Verslag vergadering Commissie voor Brussel en de Vlaamse Rand en Dierenwelzijn
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Goedemorgen voorzitter, minister, collega's, ik heb hierover al eens een vraag gesteld. De afgelopen maanden werd er herhaaldelijk gewaarschuwd voor een toevloed van honden en katten naar asielen zodra de strenge coronamaatregelen versoepeld zouden worden en mensen meer vrijheid krijgen. Even vaak werd er beweerd dat heel wat mensen tijdens de lockdown zijn overgegaan tot de aankoop van een huisdier.
Het dierenasiel in Eppegem, mijn buurgemeente, deelgemeente van Zemst, heeft op 22 juni aangekondigd noodgedwongen een opnamestop voor honden in te voeren omdat er geen plekje meer vrij is. Dat betekent dat er geen honden kunnen worden opgenomen vooraleer een andere werd geadopteerd. Het asiel is genoodzaakt om een wachtlijst aan te leggen.
Uitbater Ferry Heikoop is formeel: het gaat om mensen die af willen van hun huisdier dat ze tijdens de coronaperiode hebben aangeschaft. Overigens blijkt het niet alleen om honden te gaan. Ook het aantal gedumpte knaagdieren neemt plots toe. Het dierenasiel maakt zich extra zorgen. Niet alleen is er vaak een toevloed van huisdieren die door hun baasjes in de steek worden gelaten, maar daarnaast is net in deze periode het aantal adopties ook lager. Als je dan met een wachtlijst moet werken, is de kans minder groot dat die kan worden aangeboord. In het dierenasiel in Eppegem is die kans nog kleiner, omdat het een aantal honden met gedragsproblemen onderdak biedt. De kans dat die op korte termijn worden geadopteerd, is nog een stuk kleiner.
Minister, u werd in de loop van het afgelopen jaar enkele keren bevraagd over de impulsaankopen. Toen gaf u aan dat het aantal geregistreerde honden op maandbasis geen abnormale afwijkingen vertoonde, wat erop wees dat er niet echt sprake was van een massale aanschaf van honden. Wat de asielen betreft, stipte u aan dat er tegenstrijdige bevindingen waren: het ene asiel maakte gewag van een grotere toestroom, terwijl het andere eerder een vermindering vaststelde. Belangrijk is evenwel dat er een transparante informatiestroom is rond het aantal dieren dat in een asiel wordt opgenomen en rond het aantal geadopteerde dieren. Met de verplichte introductie van Animal Shelter als voorwaarde om een beroep te kunnen doen op financiële steun van de Vlaamse overheid, hoopte u een grote stap in de richting van transparantie te zetten.
Minister, hebt u ook van andere asielen dan dat in Zemst aanwijzingen gekregen dat ze te maken krijgen met een abnormale toestroom van dieren?
Zijn er indicaties dat veel van deze dieren werden aangekocht tijdens de coronaperiode en hun baasjes, nu de versoepelingen groter worden, van die dieren af willen?
Welke acties zet u op touw om mensen te ontraden om zich van hun huisdieren te ontdoen?
Is er inmiddels sprake van een veralgemeend gebruik van Animal Shelter, en bijgevolg ook meer transparantie over het aantal dieren dat naar een asiel wordt gebracht en hoeveel dieren worden geadopteerd?
Welke inspanningen doet u om mensen te ontraden ondoordacht een dier aan te schaffen?
Minister Weyts heeft het woord.
Ik heb nog niet van alle dierenasielen de statistische gegevens mogen ontvangen, dus ik kan niet echt bevestigen of weerleggen of corona nu een al dan niet groot effect heeft gehad op het aantal dieren dat is afgestaan in de asielen. Zoals ik wel eerder al antwoordde, denk ik dat het eerste beeld dat we kregen disparaat is. Sommige dierenasielen, zoals dat van Zemst, maken gewag van een toename. Maar er zijn evengoed asielen die dat niet opgemerkt hebben.
Er zijn gelukkig steeds meer asielen die Animal Shelter gebruiken, maar we moeten vaststellen dat niet alle asielen het programma correct hanteren, correct invullen en correcte data kunnen doorgeven. Er zijn wat vragen en bemerkingen omtrent de gebruiksvriendelijkheid, ondanks de infosessies die we vorig jaar op twee momenten georganiseerd hebben. Dat maakt alleszins dat er nog geen volledig beeld is van het aantal dieren dat effectief in de asielen terechtkomt, of alleszins geen betrouwbaar beeld, of van het aantal dieren dat geadopteerd wordt, louter en alleen op basis van de cijfergegevens van Animal Shelter.
