaanderen en Airbnb kwamen overeen om tot zes keer per jaar een dergelijke steekproef te doen. De gegevens die Airbnb zal bezorgen aan Toerisme Vlaanderen, zijn de naam en het adres van het logies, de capaciteit van het logies en de naam en contactgegevens van de logiesuitbater. De overeenkomst gaat, voor alle duidelijkheid, enkel over steekproeven. Indien Toerisme Vlaanderen klachten ontvangt over individuele logiezen, kan altijd worden overgegaan tot het opvragen van de gegevens hiervan.
Via de verkregen gegevens zal Toerisme Vlaanderen kunnen nagaan of de logiezen in de bevraagde regio aangemeld zijn en vervolgens of de individuele logiezen in orde zijn met de brandveiligheid en voldoen aan alle minimale kwaliteits- en comfortnormen die gevraagd worden in het Logiesdecreet.
Voor de volledigheid: de privacywetgeving maakt dat Toerisme Vlaanderen de gegevens die het krijgt, enkel kan gebruiken in het kader van het toezicht op en de handhaving van het Logiesdecreet. Het mag de gegevens niet delen met derden.
Voorlopig kreeg Toerisme Vlaanderen nog geen vragen van andere boekingsplatformen om een soortgelijke overeenkomst af te sluiten.
Er zijn inderdaad twee rechtszaken. In de eerste zaak is er een vonnis, in de andere nog niet. In het vonnis interpreteert de rechter artikel 11 van het Logiesdecreet, het artikel op basis waarvan de steekproeven en bevraging worden gedaan, anders dan de initiatiefnemers voor ogen hadden. Dat is ook de reden waarom we dat artikel veel beter willen omschrijven in het ontwerp van decreet tot wijziging van het Logiesdecreet.
Beide procedures werden stopgezet door de gesloten samenwerkingsovereenkomst. Ik kan u wel meegeven dat Airbnb Toerisme Vlaanderen ondertussen, na het afsluiten van de overeenkomst, ook de gegevens bezorgde van het Gentse logies die ze destijds vroeg en die het voorwerp uitmaakte van de geldboete en de rechtszaak. Toerisme Vlaanderen heeft het betreffende boetebesluit van destijds ook ingetrokken en beide partijen namen officieel afstand van de rechtszaak.
Momenteel organiseert Toerisme Vlaanderen naar aanleiding van het WK Wielrennen twee steekproeven: in Antwerpen in het historische centrum en in Brugge rond ’t Zand. Met de steekproef wordt ook niet enkel gefocust op Airbnb, maar worden elf boekingsplatformen bevraagd naar hun aanbod in die zone. De antwoordtermijn loopt nog, dus ik kan u nog geen resultaten meegeven. Daar hebben we nog een aantal weken tijd voor nodig.
Dank u wel, minister. het is positief dat, ondanks de rechtszaken die lopen, er inderdaad toch een dialoog is ontstaan tussen Airbnb en Toerisme Vlaanderen waarbij een ‘memorandum of understanding’ tot stand is gekomen. Eigenlijk volgt dat volledig de intenties van het Logiesdecreet, namelijk bij de boekingsplatformen gegevens kunnen opvragen in het kader van een klacht maar ook om steekproeven te kunnen doen. Met de verduidelijking van zes keer per jaar kan men naam, adres en capaciteit van het logies meegeven. De steekproef gaat niet Vlaanderenbreed, maar richt zich specifiek op een bepaalde buurt of postcode. De volledige stad of gemeente wordt nooit behouden. We hebben daar een stap vooruit gezet, zeker omdat men afstand doet van die rechtszaak. We kunnen weer als volwaardige partners samenwerken.
Ik heb een bijkomende vraag. De VUB heeft een onderzoek gedaan naar woningen die via Airbnb worden aangeboden in Brussel. Men kwam tot de vaststelling dat die heel vaak aangeboden worden door investeerders en verhuurprofessionals en niet alleen door particulieren die af en toe een kamer of een deel van hun huis ter beschikking willen stellen om iets bij te verdienen wat eigenlijk de filosofie is van Airbnb. Is er een vergelijkbaar onderzoek beschikbaar voor Vlaanderen? Acht u het opportuun om dat eventueel uit te voeren in Vlaanderen? Waarom wel of waarom niet?
Mevrouw Talpe heeft het woord.
Voorzitter, minister, het is een goede zaak dat er een samenwerking komt, want Airbnb is een populair platform en voor veel mensen zelfs een vaste waarde om een vakantieverblijf te boeken. We kunnen maar beter goed aan de slag gaan en zorgen dat die kwaliteit er is. Dat is ook belangrijk in het kader van het initiatief Reizen naar Morgen. Vlaanderen wil zich profileren als kwaliteitsvolle bestemming. Ik heb dezelfde vraag als mevrouw Coudyser. Ik heb toevallig vorige week een schriftelijke vraag gesteld over het rapport van de VUB waaruit blijkt dat zo’n 45 procent geen particulieren zijn die huizen en/of appartementen verhuren. Dit zou een mogelijke impact op de huurmarkt hebben. Dit wordt door Airbnb ontkend of tegengesproken. Wordt ongetwijfeld vervolgd. Het lijkt me relevant om op deze data zicht te hebben en dat we dat kunnen meenemen.
Minister Demir heeft het woord.
Collega’s, we hebben die conclusies inderdaad bekeken en de vraag aan Toerisme Vlaanderen overgemaakt. Via periodieke onderzoeken rond bewonerstevredenheid peilen we daar eigenlijk ook onrechtstreeks naar. Dergelijk onderzoek bestaat helaas nog niet in Vlaanderen. Als er vanuit de steden zelf vraag naar is – wat tot nu toe niet het geval was –, wil ik dat zeker bekijken.
Dat is een duidelijk standpunt. Het zou na bevraging van steden en gemeenten nuttig kunnen zijn om dat ook in Vlaanderen eens te gaan onderzoeken.
De vraag om uitleg is afgehandeld.