Verslag vergadering Commissie voor Onderwijs
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw Grosemans heeft het woord.
Recent raakte bekend dat 58 studenten een klacht zullen neerleggen tegen het Centrum voor Avondonderwijs (CVA). Die studenten dienden een klacht in omdat ze hun inschrijvingsgeld niet terugkregen nadat de opleiding niet meer doorging. De som kan oplopen tot meer dan 1000 euro. Meer en meer cursisten van het CVA zien hun cursus de laatste tijd uitgesteld worden. Ook in het verleden regende het al klachten. Consumentenorganisatie Test Aankoop kreeg de voorbije drie jaar tachtig klachten binnen over de school. Het parket van Antwerpen is ondertussen een onderzoek gestart.
Het CVA biedt allerlei diensten en cursussen aan. Zo helpt het centrum studenten met het behalen van een diploma secundair onderwijs via de Examencommissie of leidt het mensen op tot boekhouder, masseur enzovoort. Het is een private instelling die geen door het Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming erkende diploma’s, brevetten en getuigschriften mag uitreiken.
Nochtans schermt het CVA op haar website met allerlei erkenningen, zoals die van VDAB. Zo staat er te lezen: “Het Centrum Voor Avondonderwijs is erkend door VDAB als opleidingscentrum in het kader van de opleidingscheques. Om deze erkenning te krijgen moet een onderwijsinstelling aan een aantal voorwaarden voldoen.” Maar de VDAB schorste deze overeenkomst op 1 augustus van vorig jaar wegens herhaaldelijke inbreuken, waaronder het verspreiden van misleidende informatie over diploma’s.
Heel wat studenten zien ondertussen hun inschrijvingsgeld niet meer terug en gaan er verkeerdelijk van uit dat de instelling erkende diploma’s of getuigschriften aanbiedt. Dat is bijzonder jammer en op zijn zachtst uitgedrukt zeer kwalijk.
Minister, is uw kabinet of administratie op enige manier betrokken bij de klachten tegen het CVA? Indien niet, bent u bereid om u burgerlijke partij te stellen? Heeft uw administratie klachten over de instelling ontvangen? Indien ja, wat was het onderwerp van die klachten? Zijn er naast deze instelling nog andere niet-erkende onderwijsinstellingen waarover u klachten heeft ontvangen? Wat is uw standpunt over deze cursussen, gericht op het behalen van een diploma secundair onderwijs via de Examencommissie? Kan er enige vorm van kwaliteitscontrole plaatsvinden vanuit Vlaanderen? Welke maatregelen kunt u nemen die studenten en cursisten wijzen op de gevaren van niet-erkende onderwijsinstellingen? Deze instellingen bieden ‘diploma’s’ aan, maar die diploma’s zijn niet erkend. Hoe kunnen cursisten zich op voorhand het beste informeren over de cursus die ze willen volgen en over de erkenning?
Minister Weyts heeft het woord.
Zoals u in uw vraag terecht aangeeft, is het CVA, ook al doet de titulatuur mogelijk anders vermoeden, geen erkende en gesubsidieerde onderwijsinstelling, maar een zuiver privaat bedrijf dat opleidingen aanbiedt. Het CVA, dat ook onder verschillende andere namen opereert, valt dus eigenlijk niet onder mijn bevoegdheid als minister van Onderwijs en Vorming en is niet gevat door onderwijswetgeving.
Dat neemt niet weg dat mijn kabinet en mijn administratie regelmatig klachten over dat centrum ontvangen. Die komen er meestal op neer dat het CVA klanten lokt met publiciteit, informatie en beloftes die je minstens toch als misleidend kan beschouwen. De klachten gaan vaak over de hoge kosten voor inschrijving en cursusmateriaal die niet in verhouding staan tot de geleverde kwaliteit. Het gaat over inschrijvingsgeld dat niet wordt terugbetaald wanneer een opleiding niet doorgaat of wanneer men zich wil uitschrijven en vooral ook over de suggestie dat je via het centrum een diploma secundair onderwijs kan halen, terwijl men eigenlijk alleen een voorbereiding op een examen bij de examencommissie aanbiedt. Tal van opleidingsbenamingen die het CVA hanteert, suggereren dat je een opleiding volgt die toegang geeft tot die specifieke beroepen wat in de feiten niet blijkt te kloppen.