Er wordt momenteel ook gewerkt aan een verbetering van dat systeem om het gebruiksvriendelijker te maken voor alle categorieën van asielen, dus niet enkel de asielen die instaan voor de honden- en kattenopvang, maar ook asielen die landbouwhuisdieren of vogels en reptielen opvangen, en niet enkel de kleine asielen maar evengoed de grote.
Los daarvan en los van de redenen van aanschaffen en afstand willen we blijvend inspanningen leveren om de instroom aan te pakken maar evengoed de uitstroom te versterken. De instroom wil zeggen dat we impulsaankopen zoveel mogelijk vermijden; de uitstroom gaat erom dat we kandidaat-adoptanten zoveel mogelijk de weg tonen naar dierenasielen.
Door mensen ook degelijk te informeren over wat het betekent om een levend wezen in huis te halen, willen we onder andere via onze website www.huisdierinfo.be mensen natuurlijk maximaal trachten te sensibiliseren. Met het binnenhalen van een levend wezen gaan wel verantwoordelijkheden gepaard. Wat moet je weten voor je zo’n dier in huis haalt, naargelang het betrokken dier, de diersoort of het ras? Welke verantwoordelijkheden en mogelijke problemen kan dat met zich meebrengen?
We hebben de website www.huisdierinfo.be aangepast. Ze heeft, denk ik, een wat frissere lay-out gekregen, de structuur is verbeterd, de vijf vrijheden worden uitgelegd. En ook al gaat het principe van die vijf vrijheden al lang mee, het is wel een heel eenvoudige manier om laagdrempelig aan mensen uit te leggen wat een dier nodig heeft: huisvesting, voeding en verzorging zijn evidenties. Verrijking is voor velen een nieuw begrip, maar wel essentieel voor het welzijn van dieren. Daarom is er ook specifiek daarrond, rond dat laatste concept van verrijking, een extra actie op touw gezet. Die campagne loopt in samenwerking met Radio 2, en toont concreet aan wat dit betekent. Dat gaat nu van start in de zomermaanden juli en augustus.
Specifiek voor katten hebben we dan weer een rondreizende tentoonstelling, De Geknipte Kat, waar het belang van sterilisatie wordt benadrukt, maar ook alle andere verantwoordelijkheden die gepaard gaan met het in huis halen van een kat. Die tentoonstelling kan door lokale besturen gratis besteld worden bij de dienst Dierenwelzijn. Momenteel staat ze opgesteld in Grimbergen en in Ieper. De lokale besturen werden geïnformeerd over de bestelmogelijkheden, dus zeker doen.
Een derde element dat ik kan aanhalen, omdat je nooit vroeg genoeg met het sensibiliseren kunt beginnen, is het project Oog in oog, rond dierenwelzijn in de klas. Daarbij hebben we kant-en-klaar lesmateriaal ontwikkeld voor leerlingen, over dierenwelzijn en opnieuw over de verantwoordelijkheden die gepaard gaan met het in huis nemen van een dier. Daarbij richten we ons niet alleen tot de kleuters en het lager onderwijs maar ook tot het secundair onderwijs. De leerlingen worden zich op die manier bewust van het belang van dierenwelzijn en van de verantwoordelijkheid.
Maar wat het eerste betreft, had ook het finetunen van Animal Shelter wat voeten in de aarde, omdat heel wat dierenasielen natuurlijk gewoon zijn om met een heel eigen softwaresysteem te werken. De overstap is voor sommige wel wat moeilijk.
Daarom hebben we gezorgd dat we een overheidsopdracht hebben uitbesteed aan een ICT-bedrijf, en dat gaat gepaard met een stuurgroep van gebruikers om hen ook zelf concrete aanbevelingen te laten formuleren met het oog op een update van Animal Shelter.
