Verslag vergadering Commissie voor Buitenlands Beleid, Europese Aangelegenheden, Internationale Samenwerking en Toerisme
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw Lambrecht heeft het woord.
Minister-president, op 8 juni ontbood u de Wit-Russische ambassadeur. U stelde nadien in uw communicatie dat u de arrestatie van journalist Roman Protasevitsj en het aanhoudende geweld tegen betogers scherp veroordeelde en dat Wit-Rusland alle politieke gevangenen moet vrijlaten en de mensenrechten moet respecteren. U geeft daarmee ook uitvoering aan de resolutie die het Vlaams Parlement goedkeurde inzake Wit-Rusland na de frauduleuze presidentsverkiezingen.
Het is belangrijk om als Vlaanderen consequent de rechtsstaat en de mensenrechten te verdedigen. Het ontbieden van de ambassadeur is dan ook een zeer belangrijk signaal, dat wij sterk geapprecieerd hebben. Ik heb de volgende vragen. Wat kwam er exact aan bod tijdens het gesprek? Wat was de reactie van de ambassadeur? Bracht u ook de resolutie van het Vlaams Parlement aan bod? Welke verdere acties zal de Vlaamse Regering ingevolge dit gesprek ondernemen richting de Wit-Russische overheid?
Minister-president Jambon heeft het woord.
Mevrouw Lambrecht, zoals u weet, worden gesprekken met ambassadeurs confidentieel behandeld. Ik kan dus niet ingaan op de volledige inhoud van het gesprek. Ik kan u wel vertellen dat ik de bezorgdheden van de Vlaamse Regering en van het Vlaams Parlement over de situatie in Wit-Rusland onverbloemd heb overgebracht. Ik heb ook duidelijk gesteld dat Vlaanderen ten eerste de uitslag van de presidentsverkiezingen van vorig jaar in Wit-Rusland niet erkent, ten tweede de internationale verontwaardiging deelt over de omstandigheden van de noodlanding van het Ryanairvliegtuig in Minsk en de arrestatie van Roman Protasevitsj op 23 mei, en ten derde oproept tot de onmiddellijke vrijlating van Roman Protasevitsj en zijn partner. Ik heb ook kenbaar gemaakt dat Vlaanderen de reactie en de maatregelen van de Europese Raad naar aanleiding van dit incident ten volle steunt.
De ambassadeur heeft mij bedankt voor de uitnodiging en de kans die hij zo kreeg om de positie van zijn regering uiteen te zetten. Hij heeft die kans ook benut. De ambassadeur heeft de zienswijze van zijn regering op de gebeurtenissen van 23 mei toegelicht en enkele vragen gesteld over de reactie van de Europese Unie. Maar zoals eerder gezegd, wordt de inhoud van dit soort gesprekken confidentieel behandeld. Ik kan dus niet al te zeer in detail zeggen wat er precies werd gezegd.
Natuurlijk bracht ik de resolutie van het Vlaams Parlement aan bod. Tijdens het gesprek heb ik meermaals herhaald dat deze kwestie in het Vlaams Parlement werd besproken en dat dit ook de aanleiding vormde voor de uitnodiging tot het gesprek.
Via het gesprek met de ambassadeur heeft de Vlaamse Regering een formele démarche ondernomen ten aanzien van de Wit-Russische overheid. Op korte termijn moeten ten aanzien van de Wit-Russische autoriteiten geen nieuwe acties worden voorzien.
Ik kan u ook zeggen dat het gesprek enkel daarover ging. De ambassadeur heeft wel geprobeerd om nog andere thema’s aan te kaarten, maar ik heb dat beleefd maar kordaat van tafel geveegd. Ik weet hoe dat anders gaat. Dan gaat men achteraf zeggen dat we over van alles gesproken hebben, en het ging ‘by the way’ ook over de resolutie en het incident. Dat heb ik vermeden door enkel over dat punt te spreken.
Zoals ik eerder zei tijdens de vergadering van deze commissie op 31 mei, is het Europese niveau het juiste niveau om te reageren op deze wandaad. De discussie over bijkomende sancties ten aanzien van Wit-Rusland moet vooral op Europees niveau worden gevoerd.
Wat de Vlaamse Regering wel zelf kan doen is nagaan hoe ze de democratische krachten in Wit-Rusland actief kan ondersteunen. En dat gebeurt ook. Dat is overigens goed tot uitdrukking gekomen tijdens een webinar daarover dat vorige week werd georganiseerd door de Vlaamse diplomatieke vertegenwoordiging in Warschau, en waaraan door verschillende leden van deze commissie werd deelgenomen.
Ten slotte heb ik ook de intentie om het gesprek aan te gaan met de leider van de Wit-Russische oppositie in ballingschap. Onze diplomatiek vertegenwoordiger in Warschau staat in contact met het secretariaat van mevrouw Svetlana Tichanovskaja. Er wordt gekeken naar een datum dat zij in Brussel zal zijn. Daarnaast ondersteunt de Vlaamse overheid ook financieel de democratische transitie in Wit-Rusland. Ik heb recent een toelage van 50.000 euro toegekend aan het International Strategic Action Network for Security (iSANS).
Mevrouw Lambrecht heeft het woord.
Het is zeer goed en belangrijk dat u langs deze weg diplomatieke druk blijft uitoefenen op het Wit-Russische regime.
Ik heb een bijkomende vraag. Er zijn Europese landen die zich – hebben we de laatste maanden gezien – helemaal niet aan de Europese wetgeving inzake mensenrechten houden. Ik heb het meer bepaald over Hongarije en Polen. In Hongarije zijn duizenden mensen op straat gekomen tegen een antihomowet die daar van kracht wordt. Staan er gesprekken op uw agenda met de ambassadeurs van Hongarije en Polen? Kunnen die gepland worden?
De heer Nachtergaele heeft het woord.
Minister-president, het voelt goed wat u gedaan hebt. Dit toont aan dat als we een voorstel van resolutie goedkeuren, daar iets mee gedaan wordt, dat dat zijn effect heeft. Dat is een goede zaak.
Het is heel belangrijk om dit krachtig te veroordelen. Daar ontbreekt het aan op Europees niveau. Wat we hier zien, is een vorm van staatsterrorisme. Het past een beetje in de traditie van grote broer Rusland. Ik verwijs naar de vergiftiging van Navalny en Skripal, naar de ingreep in het luchtruim. Eerst en vooral is een krachtige veroordeling van belang en op het Europese niveau komen we daar vaak te moeilijk toe. Het is een consensusdemocratie die belet dat we daar duidelijk spreken. Het is belangrijk dat de Vlaamse Regering dat wel doet.
Veroordeling is één ding, maar steun is misschien nog belangrijker. Ik bedank u, minister-president, voor het seminarie van vorige week. Dat was heel interessant, we hebben daar heel interessante zaken geleerd van de vertegenwoordigers van iSANS. Het is een heel goede zaak dat de Vlaamse Regering ook financieel de oppositie daar steunt.
Minister-president Jambon heeft het woord.
Collega’s, voor Polen en Hongarije verwijs ik naar de antwoorden op de vragen die hier al vaak gesteld werden. Ik heb onlangs nog een ontmoeting gehad met de minister van Buitenlandse Zaken van Hongarije. Dat ging over dezelfde thema’s.
Op dit moment zijn er geen ontmoetingen gepland met een van beide landen. Dat kan natuurlijk altijd wijzigen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.