Verslag vergadering Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Wetenschap en Innovatie
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Ronse heeft het woord.
Het is een oud zeer, het systeem van de dienstencheques. Zeker de elektronische dienstencheques hebben het voor de gebruiker al wat gemakkelijker gemaakt maar helaas, er blijven ook wat cheques ongebruikt. Voor 2020 gaat het om bijna 300.000 cheques die niet gebruikt werden. Dat gaat over een waarde van 2,6 miljoen euro, ongeveer 0,41 procent van het aantal uitgegeven cheques. In 2019 waren er nog meer dan 551.000 niet-gebruikte cheques of 0,60 procent van het aantal uitgegeven cheques.
Die daling zou te linken zijn aan het verlengen van de geldigheid tot twaalf maanden sinds maart 2019 en de tijdelijke verlenging in 2020 met drie maanden. Minister, u gaf ook aan dat die geldigheidsdatum noodzakelijk is om de totale kosten van het systeem onder controle te houden, en dat begrijp ik ook. Het is voor ons heel belangrijk dat een gebruiker een terugbetaling van de cheques of omruiling kan vragen indien de vervaldatum nog niet is verstreken. Ondanks de verlenging van de geldigheidsdatum vorig jaar zouden sommige gebruikers de cheques niet kunnen gebruiken hebben door de lockdown.
Minister, wat gebeurt er met die middelen? Wat is volgens u de reden waarom de cheques niet worden omgeruild? Want dat kunnen gebruikers dus doen. Wat kunnen we doen om gebruikers misschien meer attent te maken op de mogelijkheden voor terugbetaling of omruiling voor de vervaldatum? Ik denk dat iedereen in de commissie jaarlijks wel eens een telefoontje krijgt van iemand: ‘Wat doen jullie daar in dat parlement? Ik kan mijn dienstencheques niet meer omruilen’. Ik heb die telefoons wel al een paar keer gekregen. Aan al die mensen: hier ben ik nu in de commissie, en ik breng het ter sprake.
Minister Crevits heeft het woord.
Dank u wel, collega Ronse. Hier ben ik. Kijk, ik ben hier trouwens helemaal echt. Voorlopig, ik weet niet voor hoelang.
Er zijn vorig jaar minder cheques vervallen dan het jaar voordien. Zoals u terecht aangeeft, komt dit door het feit dat de cheques in Vlaanderen sowieso al langer geldig zijn en we de geldigheidsduur nog met 3 maanden hebben verlengd omwille van de coronacrisis. De Vlaamse dienstencheques zijn normaal 12 maanden geldig, tegenover 8 maanden in Wallonië en 6 maanden in Brussel. Bij de eerste coronagolf in 2020 hebben wij de geldigheidsduur nog eens met 3 maanden verlengd. Wat betekent dat concreet? Ten gevolge van de coronacrisis is de geldigheid van dienstencheques die in maart en april 2020 vervielen, met 3 maanden verlengd. Dienstencheques die vervielen in mei werden met 2 maanden verlengd, en dienstencheques die vervielen in juni werden met 1 maand verlengd.
Als cheques vervallen, komen de middelen terecht in het algemene budget dat voor de subsidiëring van de dienstencheques wordt voorzien binnen de Vlaamse Begroting. Het is dus zeker niet zo dat deze middelen aan de uitgiftemaatschappij Sodexo toekomen of voor andere doeleinden worden gebruikt. De dienstenchequegebruiker moet zelf instaan voor het goed beheer van zijn cheques. De geldigheidsduur van een jaar geeft de mensen in principe voldoende tijd om de aangekochte cheques tijdig te gebruiken.
Naast algemene informatie op de website, wordt er voor de papieren cheques per bestelling op het voorblad en per aparte cheque duidelijk weergegeven wat de precieze geldigheidsdatum is. Bij elektronische cheques is dit ook zichtbaar in de digitale portefeuille en krijgt de gebruiker een herinneringsmail een maand voor het vervallen van de cheque. Sinds 2020 is de omruiling en terugbetaling van cheques bovendien gratis, waardoor er geen drempels meer zijn voor de gebruiker om de dienstencheque terugbetaald te krijgen. Wij maken het de gebruiker dus zo eenvoudig mogelijk.
De verklaring waarom sommige dienstencheques vervallen, kan bijna niet anders te wijten zijn dan aan een relatief onzorgvuldig beheer bij de gebruiker. Maar daar kunnen heel veel redenen voor zijn. Wij willen dat voorkomen. Vandaar dat de cheques sinds 1 maart 2019 geen 8 maanden maar 12 maanden geldig zijn. Ook voor overleden gebruikers hebben we de regels recent aangepast zodat deze cheques niet meer zouden vervallen. Wanneer de geldigheidsduur van de cheques verstrijkt na het overlijden van de gebruiker, kunnen deze nu toch nog worden terugbetaald. Ik vond het een zeer onheus iets dat als mensen sterven het geld van de ongebruikte cheques verloren ging. Wij hebben dat aangepast, ook op vraag van parlementsleden.