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Dank u wel voor uw reactie, minister. Vooreerst wens ik te benadrukken dat het uiteraard een goede zaak is om de site huisdierinfo.be, waar u naar verwees, te updaten. Dat hebt u gedaan. Ik denk dat het inderdaad goed is om de mensen zeer bewust te maken en zoveel mogelijk informatie aan te reiken, in de hoop dat als ze een dier aanschaffen dat ze dat dan ook effectief bewust doen. Ik denk wel dat het ook belangrijk is om ook de site adopteereendier.be nog eens onder de aandacht te brengen. Het is belangrijk dat mensen, op het moment dat ze een dier bewust wensen aan te schaffen, ook die piste in overweging nemen, en de site consulteren om te zien wat de beschikbaarheden zijn. Ook dat kan een oplossing zijn voor de asielen die met wachtlijsten moeten werken.
Ik vraag dus, minister, wat u op dat vlak eventueel extra zult doen?
Is de stijging van de knaagdieren, die ik vernam, een algemeen verschijnsel? Hebt u daar verder nog iets over gehoord? Zijn daar genoeg adoptanten, en wat zegt Animal Shelter daarvan? Welke informatie kunnen we daarover krijgen?
Het laatste punt – en toch wel het belangrijkste – is dat u aanhaalde dat er eigenlijk momenteel nog altijd niet echt gegevens gehaald kunnen worden uit Animal Shelter. Dat is natuurlijk een spijtige zaak. Dat is de reden waarom we het hebben opgezet, om op die manier toch ook betere beleidskeuzes te kunnen maken. Het is ook belangrijk dat de asielen financieel ondersteund worden. Dat was één van de voorwaarden om de financiële ondersteuning te krijgen, we staan achter de professionalisering, en we waren daarvoor ook vragende partij. Het staat ook zo ingeschreven in ons Vlaams Regeerakkoord. Ik hoor nu van u dat het gebruik van Animal Shelter momenteel nog niet correct verloopt, waardoor we de gegevens momenteel niet hebben, ondanks het feit dat er infosessies georganiseerd zijn, dat herinner ik me nog. Ik kijk er dus naar uit welke conclusies er uiteindelijk zullen worden getrokken, en hoe snel er geschakeld gaat worden om dit euvel op te lossen, en hoe het verder zit met correct gebruik en correcte gegevens. Het is natuurlijk belangrijk, van het moment dat er financiële ondersteuning wordt geboden vanuit de overheid, dat het systeem op een correcte manier gebruikt wordt. Als dat nu komt door een euvel – dat het niet gebruiksvriendelijk is – dan moet daar inderdaad door ons, de overheid, zo snel mogelijk aan verholpen worden. Ik denk dat een participatietraject – om te informeren waar momenteel de problemen zitten – belangrijk is, maar ook dat er van onze kant, vanuit de overheid, heel snel geschakeld wordt om dat euvel op te lossen, en de mensen de kans te geven om het systeem asap correct te gebruiken. Dat moet ons ook toelaten om beleidshalve de juiste conclusies te trekken.
Voilà, minister, dat zijn mijn bijkomende vragen.
Mevrouw Sterckx heeft het woord.
De website huisdierinfo is een stap in de goede richting, maar ik denk dat veel mensen dat niet bekijken, of zelfs niet weten dat ze daar informatie kunnen vinden. Bij sigaretten is er bijvoorbeeld een verplichting om op de pakjes te vermelden welke schade deze aanrichten, om zo ook de consument te informeren. Kunnen we deze lijn eventueel niet doortrekken, om erkende bedrijven en fokkers te verplichten om in hun advertenties mee te geven wat er allemaal bij komt kijken als men een dier zou aanschaffen? Zo kunnen we eventueel de impulsaankoop ontraden. Ik ben benieuwd wat u van dit voorstel vindt?
Mevrouw Claes heeft het woord.
Goedemorgen, collega’s, minister, het is niet de eerste keer dat we het over deze problematiek hebben. In januari en maart bespraken we hier al de zogenaamde coronahuisdieren. Het belang van sensibiliseren, sensibiliseren, sensibiliseren, kan niet genoeg worden benadrukt. De huisdiereninformatie bestaat, die moeten we meer benutten. Initiatieven zoals ‘Het leven van Max in 30 seconden’ bestaan al en via sociale media gebeurt er van alles. Kunnen we dat nog meer in de kijker zetten?
