Verslag vergadering Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Wetenschap en Innovatie
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw Claes heeft het woord.
Mijn vraag gaat over totaal iets anders. We kennen allemaal het IQ, het intelligentiequotiënt. Er zijn heel wat testen die peilen naar de intelligentie van een persoon en dat wordt dan uitgedrukt in een getal. Het IQ bleek echter te beperkend om het maatschappelijk succes in kaart te brengen. Daarom werd ook het EQ, de emotionele intelligentie, in het leven geroepen. Het EQ toont aan in welke mate mensen emotioneel vaardig zijn. Daarbij gaat het over expressie, zelfkennis en empathisch vermogen. Voortschrijdend inzicht brengt ons een stapje verder en geeft nieuwe inzichten.
De technologische ontwikkelingen en de digitalisering zorgen ervoor dat banen ontstaan, verdwijnen en veranderen. Dat weten we al langer. De afgelopen maanden maakten we, met de coronacrisis, ook een enorm veranderingsproces mee, zowel in de samenleving als op de arbeidsmarkt. Dat heeft onze manier van werken grondig veranderd. We kunnen fysiek niet meer samenkomen. We hoeven de files niet meer te trotseren. We hoeven ons postbakje niet meer te sorteren; alles gebeurt nu digitaal. Dat is waarschijnlijk nog maar het topje van de ijsberg.
Aanpassingen gaan altijd gepaard met onzekerheid en stress. Vandaar spreekt men ook steeds meer over het AQ. Dat nieuwe begrip is het vermogen van mensen om zich vlot en probleemloos aan te passen aan veranderingen. Het AQ vormt steeds meer een factor om werknemers in te schatten. Wie over een goede dosis AQ beschikt, is immers gegeerd op de arbeidsmarkt.
Daarover heb ik volgende vragen. Op welke manier wordt het AQ meegenomen bij de initiatieven, instrumenten en methodieken gericht op competentieversterking, begeleiding en coaching door de VDAB en de partners? Hoe zal u werknemers en werkzoekenden beter ondersteunen om hun draagkracht te verhogen en zich zo beter te wapenen en voor te bereiden op de mogelijke veranderingen binnen de job en op de arbeidsmarkt? Hoe kunnen wij de werkgevers en de ondernemingen sensibiliseren om meer aandacht te hebben voor het AQ en daar actief mee aan de slag te gaan?
Minister Crevits heeft het woord.
Verschillend van IQ is het concept AQ, net zoals EQ, niet eenvoudig om te vertalen naar een concreet cijfer, wat superbelangrijk is voor de validiteit en de meetbaarheid. We werken eerder met de term ‘21e-eeuwse vaardigheden’. Dat gaat om vaardigheden die in de huidige samenleving enorm aan belang winnen, denk bijvoorbeeld aan creatief denken, zelfontwikkeling, levenslang leren of digitaal denken. VDAB heeft op dat vlak een opleidingsaanbod ontwikkeld. Het beheersen van deze vaardigheden zorgt ervoor dat je je kan heroriënteren tijdens je loopbaan en succes kan boeken in onze snel veranderende wereld, waarin wendbaarheid en aanpassingsvermogen een absolute troef zijn.
Wat het vergroten van de draagkracht betreft, is het belangrijk om het bewustzijn rond de veranderende arbeidsmarkt en daarnaast de leergoesting en leercultuur, te stimuleren. Daarom vind ik het belangrijk dat VDAB inzet op loopbaanreflectie en -actie van burgers met diverse campagnes, zoals de work-up call en het loopbaanplatform. Daarnaast betekent de verandering ook dat elke persoon moet investeren in zijn of haar loopbaan door te blijven leren. Daar hebben we ons VESOC-akkoord (Vlaams Economisch Sociaal Overlegcomité) ‘Alle Hens Aan Dek’ voor waarmee op termijn van elke werkende een competentiecheck-up zal kunnen gebeuren. We finaliseren de oproep om werkgevers hierin te ondersteunen, zodat de competentiechecks dit najaar van start kunnen gaan.
Ten derde zal met de leer- en loopbaanrekening ook het aanbod rond alle mogelijke ondersteuning die je kunt aanvragen, beter ontsloten worden.
En tot slot hebben we er alle belang bij om werknemers en werkgevers te overtuigen om zo’n leercultuur in de organisatie tot stand te brengen. Ik vind dat dat echt serieus aan het verbeteren is.
Via de werkgeversdienstverlening sensibiliseert VDAB de werkgevers en de ondernemingen ook in hun HR-beleid en suggereert hen dat ze ook verder moeten durven te kijken dan enkel diploma’s. Vooral de leermogelijkheden en iemands potentieel zijn ook superbelangrijk. Ik weet dat u daar ook een heel groot pleitbezorger van bent.
Mevrouw Claes heeft het woord.
Het is inderdaad iets dat moeilijk concreet en tastbaar te maken is. Ik denk dat we geleidelijk aan ook meer aandacht gaan hebben voor die AQ. We kennen het baanbrekende werk van Darwin, ‘On the origin of species’. Dat boek kwam met de theorie van ‘the survival of the fittest’. Dat krijgt vaak de verkeerde interpretatie dat het om de sterksten moet gaan. Ik denk dat het op dit moment niet om de sterksten moet gaan. Het gaat op dit moment om het overleven van de best aangepasten op de arbeidsmarkt. Wie zich het best aanpast in deze maatschappij, op de arbeidsmarkt, heeft ook de meeste kansen. Ik ben blij dat daarop wordt ingespeeld, dat er specifieke opleidingen zijn en dat er vanuit VDAB aandacht wordt besteed aan HR.
We weten ook dat we vooral gewoontedieren zijn. We kiezen vaak wat we kennen en waar we al kennis mee hebben gemaakt. Verandering gaat ook gepaard met een soort van onzekerheid, met stress en met twijfels. Ik zie daarin ook een belangrijke opdracht voor het onderwijs en de arbeidsmarkt. Op die manier kunnen we mensen ook voorbereiden op transities. Een job voor het leven is op dit moment niet meer zoals tientallen jaren geleden. Op dit moment is het echt zien dat we succesvol op de arbeidsmarkt kunnen blijven en onze competenties blijven versterken. Werkgevers moeten we dan ook op sleeptouw nemen en hen goed wapenen bij veranderingsprocessen. U hebt zonet ook aangekaart dat daarop wordt ingespeeld. We moeten ook proactief inspelen op de hinderpalen.
In het onderwijs moeten we de leerlingen vooral inlepelen dat we niet alleen moeten leren, maar dat we ook moeten bijleren en eventueel omscholen, en dat we met die verandering op de arbeidsmarkt moeten omgaan. We kunnen het niet genoeg benadrukken: opleiden, opleiden en nog eens opleiden. Dat is dan ook nog altijd de essentie. We weten allemaal wat we moeten doen. We moeten de Vlaming wakker schudden en ervan overtuigen dat opleiden, bijleren of omscholen in zijn of haar belang is. Wie daarvan overtuigd is, kan er alleen maar sterker uitkomen en succesvol zijn op de arbeidsmarkt.
Ik heb geen bijkomende vragen, minister. Ik heb voldoende antwoord gekregen op mijn vragen. Dank u wel.
De vraag om uitleg is afgehandeld.