Aangezien het hier niet gaat om een onderwijsinstelling, kan ik niet ingrijpen op het vlak van de erkenning of van de ondersteuning want het CVA wordt niet erkend en ook niet ondersteund. Maar we verwijzen de klachten van cursisten door naar de FOD Economie en meer bepaald de dienst die bevoegd is voor consumentenbedrog. Tal van andere klachten over het centrum hebben we ook doorgestuurd naar de Economische Inspectie. Het is mede op basis van die klachten dat het parket een onderzoek gestart is tegen het centrum.
Het ministerie van Onderwijs kan zich daar geen burgerlijke partij in stellen omdat de praktijken van het centrum geen inbreuken zijn tegen de onderwijswetgeving, maar tegen de consumentenwetgeving. De informatie op de website van het centrum over het kunnen behalen van een diploma secundair onderwijs is inderdaad misleidend, zeker voor wie het onderwijslandschap niet zo goed kent, maar er staat in de kleine lettertjes wel te lezen dat het een voorbereidend traject betreft op deelname aan de examencommissie.
De opleiding om geograaf te worden bijvoorbeeld blijkt een voorbereiding te zijn voor deelname aan het examen voor het vak aardrijkskunde bij de examencommissie secundair onderwijs. Maar als je doorklikt, kun je dat ook effectief lezen.
Wat betreft de begripsverwarring over certificaat, attest, getuigschrift en diploma: dat zijn geen beschermde begrippen. We kunnen daar niet tegen optreden. De namen ‘centrum voor volwassenenonderwijs’ en ‘centrum voor basiseducatie’ zijn wel beschermd, maar die gebruikt het centrum niet, wel de naam Centrum voor Avondonderwijs.
Het centrum is niet de enige private opleidingsverstrekker waarover we klachten ontvangen, maar qua aantal klachten steekt het er bovenuit. Tot mijn spijt zijn er een aantal cowboys op de markt en het is de taak van de Economische Inspectie om die aan te pakken.
Er zijn ook een aantal private opleidingsverstrekkers die onrechtmatig de naam universiteit of hogeschool dragen én die ten onrechte claimen bachelor- of masterdiploma’s uit te reiken. Die noties zijn wettelijk beschermd en daartegen kunnen we wel optreden. We hebben al klacht ingediend. Er zijn rechtszaken tegen verschillende instellingen en de Vlaamse overheid wint die door de bank altijd.
Voor de volledigheid wil ik meegeven dat het centrum vroeger op zijn website vermeldde dat het erkenning genoot van de Vlaamse overheid in het kader van opleidingscheques, maar die erkenning is ingetrokken vanwege de klachten die we hebben bezorgd.
Diegenen die momenteel kijken, luisteren en een opleiding willen volgen – er zullen wel wat mensen zijn die aan die drie criteria beantwoorden – kunnen op de website van het ministerie van Onderwijs een overzicht vinden van alle erkende centra voor basiseducatie, centra voor volwassenenonderwijs en hogeronderwijsinstellingen. Daar kunt u zich verzekeren van een erkende opleiding die ook leidt tot een door de Vlaamse overheid erkend studiebewijs.
Mevrouw Grosemans heeft het woord.
Minister, voor mij is het even duidelijk als voor u. Als ik me voorzichtig uitdruk, zou ik zeggen dat die mensen het slachtoffer werden van misleidende reclame. Maar eigenlijk is het gewoon puur boerenbedrog, waaraan mensen hun geld kwijt raken. Als je naar die sites surft, dan zie je heel veel ‘certificaten’ en ‘erkenningen’ die hun kwaliteit en professionaliteit aanprijzen. De indruk wordt gewekt dat er sprake is van een grote kwaliteit. Wie niet thuis is in die onderwijswereld, beseft misschien niet dat het boerenbedrog is.