In de vorige commissievergadering, als ik me goed herinner, werd gezegd dat naast de stijging van het aantal geregistreerde honden en katten, er geen toename zou zijn in het totaal. Kunt u nog eens de absolute aantallen geven van die katten en honden? Is er een relatieve stijging of daling in het percentage? U kunt die gegevens ook schriftelijk bezorgen.
Het is de persoonlijke verantwoordelijkheid van de eigenaar. Mede vanuit de Vlaamse overheid wordt er aan sensibilisering gedaan. Het is ook belangrijk om proactief te kijken naar de cijfers op het vlak van de impulsaankopen, om het beleid af te stemmen op de toekomstige stijging daarvan. Dat kan zeker gebruikt worden voor de ondersteuning van de dierenasielen en de eventuele verdere professionalisering, bijvoorbeeld als het aanbod van die huisdieren toch te groot zou worden. Wat gaan we dan doen?
Het systeem van Cat- en DogID kwam al meermaals aan bod in de commissie, net als de problematiek van anonimiseren van de gegevens en de partijen die daarvan gebruik kunnen maken of niet. We zijn natuurlijk blij dat dit bestaat, maar er moet verder worden ingezet op de correcte registratie. Zijn er indicaties dat bepaalde zaken goed of minder goed verlopen inzake registratie?
Minister Weyts heeft het woord.
Dank u voor de aansluitende bemerkingen en vragen.
Er zijn geen euvels aan het systeem van Animal Shelter, alleen is voor sommige asielen de overstap van pen en papier en een fichebak naar een digitaal beheersysteem nogal groot. Het is ook een boekhoudkundig systeem. Het goede nieuws is dat ondertussen bijna 140 dierenasielen zich hebben aangesloten op Animal Shelter. Dat is echt een hoog cijfer. Sommige gaan er nog niet vakkundig mee om. Daarom hebben we een stuurgroep samengesteld van gebruikers die aanbevelingen kunnen formuleren om het systeem nog wat gebruiksvriendelijker te maken. Er zou te veel worden uitgegaan van bepaalde vaardigheden die de gebruiker al zou moeten bezitten. Dat is niet altijd het geval. We gaan dat tegen het najaar op punt zetten in functie van de gebruiksvriendelijkheid.
Moeten we verplichten om in advertenties mee te geven welke verantwoordelijkheden allemaal gepaard gaan met de aanschaf van een dier? Advertentieruimte is daarvoor te beperkt. Wat we wel doen, is bij de aankoop een lijst meegeven. Dat is een contractuele verplichting die we hebben opgelegd in het kader van het Kennelbesluit.
Over knaagdieren heb ik een bevraging georganiseerd bij de dierenasielen. Ik heb nog geen terugkoppeling gekregen of geen signalen dat die diersoorten een groot probleem zouden vormen.
De campagne is gestart in het kader van de sensibilisering in samenwerking met Radio 2. Elke maandag doet Radio 2 een oproep aan luisteraars om foto’s en filmpjes van hun huisdier en verrijking door te sturen. Dat is het specifieke thema. Op woensdag worden in het programma Spits van 16 tot 18 uur enkele foto’s en filmpjes besproken met een expert. We hebben via sociale media een teaser verspreid: vier filmpjes over verrijking bij reptielen, katten, konijnen en geiten. Er wordt een eerste stap gezet op TikTok. Het eerste dier dat vorige week aan bod kwam, was een knaagdier, de cavia. Expert van dienst was Jeroen Stevens. Andere dieren die nog volgen in het kader van de preventieve campagnes, zijn honden, katten, kippen, vissen, geiten en konijnen.
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Dank u, minister. Het is toch iets duidelijker wat betreft het correcte gebruik. Het ligt niet altijd aan het systeem, het kan misschien wel iets gebruiksvriendelijker gemaakt worden. Ik kijk uit naar het moment dat we daar veel materiaal uit kunnen halen. Wordt vervolgd.
Als u een antwoord ontvangt van de asielen met betrekking tot knaagdieren, kunt u ons dat dan bezorgen? Anders dien ik nog een schriftelijke vraag in.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. We zijn blij met de verdere professionalisering van de asielen en de mensen die zich met hart en ziel inzetten. Zij kunnen elke ondersteuning gebruiken. Dank u wel daarvoor.
De vraag om uitleg is afgehandeld.