Sodexo heeft haar website en de online portefeuille voor gebruikers recent aangepast, met het oog op klantvriendelijkheid en heldere communicatie. Persoonlijk vind ik dat een heel helder systeem. De gebruiker kan snel terugvinden welke stappen hij moet ondernemen om cheques om te ruilen of te laten terugbetalen. We zetten dus maximaal in op communicatie en bewustwording bij de gebruikers. De praktische drempels werden al in de mate van het mogelijke opgelost. Het is en blijft ook een deel de verantwoordelijkheid van de gebruikers om de dienstencheques goed te beheren.
De heer Ronse heeft het woord.
Vooral met dat laatste ben ik het eens. De benchmark – 6 maanden in Brussel, 8 maanden in Wallonië en wij 12 maanden – toont aan dat Vlaanderen de soepelste is. Zoals bij de vorige vraag om uitleg acht ik communicatie heel belangrijk. Als mensen dienstencheques aanvragen, kunnen ze bij Sodexo gemakkelijk zien hoe ze die kunnen beheren. Ik ondervind dat zelf. Misschien zouden er ook nog notificaties kunnen komen, ter verwittiging dat er cheques binnen een maand zouden vervallen. Zo kunnen de mensen er attent op worden gemaakt dat ze kunnen omruilen.
De heer Ongena heeft het woord.
Het probleem van de niet gebruikte en vervallen cheques is een oud zeer. Daarin is er een goede evolutie, bijvoorbeeld met de genomen maatregelen zoals de verlenging van de termijnen waar de minister naar verwees. Belangrijk vind ik ook de oplossing van het probleem van cheques van mensen die overleden zijn. Daar hebt u een hele goede ingreep gedaan door te kijken naar de datum van overlijden: cheques die op dat moment nog niet vervallen zijn, kan men terugbetaald krijgen.
Maar het blijven allemaal maatregelen die samenhangen met het probleem van het gebruik van het systeem van cheques. U hoort mij misschien al komen. In onze resolutie hebben wij al gezegd dat wij eens moeten kijken of een facturatiemodel niet beter zou zijn.
Er zou een studie moeten worden gemaakt door het departement Werk en Sociale Economie (WSE), als ik mij niet vergis. Door corona was dat allemaal op de iets langere baan geschoven. Ik wou eens horen hoe het daar ondertussen mee zit. Mogen wij die studie over zo’n facturatiemodel binnenkort verwachten? Misschien moeten we daar ook eens een grondig debat over voeren.
Minister Crevits heeft het woord.
Collega Ronse, bij de papieren cheques staat de datum ook duidelijk op het voorblad per bestelling en op elke individuele cheque. Mensen kunnen dat dus ook gemakkelijk zien, ook bij papier.
Collega Ongena, ik had uw vraag uiteraard verwacht. Ik kan u melden dat ik heel recent alle scenario's opgeleverd gekregen heb van ons departement. Ik ben een beetje aan het nadenken over de werkwijze. Er zijn twee manieren. Ik heb ze zelf ook al bekeken. Ofwel maak ik de studie over aan het parlement en kunnen we daar eerst een gedachtewisseling over houden. Ofwel probeer ik eerst een systeem te zoeken. Want ik word niet warm van de twee systemen die onderzocht zijn. Ik zie ook heel veel problemen, vandaar dat er ook een optie is, voorzitter, om de studie gewoon aan het parlement over te maken, zodat jullie er eerst een debat over kunnen voeren. We zijn met onze administratie ook aan een alternatieve oplossing aan het werken. Dat geef ik ook maar mee. Maar dat hoeft niet te belemmeren dat de studie al overgemaakt wordt aan het parlement. En misschien kunnen jullie mij wel warm maken voor een van de beide scenario's.
Het grootste probleem is de betaling. Nu betalen de mensen op voorhand. Ik wil niet in de situatie komen dat er eerst prestaties geleverd worden en men pas achteraf betaalt. Dat moet opgelost raken voor mij. Dat moet u proberen te begrijpen. Nu is dat zeer gemakkelijk. Het is altijd betaald. Maar nu loop ik een beetje vooruit.
Het zou kunnen dat we nog een paar vragen gesteld hadden, maar ik zal afspraken maken met mijn administratie om de studie zo rap mogelijk aan jullie over te maken. En dan kunnen jullie een moment zoeken om daar een gedachtewisseling over te houden. Ik zal zien hoe ver ik dan sta, want ik heb aan mijn administratie gevraagd om te zoeken naar iets om het systeem toch eenvoudiger te maken. Ze zijn daar hard aan aan het werken.
De heer Ronse heeft het woord.
Ik heb daar niets meer aan toe te voegen.
We zullen het punt van de studie en de gedachtewisseling meenemen in de regeling der werkzaamheden en het een plaatsje geven in onze agenda.
De vraag om uitleg is afgehandeld.