Minister, ik verneem dat u moeilijk kunt optreden tegen privébedrijven die onderwijs aanbieden. Zij zijn namelijk niet onderhevig aan die onderwijswetgeving. Ik denk dus dat we permanent alert moeten zijn en blijven. Via zoekmachines komt men namelijk heel snel terecht bij dergelijke instellingen. Het is dus inderdaad belangrijk dat er goed gecommuniceerd wordt over de opleidingen die wel erkend zijn. Die informatie is beschikbaar. Ik denk dat we daar inderdaad veel aandacht aan moeten schenken.
Minister, in een vorige commissievergadering had u het over een opleidingskompas, dat een overzicht zou geven van de erkende opleidingen. Daarover gaat mijn bijkomende vraag. Wanneer wordt de uitrol van dat kompas voorzien? Wanneer zal dit aan het brede publiek bekendgemaakt worden? Hebt u daar wat meer informatie over?
De heer Danen heeft het woord.
Minister, zoals mevrouw Grosemans terecht stelt, is dit een vorm van boerenbedrog. Daar kan inderdaad misschien weinig aan gedaan worden vanuit het beleidsdomein Onderwijs. Maar, minister, ik weet dat u samen met minister Crevits werkt aan een platform voor levenslang leren. Ik heb begrepen dat daaraan een grote communicatiecampagne verbonden is. Ik denk dat we met een goede communicatie het kaf van het koren kunnen scheiden. Mijn vraag en suggestie is om dat zeker te doen en om in de communicatie ook mee te delen dat er cowboys actief zijn op het terrein. Ik hoop dat op deze manier de bedriegers de wind uit de zeilen gehaald wordt.
Ik sluit me hier graag bij aan, collega’s.
In de vorige legislatuur werden hierover heel veel vragen gesteld, onder andere door collega Helsen en collega Brusseel. Vanmorgen waren er hierover nog vragen in de commissie Economie. Minister Crevits antwoordde heel duidelijk dat zulke praktijken niet getolereerd kunnen worden en dat de afspraken nagekomen moeten worden. Er was ook sprake van opleidingsincentives, die hiervoor niet aangesproken zouden kunnen worden. Ik hoop dus dat we heel snel de juiste signalen kunnen geven. Zoals de collega’s al aangegeven hebben, moeten we de bestaande communicatiekanalen gebruiken om aan te geven wat wel kwaliteitsvolle opleidingen zijn.
Minister Weyts heeft het woord.
Ik denk dat deze problematiek ook wijst op de nood aan meer loopbaanbegeleiding en dus ook aan dat Opleidingskompas, omdat veel mensen al lang door de bomen het bos niet meer zien en eigenlijk niet zo goed weten tot welke instellingen ze zich kunnen wenden, en niet goed weten wat het verschil is tussen wat er wordt aangeboden door centra voor volwassenenonderwijs, door hogescholen, door universiteiten en door centra voor basiseducatie. We zullen in het kader van Edusprong zo’n opleidingskompas uittekenen. Daarbij moet niet enkel het actuele opleidingsaanbod voor volwassenen gepresenteerd worden, daarmee moet ook aan kandidaat-cursisten de juiste richting getoond worden inzake het bepalen van hun leernoden. Die uitvoeringsdossiers worden nu voorbereid. We zouden die het volgende scholjaar willen opstarten. Die leerloopbaanbegeleiding is iets dat ook wordt opgenomen in Edusprong.
Mevrouw Grosemans heeft het woord.
Ik denk inderdaad dat wij die kwalijke praktijken – want dat zijn het – moeten blijven opvolgen en dat wij cursisten moeten blijven waarschuwen voor instellingen die niet erkend zijn. Anders zijn zij een hoop geld kwijt voor een nutteloos papier.
De vraag om uitleg is afgehandeld.